سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به بلژیک ۲۵-۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
برنامه عمرانی دوم اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۳۹ خورشیدی تازی

بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۹
پیشباز رسمی اعلیحضرت بودئن پادشاه بلژیک از آریامهر شاهنشاه ایران در فرودگاه بروکسل
شاهنشاه آریامهر در کنار پادشاه بلژیک برای پیش‌بازکنندگان دست تکان می‌دهند
آریامهر و پادشاه بلژیک رهسپار کاخ سلطنتی می‌گردند
ShahanshahAryamehrKingBaudouinBrussels1339b.jpg
شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت بودوئن و برادر پادشاه در میهمانی رسمی
بازدید شاهنشاه از گلخانه سلطنتی کاخ لاکن
آریامهر دفتر طلایی شهرداری انتورپ را توشیح می‌فرمایند
آریامهر و پادشاه بلژیک در برابر ساختمان شهرداری انتورپ
شاهنشاه آریامهر در بازدید از استاند
شاهنشاه در میهمانی شهرداری استاند
شاهنشاه به همراه فرماندار فلاندر غربی و شهردار استاند
فراداشت نقاشی ارزنده‌ای در استاند به آریامهر
بازدید از استاند
ShahanshahHeadedMonumentSailorsOstend1339.jpg
پسواز رسمی پادشاه بلژیک از شاهنشاه آریامهر

سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به بلژیک ۲۵-۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹


۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۹ شاهنشاه پس از شش روز دیدار رسمی از سوئد، برای دیدار رسمی دیگری به دعوت پادشاه بلژیک اعلیحضرت بودوئن[۱]وارد آن کشور شدند. هواپیمای آورنده شاهنشاه آریامهر در ساعت ۱۴ و سی دقیقه در فرودگاه بروکسل به زمین نشست. فرودگاه بروکسل برای پیشباز از شاهنشاه آریامهر به گونه بسیار زیبایی با تاق نصرت‌ها و پرچم‌های ایران آذین بسته شده بود. اعلیحضرت یودوئن پادشاه بلژیک، هیات دولت و پایوران برجسته آن کشور در فرودگاه چشم به راه فرود هواپیمای شاهنشاه ایران بودند. هشت فروند هواپیمای جت، هواپیمای آورنده شاهنشاه آریامهر را از مرز بلژیک تا فرودگاه بروکسل اسکورت کردند. هنگامی که هواپیمای شاهنشاه آریامهر در فرودگاه بروکسل فرود آمد، پنجاه و یک تیر شلیک شد و در برابر هواپیما پرچم شاهنشاهی و پرچم کشور بلژیک برافراشته شد. هنگامی که در هواپیما باز شد، نخست حسین شهریار سفیر کبیر شاهنشاهی به درون هواپیما رفت و پس از کوتاه زمانی شاهنشاه آریامهر با یونیفورم رسمی از پلکان هواپیما پایین آمدند. اعلیحضرت پادشاه بلژیک در پای پلکان به شاهنشاه خوش آمد گفتند و در این هنگام سرود شاهنشاهی و سپس سلام رسمی بلژیک نواخته شد.

شاهنشاه آریامهر همراهان در رکاب را به اعلیحضرت یودوئن شناساندند. آنگاه شاهنشاه به همراه اعلیحضرت پادشاه بلژیک با خودروی روباز سلطنتی رهسپار شهر شدند. در درازای راه ده‌ها هزار تن از مردم بروکسل به در دست داشتن پرچم سه رنگ شیر و خورشید نشان به شاهنشاه آریامهر خوش آمد می‌گفتند و ابراز شور و شادمانی می‌نمودند. فریادهای زنده باد شاه زنده باد بودوئن به آسمان می‌رفت. اعلیحضرتین در لیموزین روباز به شور و هیجان مردم پاسخ می‌دادند. خبرنگار آسوشیتد پرس می‌نویسد که اهالی بروکسل شیقته شاهنشاه ایران شده‌اند، در فرودگاه بروکسل شاهنشاه ایران پس از سلام دادن به اعلیحضرت بودوئن، سرشان را به سوی انبوه مردمی که در تراس فرودگاه برای پیشباز آمده بودند، برگرداندند و به ایشان سلام دادند. مردم نیز پیوسته با غریو جاوید شاه فرودگاه را به لرزه درآوردند. در برابر دروازه شهر بروکسل شهردار پایتخت به شاهنشاه خوش آمد گفت. شاهنشاه آریامهر نیز پس از ابراز مهر به شهردار بروکسل رهسپار کاخ سلطنتی شدند. از دروازه شهر تا کاخ سلطنتی دو اسوران سوار از گارد سلطنتی بلژیک خودروی اعلیحضرتین را اسکورت کردند. ساعت پانزده و سی دقیقه خودرو وارد کاخ سلطنتی گردید [۲] و پرچم شاهنشاهی ایران بر فراز کاخ به اهتزاز درآمد.

شاهنشاه آریامهر ساعت ۱۶ تاج گل باشکوهی بر آرامگاه سرباز گمنام نهادند. سپس رییس‌های هیات نمایندگی سیاسی خارجی در بروکسل در کاخ سلطنتی بلژیک به پیشگاه شاهنشاه باریافتند و از سوی وزیر امور خارجه بلژیک به شاهنشاه آریامهر شناسانده شدند. شاهنشاه آریامهر هم چنین از گلخانه کاخ لاکن دیدن کردند.[۳]

شبانگاه از سوی اعلیحضرت پادشاه بلژیک یک میهمانی رسمی به سرفرازی آریامهر شاهنشاه ایران در کاخ سلطنتی برگزار شد. در این میهمانی باشکوه هیات همراه با شاهنشاه آریامهر نیز شرکت داشتند. در سر میز شام اعلیحضرت پادشاه بلژیک سخنانی ایراد کرد و از جایگاه برجسته‌ای که ایران از قرن‌ها پیش در چهارراه بزرگترین تمدن‌های بشری داشته یادآور شد و افزود که هیچ یک از دگرگونی‌های و رخدادهای تاریخ کهن نتوانسته این شخصیت بارز را در درازای قرن‌ها از ایران بگیرد. در پایان اعلیحضرت یودوئن گفتند که موارد فرخنده‌ای ما را از پذیرایی از علیاحضرت شهبانو فرح در کنار اعلیحضرت همایون محروم ساخته است، لیکن من می‌خواهم بگویم در این هنگام اندیشه ما با علاقه ویژه‌ای متوجه علیاحضرت شهبانو گردیده و معظم لها را در آرزوهایی که در راستای تندرستی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و پایداری امپراتوری ایران و خاندان شاهنشاهی ایران داریم شرکت دهیم. پایندگی تندرستی اعلیحضرتین شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی را باز دیگر آرزو می‌نمایم.


شاهنشاه آریامهر در پاسخ بیانات اعلیحضرت پادشاه بلژیک چنین فرمودند [۴]

اعلیحضرتا،

اظهار تشکر صمیمانه از سخنان دوستانه و محبت‌آمیزی که آن اعلیحضرت نسبت به ملتم و ملکه و خودم بیان داشتند. علاقمندم تأکید نمایم که کلیه ایرانیان نیز همین احساسات را نسبت به مردم بلژیک دارند.

دوستی عمیقی که ما نسبت به بلژیک داریم، از سالیان پیش به وجود آمده و تاریخ این دوستی از نخستین تماس ما با ملت شما و کشورتان آغاز می‌گردد. مقاومت قهرمانی و رشادت‌آمیزی که طی دو جنگ جهانی موجب افتخار و سرافرازی بلژیک گردید، نزد ما تحسین و اعجاب فراوانی نسبت به این کشور پدیدآورد که ژول سزار در دوهزار سال قبل آن را سرزمین دلاوران می‌نامند. در خلال سال‌های تاریک دو جنگ گذشته، قلوب ما نزد شما بود و در غم‌ها و رنج‌هایتان شریک بودیم.

آنچه اعلیحضرت با این همه محبت درباره کشور من فرمودند، کاملاً درمورد بلژیک هم صادق است. کشور بلژیک در هیچ یک از آزمایش‌های تاریخ اجازه نداده‌است در قدرت ملی آن کوچکترین سستی پدید آید و یا اینکه وطن‌پرستی‌اش با کمترین ضعفی آشنا شود. برعکس هر یک از ضربت‌های تاریخ برای ملت شما فرصت مغتنمی بوده که در خلال آن روح شکست‌ناپذیر خود را بیش از پیش جلوه‌گر ساخته‌است.

در طی قرون، شیر "فلاماند" و خروس "والون" دوشادوش هم، یکی پر از قدرت و آرامش و دیگری سرشار از حرارت و هیجان راه پیموده‌اند، لیکن هیچ یک از آن دو در برابر موانعی که با آن روبه‌رو شده‌اند، کمترین واهمه‌ای به دل راه نداده‌اند. بستگی‌های ملت شما شامخی برای این ملت در تاریخ بشریت احراز کرده‌است. آثار دانشمندان و نویسندگان شما که بسیاری از آنها به زبان ما ترجمه شده، نیرومندترین سند بقای یک کانون بزرگ تمدن به شمار می‌رود. پیشرفت‌های مستمر شما در رشته‌های فنی و اصلاحات اجتماعی شما، سرمشق‌های پرارزشی برای مردانی است که همین راه شما را برگزیده‌اند و برای ملت‌هایی که پرورش شخصیت انسانی آرمان مقدس آنها است، جز این راهی نیست.

همانطور که اعلیحضرت در نهایت واقع‌بینی اشاره فرمودند، وظیفه ما اساساً در این نکته خلاصه می‌شود که بر میراث فرهنگ چندین هزار ساله خود اصلاحات اجتماعی و اقتصادی را که لازمه ترقی و رفاه ملت ما است، بیفزاییم. ما در طی قرون به رسالت همیشگی خود وفادار مانده و این هدف را داشته و داریم که از درآمیختن ترقیات مادی عصر خود با ثروت‌های معنوی گذشته خویش، ترکیب معتبر و با ارزشی پدیدآوریم. بلژیک همکاری وسیع و ثمربخشی را برای تجدید سازمان اداری و صنعتی کشور من عرضه داشته‌است. کارشناسان بلژیکی در راه نو کردن تشکیلات گمرکی و دارایی و در بسیاری از رشته‌های دیگر ما را کمک و یاری کردند. عده زیادی از دانشجویان ما در دانشگاه‌های شما تحصیل کرده و می‌کنند و از این مراکز، علوم و تجربیات شما را برای ملت ایران به ارمغان می‌آورند. تاکنون شخصیت‌های برجسته سیاسی و بازرگانی و فرهنگی از دو کشور به دید و بازدید یکدیگر پرداخته‌اند و من امیدوارم که در آینده این روابط دوستانه که غبار کوچکترین اختلافی بر آن ننشسته، بیش از پیش توسعه یابد. درمورد مسائلی که امروز بشریت با آن روبه‌رو شده و برای حفظ اصولی که شرافت و عظمت انسانیت بستگی به آنها دارد، ما وظیفه مشترکی داریم که باید به انجام رسانیم. برای موفقیت در انجام این وظیفه راهی جز همکاری نزدیک بین کشورهایی که برای آزادی و امنیت و سعادت ملل خود احترامی یکسان دارند، وجود ندارد.

از اعلیحضرت به خاطر اظهارات ملاطفت‌آمیزی که نسبت به ملکه بیان داشتند، تشکر می‌کنم. ملکه از ایام توقف خود در کشور میهمان‌نواز شما هنگام تشکیل نمایشگاه مهم جهانی بروکسل بهترین خاطرات را دارند.

اعلیحضرتا،

من از صمیم قلب از پذیرایی گرم شما تشکر می‌کنم و سلامت و خوشبختی اعلیحضرت و خاندان سلطنتی و رفاه و سعادت ملت بلژیک را آرزومندم.


در پارلمان بلژیک رییس مجلس شورای ملی در سخنان خود در نشست پارلمان آن کشور شخصیت بارز شاهنشاه را ستود و از کوشش‌های معظم‌له برای پیشرفت ملت ایران ستایش کرد و آن را ارج نهاد.

بازدید از کارخانجات لوازم الکتریک بلژیک

۲۲ اردیبهشت ۱۳۳۹ شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک ساعت ۹ بامداد با خودرو رهسپار شهر آرتسلاو گردیدند. این شهر در ۴۵ کیلومتری بروکسل قرار دارد و مرکز کارخانه بزرگ لوازم الکتریک بلژیک است. در درازای راه انبوه مردم بلژیک به شاهنشاه آریامهر ابراز شور و شادمانی می‌کردند. دختران و پسران دانش آموز با یونیفورم با پرچم ایران و فرتورهای شاهنشاه آریامهر در دست، ابراز احساسات می‌کردند. شور و هیجان مردم به آن اندازه بود که خودروی شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت بودوئن ناچار به بازایستادن شد و مردم دسته‌های گل به شاهنشاه فرا می‌داشتند. پانزده دقیقه به نیم روز پنجشنبه اعلیحضرتین وارد شهر آرتسلاو شدند و یک سر رهسپار کارخانه الکتریکی شهر آرتسلا گردیدند. شهردار آرتسلاو به نمایندگی از سوی مردم آن شهر خوش آمد گفت آنگاه شاهنشاه آریامهر به بازدید از بخش‌های گوناگون کارخانه پرداختند. در این کارخانه وسایل الکتریکی فرودگاه‌های ایران که از سوی سازمان برنامه و بودجه سپارش داده شده است در دست ساخت است و شاهنشاه از این ابزار دیدن فرمودند. هنگام بازدید یک پرده دستباف ارزنده به پیشگاه همایونی فراداشته شد. شاهنشاه در پایان بازدید، دفتر کارخانه را توشیح فرمودند.

شاهنشاه آریامهر سپس برای بازدید از کمپانی تلفن‌سازی "بل" رهسپار شهر انتورپ [۵] گردیدند و چهل و پنج دقیقه پس از نیم روز وارد این کارخانه شدند. این کارخانه نزدیک به هشتاد سال است که بنیاد نهاده شده است و سازنده لوازم مخابراتی و تلفنی است و بیش از دوازده هزار کارگر در این کارخانه کار می‌کنند. در ورودی کارخانه مدیر عامل کمپانی بل به شاهنشاه آریامهر خوش آمد گفت و سپس درخواست کرد که از بخش‌های گوناگون کارخانه بازدید فرمایند. در هر بخش توضیح‌های نیازین به آگاهی شاهانه می‌رسید. در این بازدید یک دستگاه تلفن که نخستین تلفن ساخته شده در سال ۱۸۷۶ زایشی بود و هم‌چنین یک دستگاه نمونه از تلفن‌های آخرین مدل و یک تابلوی ارزنده از شهر که از سوی یک نقاش نامی اروپایی کشیده شده بود به پیشگاه شاهنشاه فراداشته شد. ساعت ۱۴ و سی دقیقه شاهنشاه آریامهر به کاخ شهرداری آنتورپ بازگشتند.

هنگامی که شاهنشاه آریامهر و پادشاه بلژیک به کاخ شهرداری گام نهادند، آیین احترامات نظامی از سوی گارد احترام انجام یافت و دسته موزیک سرود شاهنشاهی ایران و سپس سرود ملی بلژیک را نواخت. سپس در تالار شهرداری انتورپ، شهردار این شهر، در سخنانی به شاهنشاه آریامهر خوش آمد گفت و افزود :[۶]

اعلیحضرتا، بازدید آن شاهنشاه که مظهر امید و اعتقاد قلبی بیش از بیست میلیون مردم کشور خویش هستند مایه افتخار کشور ما است و ما این روز را که به ما سعادت دیدار پادشاه جوان ایران و فرزند رضا شاه کبیر بنیانگذار و سازنده ایران نوین را داده است، برای خود روزی فرخنده می‌شماریم. تقریبا همه ما که در دوران تحصیل خود با تاریخ گذشته آشنا شده‌ایم با دیدار دومین فرد سلسله پهلوی « خاطراتی را که از کتاب‌های هرودوت » و گزنفون داریم و در آنها از جلال و نیرومندی شاهنشاهان ایران، اما درعین حال از عظمت روحی و بزرگواری آنها سخن رفته است، تجدید می‌کنیم و به یاد می‌آوریم این شاهنشاهی که در دو هزار و پانصد سال پیش از این رود سند تا مرزهای یونان را در فرمان خود داشت کسانی چون کورش و داریوش بر آن حکم می‌راندند، سازمان اداری و سیاسی فوق العاده منظمی که این شاهان برقرار کردند، این امپراتوری پهناور را به صورت سرمشق و نمونه هم آهنگی و تاثیر درآورد که قرن‌ها بر همه جا پرتو افکن بود. بزرگواری و گذشت و جوانمردی شاهنشاهان ایران و نجابت فطری آنها هنوز در تاریخ جهان ضرب المثل است.

اصول اخلاقی « فلسفی و مذهبی ایران کهن » این سرزمین را به صورت یک کانون خردمندی بزرگواری درآورد. در درازای قرن‌ها هدف آن این بود که پیوسته بیشتر به سوی عدالت و حقانیت پیش رود. شاید هیچ اروپایی نباشد که با توجه به ریشه‌های ژرف فرهنگ و تمدن قاره کهن سال ما با احترام فراوان روی به سوی جهان تمدن باستانی قاره آسیا یعنی تمدن‌های چین، هند، ایران و بیزانس نیاورد. کسانی که امروز شاهد تجدید حیات و رستاخیز ملت ایران هستند با توجه بدین حق بزرگی که کشور آن اعلیحضرت به تمدن و فرهنگ جهانی دارد، در خود صمیمانه احساس خوشوقتی و خرسندی می‌کنند. کشور ایران بارها در درازای تاریخ پرنشیب و فراز خود با ناسازگاری‌های سرنوشت که چنان طاقت فرسا و کمرشکن بود روبرو گردید، اما ملت ایران بارها همه این رخدادها را پشت سر گذاشت و همین امروزه نیز با آزادی و با دلیری و شوق بسیار دوران فعالیت عظیمی را آغاز کرده است، تا خود به پایه یکی از پیشرفته‌ترین ملت‌های جهان برساند و با بهره گیری از ثروت‌های خدادادی مادی و با نیروی عظیم معنوی و روحی خود دوباره به جایی که شایسته آن است در جهان کنونی دست یابد. این نیروی عظیم معنوی، این اصول اخلاقی و روحی ایران از زمان کلاسیک فلسفه و هنر و ادب هخامنشیان و ساسانیان تا به امروز همواره یکی از عوامل اصلی و زاینده تمدن غربی ما بوده است.

ایران همیشه همان ایرانی است که بود و همیشه همان نبوغ و همان سنت‌های آفریننده را در وجود خود نهفته دارد و امروز که ما شاهنشاه چوان و با انرژی این کشور را در میان خود می‌بینیم، احساس می‌کنیم که بار دیگر این آتش کهن سال ملیت و شخصیت جاودان ایرانی شعله ور شده است. نه تنها خاطره شاهنشاهان ایران کهن، بلکه یاد کسانی چون حافظ شیراز همیشه در دل ما زنده است. ما فراموش نمی‌کنیم که گوته درباره حافظ شما گفته است: " شاید کسانی توانسته باشند به او نزدیک شوند، اما هیچ گاه کسی نتوانسته است از او بگذرد." این منبع زاینده و فیاض الهام در نزد نژاد شما، هیچ گاه خشک نشده زیرا امروز نیز هم چنان جوشان است. ما اکنون که همراه سایر جهانیان شاهد تجدید حیات ملی کشور ایران هستیم، خوب متوجه می‌باشیم که این رستاخیز ملی از همین نیروی لایزال معنوی سرچشمه می‌گیرد. اکنون در کشور آن اعلیحضرت پیوسته جاده‌ها، سدها، کارخانه‌ها، راه آهن‌ها، بندرها و تاسیسات تازه بوجود می‌آید، جنبش صنعتی بزرگی برای مدرنیزه کردن کشور با نیروی تمام جریان دارد. در این تجدید سازمان ایران می‌تواند از منابع خداداده تقریبا بی پایان خود بهره گیرد، و امکانات بی کرانی را از دیدگاه کشاورزی و صنعتی در پیش داشته باشد.

دیشب پادشاه جوان و محبوب ما در سخنرانی خوش آ»دی که در سر میز شام به اعلیحضرت بودوئن ایراد کردند، آرزوی ملت بلژیک را در سعادت و موفقیت ملت ایران و شاهنشاه ۲۵۰۰ ساله آن ابراز داشتند. ما نیز به پیروی از پادشاه خود خوشوقتیم که صمیمانه موفقیت روز افزون کشور شاهنشاهی را در رستاخیز عظیم کنونی خود آرزو کنیم.


پس از پایان سخنان شهردار آنتورپ پایوران برجسته شهر به پیشگاه شاهنشاه شناسانده شدند. ساعت ۱۵ شاهنشاه آریامهر کاخ شهرداری را ترک گفتند و با خودرو از خیابان‌های شهر دیدن فرمودند. مردم شهر انتورپ برای پیشباز شاهنشاه چنان ابراز احساساتی نمودند که در تاریخ این شهر همانند نداشته بود.

اعلیحضرتین ناهار را در شهر انتورپ در روی کشتی سلطنتی خوردند. ساعت ۱۸ و چهل و پنج دقیقه شاهنشاه از موزه انتورپ دیدن کردند و ساعت ۱۹ و سی دقیقه با خودرو رهسپار بروکسل شدند.

ساعت ۲۰ و سی دقیقه شاهنشاه آریامهر از مرکز پژوهش‌های اتمی در بروکسل دیدن فرمودند و ساعت ۲۱ به کاخ سلطنتی بازگشتند. ساعت ۲۲ و سی دقیقه از سوی دولت بلژیک به سرفرازی شاهنشاه ایران یک میهمانی رسمی شام برگزار شد. از سوی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر یک قطعه نشان پهلوی با زنجیر به اعلیحضرت بودوئن و هم چنین یک قطه نشان پهلوی به برادر اعلیحضرت بودوئن داده شد.

بازدید از شهر لی‌یژ و کارخانه‌های این شهر

۲۳ اردیبهشت ۱۳۳۹ شاهنشاه آریامهر به همراه پادشاه بلژیک از کارخانه اسلحه‌سازی و کامیون‌سازی فابریک ناسیونال [۷] شهر لی‌یژ در جنوب شرقی بلژیک و در ۹۸ کیلومتری بلژیک بازدید کردند.[۸] هنگام ورود به شهرشاهنشاه آریامهر با پیشباز گرم مردم شهر لی‌یژ رویرو شدند. در این بازدید هنگامی که دو تقنگ اتوماتیک به شاهنشاه پیشکش می‌شد، دختر خردسالی پاکت کوچکی به شاهنشاه داد که در آن هفت هزار فرانک برابر با صد و ده هزار ریال بود که این دختر کوچک آن پول را از هم‌کلاسان خود برای کمک به زلزله‌زدگان لار گردآوری کرده بود.

اعلیحضرتین ساعت ۱۱ و چهل و پنج دقیقه به ساختمان شهرداری شهر لی‌یژ وارد شدند و شهردار در سخنانی خوش آمد گفت و افزود که ملت بلژیک به خوبی می‌داند که در سایه راهنمایی و خردمندی شاهنشاه، چگونه کشور ایران در راه به دست آوردن افتخارات گذشته خود فعالیت می‌کند.

شاهنشاه آریامهر و اعلیحضرت بودوئن پس از نیم روز از جایگاه‌های پدافندی بلژیک در شمال آن کشور و هم‌چنین از پایگاه‌های موشک بلژیک دیدن فرمودند. وزیر دفاع و فرماندهان عالی رتبه بلژیک به پیشباز اعلیحضرتین شتافتند. در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و پادشاه بلژیک، یک نبرد هوایی نمایشی از سوی نیروی هوایی بلژیک انجام یافت. در بازگشت به بروکسل، چون هوا مناسب نبود، به جای هلیکوپتر اعلیحضرتین با ترن به پایتخت بلژیک بازگشتند.

در این روز شاهنشاه از بروکسل پایتخت بلژیک رهسپار شهر شارل روآ شدند [۹] و در میان راه از یک کارخانه قند سازی و سپس میدان کارزار "واترلو" دیدن کردند. در شهر شارل روآ پس از بازدید از دستگاه‌های الکترونیکی به بروکسل بازگشتند.

بازدید از کارخانه‌های شارل روآ و موافقت نامه فرهنگی

ساعت ده بامداد روز شنبه ۲۴ اردیبهشت ماه، در کاخ وزارت خارجه بلژیک موافقت‌نامه توسعه همکاری و مبادلات علمی و فرهنگی میان ایران و بلژیک در بروکسل دستینه شد. از سوی ایران عباس آرام وزیر امور خارجه ایران و آقای پرویکنس وزیر امرو خارجه بلژیک پیمان همکاری فرهنگی و علمی را دستینه کردند. این موافقتنامه که در تهران و بروکسل به چاپ رسید، برای پنج سال اعتبار دارد و دارای دوازده ماده می‌باشد. در این موافقت نامه تسهیلات برای مبادله دانشجویی، علمی، فرهنگی و دانشگاهی میان دو کشور به جزییات به نوشتار درآمده است و پیش بینی شده است که بورس‌هایی هر دو کشور به دانشجویان یکدیگر بدهند.

سی دقیقه پس از نیم روز شاهنشاه آریامهر رهسپار شهر شارل روآ شدند. در میان راه شاهنشاه از یک کارخانه قندسازی که در چهل کیلومتری بروکسل قرار دارد، بازدید فرمودند. در راستای جاده ده‌ها هزار تن از مردم بلژیک ایستاده بودند و با کف زدن‌های پیوسته و گلباران کردن خودروی شاهنشاه ابراز شور و شادمانی می‌نمودند. در میان راه بروکسل و شارل روآ، شاهنشاه از جای تاریخی جنگ واترلو دیدن فرمودند. هنگام ورود شاهنشاه ایران به این شهر شهردار شارل روآ خوش گفت و در کاخ شهرداری پایوران برجسته شهر به پیشگاه شاهنشاه آریامهر باریافتند و به معظم له شناسانده شدند.

شاهنشاه ناهار را خصوصی در کاخ هنرهای زیبا خوردند و در ساعت پانزده از نمایشگاه تولیدات الکتریکی شهر شارل روآ دیدن کردند.

از ساعت ۲۰ هموندان کمیته دوستداران ایران و بلژیک، جهانگیر تفضلی سرپرست کل دانشجویان ایرانی در اروپا و دانشجویان و ایرانیانی که در آن کشور زندگی می‌کردند به پیشگاه شاهنشاه باریافتند. شاهنشاه به دانشجویان فرمودند:

ایران به مهندس، تکنسین و کارگران متحصص اختیاج دارد و ما باید دانشجویان ایرانی را بیش از پیش به بلژیک بفرستیم

در کمیته دوستداران ایران دو تن از رییس‌های دانشگاه‌های بلژیک و رییس جامعه مطبوعاتی جهان و شماری از مستشرقین و گروهی از چامه سرایان کشورهای دوست از هموندان می‌باشند. ریاست این کمیته با آقای وان زیلاند وزیر مشاور دربار اعلیحضرت پادشاه بلژیک است. شاهنشاه با هموندان کمیته بلژیکی دوستداران ایران سخن گفتند. این کمیته به بهانه جشن دو هزار و پانصدمین سال شاهنشاهی ایران بنیاد نهاده شده است.

پس از این بازدیدها شاهنشاه آریامهر رهسپار بروکسل شدند و ساعت ۱۹ و چهل و پنج دقیقه وارد بروکسل گردیدند. شامگاه از سوی آقای وان زیلاند وزیر بازرگانی خارجی بلژیک یک میهمانی شام به سرفرازی شاهنشاه برگزار شد.


۲۵ اردیبهشت ۱۳۳۹ تاسیسات بندری شهر "اُستاند" [۱۰] در شمال بلژیک مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. شاهنشاه آریامهر در بندر اُستاند با گرمترین پیشباز روبرو شدند. دختران با پوشاک زنان ماهیگیر دسته گل‌های بی شماری به شاهنشاه ایران فراداشتند. در برابر شهرداری انبوه از مردم این شهر گرد آمده و فریادهای زنده باد شاد سر دادند و ابراز شور و شادمانی کردند. شاهنشاه آریامهر در بالکن شهرداری به مردم اُستاند پاسخ دادند. ایوار شاهنشاه در میهمانی شهردار شهر استاند شرکت فرمودند

در روز ۲۶ اردیبهشت ماه ساعت ده و سی دقیقه از فرودگاه بروکسل به سوی وین پرواز کردند. اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک تا پای پلکان به پسواز شاهنشاه آریامهر آمد. نخست وزیر، وزیران و پایوران برجسته بلژیک در آیین پسواز رسمی شرکت داشتند.

بن‌مایه‌ها