سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به استرالیا ۲۹ شهریور ماه - ۵ مهر ماه ۱۳۵۳
دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۳ خورشیدی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سخنرانیهای محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۳ خورشیدی تازی |
سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به استرالیا ۲۹ شهریور ماه - ۵ مهر ماه ۱۳۵۳
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در روز ۲۹ شهریور ماه در سومین روز سفر به کشورهای شرق آسیا و استرالیا از سنگاپور با یک فروند هواپیمای اختصاصی هواپیمایی ملی ایران « هما » و برای یک دیدار رسمی هشت روزه وارد کانبرا پایتخت استرالیا شدند. هواپیمای آورنده اعلیحضرتین ساعت ۱۹ در فرودگاه کانبرا فرود آمد. نخست سفیر ایران در استرالیا و بانو و هم چنین رییس تشریفات استرالیا به درون هواپیما رفتند و به اعلیحضرتین خوش آمد گفتند. هنگام پیاده شدند اعلیحضرتین پرچم شاهنشاهی ایران برافراشته شد. در پای پلکان هواپیما فرماندار کل استرالیا و دخترشان به گرمی از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیشباز کردند. از اعلیحضرتین با تشریفات کامل نظامی و شلیک ۲۱ تیر توپ افتخار در فرودگاه کانبرا پیشباز رسمی انجام یافت. شاهنشاه آریامهر و شهبانو به همراه فرماندار کل استرالیا و دخترشان از برابر صف پایوران برجسته استرالیا و نمایندگان سیاسی در استرالیا و هموندان سفارت شاهنشاهی ایران و هم چنین ایرانیانی که در کانبرا زندگی میکردند و در فرودگاه برای پیشباز اعلیحضرتین گرد آمده بودند گذشتند و آنها را مورد مهر همایونی قرار دادند و از وضع زندگی آنان جویا شدند.
پرچم سه رنگ ایران بر فراز ساختمان فرودگاه در اهتزاز بود. در راستای جاده فرودگاه تا اقامتگاه ویژه که ۱۷ کیلومتر بود، هزاران تن از اهالی کانبرا ایستاده بودند و به میهمانان والاجاه ایرانی ابراز شور و هیجان میکردند. به بهانه سفر اعلیحضرتین به استرالیا، سفارت شاهنشاهی ایران در استرالیا نمایشگاهی از فرتورها و کتابهای (نامههای) ایرانی در کتابخانه ملی کانبرا پایتخت استرالیا برگزار نموده است. در این نمایشگاه فرتورهایی از برجای ماندههای باستانی ایران و بناهای تاریخی و منظرههای ایران و هم چنین کتابهای ایرانی به زبانهای انگلیسی و پارسی به تماشا گزارده شده است. این کتاب خانه (نامه سرا) که یکی از معتبرترین کتابخانههای دنیا میباشد دارای سالنهای بی شمار نمایش فیلم و تاتر است. در سالن نمایش فیلم این نامه سرا شش حلقه فیلم از آیین برگزاری جشنهای شاهنشاهی ایران، دست افشانیهای محلی استان خراسان و پیشرفتهای صنعتی ایران از کورش بزرگ تا خاندان پهلوی به نمایش گزارده شده است.
رسانههای همگانی استرالیا و خبرگزاریهای جهان هم چنان به گفتگو و بررسی و تفسیر دیدار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران از استرالیا میپردازند. روزنامه پرتیراژ دیلی تلگراف چاپ سیدنی در شماره ۲۹ شهریور ماه مینویسد: "شهبانوی ایران پرکارترین بانوی والاجاه در تمام جهان اسلامی هستند. " و درباره خویشکاریهای سنگین شهبانو در زمینههای اجتماعی و فرهنگی و هنری ایران پرداخته است.
درک بالنیتن روزنامه نگار و پژوهشگر استرالیایی در گزارشی رسا در روزنامه « ملبورن سن » می تویسد: "ایران ثروتمندترین کشور دنیا است و استرالیا اینک از رهبر پنجاه و چهار ساله آن پذیرایی میکند. این سفر بی گمان، فصل نوینی در مناسبات استرالیا با کشورهای آسیایی باز خواهد کرد، نخست وزیر استرالیا از پیش یک قرارداد بازرگانی آماده ساخته است و امیدوار است با تایید شاهنشاه ایران روبرو شود. کشور شاهنشاهی ایران چهارمین کشور بزرگ صادر کننده نفت است و میتواند از زاویه قدرت در مسایل اقتصادی و بازرگانی رفتار کند، به ویژه که شاهنشاه ایران در پاسداری از منافع بازرگانی کشور خویش بسیار سرسخت و سختگیر هستند. با این وجود، ما بستن هر گونه قراردادی را که با ایران در شرایط کنونی انجام گیرد، تنها گام نخست میدانیم و امیدواریم که دیدار رهبر ایران از استرالیا سبب گردد راهی دراز و هموار در زمینه همکاریها و پیوندهای بازرگانی و گسترش مناسبات دوستانه آغاز گردد.
نخستین دور گفتگوها با نخست وزیر استرالیا
در روز ۳۰ شهریور ماه شاهنشاه آریامهر گاف ویتلام نخست وزیر استرالیا [۱] در اقامتگاه اختصاصی به پیشگاه شاهانه پذیرفتند. این گفتگوها دو ساعت به درازا کشید. بنا بر گزارش روزنامههای استرالیایی، در این دور از گفتگوها درباره موازنه قدرت در اقیانوس هند و همکاریهای فنی و صنعتی ایران و استرالیا مورد توجه بوده است.
در پایان گفتگوها، اعلیحضرتین برای پرواز به کرنز [۲] رهسپار فرودگاه کانبرا شدند. فرماندار کل استرالیا و دختر وی و نخست وزیر استرالیا و بانو و گروهی از پایوران برجسته آن کشور از اعلیحضرتین در فرودگاه پسواز کردند.
از فرودگاه کرنز شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو با یک ترن ویژه از چشم اندازهای زیبای کویینزلند[۳] و نیز آبشار « بارون » [۴] و باغهای زیبای این ناحیه دیدن فرمودند و سپس برای شرکت در میهمانی که به سرفرازی اعلیحضرتین برگزار شده بود به کرنز بازگشتند. روزنامه پر چاپ « ملبورن سان » نوشت که مقامات استرالیایی برای کشیدن نظر شاهنشاه به خرید یک گونه هواپیمای ساخت استرالیا به نا « نومد » که میتوان در باندهای کوتاه پرواز کند، کوشش میکنند و بر آن هستند که اعلیحضرتین را با این هواپیما پرواز دهند. دولت استرالیا بدین باور است که از این هواپیماها برای ترابری در ایران میتوان بهره برداری کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در آستانه سفر شاهنشاه آریامهر به سیدنی شهر بزرگ استرالیا نوشت: انتظار میرود نخست وزیر این کشور در باریابی به پیشگاه شاهنشاه ایران در روز چهارشنبه یک قرارداد بازرگانی صد میلیون دلاری را به تایید شاهنشاه ایران برساند زیرا که دستینه شدن چنین قراردادی منابع طبیعی و مواد معدنی استرالیا را سراسر در دسترس ایران قرار میدهد و بی گمان ایران از منابع طبیعی و صنایع استرالیا بسیار بهره مند خواهد شد. سفر شاهنشاه آریامهر به استرالیا دارای دستاوردهای بسیار ژرف و دنباله داری خواهد بود و راه را برای همکاریهای گسترده اقتصادی، بازرگانی و صنعتی میان دو کشور بزرگ ایران و استرالیا هموار میکند. [۵]
در روز ۳۱ شهریور ماه دومین روز بهاری استرالیا و پیش از پرواز به سیدنی اعلیحضرتین به همراه نخست وزیر ایالت کویینزلند و بانو با لنج رهسپار جزیره سبز یا گرین آیلند شدند. اعلیحضرتین از رصدخانه زیر آب دیدن کردند و جانوران دریایی را از آنجا تماشا کردند و سپس گام به گرین ایلند نهادند. در این جزیره اعلیحضرتین از موزه بسیار زیبا و کوچکی از جانوران و چیزهای قدیمی دیدن کردند.
اعلیحضرتین پس از این بازدیدها به سوی سیدنی پرواز کردند. کوتاه زمانی پس از پرواز اعلیحضرتین از ایالت کویینزلند، پترسون نخست وزیر این ایالت سفر شاهنشاه آریامهر را به این منطقه از استرالیا یکی از افتخارات کویینزلند است. وی شخصیت رهبری شاهنشاه آریامهر را ستود و گفت معظم له یکی از رهبران بزرگ معاصر هستند و در منطقه حساسی که ایران در آن قرار دارد، نقش مهم و تعیین کنندهای بر عهده گرفتهاند. برای ایجاد روابط پایدارتر و نزدیکتر با ایران، وی در آینده در راس یک هیات بازرگانی به ایران سفر میکند و میخواهد در این فرصت درباره گسترش داد و ستدهای دو کشور و به ویژه افزایش صادرات استرالیا به ایران از جمله گوشت و شکر و دیگر مواد خوراکی با پایوران تهران گفتگو نماید. پترسون درباره گفتگوها با شاهنشاه آریامهر گفت: در این گفتگوها مسایل اقتصادی دو کشور به ویژه مبادلات بازرگانی ایران و ایالتهای کویینزلند بررسی شد. وی درباره سطح عالی زندگی مردم کویینزلند، شاهنشاه آریامهر سپارش فرمودند که ما باید به یاد داشته باشیم که مردم بسیاری از نقاط جهان از سطح زندگی نازلی در رنج هستند و به این سبب مللی مانند ایران و استرالیا باید پیوسته به عنوان یک خویشکاری، کمک به کشورهای کم درآمد و ملل واپس مانده را در نظر داشته باشند. پیترسون گفت شاهنشاه اریان به میلیونها مردم گرسنه جهان اشاره کردند که در وضع نابسامانی به سر میبرند و معظم له که یکی از رهبران انگشت شماری هستند که پیوسته به ایران مسله توجه دارند و کمکهای ایران به ملتهای کم درآمد یکی از سیاستهای ویژه رهبر ایران است.
بازدید اعلیحضرتین از سیدنی
۳۱ شهریور ماه یک هزار ایرانی، زن و مرد، پیر و جوان، کودک و دانشجو ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سیدنی را گرامی داشتند و در گل و بوسه فرو بردند. بودن ایرانیانی که در سیدنی زندگی میکنند در فرودگاه این شهر با برنامه از پیش نهاده نبود، بلکه ایرانیان دور از میهن که از سفر اعلیحضرتین به سیدنی آگاهی یافته بودند، تاب نیاوردند و روانه فرودگاه سیدنی شدند تا با گل و بوسه و فریادهای جاوید شاه، پاینده ایران از اعلیحضرتین پیشباز کنند. بودن ایرانیان در فرودگاه سیدنی، برنامه اعلیجضرتین را بیش از پانزده دقیقه فرافکند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو با آغوش باز یک هزار ایرانی را به پیشگاه همایونی پذیرفتند و در دایره گرمی که در آستانه بهار استرالیا بوجود آمده بود از چگونگی زندگی، کار و تحصیل یکایک آنان جویا شدند. بسیاری اشک شوق از چشم هایشان روان بود و شهبانو را در آغوش کشیدند و بسیاری از کودکان گفتند که آرزوی دیدن ولیعهد ایران را دارند.
هنگامی که هواپیمای جت بویینگ آورنده اعلیحضرتین بر باند فرودگاه عظیم سیدنی بر زمین نشست، جمعیت ایرانی با فریاد « جاوید شاه، پاینده ایران » فرودگاه را به لرزه درآوردند و هنگامی که اعلیحضرتین بر پلکان هواپیما پدیدار شدند، این شور و هیجان به اوج خود رسید و جمعیت یک سدا سرود شاهنشاهی ایران را خواندند. هیجان و فریادهای جاوید شاه ایرانیان هنگام پیشباز رسمی پایوران محلی ادامه یافت تا اینکه اعلیحضرتین به سوی جمعیت ایرانیان رفتند و بارانی از گلهای تازه شکفته فرش اعلیحضرتین شد.
میهمانی شام از سوی فرماندار ایالت نیوسات ویلز در سیدنی
شبانگاه از سوی فرماندار ایالت نیوت سات ویلز میهمانی رسمی شام به سرفرازی ورود اعلیحضرتین بر پا شد.
بازدید شاهنشاه آریامهر از ذوب آهن استرالیا
یکم مهر ماه ۱۳۵۳ شاهنشاه آریامهر در چهارمین روز دیدار رسمی از استرالیا ار بزرگترین تاسیسات صنعتی استرالیا، ذوب آهن پرت کمبلا که در ۸۸ کیلومتری سیدنی مرکز ایالت « نیوساوت ویلز » قرار دارد، بازدید فرمودند. همزمان علیاحضرت شهبانو از یک کارگاه صنعتی در سیدنی دیدن کردند. در این بازدید که دو ساعت به درازا کشید وزیر صنایع و توسعه ایالت نیوساوت ویلز و عباسعلی خلعتبری وزیر خارجه و حسین اشراقی سفیر شاهنشاه آریامهر در استرالیا در رکاب همایونی بودند. شاهنشاه آریامهر هم چنین از معدن ذغال سنگ « تم بو » که در ۸۰ کیلومتری سیدنی قرار دارد بازدید فرمودند.
همزمان با دیدار شاهنشاه از کارخانه ذوب آهن، علیاحضرت شهبانو از مرکز صنایع کودکان و بزرگسالان عقب افتاده و معلولین بازدید کردند.
پس از نیم روز میزبانان استرالیایی اعلیحضرتین را به دیدار باغ وحش « تارونگا » در حومه سیدنی که یک مرکز بزرگ پژوهشهای علمی و جانورشناسی است و کمیابترین پرندگان نیز در آن نگاهداری میشود، بردند.
ایوار اعلیحضرتین در میهمانی عصرانه شرکت فرمودند و سپس اعلیحضرتین به اپرای سیدنی رفتند و به تماشای اپرای « دون جیوانی » نشستند. شبانگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در میهمانی که رودن کاتلر فرماندار ایالت « نیووست ولز » و بانو به سرفرازی اعلیحضرتین برگزار کردند، شرکت نمودند.
بازدید از ملبورن
در روز ۲ مهر ماه، پنجمین روز دیدار رسمی از استرالیاهواپیمای اعلیحضرتین در فرودگاه ملبورن بر زمین نشست. گروه بی شماری از ایرانیان مقیم ملبورن با در دست داشتن پرچم سه رنگ شیر و خورشید نشان ایران، با فریادهای جاوید شاه ورود اعلیحضرتین را گرامی داشتند. پس از اینکه فرماندار ایالت ویکتوریا و همسرش و دیگر پایوران برجسته استرالیایی به اعلیحضرتین خوش آمد گفتند، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از برابر ایرانیان گذشتند و به آنها ابراز مهر فرمودند. یک دختر و پسر ایرانی دسته گلهایی به اعلیحضرتین فراداشتند و دختران و پسران دانشجویی که در فرودگاه ملبورن گرد آمده بودند، فریاد می زندند « شاهنشاه ما تو را دوست داریم و شهبانو را میپرستیم ».
اعلیحضرتین پس از پایان آیین رسمی پیشباز در فرودگاه ملبورن به همراهی فرماندار ایالت ویکتوریا و بانو و دیگر سران محلی رهسپار تالار شهر ملبورن شدند. از چند ساعت پیش انبوهی از مردم ملبورن در خیابان برابر تالار شهر گرد آمده بودند. در تالار شهر، شهردار ملبورن بنا بر سنت قدیمی اسناد شهر را به پیشگاه شاهانه فراداشت و خوش آمد گفت و افزود به عنوان شهردار ملبورن و از جانب مردم این شهر و انجمن شهر ملبورن مفتخرم که ورود اعلیحضرتین را خوش آمد بگویم. نخستین سفر شما به استرالیا یک رخداد تاریخی است و به راستی و از ژرفای دل سرافراز هستیم که به شهر ملبورن وارد شدهاید. ما بدین باور هستیم که دیدار اعلیحضرتین از استرالیا به استوار ساختن رشتههای دوستی میان دو کشور کمک خواهد کرد.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ به سخنان گرم شهردار ملبورن، بیاناتی ایراد فرمودند و گفتند:[۶]
از سخنان محبت آمیز شما و از استقبال مردم این شهر بزرگ و زیبا، از جانب شهبانو و خودم و همراهانم تشکر میکنم. برای ما دیدار از ملبورن نه تنها به عنوان یک شهر درجه اول استرالیا بلکه به عنوان یکی از پیشرفتهترین شهرهای جهان دیداری بسیار لذت بخش است و یقین دارم که ما خاطره آن را به صورت قسمتی از بهترین خاطرات خود در سفر استرالیا همراه خواهیم برد. همانطوری که گفتید این اولین بار است که من از ملبورن دیدن میکنم، ولی این اولین آشنایی کشور شما با کشور من نیست، زیرا قبلاً فرهنگ ایران در قالب آثار متعدد باستانی و هنری کشور من به دیدار شما آمده است. هم اکنون یکی از مهمترین اسناد تاریخ ایران یعنی لوحه کورش کبیر که دو هزار و پانصد سال پیش در شهر بابل نوشته شده و یکی از دو سند درجه اولی است که از این پادشاه باقی مانده است. در انستیتوی استرالیایی باستان شناسی در ملبورن نگاهی میشود. همچنین یک مجموعه عالی از آثار هنری و باستانی ایران و مینیاتورها و ظروف و قالیهای ایرانی در گالری ملی ویکتوریا وجود دارد. در دانشگاه ملبورن از چندین سال پیش زبان فارسی تدریس میشود و مطالعات جالبی درباره فرهنگ ایران در آن انجام میگیرد. در عین حال عده زیادی از ایرانیان اکنون در این شهر اقامت دارند. همه این عوامل یک پیوند قلبی بین ما و شهر فعال و مترقی شما بوجود آورده است که طبعاً زمینه را برای توسعه روابط آینده ما در چهارچوب همکاریهای بیشتری میان دو کشور مساعدتر میسازد. برای همه مردم ملبورن خوشبختی و رفاه و ترقی روزافزون و برای خود شما آقای شهردار توفیق هر چه بیشتر در خدمت به شهر و کشورتان را آرزومندم.
اعلیحضرتین یک ساعت پس از نیم روز از انجمن سلطنتی کشاورزی ویکتوریا پیرامون شهر ملبورن دیدن کردند. در این انجمن کارهای کشاورزی و دامداری ایالت ویکتوریا به نمایش گذاشته شده بود.
ایوار گالری ملی ویکتوریا مورد بازدید اعلیحضرتین قرار گرفت. در این گالری آثار گوناگون هنری نگاهداری میشود. اعلیحضرتین سپس به باغ گیاه شناسی تشریف فرما شدند و در آیین زیبایی دو نهال در این باغ برنشاندند.
شبانگاه فرماندار ایالت ویکتوریا در کاخ فرمانداری به سرفرازی ورود اعلیحضرتین میهمانی شامی برگزار کرد که در آن پایوران و سران برجسته استرالیایی و همراهان شاهنشاه و شهبانوی ایران نیز از باشندگان بودند.
دور دوم گفتگوهای مهم شاهنشاه آریامهر و نخست وزیر استرالیا در کانبرا
چهارشنبه ۳ مهر ماه ۱۳۵۳، اعلیحضرتین به دنبال دیدار رسمی از استرالیا این کشور پهناور اقیانوسیه که با ایران بیش از ده هزار کیلومتر فاصله دارد، دوباره وارد کانبرا پایتخت سیاسی استرالیا شدند.
در این روز اعلیحضرتین از بنای یادبود جنگ بازدید فرمودند و در آیینی تاج گل زیبایی بر سنگ یادبود قربانیان دو جنگ جهانی نهادند. بنای یادبود جنگ کانبرا یکی از بزرگترین موزههای ملی دنیا به سبب زیبایی و بزرگی و باشکوهی بنا و غرفهها و ویترینهایی که نشان دهنده صحنههایی از رویدادهای تاریخی دو جنگ جهانی است، میباشد. بنای اصلی در سال ۱۹۳۰ زایشی ساخته شد و در سال ۱۹۴۱ دو بنای دیگر بدان افزوده شد. در اسل ۱۹۶۸ و ۱۹۷۱ به فرم کنونی تکمیل و آماده شد. در کنار هر یک از غرفهها، تابلوهای نقاشی فرماندهان و ژنرالها و سربازان فداکار جنگ آویخته شده است. در این بنا بخشی به نگهداری از سندهای تاریخی ویژه شده است که دربرگیرنده ۷۵٬۰۰۰ پوشینه کتاب و ۵۰۰۰ پوشینه روزنامه و هفته نامهها و بی شماری از نقاشیهای اصل میباشد و آلبوم بزرگی از سداهای سربازان و سلاحهای آنان که از سوی خبرنگاران هنگام جنگ سدابرداری شده وجود دارد. دویست و چهل هزار نگاتیو فیلم از صحنههای جنگ نیز در دسترس پژوهشگران و علاقمندان قرار دارد. هر سال بیش از نیم میلیون تن از استرالیا و دیگر سرزمینها از این بنا دیدن میکنند. بازدید اعلیحضرتین از این بنا نزدیک به یک ساعت به درازا کشید و اهلیحضرتین پس از توشیح دفتر یادبود به مرکز نمایشگاه نقاشیهای شهر کانبرا تشریف فرما شدند.
اعلیحضرتین هم چنین از مرکز نمایشگاه ملی در ریگاتا پوینت،[۷] جایی که نقشه ماکت شهر کانبرا در آن نگاهداری میشود بازدید کردند.
شاهنشاه آریامهر ناهار را میهمان کاف ویتلام نخست وزیر دولت کارگری استرالیا بودند که در پارلمان این کشور به سرفرازی شاهنشاه ایران برگزار کرد. بیش از ۲۰۰ تن میهمان شرکت داشتند که بالانشین آنان، همراهان شاهنشاه آریامهر، وزیران و پایوران عالیرتبه سیاسی و اقتصادی و دولتی استرالیا بودند. شاهنشاه آریامهر نیم ساعت وزیران کابینه ویتلام و دیگر میهمانان برجسته را به پیشگاه شاهانه پذیرفتند. همزمان به این میهمانی، همسر نخست وزیر بانو ویتلام نیز میهمانی دیگر به سرفرازی علیاحضرت شهبانو بر پا داشت.
سخنرانی شاهنشاه آریامهر در پارلمان استرالیا
شاهنشاه آریامهر ۲۵ دقیقه پس از نیم روز به پارلمان استرالیا تشریف فرما شدند. کاف ویتلام نخست وزیر، وزیران کابینه و بسیاری از پایوران برجسته پارلمانی و دولتی استرالیا به پیشباز شاهنشاه آریامهر آمدند و به پیشگاه شاهانه شناسانده شدند. ویتلام نخست وزیر و سپس بیلی میکن اسنودن رهبر حزب اقلیت سخنانی ایراد کرد. شاهنشاه آریامهر نیز در جواب سخنان رسایی ایراد فرمودند.
نخست وزیر استرالیا پس از اشاره به تاریخ باستانی ایران و پیشرفتهای امروز کشور گفت:
ایران نوین بر اساس یک تمدن باستانی و پر ثمر بنیانگذاری شده و به شکل یک سرزمین مدرن پیشرفته و نیرومند درآمده است. شاهنشاه آریامهر رهبر راستین این انقلاب مدرن و زمام واقعی ملت خود هستند. مناسبات ایران و استرالیا تاکنون چندان گسترده نبوده، اما بی گمان با افزایش همکاریهای وسیع و هم چنین به خاطر منافع مشترک، این مناسبات گسترش بیشتری پیدا خواهد کرد. هر دو کشور از منابع طبیعی بی کران برخوردارند و ما علاقمندیم که همین منابع زیر مالکیت و کنترل ملی در سطح عالی بسط و توسعه یابد و هر دو کشور ایران و استرالیا به حقوق خریداران این منابع با بهای عادلانه توجه دارند و آرزو داریم که از صورت کشورهای صادر کننده مواد خام درآمده و به جامه فروشندگان و صادرکنندگان کالاهای ساخته شده و نیمه تمام در آییم.
سپس شاهنشاه آریامهر پس از سپاسگزاری از بیانات مهرآمیز نخست وزیر استرالیا نسبت به کشور و ملت ایران سخنان رسایی ایراد فرمودند:[۸]
آقای نخست وزیر
نخست میخواهم برای بیانات محبت آمیزی که نسبت به وطن من و ملت من ایراد کردید و به خاطر سخنان دوستانهای که نسبت به شخص من بیان داشتید تشکر کنم. متقابلاً باید بگویم که ما نیز برای ملت استرالیا، ملتی که در آغاز، نه با شرایط و رفاه کنونی بدین سرزمین قدم گذاشت، بلکه زندگی را با شرایط دشواری در این سرزمین آغاز کرد و به سرعت به ترقی و سطح رفاه کنونی رسید ارزش و اهمیت بسیاری قائلیم، با این حال میتوانم به شما اطمینان بدهم که این تنها آغاز کار است، زیرا از آنچه شنیدهایم و از آنچه خود دریافتم و به چشم خود دیدم شما درخشانترین آیندهای را که یک کشور میتواند داشته باشد در پیش دارید. این راست است که شما گذشتهای دشوار داشتهاید و این گذشته دقیقاً برای من تشریح شده است، اما شما همچنان آینده درخشانی در پیش دارید. ما باید به آینده بیندیشیم و از هم اکنون طرحهای آینده را فراهم کنیم.
شعار ما در کشورمان این است که همواره چند گام از حوادث جلوتر باشیم. ما فقط به توسعه و عمران اقتصادی و اجتماعی خود اکتفا نخواهیم کرد بلکه باید با پیش بینی رویدادهای آینده از هم اکنون برنامهریزی کنیم تا هیچگاه غافلگیر نشویم، زیرا در جهان کنونی هرگاه کشور و ملتی غافلگیر شود ممکن است آزادی عمل و مآلاً استقلال خود را از دست بدهد. اگر در زمینههای اجتماعی پیش بینیهای لازم نکرده باشید و با تحولات پیش بینی نشده روبرو گردید عاقبت اینکار وخیم تر از سرانجام ارتشی خواهد بود که در میدان نبرد غافلگیر شود. ما نیز مانند شما خوشبختانه منابع ثروت زیادی داریم. برای ما مانند شما مسئله بهره برداری از این منابع مطرح است. بدیهی است که ما نمیخواهیم این ثروتهای طبیعی را راکد بگذاریم و دیگران را از آن محروم کنیم. اهمیت مسئله از نظر ما این است که دیگران ما را استثمار نکنند. ما در گذشته استثمار شدهایم. بسیاری از ملتها تموّل و صنایع خود را به اتکاء منابع ما پدیدآوردهاند، اما دیگر آن دوران پایان یافته است. ما آمادهایم دیگران را در ثروت و خوشبختی خود سهیم سازیم مشروط بر آنکه با ما عادلانه و با احترام رفتار کنند. پس از بهرهبرداری این منابع نخستین موضوعی که به ذهن ما میرسد این است که چگونه آن را صادر کنیم یا چگونه به ملل دیگر اجازه دهیم که در این منابع با ما سهیم شوند.
ما خوشبختانه در سه دریا بندرهای بسیار داریم. ما میتوانیم کالاهای خود را به نحوی رضایتبخش در بنادر خود بفروشیم و دیگر نگران آن نباشیم که در مقصد بر سر این کالاها چه خواهد آمد، زیرا پول آن در بانک خواهد بود، با این حال من فکر میکنم نباید خودخواه باشیم، بلکه باید به سایر مسائل نیز بیندیشیم. ما باید اطمینان حاصل کنیم که کالاهایی که از کشور ما خارج میشود در امنیت کامل از اقیانوس هند میگذرد. ما میخواهیم اقیانوس هند را منطقه صلح و منطقه همکاری بین کشورهای ساحل آن ببینیم. اگر ما چنین اصطلاحی را بکار میبریم برای آن است که این اقیانوس بسته نیست. از این رو ما این نظریه و فکر کلی را با کشورهایی که با آنها در بخش شمالی اقیانوس هند هم ساحل هستیم در میان گذاشتیم. اینها همسایگان نزدیک ما یعنی پاکستان، هند، بنگلادش، برمه، تایلند، مالزی، سنگاپور و شاید هم روزی هند و چین باشد. همچنین در شرق اندونزی و بطور خیلی طبیعی کشور بزرگ شما یا قاره استرالیا است، اما باید دید که چگونه ممکن است این منطقه را به منطقه صلح و دور از رقابتهای خارجی تبدیل کرد. تنها کافی است کشورهای واقع در حوزه این اقیانوس یک ترتیب عملی بین خود بوجود آورند. نخست در زمینه اقتصاد است که ما میتوانیم مکمل یکدیگر باشیم. ما چیزهایی داریم که دیگران ندارند. آنها هم چیزهایی دارند که ما نداریم. بعد موضوع امنیت پیش میآید که میتوانیم درباره آن سخن بگوییم.
متأسفانه قبل از آنکه خلع سلاح جهانی تحت یک کنترل بینالمللی عملی شود، ما همیشه در معرض خطر تسلط جویی هستیم. کشور من مایل نیست بر هیچ کشوری مسلط شود. ما بدین کار نیازی نداریم. این در خصلت ما نیست و من میتوانم در این جا با صدای بلند و واضح اعلام کنم که تسلط جویی بخشی از سیاست ما نیست، برعکس ما میخواهیم تمام کشورها کاملاً آزاد و دور از هرگونه تسلط بیگانه باشند. مادام که خلع سلاح جهانی عملی نشده باشد نوعی امنیت منطقهای بوجود آید و اگر این امنیت منطقهای بر اساس یک قرارداد حاصل نشود دست کم یک تفاهم بوجود آید که ما بتوانیم به اتکاء آن به خارجیان بگوییم که ما واقعاً به حضور شما احتیاج نداریم، زیرا خودمان میتوانیم امنیت خویش را حفظ کنیم. من هر چه بیشتر به موضوع جامعه کشورهای اقیانوس هند فکر میکنم میبینم این جامعه یا بازار مشترک یا هر اسم دیگری که به آن بدهیم، بدون در نظر گرفتن کشور بزرگ استرالیا کامل نخواهد بود. با این هدفها بود که من به کشور شما آمدهام تا با ملت شما آشنا شوم و ایران امروز را معرفی کنم و ببینیم که دو کشور ما بر اساس گفتگوهای دوجانبه مآلاً به چه نتایجی خواهند رسید. به عقیده من شما با کشورهای منطقه خودتان در این زمینه گفتگو خواهید کرد و ما نیز با کشورهای منطقه خودمان و سرانجام همه ما کوشش خواهیم کرد به کمک یکدیگر به هدفهایی که ذکر شد برسیم.
در زمینه روابط دو کشور، ما میتوانیم کارهای مهمی انجام بدهیم. همانطور که قبلاً گفتم ما و کاملاً طبیعی است که شما نیز مانند ما بیندیشید. ما نمیخواهیم منابع ثروتمان بوسیله بیگانگان غارت شود برای آن به این جا نیامدهام که اکثر سهام این یا آن شرکت را برای وطنم به دست آورم. این سفر برای شرکت در همکاری و کمک در چهارچوب امکانات و وسایل و در صورت لزوم سرمایهگذاری در مواردی است که شما بدان نیاز دارید و طبعاً برای ما نیز با توجه به کشاورزی و منابع معدنی شما سودمند است. تعیین حدود این همکاری کار دشواری است، زیرا در واقع این همکاریها تقریباً نامحدود است. ما فقط تا آن جا جلو خواهیم آمد که شما مایل باشید. ما بهیچوجه نمیخواهیم که کنترل شرکتها و مؤسسات شما را بدست گیریم. همانطور که گفتم ما خواستار دوستی و مشارکت هستیم. شهبانو و من به خاطر استقبال گرم و پرشور دولت و ملت شما در پایتخت استرالیا و در ایالتهای دیگر متشکریم.
من اطمینان میدهم که ما نیز همان احساسات گرم را نسبت به ملت شما، میهمان نوازی شما و خوش قلبی شما داریم. با چنین خاطرات شیرین و زندهای است که ما به وطن خود بازمیگردیم. من اطمینان دارم با طرز تفکر کشورهای دیگری که از آن دیدن کردیم اینک موقع آن است که همکاریها و معاضدتهای نزدیکتری بین ملل اقیانوس هند، استرالیا و تدریجاً همه دنیا برقرار شود. از همه شما سپاسگزارم.
شهبانو و من از پیشباز رسمی که دولت و مردم شما در هر جا که رفتیم از ما به عمل آوردند بسیار سپاسگزاریم و من به شما اطمینان میدهم ک ما نیز دارای احساسات مشابهی نسبت به مردم شما هستیم. این خاطره خوبی است که ما خواهیم داشت و من امیدوارم که اکنون زمان همکاری نزدیکتر فرارسیده باشد.
ایوار نخست وزیر استرالیا برای دومین دور گفتگوهای رسمی ایران و استرالیا، به پیشگاه شاهنشاه باریافت. دیده وران استرالیایی برای این دور گفتگوهای رهبران دو کشور اهمیت بی اندازه میدهند و گفتند که این دور گفتگوها درباره جستارهای گوناگونی دربرگیرنده آینده همکاریهای ایران و استرالیا و هم چنین مسایل جهانی و منطقهای به ویژه پیشنهاد شاهنشاه آریامهر درباره تشکیل یک بازار مشترک آسیایی میباشد. شاید ایران و استرالیا در ۲۴ ساعت آینده یک قرارداد یک صد میلیارد دلاری دستینه نمایند.
گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و کاف ویتلام نخست وزیر استرالیا
رهبران ایران و استرالیا ایوار چهارشنبه سوم مهر ماه دو ساعت به گفتگو نشستند.
شبانگاه فرماندار کل استرالیا و دخترش میهمانی شام به سرفرازی اعلیحضرتین در کاخ فرمانداری برگزار کردند که در آن نخست وزیر استرالیا و بسیاری از پایوران برجسته استرالیا و همراهان اعلیحضرتین از باشندگان بودند.
بازدیدهای چهارم مهر ماه
۴ مهر ماه ۱۳۵۳ شاهنشاه آریامهر از سازمان پژوهشهای صنعتی کشورهای مشترک المنافع دیدن فرمودند. سپس اعلیحضرتین روسای هیاتهای سیاسی در کانبرا به پیشگاه شاهانه پذیرفتند. شاهنشاه آریامهر ناهار را میهمان کلوب ملی مطبوعات استرالیا بودند و علیاحضرت شهبانو نیز جداگانه نویسندگان مطبوعات استرالیا را پذیرفتند و سپس در میهمانی ناهار همسران رییس مجلس سنا و مجلس عوام استرالیا شرکت فرمودند.
در کلوب ملی روزنامه نگاران استرالیا شاهنشاه آریامهر یک ساعت به پرسشهای نمایندگان مطبوعات و رادیو و تلویزیونهای استرالیا پاسخ دادند.
مصاحبه مهم شاهنشاه آریامهر با بیش از ۴۰۰ خبرنگار و نویسنده ۴ مهر ماه
شاهنشاه آریامهر در روز پنجشنبه ۴ مهر ماه ۱۳۵۳ در یک مصاحبه مهم با رسانههای همگانی در شهر کانبرا پایتخت استرالیا که در آن بیش از چهار صد خبرنگار و نویسنده حضور داشتند، یک بار دیگر پیشنهاد ایجاد یک منطقه صلح و همکاری میان ملل حوزه اقیانوس هند را تا محدوده استرالیا عنوان فرمودند و در پاسخ به پرسش خبرنگاران و نمایندگان مطبوعات و خبرگزاریهای بین الملی به مسایل مهم دیگری چون واکنش ایران نسبت به هشدارهای زمامداران امریکا اشاره فرمودند. این مصاحبه در میهمانی کلوب ملی مطبوعات استرالیا به سرفرازی شاهنشاه آریامهر انجام یافت. [۹]
در آغاز شاهنشاه آریامهر چنین فرمودند:
آقای رئیس، قبل از هر چیز مایلم مراتب خشنودی خود را از حضور در این جلسه بیان کنم. من دیدار خود را از استرالیا با این امید آغاز کردم که میان ایران و استرالیا تماسهایی برقرار شود تا از طریق تبادل نظر به این تفاهم برسیم که کشورهای حوزه اقیانوس هند دارای منافع بسیار نزدیکی با استرالیا هستند. خوشبختانه متوجه شدم که دولت و مسئولان کشور و هر مقامی که فرصت ملاقات و گفتگو با وی را داشتهام در این امر با من هم عقیده هستند.
این نکته مایه امیدواری است که در جهان امروز همه صحبت از وابستگی ملل به یکدیگر و نزدیکی مناسبات با هم میکنند. ولی در این میان عدهای هم دنبال رویهای میروند که گاهی با این هدف منافات دارد. منظور اصلی از پیشنهاد ما در مورد اقیانوس هند و امتداد طبیعی آن یعنی استرالیا ایجاد یک منطقه صلح و همکاری بین کشورهای ساحلی این اقیانوس تا حدود و ثغور استرالیا است.
من برای این همکاری منطقهای نامی چون بازار مشترک یا کشورهای مشترکالمنافع انتخاب نمیکنم، ولی اگر چنین همکاری میان ما بوجود آید از ثبات و صلح و امنیت برخوردار خواهیم شد. ما به امنیت و صلح از آن جهت نیاز داریم که میخواهیم در سایه آن به همکاری اقتصادی بپردازیم.
اگر ارتباطات ما و حتی در برخی موارد موجودیت ما در معرض خطر قرار گیرد نمیتوانیم به این همکاری نائل شویم. بعلاوه اگر از ثبات و امنیت و همکاری برخوردار نباشیم نمیتوانیم از کشورهایی که متعلق به این منطقه نیستند بخواهیم که از این منطقه دور شوند.
این درخواست از کشورهای خارج از منطقه ما از آن جهت نیست که از آنها متنفریم، در واقع ما به آنها بسیار علاقمندیم، ولی اگر همه کشورها نیروهای خویش را در حدود قلمرو خود نگاهدارند صلح احتمالاً بهتر حفظ خواهد شد. این کار یکی از طرق نیل به خلع سلاح عمومی در جهان است.
همچنین به این وسیله به مردم جهان تفهیم میشود که برای بنا ساختن زندگی بهتر نه تنها مجبور به جنگ و تجاوز به حریم استقلال و منافع ملل دیگر نیستند بلکه مقابله با خطر بسیار دهشتناکی که جهان در پایان سده جاری با آن روبروست و برخی عوامل آن عبارت از قحطی و تغذیه نادرست و ناکافی و بیماری و بسیاری از مشکلات دیگر است مستلزم کوششهای جدی و بکار گرفتن منابع مادی و معنوی کلیه کشورهای جهان خواهد بود تا شرایط لازم برای ایجاد یک جامعه بشری که مبتنی بر احترام به حیثیت انسانی و عدالت اجتماعی است فراهم شود. وضع فعلی که در آن چند کشور جهان از همه مواهب برخوردار و متمتع هستند، ولی اغلب کشورها فاقد همه چیزند قابل دوام نیست. روزی این وضع به حد انفجار خواهد رسید و آن روزی است که تمدن از گیتی رخت برخواهد بست. تردیدی نیست که تمدن ما دارای نقائصی است، اما با هماهنگی و همگامی خواهیم توانست این معایب را از میان برداریم و با آن مبارزه کنیم و سرانجام آنچه را که برای زندگی لازم است و آنچه را که ارزش زیستن دارد به جهان عرضه کنیم.
باید اذعان کنم که آنچه را که کوشیدهام تشریح کنم و واکنشی که مشاهده کردهام بسیار امیدبخش بوده است. کشور بزرگ شما استرالیا با قدرت کنونی اش بویژه قدرتی که در آینده کسب خواهد کرد نقش مهمتر و روزافزونی در خانواده ملل ایفا خواهد کرد. ممکن است کشور من نیز در آینده ناگزیر شود نقش مهمتری به عهده بگیرد، لیکن ما نیز مانند شما بخاطر خودکفایی تقریباً کامل، بخاطر احترامی که به اصل عدم مداخله در امور دیگران قائلیم و بخاطر مقاصد غیر امپریالیستی خود، مانند شما باید نقشی را که امیدوارم با همکاری استرالیا باشد ایفا کنیم تا به ساختمان دنیای نوینی که ما همه آرزو میکنیم و به آن امید بستهایم کمک کند.
این نکاتی بود که مایل بودم امروز در این مجلس مطرح کنم. میدانم که در طول مصاحبه فرصت کافی خواهد بود تا درباره سایر مسائل بیشتر بحث کنیم و خوشحال خواهم شد هر سئوالی را که مایلید مطرح سازید.
راههای آبی جهان
درباره اینکه کانال سوئز پس از آنکه گشوده شد باید منحصر به عبور کشتیهای بازرگانی باشد نه نظامی، البته این پیشنهاد ارزندهای است، اما میدانیم که تمام راههای آبی به روی همه نوع کشتیهای نظامی و بازرگانی باز است، به همین دلیل است که معتقدیم کاملاً لازم است که همه کشورهای اقیانوس هند گرد هم آیند و به جهان نشان دهند که واقعاً ضرورتی برای اینکه قدرتهای خارجی کشتیهای جنگی خود را به این آبها بفرستند وجود ندارد.
دفاع از مرزها
نیروی هوایی ما ظرف پنج سال آینده بسیار مجهز خواهد شد. این آمادگی ضروری است، زیرا وقتی به اطراف خود مینگریم و میبینیم دیگران چه دارند ما نیز خود را تا سرحد لزوم مجهز میکنیم.
برای کشوری چون کشور من با موقعیت حساس جغرافیایی چیزی خطرناک تر از این نیست که نتواند نه تنها از مرزهای خود بلکه از منافع خود دفاع کند. به جرأت میتوان گفت که عدم آمادگی دفاعی مشوق دیگران به تجاوز به کشور بیدفاع میشود و جنگی که در خواهد گرفت با دیگر جنگها متفاوت و برای کشوری که مورد تجاوز قرار گرفته دارای عواقب بسیار وخیم خواهد بود.
نیروگاههای اتمی
در مورد نیروگاههای هستهای باید بگویم ما نخستین کسی هستیم که میگوییم نفت و گاز کالاهای ارزشمندی هستند که نباید برای گرم کردن خانهها یا تولید برق سوزانده شوند. این کار را میتوان با سایر منابع انرژی مانند نیروگاههای هستهای هم انجام داد و ما قصد داریم به تعداد زیادی نیروگاه اتمی دست یابیم. طرح نخست شامل بیست و سه هزار مگاوات برق و سرانجام شاید بیش از این خواهد بود که از طریق رآکتور هستهای تولید خواهد شد.
ایران کشور بزرگی است و ما پیشرفت بسیار سریعی داریم. نرخ رشد مصرف برق در کشور ما سی و هفت درصد است و اگر ما بتوانیم پاسخگوی این احتیاج باشیم میتواند بیش از این نیز افزایش یابد، اما ما پیمان منع نشر و گسترش سلاحهای هستهای را امضاء کردهایم و طی قطعنامهای به سازمان ملل متحد پیشنهاد کردهایم که منطقه ما را از نظر تسلیحات اتمی یک منطقه غیر اتمی اعلام کند.
غصب سرزمینهای دیگران
کشور اسرائیل بوسیله سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده است و هر کسی که درباره کنفرانس صلح گفتگو میکند خوب است توجه کند که قطعنامه شماره دویست و چهل و دو شورای امنیت سازمان ملل متحد و قطعنامههای بعد از آن و تمام بیانیهها برای این تنظیم شده که صلح بین کشورهای عربی و کشور اسرائیل برقرار شود.
بنابراین، وقتی کشور شما از سوی سایر کشورها شناخته شد، شما نیز از حقوقی مانند حقوق سایر کشورها برخوردار خواهید بود، اما این بدان معنا نیست که ما غصب سرزمینهای سایر کشورها و با استفاده از زور موافق هستیم، و این همان واقعهای است که بویژه در جنگ ۱۹۶۷ اتفاق افتاد و ما نمیتوانیم اصل اشغال سرزمینهای اعراب را بوسیله نیروهای مسلح اسرائیل بپذیریم. لیکن ما نیز مانند دیگران به این اصل توجه داریم که مردم اسرائیل نیز باید در داخل مرزهای خود امنیت داشته باشند و به آنها فرصت داده شود که در صلح و صفا زندگی کنند، اما در مورد سئوال مربوط به نفت باید بگویم که نفت به همه جا صادر میشود. وقتی یک کشتی نفتکش، نفت بارگیری میکند، واقعاً نمیتوان به مقصد آن پی برد و میتواند راهی هر مقصدی از جمله اسرائیل بشود.
زندانیان سیاسی
اصطلاح زندانی سیاسی با بی بندوباری بسیار استفاده قرار گرفته است. زندانی سیاسی کیست؟ ما میتوانیم درباره آن به تفصیل بحث و آن را روشن کنیم. آنچه در کشور من میگذرد این است که کمونیسم ممنوع شده است. کمونیستها در کشور من اجازه فعالیت ندارند، چون آنها مردمی هستند که هیچگونه وفاداری به پرچم ملی خود نداشتهاند و سوگند وفاداری به بعضی کشورهای دیگر یاد کردهاند.
علاوه بر اینکه آنها به خاطر کمونیست بودن تحریم شدهاند، این عده به اعمال تروریستی نیز دست میزنند. آنان مبادرت به پرتاب بمب میکنند و در خیابانها مردم را به رگبار مسلسل میبندند و با انفجار بمب افراد بیگناه را درو میکنند. اگر در قاموس فرهنگ شما مفهوم تروریست برابر مفهوم زندانی سیاسی باشد، در آن صورت من میتوانم به پرسش شما پاسخ دهم.
هیچکس نمیتواند نظر خود را به ما دیکته کند
ایران با آمریکا روابط بسیار حسنهای دارد و شاید وجود آمریکا برای ما بسیار مؤثر باشد، زیرا جهان در حال حاضر با این مسئله روبروست که برخی کشورها مسلح به سلاحهای اتمی هستند و بقیه کشورها نیستند. ایران نیز از جمله کشورهایی است که اسلحه هستهای ندارد. از این رو مادامی که در تعدادی از کشورهای جهان سلاحهای هستهای و ارتش و نیروهای هوایی و دریایی دهشتناک وجود دارد دوستی کشوری مانند آمریکا که دارای زرادخانهای مملو از سلاحهای هستهای است برای ایران حائز اهمیت حیاتی است.
ولی درباره بیانات رئیس جمهوری آمریکا در مورد نفت من هنوز فرصت نیافتهام که متن رسمی بیانات مشارالیه را مطالعه کنم، اما اگر مفاد آن همان باشد که عنوان شده است باید بگویم که این موضوع مورد قبول ما نیست و هیچکس نمیتواند نظر خود را به ما دیکته و تحمیل کند. هیچکس قادر نیست مشت خود را به روی ما گره کند چون ما نیز میتوانیم متقابلاً این کار را بکنیم. اگر مسئله تقسیم ثروت میان ملتها مطرح است فکر میکنم که در آن صورت ما آماده خواهیم بود که منابع انرژی خود را در اِزاء سرمایه و تأسیسات شرکتهای بزرگ جنرال موتورز، وستینگهاوس، جنرال الکتریک و کلیه دیگر شرکتهای جنرال مبادله کنیم.
استثمار شرکتهای نفتی
در سال ۱۹۴۷ قیمت اعلام شده یک بشکه نفت صادره از خلیج فارس دو دلار و هفده سنت بود. در سال ۱۹۴۹ شرکتهای نفتی این قیمت را با یک محاسبه سریع و حیله گرانه به یک دلار و هفتاد و نه سنت کاهش دادند. ما میتوانیم بخوبی به تفاوت قیمتها پی ببریم که در همان شدت تورم، چگونه بهای کالاهای جهانی سیصد تا چهارصد درصد ترقی کرد.
شرکتهای نفتی سالها منابع ما را استثمار کردند، منابعی که روزی به اتمام خواهد رسید، زیرا این منابع پایان ناپذیر نیست. کشورهای صنعتی که ثروت و صنایع و حتی جوامع خود را بر نفت ارزان ما بنا نهادهاند امروز کالاهای خود را به قیمتی به ما عرضه میکنند که بدون مراجعه به ما تعیین میشود. آنها گندم، شکر، فولاد، روغن نباتی و غیره را به قیمتهایی که خود تعیین میکنند به ما میفروشند. ما حرفی درباره این قیمتها نداریم، زیرا به ما میگویند یا به این قیمتها بخرید و یا به سراغ ما نیایید و ما هم ناگزیر آنها را میخریم.
کشورهای فقیر جهان نه تنها نفت مصرف میکنند بلکه باید سد جوع نیز بکنند. آنها مجبورند روغن نباتی، شکر و سایر کالاها را نیز تهیه کنند و اگر اشتباه نباشد بهای یک تن شکر امروز هشتصد و چهل دلار است، در حالیکه در گذشته ما یک تن شکر را به شصت دلار میخریدیم. به هر حال ما قبول کردیم که مذاکره و گفتگوهای جدی انجام دهیم.
قبل از آغاز بحران نفت همه ما بوجود بحران پولی جهان آگاهی داشتیم. ما مسئول بحران پولی جهان نیستیم، زیرا این بحران قبل از افزایش قیمت نفت هم وجود داشت. اگر اقتصاد کشوری با رکود و دشواری و بیماری روبرو است گناه آن متوجه ما نیست، ولی در هر صورت ما خوشحال خواهیم شد که به این اقتصاد کمک کنیم. این کار را هم اکنون از طریق اعطای وام به برخی از کشورها و کمک به بعضی دیگر انجام میدهیم. فکر میکنم میتوانیم به آنچه تاکنون چه برای کشورهای پیشرفته و چه برای ممالک در حال توسعه جهان انجام دادهایم بخود ببالیم. من حتی میتوانم پیشنهاد کنم که یک قیمت ثابت در سراسر جهان برای نفت اِعمال و اجرا شود باستثناء مواردی که موقع جغرافیایی و کیفیت نفت عامل تعیین کننده قیمت نفت باشد و این قیمت ثابت بطور کلی به اشخاص قیمتهای بیست الی سی کالا ارتباط و همبستگی پیدا کند. ما باید از منابع خویش دفاع کنیم ولی حاضریم چنانچه بهای کالاها در سراسر جهان کاهش یابد بهای نفت نیز تنزل کند و من نسبت به قول خود وفادار خواهم بود، اما در صورتی که قیمت کالاها همواره افزایش یابد دلیلی وجود ندارد که ما آن را تحمل کنیم. همانطور که قبلاً گفتم ما برای گفتگوی جدی درباره این موضوع آماده هستیم.
اتحادیه منطقه اقیانوس هند
اتحادیه کشورهای منطقه اقیانوس هند میتواند در زمینه اقتصادی کار خود را آغاز کند و سرانجام جنبه سیاسی نیز بگیرد، و پس از آن نوعی تفاهم نظامی هم میان کشورهای منطقه بوجود آید. این تفاهم نظامی جنبه دفاعی خواهد داشت و فکر میکنم مادام که خلع سلاح عمومی صورت نگرفته چنین همکاری دفاعی حائز ضرورت است و مانع از آن میشود که کشورهای غیر منطقه به بهانه اینکه عدم امنیت اقیانوس هند منافع آنها را به خاطر میاندازد مدعی حضور در اقیانوس هند شوند.
تورم جهانی و افزایش بهای نفت
دشواریهای مالی جهان قبل از افزایش بهای نفت آغاز شده بود. اگر ما بهای بیشتری برای نفت خودمان درخواست میکنیم باید دید که تلاش شما برای پیدا کردن منابع انرژی دیگر که از لحاظ کالری دست کم با نفت برابر باشد چه حد مخارج بر شما تحمیل خواهد ساخت. شما میتوانید بیش از هفتاد هزار فرآورده از نفت به دست آورید. در زمینه پتروشیمی و دیگر محصولات نفتی نیز این موضوع صادق است، پس درباره ارزش آن کمی فکر کنیم.
بدیهی است ما واقعاً افسوس خواهیم خورد و گناه میدانیم که نفت را که میتوان تبدیل به آسپرین و دیگر اجناس کرد صرفاً به خاطر گرم کردن منازل و یا دستگاههای مولد سوزانده شود. شما به موضوع موازنه پرداختها اشاره کردید، پاسخ من این است که موازنه پرداختهای جهان چند سال پیش از تصمیمات ما درباره نفت دچار نابسامانی بود. این نابسامانی چند سال پیش با کاهش ارزش برابری پولهای مختلف از جمله دلار آمریکا و لیره انگلستان آغاز شد و تنها مارک آلمان و ین ژاپن همچنان استحکام خود را حفظ کردند.
علت چیست که آلمان این چنین قدرتمند پیش میرود در حالی که در کشورهای همسایه آن اینطور نیست؟ دلیلش آن است که آلمانیها کار میکنند.
اثر افزایش بهای نفت بر تورم جهانی بین یک و نیم درصد است پس درباره تورم بیست درصد در انگلستان یا چهارده درصد در ایالات متحده چه باید گفت؟ در این صورت نتیجه میگیریم که باید علاوه بر نفت عوامل دیگری نیز وجود داشته باشند. اگر شما نفت را عنوان کنید ما هم عوامل دیگر را مطرح خواهیم ساخت. جای تأسف است که اقتصاد جهان بر مبنای نفت ارزانی که از کشورهایی مانند کشور من بهره برداری میشد بنیانگذاری شده است. این وضع قابل دوام نیست. ما اکنون وارد عصر جدیدی شدهایم و در دنیای تازهای به سر میبریم.
امپریالیسم از جهان رخت بربسته است. آیا شما اکنون میخواهید امپریالیسم جدیدی را که به نام استعمار نو خوانده میشود احیاء کنید؟ این کار امکان پذیر نیست و به همین سبب باید گرد هم آییم و راه حلهایی برای نجات اقتصاد جهان پیدا کنیم، به شرط آنکه این راه حلها بر اساس عدالت استوار باشد و مردم نیز درک کنند که باید اندکی بیشتر کار کنند.
مارکسیستهای اسلامی
چرا شما عادت دارید هر کس را که بمب پرتاب کند روشنفکر بنامید؟ من همیشه فکر میکردم که روشنفکران میتوانند از قلم خود بهتر از یک مسلسل استفاده کنند.
ما نمیتوانیم کمونیسم و مارکسیسم را بپذیریم. آخرین شاهکار این افراد این است که خود را در کشور من مارکسیستهای اسلامی میخوانند. مردم کشور من اکثراً مسلمان هستند، همانطور که اکثر مردم کشورهای شما نیز کاتولیک و پروتستان هستند. مارکسیستهای کاتولیک! ... و حالا این به اصطلاح مارکسیستهای اسلامی به هر طرف بمبی پرتاب میکنند. من معتقدم مذهب و مارکسیست با هم توافق ندارند. بنابراین چگونه میتوان آنها را کنار هم گذاشت؟ اما درباره آن افراد باصطلاح روشنفکر که به گفته شما تهیه کننده فیلم و شاعر هستند و به مرگ محکوم شدهاند به درستی نمیدانم به کدام مورد اشاره میکنید، زیرا چندین مورد مشابه وجود داشته است. آنها علیه جان من، شهبانو و ولیعهد سوء قصد کردهاند. اگر من گناهان بسیاری مرتکب شده باشم اما ولیعهد شاید کاملاً معصوم و بیگناه باشد، زیرا او حتی به سن چهارده سالگی نرسیده است.
با این حال من این افراد را بخشیدهام. من میتوانم از گناهان کسانی که علیه جان من سوء قصد کردهاند بگذرم، ولی هرگز نمیتوانم از اعمال کسانی که میکوشند استقلال و حاکمیت کشور ما را از بین ببرند چشم بپوشم.
خرید سهام کروپ
ما اصولاً سیاست مثبتی را دنبال میکنیم و در حالی که مناسبات خود را با دیگر کشورها گسترش میدهیم نظر ما صرفاً دستیابی به منافع آنها و یا خرید و کنترل دارایی آنها نیست، بلکه قصد ما فقط مشارکت با آنها و در عین حال کمک به اقتصادشان است.
هنگامی که ما سهام مؤسسه کروپ را خریداری کردیم ارزش این سهام فوراً بالا رفت. اکنون نیز هر چه کروپ در کشور ما انجام دهد مخارج آن را خواهیم پرداخت، بویژه که صنایع فولاد در کشور من ملی شده است. کشورهای دیگر نمیتوانند در صنایع نفت، مس و بسیاری از صنایع ملی دیگر در کشور ما مشارکت کنند.
لیکن ما یک شرکت مختلط در نقطهای در اروپا تأسیس کردهایم که از آن جا به اتفاق مؤسسه کروپ میتوانیم به بازار کشورهای دیگر دست یابیم و در صورتی که کشورهای مورد نظر مشارکت ما را بپذیرند با آنها شرکتهای مختلط تأسیس خواهیم کرد.
ایجاد یک جامعه سالم
من فقط قدرتهایی را اعمال میکنم که قانون اساسی به من تفویض کرده است. در کشورهای دیگر قدرتهایی وجود دارد، ولی اعمال نمیشود، زیرا نیازی به اعمال این اختیارات وجود ندارد، چون مردم آن کشورها از سواد کافی بهره دارند و دارای مؤسسات تعاونی و تأسیسات اجتماعی و انجمن شهر و احزاب سیاسی مختلفی هستند که مردم بوسیله آنها حاکمیت و اختیارات عالیه خود را از طریق انتخابات صحیح و عاری از تقلب اعمال میکنند.
من با انجام همین تدابیر مانند ایجاد تعاونیها، انجمنهای شهر و تشویق احزاب سیاسی و هر عامل دیگری که برای ایجاد یک جامعه سالم لازم است ملت خود را برای طی این دوره انتقال آماده میکنم. جامعهای که میخواهیم بسازیم بر مبنای آزادی بیان استوار است. مردم به ویژه باید بدانند آزادی بیان چیست؟ زیرا اگر از این آزادی برخوردار باشند ولی ندانند چگونه از آن استفاده کنند نتیجه نامطلوبی خواهند گرفت. شما ادعا میکنید که انتخابات در کشورتان آزاد است، ولی بعداً میشنوید که انتخاب ساختگی بوده و در آن تقلب شده است و حتی گروهی از مردگان آراء خود را در صندوقهای انتخاباتی ریختهاند.
به هر حال زمان آن فرا خواهد رسید که در اثر پیشرفت کشورمان به این مواهب اجتماعی نائل شویم و به خاطر ولیعهد آرزو میکنم که این هدف بزودی تحقق پذیرد.
من به خوبی میدانم که تحقق این آرزو بسیار ارزنده و شادی آفرین خواهد بود. همانطور که ما در حال حاضر نیز از پیشرفتهایی که خوشبختانه به دست آوردهایم بسیار شادمان هستیم، اما رویهمرفته تلاش شدیدی در پیش خواهیم داشت. حکومت کردن بویژه در روزهای گذشته دشوار بود، ولی اکنون از دشواری آن کاسته شده است. من بارها گفتهام که سلطنت کار پر دردسری است.
موافقتنامه بازرگانی ایران و استرالیا
به عقیده من امکانات متقابل ایران و استرالیا در زمینه همکاریهای مختلف نامحدود است. هنگامی که دانش آموز بودم همیشه از خود میپرسیدم نامحدود یعنی چه و معنای صفت پایان ناپذیر چیست؟
این مفاهیم باید روزی به ارقام تبدیل شود و این ارقام در آینده بسیار شایان توجه خواهد بود. درباره اقتصاد بیمار کشور شما اطلاع چندانی ندارم. کشوری مانند کشور شما باید اقتصاد شکوفایی داشته باشد. شما همه چیز دارید. بنابراین شاید شما بتوانید با قرار دادن قسمتی از منابع بوکسیت خود با ما همکاری کنید. بعلاوه شما تقریباً دارای خودکفایی در نفت هستید. شما میتوانید انرژی هستهای و منابع بسیار غنی زغال سنگ و اورانیوم کشور خود را جانشین نفت کنید، لذا بهترین راه کار این است که ایران بکوشد با استرالیا شرکت مختلط تشکیل دهد و منابع دست نخورده کشور شما را با سرمایهگذاری مشترک مورد بهره برداری قرار دهد تا در آینده هر دو کشور احتیاجات خود را از این طریق تأمین کنند. تصور میکنم شما آینده بسیار درخشانی در پیش دارید.
پایگاه دیه گو گارسیا
من با تأسیس پایگاه دیه گو گارسیا تا زمانی که قدرتهای دیگر در اقیانوس هند وجود داشته باشند مخالف نیستم. این مخالفت درست نیست. من ارقام معتبری در دست ندارم، ولی عدهای میگویند که تقریباً روزی سه کشتی شوروی در اقیانوس هند رفت و آمد میکنند. در چنین وضعی چگونه میتوان از آمریکا خواست که از اقیانوس هند دور شود؟ ولی ما میتوانیم همزمان از هر دو قدرت بخواهیم که از این اقیانوس دور شوند. ما تنها در صورتی میتوانیم چنین چیزی را از آنها بخواهیم که همه کشورهای حوزه اقیانوس هند و استرالیا گرد هم آیند و با هم به توافق برسند.
استفاده از انرژیهای مختلف به جای نفت
در جمهوری فدرال آلمان که دارای فضای بسیار محدود است در نظر دارند بین دو تا سه هزار مگاوات برق اتمی تولید کنند. این نیروگاهها را میتوان در قلب کوهها و یا در اعماق زمین نصب کرد و یا چاره دیگری برای آن جستجو نمود، ولی موقعی که منابع نفت به پایان برسد هیچ چارهای برای تأمین انرژی وجود نخواهد داشت. انرژی هستهای تنها منبع انرژی نخواهد بود، بلکه امکانات دیگری مانند استفاده از انرژی خورشیدی، استفاده از انرژی امواج دریاها، تبدیل زغال سنگ به گاز و مایع سازی گاز زغال سنگ وجود دارد، همچنین میتوان حرارت گرد زغال سنگ را تا بیست هزار درجه سانتیگراد بالا برد. آیا میتوان تصور کرد که با چنین نیرویی چه کارها میتوان انجام داد؟ انرژی هنوز به صورت یک مسئله مهم جلوه می کند، ولی سرانجام محققین راه حلهای مناسبی برای آن خواهند یافت.
و اما درباره غیر اتمیشدن منطقه اقیانوس هند فکر میکنم با وجود آزمایشهای هستهای اخیر هند، این کشور با رغبت حاضر است که اقیانوس هند یک منطقه غیر اتمی و خالی از سلاحهای هستهای اعلام شود. آنها میگویند که در پی هدفهای مسالمت آمیز هستند و من مایلم گفته یک دوست را باور کنم، ثانیاً معتقدم که این کار به نفع همه کشورهای منطقه از جمله خود هند است.
اهمیت هواپیماهای کنکورد
موقع جغرافیایی کشور ما طوری است که فاصله بین تهران تا لندن و تهران تا توکیو تقریباً یکسان است. ما حق پرواز در حریم فضایی کشورهای مختلف را داریم و هواپیمای کنکورد فاصلهها را با این شهرها کوتاه میکند این یکی از دلایل عمده علاقه ما به این نوع هواپیماست، اما موقعی که به لندن یا توکیو پرواز میکنیم میتوانیم از این دو شهر به نیویورک برویم و سپس شاید از فراز اقیانوس آرام بازگردیم. من خلبانی کنکورد را به عهده داشتهام، از این رو هم به عنوان مسافر و هم به عنوان یک خلبان میتوانم بگویم که هرگاه مسافری با کنکورد پرواز کند دیگر حاضر نخواهد شد سوار هواپیمای دیگری شود.
مصاحبه علیاحضرت شهبانو با نمایندگان زنان روزنامه نگار و رادیو تلویزیون استرالیا
علیاحضرت شهبانو پیش از نیم روز ۴ مهر ماه نمایندگان زنان روزنامه نگار و رادیو تلویزیون استرالیا را در کانبرا پذیرفتند.[۱۰] نمایندگان رسانههای همگانی استرالیا فرصت یافتند، پیرامون فعالیتهای اجتماعی زنان ایران و برنامههای رفاهی مربوط به آنها در ایران آگاهی یابند و با ایران از زبان شهبانو آشنایی یابند. گفتگوی زنان روزنامه نگار استرالیا با اشارهای به وضع آب و هوای ایران آغاز شد. پنجشنبه ۴ مهر ماه به دنبال بارندگی فراوان بسیار سرد شده بود. زنان روزنامه نگار از علیاحضرت در باره آب و هوای ایران پرسیدند و به ویژه پرسیدند که آیا در ایران برف میبارد؟
علیاحضرت شهبانو: ما در ایران برف زیاد داریم و در نتیجه ورزش اسکی یکی از ورزشهای مورد علاقه ایرانیان است و روز به روز هم به این علاقمندی افزوده میشود. با توجه به این علاقمندی مرکزهایی برای آموزش ورزشهای زمستانی به ویژه اسکی برای جوانان و کودکان دایر گردیده است. کودکان روستایی مناطق سردسیر با ورزش اسکی آشنا میشوند و به گونهای روز افزون آن را فرا میگیرند و وسایل و امکانات بسیار برای کودکان روستایی فراهم میشود. خوشبختانه در ایران ورود وسایل ورزشی آزاد است و چون عوارض گمرکی به آنها تعلق نمیگیرد، بهای این وسایل بسیار ارزان است.
یکی از روزنامه نگاران در باره سطح قیمتهای سایر کالاها در ایران پرسید.
علیاحضرت شهبانو: در مورد برخی از کالاهای وارداتی به ویژه کالاهای لوکس که از کشورهای اروپایی وارد میشود، عوارض زیاد است، در نتیجه بهای آنها زیاد است و این عوارض از آن جهت زیاد است که ما این کالاها را برای زندگی عموم مردم ضروری نمیدانیم و برای تقویت صنعت داخلی ناچاریم این گونه عوارض را برقرار سازیم. ما برای کالاهای ضروری صنایع مجهزی داریم مانند: صنایع خودرو سازی، کفش سازی، کیف سازی، پارچه بافی و سایر کالاهای مورد نیاز همگانی که در نتیجه ما را از وارد کردن کالاهای مشابه خارجی بی نیاز میسازد.
دیگر روزنامه نگار درباره جای زندگی علیاحضرت و خاندان شاهنشاهی ایران پرسید.
علیاحضرت شهبانو: ما در ایران دو محل اقامت و زندگی داریم. زمستان و پاییز در یک کاخ زندگی میکنیم و سبب نقل و انتقال ما به کاخ تابستانی بیشتر به سبب آن است که کاخ دیگر ما وسایل تهویه کافی ندارد. در این جا پهنه گستردهای هست که در باغ بزرگ آن در ساختمانهای مجاور دیگر هموندان خاندان شاهنشاهی زندگی میکنند. ما در مرکز شهر یک کاخ دیگری داشتیم که اکنون به شهر تهران واگذار شده است تا از آن برای موزه و مرکز فرهنگی استفاده کنند. باغ این کاخ نیز اکنون مورد استفاده همگان است.
روزنامه نگاری از فعالیتهای اجتماعی شهبانو پرسید.
علیاحضرت شهبانو: من خود دیده ور بر بسیاری از فعالیتهای هنری، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی میباشم و برای این گونه فعالیتها بودجههایی ویژه شده است که برای پیشبرد و اجرای برنامههای آن هزینه میشود.
خبرنگار دیگر پرسید که زمینهای که علیاحضرت شهبانو بدان توجه بیتشر دارند کدام است؟
علیاحضرت شهبانو: آموزش و پرورش بیش از هر زمینه دیگر مورد علاقه شخصی من است، زیرا آموزش و تعلیم و تربیت یکی از برنامههای ضروری کشور من است. این مسایل برای کشور ما اهمیت بیش از اندازه دارد زیرا کارهای بزرگی هم اکنون در کشور من انجام میشود و آینده ما بستگی به آموزش کودکان و جوانان امروز دارد. یکی از بزرگترین برنامههایی که در این زمینه انجام میگیرد، برنامه سپاهیان دانش و مبارزه با بی سوادی است که از دوازده سال پیش با یک انقلاب همه سویه فرهنگی و اجتماعی در کشور ما انجام یافت. با این برنامه جوانانی که به سن سربازی میرسند، به جای آنکه به سربازی فرستاده شوند، به روستاها و جاهای دورافتاده کشور میروند و به آموزش کودکان و مردم روستانشین میپردازند. در اجرای این برنامهها جوانان پزشک و کارشناسان کشاورزی را نیز به نقاط گوناگون کشور گسیل میداریم. در مورد تاریخ و فرهنگ ایران باید بگویم در ایران روز به روز به فعالیتهای فرهنگی افزوده میشود. در سایه این برنامه، کتاب خانهها تاسیس میشود و مرکزهایی برای نشان دادن فیلم و هنرهای نمایشی افزود میگردد. ما اکنون موسساتی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داریم که در آنها برنامههای گوناگونی در راستای پیشرفت فکری و معنوی جوانان اجرا میشود. ما تاریخ کهن و چندین هزار سالهای داریم و میراث بزرگی از آثار معماری و هنری داریم که پشتوانه تمدن باستانی و فرهنگی ما است و ما با بهره برداری از هنرهای اصیل ایرانی، زمینههای آموزشی و فعالیتهای مناسب برای نسل جوان را فراهم میسازیم. در برنامههای آموزش کودکان عقب افتاده نیز فعالیتهای گستردهای انجام میگیرد. با ایجاد مرکزهای بی شماری برای نگهداری و آموزش این گونه کودکان اقدامهای بسیاری انجام گرفته است. در اینجا علیاحضرت شهبانو به برنامههای مربوط به جذامیان اشاره فرمودند و مرکز مربوط به کودکان بی سرپرست را نیز یادآور شدند و فرمودند: هم اکنون هفت هزار کودک در این سازمانها نگهداری میشوند و بسیاری از مردم نیک اندیش و نیکوکار داوطلبانه چه به صورت نقدی و چه به صورت کار و خدمت به این سازمانها کمک میکنند.
روزنامه دیگری درباره رشته تخصصی علیاحضرت شهبانو پرسش کرد.
علیاحضرت شهبانو: من در رشته معماری تحصیل کردهام ولی امروزه خویشکاری مهم کشوری فرصت ادامه مطالعه در این رشته را به من نمیدهد. گاهی در فرصتهای کمی که پیش میآید با فرزندانم نقاشی میکنم. چند کتاب کودکان را نیز به پارسی برگرداندهام که در واقع نخستین کتاب داستانی است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسانده است و برنامه چاپ کتاب این کانون، با کتاب من آغاز شد. البته این کانون امروز یکی از مهمترین مرکزهای انتشاراتی ایران است و از بودجه کافی برخوردار است.
بانوی روزنامه نگاری درباره آزادی زنان و حقوق سیاسی و اجتماعی آنان پرسید.
علیاحضرت شهبانو: از دوازده سال پیش بانوان ایران از حقوق برابر با مردان برخوردار شدند و اکنون بانوان ایران در همه امور با مردان برابری دارند. ما هم اکنون در ایان زنانی در مقامها و مناصب بزرگ داریم. شماری از زنان ما به عنوان نمایندگان ملت در پارلمان عضویت دارند و در همه زمینههای اجتماعی زنان ایرانی فعالیت میکنند. مسله مورد توجه ما امروز آموزش زنان ایران است. ما اکنون برنامههای آموزشی وسیعی داریم که به ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی اجرا میشود. در ایران مرکزهای « رفاه خانواده » به زنان ایران کمک میکند که هم زمان با دیدن آموزش حرفهای مسایل مربوط به بهداشت و تنظیم خانواده و پرورش کودکان را بیاموزند. ما با چاپ کتابهای آسان و روان، بانوان را به حقوق صنفی و اجتماعی خود آشنا میسازیم. ما در ایران به ویژه در جامعه زنان، صنایع دستی را ترویج میدهیم و فرآوردههای صنایع را بیشتر به کشورهای جهان صادر میکنیم. ما برای این کار، مرکزهایی از سوی دولت برای ترویج و توسعه صنایع دستی ایران دایر کردهایم و هم اکنون در منطقههای روستایی کشور ما شرکتهای تعاونی راه اندازی شده است که همه مردم روستانشین به ویژه بانوان روستایی را به خویشکاری خود آشنا میسازد.
پیرامون سفر به استرالیا، علیاحضرت شهبانو فرمودند، من پیشتر از پیشرفتهای کشور شما آگاهی داشتم و اکنون از مرکزهایی که در این کشور بازدید کردهام، بسیار خرسندم.
اعلامیه مشترک ایران و استرالیا
در اعلامیه مشترکی که در پایان دیدار اعلیحضرتین از استرالیا در روز ۶ مهر ماه در تهران و کانبرا به چاپ رسید، اهمیت حیاتی نیل به هدفهای خلع سلاح جهانی زیر دیده وری موثر بین المللی و لزوم جلوگیری از پخش سلاحهای هستهای مورد تاکید قرار گرفت.
در گفتگوهایی که هنگام بازدید اعلیحضرتین از استرالیا انجام یافت، شاهنشاه آریامهر و نخست وزیر استرالیا بار دیگر علاقه مشترک خود را به حفظ صلح و امنیت بین المللی بر اساس اصول منشور ملل متحد و هم چنین به پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی مردم استرالیا و ایران ابراز نمودند. طرفین به ویژه غیر مجاز بودن تهدید و یا توسل به زود در مناسبات بین المللی و لزوم حل مسالمت آمیز اختلاف بین المللی را یادآور شدند.
در اعلامیه مشترک نیز افزوده شده است که شاهنشاه آریامهر و نخست وزیر استرالیا هم چنین موضوع امنیت شاخاب پارس « خلیج فارس » و اقیانوس هند را مورد گفتگو قرار دادند و بازرگانی آزاد را در خطوط تجارتی بین المللی برای بهبود وضع اقتصادی جهان دارای اهمیت دانستند.
در اعلامیه یادآور شدهاند که امنیت شاخاب پارس و اقیانوس هند بایستی در گام نخست از سوی کشورهای ساحلی تامین گردد و نیز بایستی میان ایران و استرالیا و سایر کشورهای ساحلی همکاری بیشتری در باره مسایل مربوط به حفظ صلح و امنیت این مناطق به عمل آید.
نیز نگاه کنید به
- قانون موافقتنامه فرهنگی بین ایران و استرالیا
- دیدار رسمی سرجان کر فرماندار کل استرالیا از ایران ۲۰-۱۷ اسفند ماه ۱۳۵۳
بنمایهها
- ↑ Edward Gough Whitlam was the 21st prime minister of Australia, serving from December 1972 to November 1975
- ↑ Cairns is a city in the Cairns Region, Queensland, Australia
- ↑ Queensland is a state in northeastern Australia
- ↑ Barron Falls is a steep tiered cascade waterfall in Kuranda, Shire of Mareeba, Queensland, Australia
- ↑ Green Island (originally Dabuukji) is a marine island and locality in the Cairns Region, Queensland, Australia
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ خوشآمد شهردار ملبورن استرالیا ۲ مهر ماه ۱۳۵۳
- ↑ Regatta Point
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پارلمان استرالیا ۲ مهر ماه ۱۳۵۳
- ↑ مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانههای همگانی استرالیا و دیگر کشورهای جهان ۴ مهر ماه ۱۳۵۳
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با زنان روزنامه نگار و نمایندگان رادیو و تلویزیون استرالیا در کانبرا ۴ مهر ماه ۱۳۵۳