سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به سوئد ۲۰-۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران تصمیم‌های مجلس

سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

درگاه:محمدرضا شاه پهلوی آریامهر
ShahanshahAryamehrOfficialVisitEurope1339.jpg
سفر رسمی آریامهر به سوئد
ShahanshahAryamehrOfficialVisitSweden1339a.jpg
شاهنشاه با پادشاه سوئد گوستاو ششم آدولف اردیبهشت ۱۳۳۹
ShahanshahAryamehrOfficialVisitSweden1339b.jpg
ShahanshahAryamehrOfficialVisitSweden1339b1.jpg
شاهنشاه از گارد سلطنتی سوئد سان می‌بینند اردیبهشت ۱۳۳۹
ShahanshahAryamehrArrivalStockholm1339.jpg
ShahanshahAryamehrOfficialVisitSweden1339b2.jpg
آریامهر و کینگ گوستاو در کالسکه سلطنتی سوئد
ShahanshahKingGustavStockholmSweden1339.jpg
ShahanshahAryamehrKingGustavStockholm1339a.jpg
ShahanshahAryamehrKingGustavStockholm1339b.jpg
ShahanshahAryamehrKingGustavStockholm1339d.jpg
ShahanshahAryamehrKingGustavStockholm1339g.jpg
اعلیحضرتین وارد کاخ پادشاهی سوئد می‌شوند
سفیران کشورها در استکهلم به پیشگاه آریامهر باریافتند. آریامهر از سفیر ایران در سوئد ساعت را یادآور می‌شوند که این باریابی به درازا نکشد
شاهنشاه و پادشاه سوئد در بازدید از اسکادران جت‌های جنگنده اف - ۱۸ دفتر یادبود را توشیح می‌فرمایند. تیمسار نصیری در رکاب همایونی می‌باشد
در لژ اپرای سلطنتی سوئد از چپ: پرنسس سبیلا، پادشاه سوئد، شاهنشاه آریامهر، ملکه لوییز ایستاده: پرنسس برژیتا، پرنسس دزیره، پرنسس مارگارتا
ShahanshahAryamehrKingGustavOpera1339a.jpg
ShahanshahAryamehrKingGustavOpera1339b.jpg
باریابی دانشجویان ایرانی به پیشگاه آریامهر در سفارت شاهنشاهی ایران استکهلم

۱۴ اردیبهشت ۱۳۳۹ شاهنشاه برای یک دیدار رسمی از کشورهای سوئد، بلژیک و اتریش از تهران رهسپار اروپا شدند. معظم‌له در سر راه خود درنگ کوتاهی در استانبول کردند و مورد پیش‌باز حضرت جلال بایار پرزیدنت ترکیه قرارگرفتند و پس از گفتگو درباره مسایل بین‌المللی و خوردن ناهار از استانبول به سوی ژنو پرواز کردند. والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در فرودگاه از برادر تاجدار خود پیشباز کردند. آقای « ایو موره » معاون تشریفات کنفدراسیون سویس به شاهنشاه آریامهر در فرودگاه خوش آمد گفت. تیمسار سپهبد فضل الله زاهدی، سفیر فوق العاده ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد و هم چنین هرمز قریب سفیر ایران در سویس و شماری از ایرانیان و دانشجویان ایرانی که در ژنو زندگی می‌کردند به پیشباز اعلیحضرت همایونی آمدند. شماری از شخصیت‌های سیاسی دوست نیز برای دیدار شاهنشاه در فرودگاه گرد آمده بودند که در میان آنها سفیر کبیر ایالات متحده امریکا در سوییس که برای پیشباز از شاهنشاه ایران از برن به ژنو آمده بود، توجه‌ها را به خود می‌کشید. شاهنشاه آریامهر از فرودگاه ژنو یک سر به محل زندگی تیمسار سپهبد زاهدی رفتند و شام را میهمان ایشان بودند.

ورود اعلیحضرت شاهنشاه ایران به سوئد

۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ هواپیمای آورنده شاهنشاه پس از نیم روز در فرودگاه بورما در شهر استکهلم فرود آمد. بی درنگ غلامحسین فروهر سفیر کبیر شاهنشاهی در سوئد به درون هواپیما رفت و کوتاه زمانی پس از آن شاهنشاه آریامهر از پلکان هواپیما پایین آمدند. در برابر پلکان هواپیما اعلیحضرت گوستاو آدلف [۱] پادشاه سوئد به شاهنشاه آریامهر میهمان والاجاه خود خوش آمد گفت و سپس نخست وزیر و هموندان خاندان سلطنتی را به پیشگاه همایونی شناساند. شاهنشاه نیز همراهان خود را به اعلیحضرت پادشاه سوئد شناساندند. آقای برگستروم سفیر سوئد در ایران نیز در میان پیشبازکنندگان بود و ایشان جزو هیات میهماندار اعلیحضرت همایونی خواهد بود. هنگام ورود شاهنشاه آریامهر به فرودگاه شهر استکهلم، بیست و یک تیر توپ شلیک شد. سراسر ساختمان‌های فرودگاه با پرچم زیبای شیر و خورشید نشان ایران و پرچم سوئد آذین بسته شده بود. در فرودگاه دسته موزیک سرود ملی دو کشور را نواخت و از سوی گارد احترام آیین نظامی انجام یافت و تشریفات رسمی پیشباز انجام یافت.

نزدیک به ساعت ۱۵ شاهنشاه آریامهر و پادشاه سوئد در خودروی سلطنتی از فرودگاه رهسپار کاخ سلطنتی گردیدند. در درازای راه مردم سوئد برای دیدار شاهنشاه گرد آمده بودند و با فریادهای شادی و شور و هیجان از میهمان والاجاه سوئد پیشباز کردند. در پیشاپیش خودروی سلطنتی نیزه داران کاخ سلطنتی با تشریفات باشکوهی روان بودند. پایتخت سوئد با پرچم‌های ایران و سوئد زینت یافته بود و فرتورهای رنگی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در همه میدان‌ها و فروشگاه‌های شهر به چشم می‌خورد.

در تالار شهرداری شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت گوستاو آدلف پادشاه سوئد از خودرو پیاده شدند، در این هنگام اعلیحضرتین سوار یک کالسکه روباز چهار اسبه شدند و با تشریفات باشکوهی رهسپار کاخ سلطنتی سوئد شدند. از تالار شهرداری تا کاخ سلطنتی اسواران نیزه دار دربار پادشاهی سوئد پیشاپیش کالسکه روان بودند.

ایوار سفیران و وزیران مختار خارجی در دربار شاهنشاهی را در تالار کاخ سلطنتی سوئد پذیرفتند. روسای هیات‌های نمایندگی سیاسی در دربار سوئد از سوی مدیر کل تشریفات وزارت خارجه سوئد به پیشگاه شاهانه شناسانده شدند. سفیران نمایندگی‌های سیاسی خارجی در دربار سوئد، در این آیین چنان شیفته شخصیت بارز همایونی و میزان آگاهی اعلیحضرت شاهنشاه ایران به مسایل بین المللی شدند که هر یک از آنان می‌خواستند زمان بیشتری باریابند و از دیدگاه‌های آریامهر شاهنشاه ایران بهره مند گردند. از این رو این آیین بیش از زمان پیش بینی شده به درازا کشید و شاهنشاه آریامهر از آقای فروهر سفیر ایران در سوئد ساعت را پرسیدند تا انجام برنامه‌های پیش رو در سوئد فرافکنده نشود.

سپس شاهنشاه آریامهر از گالری نقاشی در موزه ملی شهر استکهلم بازدید فرمودند. این بازدید نزدیک به یک ساعت به درازا کشید و هنگام بازدید شاهنشاه آریامهر فرمودند:

شبانگاه پنج شنبه ۱۵ اردیبهشت ماه اعلیحضرت گوستاو آدلف پادشاه سوئد و ملکه لوییز میهمانی رسمی شام باشکوهی به سرفرازی ورود اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر در گالری « شارل دوم » در کاخ سلطنتی بر پا کردند. در سراسر میهمانی دسته موزک آهنگ‌های دل انگیز « بانوی محبوب من » و « شهرزاد » را می‌نواخت. میز شام با گل‌های بسیاری از گلخانه سلطنتی زینت یافته بود و شام برای ۱۵۰ میهمان آماده گردیده بود.

سپس در مهمانی باشکوه شامی که از سوی اعلیحضرت گوستاو ششم پادشاه سوئد در کاخ سلطنتی استکهلم برگزار شده بود شرکت جستند. در این مهمانی شاهنشاه در پاسخ به خوش‌آمدگویی و سخنان پادشاه سوئد فرمودند: [۲]

اعلیحضرتا،

از اظهارات محبت‌آمیزی که نسبت به من و کشورم فرمودید، بسیار متشکرم. هم اعلیحضرت و هم علیاحضرت ملکه که قبلاً کشور و ملت ما را از نزدیک دیده‌اند، به خوبی می‌دانند که این احساسات از هر حیث متقابل و مشترک است و ملکه نیز مخصوصاً از من خواسته‌است که شرکت صمیمانه او را در این احساسات به اطلاع اعلیحضرتین برسانم.

اعلیحضرتا،

برای ما مملکت شما از دیرباز یک کشور دوست به شمار آمده و در طول قرن‌ها تاریخ حیات دو ملت هیچ وقت اتفاق نیفتاده‌است که اختلاف و اصطکاک منافعی ما را از هم جدا کرده‌باشد. از همان زمان که ویکینگ‌های معروف شما حکومتی در کنار دریای سیاه پدیدآوردند و مدتی با کشورها همسایه شدند و یادگار این همسایگی و روابط بازرگانی را در لوحه‌هایی ثبت کردند که هم اکنون در نقاط مختلف سوئد باقی است و در آنها با خاطره خوشی از "کشور ابریشم" سخن رفته‌است، تا آن هنگام که نخستین سفیر سیار ایران در چهار قرن پیش که قرارداد اروپای مرکزی و جنوبی از پایتخت کشور شما گذشت و تا سی سال پیش که قرارداد روابط بازرگانی و دریانوردی میان دو کشور ما منعقد شد تاکنون همواره ما کشور سوئد را به چشم یک دوست محترم و شایسته نگریسته‌ایم. شرکت مؤثر کارشناسان اداری و فنی شما در تجدید بنای اداری و صنعتی کشور ما در رشته‌های مختلف پلیس و ژاندارمری و راه‌آهن و غیره برای ما همواره ثمربخش و مفید بوده‌است.

در سال‌های اخیر کارشناسان و مؤسسات خصوصی سوئدی در ساختمان فرودگاه مهرآباد و دانشگاه تهران با ما همکاری کرده‌اند و در حال حاضر نیز ما در ساختمان‌های عظیم بندری خود در خلیج فارس از مؤسسات فنی و متخصصین سوئدی استفاده می‌کنیم. عده‌ای از پرستاران این کشور اکنون با دلسوزی و علاقه در آموزشگاه‌های پرستاری ما مشغول کارند و بسیاری از ایرانیانی که اکنون کارهای فنی حساسی بر عهده دارند، مخصوصاً در رشته‌های نظامی و طبی، قبلاً تحصیلات خود را در کشور شما انجام داده‌اند. پیشرفت‌های علمی و صنعتی و پزشکی کشور اعلیحضرت همواره مورد احترام و علاقه ما بوده و سطح عالی زندگی و پیشرفت فراوان تحصیلات عمومی و مخصوصاً رفرم‌های بزرگ اجتماعی سراسر این سرزمین را از منطقه قطبی "خورشید نیمه شب" گرفته تا شهر زیبای استکهلم که آن را "ونیز شمال" لقب داده‌اند، به صورت یک سرمشق و نمونه عالی برای سایر مللی که در همین راه قدم برمی‌دارند درآورده‌است. تخصیص یک ثلث از تمام بودجه این کشور به امور اجتماعی که طبعاً تا حد زیادی مربوط به دوران صلح ممتد صدوپنجاه ساله‌ای است که مملکت شما از آن برخوردار بوده‌است، نشان می‌دهد که اگر صلح و آزادی و ثبات سیاسی با روح حسن نیت و یا کوشش و خدمتگزاری در راه مصالح ملی درآمیزد، چه نتایج عالی و ثمربخشی به بار خواهدآورد.

بدیهی است در رژیم دموکراتیک مترقی کشور شما که پارلمان پانصد ساله سوئد بهترین مظهر آن است، این پیشرفت‌های اجتماعی طوری انجام گرفته که آزادی‌های اساسی فدای آن نشده‌است و این همان راهی است که ما برای کشور خود در پیش گرفته‌ایم.از لحاظ فرهنگی و هنری نیز ما همیشه به کشور اعلیحضرت با نظر علاقه و احترام بسیار نگریسته‌ایم. دانشگاه‌های کهنسال سوئد و تحقیقاتی که تاکنون درباره کشور ما در آنها شده و ترجمه‌های متعدد سوئدی از آثار شعرا و نویسندگان بزرگ ما و کتاب‌های سیاحان نامی سوئدی درباره ایران و همچنین اعطای سالیانه بزرگترین جوایز علمی و ادبی جهانی، یعنی جایزه نوبل که توسط آن اعلیحضرت صورت می‌گیرد، ملت ما را که از دیرباز با توجه به فرهنگ و تمدن کهنسال خویش احترام خاصی برای علم و هنر قائل است، بیش از پیش متوجه کشور شما کرده‌است.

مملکت ایران همانطور که آن اعلیحضرت تذکر دادند، اکنون با کوشش تمام دوران جدید حیات معنوی و مادی خویش را آغاز کرده‌است و در راه این کوشش شرافتمندانه برای بالا بردن سطح زندگانی خویش مسلماً از همکاری و همراهی ملل شرافتمند دیگری که صمیمانه خواستار سعادت آن هستند (و ما تردید نداریم که ملت و کشور سوئد از برجسته‌ترین آنهایند) برخوردار خواهدبود. امیدوارم این سفر من و ارمغان‌هایی که از آن برای ملت خودم خواهم برد، دو کشور ما را در این راه بیش از پیش نزدیک کند. سلامت و سعادت آن اعلیحضرت و علیاحضرت ملکه و خاندان سلطنتی و رفاه و خوشبختی ملت سوئد را آرزومندم.


۱۶ اردیبهشت ۱۳۳۹ شاهنشاه به همراهی اعلیحضرت پادشاه سوئد از مرکز نیروی هوایی پادشاهی سوئد در استکهلم دیدن فرمودند. در این بازدید شاهنشاه یک هواپیمای جت را که شتاب آن دو برابر شتاب صوت بود خود هدایت کردند و پادشاه سوئد مهارت معظم‌له در پرواز را ستودند. سپس شاهنشاه با فشاردادن تکمه‌ای سوت خطر را به صدا درآوردند و بی‌درنگ هشت جت شکاری که در آشیانه‌های خود در زیر صخره‌ها قرارداشتند مانور هوایی را آغاز کردند.

شبانگاه از سوی شاهنشاه مهمانی شامی به افتخار پادشاه و ملکه سوئد در تالار باشکوه گراند هتل استکهلم برگزار شد. اعلیحضرت گوستاو والاترین نشان کشور سوئد را به شاهنشاه ایران پیشکش کرد. شاهنشاه نیز دو تخته قالی و هفت کاسه سفالین باستانی که به زمان ۳۸۰۰ سال پیش از میلاد وابسته بودند را همراه یک نشان پهلوی و یک نشان هفت پیکر به پادشاه و ملکه لوئیز پیشکش کردند.

مصاحبه شاهنشاه آریامهر با روزنامه نگاران سوئدی و اروپایی

۱۷ اردیبهشت ۱۳۳۹ اعلیحضرت همایونی شاهنشاه ایران در مصاحبه‌ای که با بودن بیش از پنجاه خبرنگار و روزنامه نگار سوئدی و اروپایی برگزار شده بود، تصویری روشن از ایران امروز، پیشرفت‌های سال‌های احیر و آینده‌ای که ملت ایران برای بنای آن کوشش دارد به رسانه‌های اروپایی دادند. شاهنشاه آریامهر در این کنفرانس رسانه‌های همگانی با چیرگی که در زبان‌های انگلیسی و فرانسه داردند، به هر روزنامه نگاری به همان زبانی که پرسش کرده بود پاسخ دادند. آگاهی ژرف شاهنشاه ایران از مسایل سیاسی بین المللی، خبرنگاران را شگفت زده کرده بود. سفرهای شاهانه و روشی که به مطبوعات خارجی دارند قوی‌ترین و موثرتریم تبلیغی است که در دنیا از ایران امروز می‌شود در گفتگو معظم‌له به پرسش‌های روزنامه‌نکاران سوئدی درباره رابطه ایران و شوروی، تنبیه کمونیست‌ها در ایران، دیدگاه ایران درباره دشواری الجزایر، برنامه‌های اقتصادی کشور و آینده پیوندهای ایران و سوئد پاسخ دادند. شاهنشاه در این مصاحبه بی پرده ادعای خروشچف را رد کردند و بیانات مستدل همایونی سبب شد که نخست وزیر شوروی در سخنرانی دیگر خود درباره هواپیمای امریکایی، نامی از ایران نبرد. شاهنشاه آریامهر در پاسخ به خبرنگاران چنین فرمودند:[۳]

مملکت ما تا چند سال پیش یکی از فقیرترین ممالک بود و در اثر تجاوزات بسیار در دوره‌های انحطاط تمام شئون حیاتی ما دچار وضع بدی شده‌بود، فقط در این چند سال اخیر مملکت ما دوره تحول تازه‌ای را آغاز کرده‌است. پس از جنگ اخیر ما طبعاً مواجه با اشکالات داخلی و خارجی فراوانی شدیم و عملاً تنها در شش هفت سال اخیر است که شروع به کارهای اساسی کرده‌ایم. هدف اصلی ما تأمین عدالت اجتماعی و پنج اصل کلی آن است: نان برای همه، مسکن برای همه، فرهنگ برای همه، بهداشت برای همه، کار برای همه.

ما قوانین مترقیانه‌ای وضع کرده‌ایم که تقسیم زمین‌های سلطنتی و خالصجات میان کشاورزان از آن جمله است. ما سعی می‌کنیم که منابع کشورمان را توسعه دهیم، نتیجه آن را به همه افراد کشورمان برسانیم. در این راه ما برنامه‌های هفت ساله و پنج ساله‌ای طرح و ایجاد کرده و می‌کنیم و خیلی از کمپانی‌های خارجی در راه توسعه صنایع به ما کمک می‌کنند. کوشش ما این است که برای ملت خودمان سطح زندگی بسیار بالاتری تأمین کنیم و امیدواریم نسل‌های آینده ما از این حد بگذرند و سطح زندگی آنها به پایه مترقی‌ترین ممالک غربی برسد.

ما از هر نوع همکاری که بشود، استقبال می‌کنیم و فکر می‌کنم بسیار طبیعی است که ممالک خیلی صنعتی با سرمایه‌گذاری کمپانی‌های خود در ممالکی از ردیف ما که در راه تحول صنعتی و اقتصادی هستند، هم به این قبیل ممالک کمک می‌کنند و هم برای خود بازارهایی به دست می‌آورند.

الکتریکی کردن تمام مملکت جزء برنامه اساسی ما است. شاید در رشته الکترونیک و ارتباط و همچنین شاید در رشته‌های نساجی، رادیو و تلویزیون و کشتی و راه‌آهن کمک‌های صنعتی سوئد برای ما خیلی مؤثر باشد و شاید بهترین راه این باشد که متخصصین صنعتی سوئدی خودشان به ایران بیایند و مملکت ما را از نزدیک ببینند و تشخیص دهند که چه می‌توانند بکنند.

ما درباره حفظ استقلال خودمان خیلی سختگیر هستیم و در عین حال به حفظ صلح و همکاری بین‌المللی علاقمندیم. ما در جنگ‌های اول و دوم جهانی اعلام بی‌طرفی کردیم، ولی در هر دو مورد یا به دلیل ضعف نظامی و یا نظر به اهمیت وضع سوق‌الجیشی ایران، بی‌طرفی ما نقض شد و در جنگ اخیر مملکت ما کم و بیش به دست قوای خارجی اشغال گردید. ما نه فقط سختی وجود ارتش خارجی را احساس کردیم، بلکه فعالیت ستون پنجم خارجی باعث اخلال فراوانی در وضع داخلی ما شد. ما برای توسعه سطح زندگی خود و بالابردن آن و رساندیدن کشور خویش به سطح سایر ممالک مترقی احتیاج به صلح داریم، زیرا جنگ برای هیچ کشوری خوب نیست، مخصوصاً برای ما که به طور مسلم احتیاج به صلح داریم تا برنامه تجدید بنای حیات ملی خود را انجام دهیم. از این نظر ما در پیمان‌های دفاعی شرکت کردیم و در عین حال برای اثبات حسن نیت خودمان، موافقت نکردیم پایگاه‌های پرتاب موشک برد بلند در خاکمان ایجاد شود. ما این کار را از آن لحاظ نکردیم که تحت فشار باشیم، بلکه با میل و برای نشان دادن حسن نیت خودمان این کار را کردیم. اگر دیگران نخواهند به این موضوع توجه کنند، فکر می‌کنم که افکار مردم در تمام دنیا حقیقت را درمورد ما درک کرده‌است.

من در این سفر خودم رسماً به سه مملکت سوئد، بلژیک و اتریش مسافرت می‌کنم. در وضع حاضر خیلی طبیعی است که رؤسای دول به ممالک دوست و حتی به ممالک غیر دوست سفر کنند. هدف ما این است که این ممالک را بهتر بشناسیم و در عین حال سعی کنیم خودمان را هم به آنها بهتر بشناسانیم. خیال می‌کنم وضع دنیا به جایی رسیده‌است که همه ملل باید بکوشند تا همدیگر را بهتر بشناسند و به این وسیله برای صلحی پایدار همکاری کنند و فاصله بین ممالک توسعه یافته و توسعه نیافته را از میان بردارند.

وضع کشور سوئد در من تأثیر بسیار مطلوبی بخشیده‌است. سطح زندگی بسیار عالی شما و پیشرفت‌های فرهنگی و اجتماعی و اداری شما سرمشق بسیار خوبی برای کلیه ملل است که می‌توانند از همین راه بروند.

ملت شما ملت خوشبختی است، اما این خوشبختی را به قیمت کار و فعالیت به دست آورده‌است.

گمان می‌کنم که مخصوصاً تشکیلات اجتماعی شما باید سرمشق بیشتر کشورها قرار بگیرد، به این جهت ما سعی خواهیم کرد که در آینده تعداد بیشتری دانشجو به مملکت شما بفرستیم و مبادلات خود را توسعه دهیم و همچنین تعداد بیشتری کارشناسان صنعتی و بازرگانان و روزنامه‌نگاران را برای دیدن کشور سوئد بفرستیم تا از این راه به علل و عوامل ترقی کشور شما آشنا شویم.

می‌دانم که مملکت شما باز هم رو به تکامل می‌رود و صمیمانه آرزومند پیشرفت‌های بیشتری برای شما هستیم و یقین داریم در این راه دوست شایسته‌ای برای سایر ملل خواهیدبود.


در این روز هم‌چنین پناهگاه ضد بمباران اتمی سوئد مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. سپس معظم‌له در مهمانی ناهار نخست‌وزیر سوئد شرکت فرمودند.

اعلیحضرت پادشاه سوئد در گفتگویی با خبرنگاران گفتند که:

پیشرفت‌هایی که در سال‌های گذشته در زمینه بهبود زندگی کشاورزان ایران و تقسیم اراضی بین آنان رویداده بسیار شایان توجه‌است و این کار شاهنشاه بهترین رفورم اجتماعی است که در جهان انجام یافته‌است.

بازدید شاهنشاه آریامهر از دانشگاه اوپسالا

۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۹ ساعت ده و سی دقیقه بامداد، شاهنشاه آریامهر با خودرو از استکهلم رهسپار « اوپسالا » در هفتاد کیلومتری استکهلم شدند. در این شهر قدیمی‌ترین دانشگاه اروپا قرار دارد و هم اکنون بیش از هشت هزار دانشجو در آن سرگرم تحصیل هستند.[۴] نزدیک به نیم روز اعلیحضرت وارد شهر اوپسالا شدند و انبوه جمعیت به پیشباز شاهنشاه آمدند

در این روز دانشگاه اوپسالا در سوئد مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. هنگام ورود شاهنشاه آریامهر به دانشگاه، رییس دانشگاه خوش آمد گفت و گزارشی از تاریخچه بنیاد نهادن دانشگاه را به آگاهی شاهانه رساند. در کتابخانه دانشگاه کتاب‌های پارسی مانند شاهنامه، دیوان نظامی و کتاب‌های خطی به زبان پارسی وجود داشت. شاهنشاه آریامهر پس از آینکه از بخش‌های گوناگون کتابخانه بازدید فرمودند، بنا به درخواست رییس دانشگاه، دفتر یادبود دانشگاه را توشیح فرمودند. در کتابخانه دانشگاه برگردان بیشتر کتاب‌های نویسندگان و چامه سرایان ایرانی چون سعدی، فردوسی، حافظ و عطار و خیام و دیگر چامه سرایان توجه شاهنشاه را به خود کشید. این کتاب‌ها در قرن نوزدهم و بیستم از پارسی به سوئدی برگردانده شده‌اند. در این بازدید یک کتاب دست‌نوشته از سوی رییس دانشگاه به شاهنشاه پیشکش شد، این کتاب یک کپی فرتورنگاری شده از کتاب « مقدس نقره‌ای » که در درازای جنگ‌های سی ساله در قرن پانزدهم از پراک از سوید « گوستاو ادلف دوم » به سوئد آورده شده بود، به پیشگاه شاهنشاه آریامهر فراداشته شد. معظم‌له نیز شصت کتاب درباره فرهنگ و تاریخ ایران به دانشگاه اوپسالا پیشکش کردند. به آگاهی شاهنشاه آریامهر رسید که در دانشگاه اوپسالا زبان پارسی درس داده می‌شود.

هم چنین شاهنشاه آریامهر از دانشکده کشاورزی اوپسالا بازدید فرمودند. در این بازدید پروفسور « گسونار نوستنسون » رییس دانشکده شاهنشاه را همراهی می‌کرد.

پس از بازدید از دانشکده کشاورزی، شاهنشاه آریامهر رهسپار « اسکو کلوستر » [۵] که یک قصر قدیمی بنا شده در قرن سیزدهم میلادی می‌باشد و اکنون کنت « فن اسن » مالک آن است، گردیدند. ساعت ۱۳ ناهار در این قصر که یکی از کاخ‌های قدیمی میان راه استکهلم و اوپسلا است خورده شد.

ساعت ۱۷ از سوی شهردار استکهلم یک میهمانی به چای در تالار شهرداری برگزار شد. در این میهمانی هیات دولت و گروهی از پایوران برجسته کشور سوئد از باشندگان بودند.

شبانگاه نخست وزیر سوئد یک میهمانی رسمی شام به سرفرازی شاهنشاه در کاخ وزارت امور خارجه آن کشور برگزار کرد. در سر میز شام تاگه ارلاندر نخست‌وزیر سوئد [۶] در سخنان خود ابراز داشت که:

"بازدید شاهنشاه از کشور ما برای من و دولتم افتخار بزرگی است و سبب خرسندی بسیار می‌باشد. من، خود از این که از اعلیحضرت در اینجا از اینکه سرفرازی پذیرایی به دست آورده‌ام، بی اندازه شادمانم. من و همسرم دروان حوشی را که امسال در کشور زیبای شما گذراندیم فراموش نمی‌کنیم. امید و آرزوی قلبی ما این است که اعلیحضرت از سفری که به کشور ما کرده‌اند خشنود باشند. ما کوشش می‌کنیم، نکات مهمی از زندگی کنونی و گذشته سوئد را به اعلیحضرت نشان دهیم و روش زندگی و کار مردم کشورمان را برای شاهنشاه روشن نماییم. شخصیت شاهنشاه چنان نفوذی در دل‌های مردم سوئد کرده‌است که تاکنون کمتر دیده شده از رهبر کشوری این چنین پیش‌باز پرشوری بشود. دوستی و همکاری صمیمانه دو ملت و تندرستی شاهنشاه و علیاحضرت ملکه فرح و ملت ایران را آرزو می‌کنیم."

شاهنشاه آریامهر در پاسخ نخست وزیر سوئد فرمودند:[۷]

از ابراز علاقه و میهمان‌نوازی پادشاه و دولت و ملت سوئد تشکر می‌کنم.

به طوری که می‌دانید از چهل سال پیش کشور ما برای تجدید حیات و افتخار گذشته خود به سرعت دست به کار آبادانی شد، ولی متأسفانه جنگ بین‌المللی این برنامه را متوقف کرد. اینک ما پس از پشت سر گذاشتن مشکلات و ناراحتی‌های ناشی از جنگ، با طرح برنامه‌های منظم و دقیق برای آبادانی کشور خود می‌کوشیم تا سطح زندگی مردم را هم پایه کشورهای توسعه یافته بالا ببریم. ما برای حفظ استقلال خود با نهایت قدرت ایستادگی می‌کنیم و معتقدیم که برای بقای صلح بین کشورها باید روابط دوستانه برقرار باشد.

آشنایی ما با اصول آزادی و دموکراسی که لازمه پیشرفت اجتماعی واقعی است، تازه نیست. ما از بیست‌وپنج قرن پیش با این اصول آشنایی داریم، زیرا شاهنشاهی ما که در عصر خود بزرگترین امپراتوری جهان بود، بر همین اساس آزادمنشی و احترام به معتقدات و حقوق افراد و ملل بنیاد نهاده شد. برای ما بشردوستی و همکاری با دیگران در راه ترقی اجتماعی، یک سنت ملی چند هزار ساله است و اکنون نیز مایه افتخار ما است که به پیروی از سنن دیرینه ملی و بر اساس علاقه به حقوق خود و احترام به حقوق دیگران، در راهی مثبت، یعنی راه ترقی مادی و معنوی با حفظ آزادی‌های دموکراتیک پیش برویم.

پس از پایان بیانات شاهنشاه که با کف زدن‌های پر شور باشندگان روبرو شد، سرود شاهنشاهی و سرود ملی سوئد نواخته شد.

۲۰ اردیبهشت ۱۳۳۹ ساعت ۱۱ بامداد شاهنشاه وارد شهر تولینگه [۸] پیرامون استکهلم گردیدند و از دریاچه‌ای که بر روی آن ورزش اسکی روی آب انجام می‌یابد، دیدن فرمودند. پس از نیم روز، شاهنشاه از یک کارخانه سازنده ابزار دندانسازی دیدن کردند.

ساعت ۱۵ اعلیحضرت به استکهلم بازگشتند و ساعت ۱۶ دانشجویان و ایرانیانی که در استکهلم زندگی می‌کردند به پیشگاه شاهنشاه باریافتند و از سوی آقای فروهر سفیر کبیر شاهنشاهی به پیشگاه شاهانه شناسانده شدند.

۲۱ اردیبهشت ماه در آیین پسواز رسمی، اعلیحضرت گوستاو پادشاه سوئد به میهمان گرامی خود اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران بدرود گفتند. پیش از اینکه شاهنشاه وارد هواپیما شوند، اعلیحضرتین مدت زیادی در فرودگاه با یکدیگر گفتگو کردند. نخست وزیر و وزیر خارجه سوئد نیز سرفرازی بودن در گفتگوی اعلیحضرتین را داشتند.

نیز نگاه کنید به


بن‌مایه‌ها