سفر رسمی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به نروژ و ایتالیا ۲۷ اردیبهشت تا ۹ خرداد ماه ۱۳۴۰
| دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران | تصمیم‌های مجلس | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به نروژ
در روز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به دعوت اعلیحضرت اولاف پادشاه نروژ برای یک دیدار رسمی رهسپار نروژ شدند. ساعت هشت و پنجاه دقیقه بامداد اعلیحضرتین با هواپیمای اختصاصی از تهران به زوریخ پرواز کردند. اعلیحضرت همایونی یونیفورم فرماندهی نیروی هوایی را بر تن داشتند و شهبانوی ایران جامه و کلاهی به زنگ کرم و کیف و کفش قهوه‌ای رنگ پوشیده بودند. از ساعت هشت بامداد نخست وزیر و هیات دولت، وزیر دربار و پایوران دربار شاهنشاهی و گروهی از فرنشینان کشوری و لشکری و هم چنین همه سفیران کشورها در دربار شاهنشاهی برای شرکت در آیین پسواز رسمی در فرودگاه مهرآباد گرد آمدند. خودروی اعلیحضرتین نزدیک به ساعت هشت و نیم بامداد وارد جایگاه سلطنتی در مهرآباد گردید و آیین احترام انجام یافت. شاهنشاه آریامهر درست بیست دقیقه با دکتر علی امینی نخست وزیر پیرامون رخدادهای کشور گفتگو کردند و سپس اعلیحضرتین از برابر صف هیات دولت، روسای دربار، کور دیپلماتیک و دیگران گذشتند. در پای پلکان هواپیما امام جمعه تهران دعای سفر خواند. در این هنگام درست ساعت هشت و پنجاه دقیقه بود، اعلیحضرتین پس از گفتن بدرود به خاندان شاهنشاهی وارد هواپیما شدند و هواپیما به پرواز درآمد. از سوی نیروی هوایی شاهنشاهی چند فروند هواپیمای جت تا مرز ایران هواپیمای اعلیحضرتین را اسکورت کردند. سفر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به نروژ به تاریخ ۲۷ اردیبهشت ماه برابر با ۱۷ ماه می می‌باشد. در روز ۱۷ ماه می ۱۸۱۴ نروژ پس از چهارسد سال وحدت با دانمارک از آن کشور جدا شد و استقلال و دمکراسی خود را اعلام داشت و از آن پس، روز ۱۷ ماه می روز ملی نروژ شناخته شده است.
در نبودن اعلیحضرتین همایونی شورای سلطنت برگزار نمی‌شود زیرا که سفر شاهنشاه کوتاه خواهد بود و نیازی به برگزاری نشست‌های شورا نیست.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو نخست با هواپیما وارد زوریخ شدند تا به نروژ بروند. هنگام پرواز میان تهران تا زوریخ ، شاهنشاه ایران ساعتی خود هواپیما را خلبانی می‌کردند. هنگامی که هواپیما در فرودگاه بر زمین نشست انبوهی از خبرنگاران و مردم سویس برای پیشباز و خوش آمد گویی گرد آمده بودند. در فرودگاه هرمز قریب سفیر ایران در سویس و نمایندگان دولت مرکزی زوریخ به پیشباز آمده بودند. دو دختر هشت ساله یکی با موهای مشکی و دیگری با گیسوی طلایی دسته گل سرخی که با پرچم‌های زیبای سه رنگ ایران زینت یافته بود، به اعلیحضرتین پیشکش کردند. در فرودگاه هرمز قریب سفیر ایران در سویس و نمایندگان دولت مرکزی زوریخ از شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیشباز کردند. هم جنین نمایندگان سیاسی کشورهای عضو پیمان سنتو در زوریخ برای پیشباز به فرودگاه آمده بودند. آندره یزبورگ سفیر نروژ، بیک سفیر پاکستان، زکی کوترالی سفیر ترکیه و نصراله انتظام سفیر ایران به اعلیحضرتین خوش آمد گفتند. اعلیحضرتین پس از ورود به فرودگاه زوریخ با اسکورتی از ۱۱ لیموزین رهسپار هتل « بوراولاک » در جنوب شهر زوریخ گردیدند. اعلیحضرتین شب را در زوریخ به سر خواهند برد و فردا پنجشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه رهسپار اسلو خواهند شد.
ورود اعلیحضرتین به اسلو
در ساعت ۱۵ و سی دقیقه ۲۸ اردیبهشت ماه، شاهنشاه و شهبانو در میان پیشباز گرم و بی‌همتای مردم نروژ و پایوران دولتی وارد اسلو پایتخت آن کشور گردیدند. در فرودگاه اسلو اعلیحضرت اولاف پنجم پادشاه نروژ به همراه دختر خود، هیات دولت، نمایندگان مجلس و پایوران برجسته کشوری و لشکری به پیشباز اعلیحضرتین آمده بودند. در پای پلکان اعلیحضرت اولاف با یونیفورم رسمی بر تن، به اعلیحضرتین خوش آمد گفتند و دست گل زیبایی از سوی دختر پادشاه نروژ به علیاحضرت شهبانو فراداشته شد. آنگاه شاهنشاه آریامهر و پادشاه نروز سوار بر خودروی نخست شدند و سپس علیاحضرت شهبانو و پرنسس استرید در خودروی دوم جای گرفتند و از فرودگاه رهسپار شهر شدند. در خیابان‌ها از فرودگاه تا کاخ سلطنتی نروژ هزاران تن از مردم نروژ با پرچم‌های ایران و نروژ به شاهنشاه آریامهر و شهبانو ابراز شادمانی شورانگیزی می‌کردند. هنگامی که خودروهای سلطنتی به شهر اسلو رسیدند، از عرشه کشتی سلطنتی ۲۱ تیر توپ به احترام اعلیحضرتین شلیک شد. در خیابان‌های مسیر نیروی نظامی نروژ برای ادای احترام صف کشیده بودند. پس از ورود اعلیحضرتین به کاخ سلطنتی، اعلیحضرتین به همراه اعلیحضرت پادشاه نروژ بر روی بالکن کاخ سلطنتی آمدند و چند دقیقه به احساسات پر شور مردم پاسخ دادند. اعلیحضرتین پس از چند دقیقه استراحت، به همراه پادشاه نروژ به آرامگاه جان باختگان جنگ دوم جهانی رفتند و تاج گل زیبایی بر آرامگاه نهادند. ایوار، اعلیحضرتین به همراه خاندان سلطنتی نروژ چای نوشیدند و سپس شاهنشاه آریامهر به اعلیحضرت پادشاه نروژ و خاندان سلطنتی نشان‌هایی پیشکش کردند. در همین آیین اعلیحضرت پادشاه نروژ به شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو نشان‌هایی فراداشتند. آنگاه روسای هیات‌های سیاسی کشورهای خارجی در اسلو در کاخ سلطنتی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر باریافتند.
میهمانی رسمی شام
از ساعت ۲۱ و سی دقیقه یک میهمانی رسمی شام از سوی اعلیحضرت پادشاه نروژ به افتخار شاهنشاه و شهبانوی ایران در کاخ سلطنتی برگزار شد. در این میهمانی خاندان سلطنتی نروژ، همراهان اعلیحضرتین، هیات دولت، نمایندگان پارلمان نروژ و گروهی از پایوران برجسته آن کشور شرکت داشتند. در سر میز شام اعلیحضرت اولاف پادشاه نروژ سخنانی ایراد کرد و گفت:[۱]
اعلیحضرتا - علیاحضرتا
برای من شادمانی بزرگی است که سفر اعلیحضرتین را به نروژ از سوی خود و ملت نروژ از صمیم قلب خوش آمد بگویم. دو کشور ما را مسافت زیادی از هم جدا می‌سازند، سنت‌ها و آداب و تاریخ و فرهنگ ما نیز با هم فرق بسیار دارد. ما سفر اعلیحضرتین را به نروژ که در واقع نخستین سفر رسمی یک رییس حکومت ایران به نروژ است، نشانه‌ای از تمایل به گذشتن از این سدهای تاریخی و جغرافیایی و ایجاد روابط نزدیک و صمیمانه می‌شماریم. بسیاری از مردم نروژ به خوبی با تاریخ کهن و پرآوازه تمدن ایران آشنا هستند. ما به خوبی آگاهیم که کشور شما از دیدگاه تاریخی و فرهنگی در میان کشورهای جهان وضع یگانه و منحصر به فردی دارد. ملت نروژ هم چنین کشور شما را با محصولات و آثار زیبایی که نشان دهنده ذوق و احساس عالی هنری ملت شما است به خوبی می‌شناسد.
با وجود این و شاید به همین سبب، من احساس می‌کنم که در کشور من تمایل فراوانی به شناختن بیشتر ایران و فرهنگ کنونی و مسایل امروز ایران وجود دارد. من از سوی کشور خود اطمینان دارم که گسترش مناسبات دو کشور ما سود فراوانی برای ما خواهد داشت. من امیدوارم که اعلیحضرتین در کشور ما نیز چیزهایی بیابند که برای ایران جالب توجه باشد و اطمنیان دارم که سفر اعلیحضرتین بر تفاهم متقابل ما خواهد افزود و در نتیجه مناسبات میان دو کشور ما را پایدار خواهد کرد. این مناسبات همواره خوب بوده است. دو کشور ما در گذشته مناسبات بازرگانی طولانی و سودمندی داشته‌اند. دریانوردان نروژی بیشتر از کناره‌های ایران دیدن می‌کنند و هم میهنان من در گذشته فرصت کار و فعالیت در کشور شما را به دست آورده‌اند. آنها در بازگشت به نروژ همواره زیر تاثیر ژرف احساسات دوستانه و روح میهمان نوازی تجیبانه ملت ایران قرار داشته‌اند. زیر رهبری فعالانه و خردمندانه آن شاهنشاه،ایران در راه پیشرفت‌های روز افزون در زمینه پیشبرد اقتصادی گام برمی‌دارد. توسعه صنایع جدید در کشور شما، کشت زمین‌های تازه، اکتشاف منابع مدنی، اجرای برنامه‌های اصلاحات ارضی و تامین شرایط زندگی بهتری برای ملت شما از دست آوردهای آشکار این پیشرفت‌ها است.
ما در عصری زندگی می‌کنیم که بیش از هر دوره دیگر تاریخ نیازمند همکاری و تقاهم بین المللی هستیم. حقایق سیاسی زمان ما، جهانی را که در آن زندگی می‌کنیم، شتابان به گونه یک دنیای محدود با سرنوشت واحد درآورده است. نسل کنونی بشر سرنوشت مشترکی دارد و زندگی و سرنوشت ما چنان به هم آمیخته است که هر رویدادی در هر گوشه‌ای جهان، بی درنگ در زندگی مللی که در کشورهای دیگر و گوشه دیگری از جهان زندگی می‌کنند، اثر می‌گذارد. اگر ما بخواهیم بر سرنوشت خود حاکم باشیم، نخست باید بیاموزیم که در صلح و آشتی زندگی کنیم. نخستین گام در این راه یافتن ابزار و یا اصولی است که ملت ما را به یکدیگر نزدیک تر می‌سازد و بهترین زمینه را برای همکاری میان آنان فراهم می‌کند.
بازدید آن اعلیحضرت از کشور من گام پر ارزشی در راه رسیدن به این هدف به شمار می‌رود. من اطمینان دارم که بودن شما در این کشور رشته‌های علایقی را که میان ما وجود دارد، پایدارتر خواهد ساخت و احترام و دوستی موجود میان دو ملت را تقویت خواهد کرد. مهمترین هدف برای دو ملت ما کوشش برای صلح و زیستن در صلح و صفا با ملت‌های دیگر بدون توجه به سیستم اقتصادی و سیاست آنها است. تنها با حفظ صلح است که ما می‌توانیم رفاه و آسایش ملت‌های خود را حفظ کنیم و منابع درآمد کشورهای خود را توسعه دهیم. برای هیج ملتی هدفی عالی تر و شرافتمندانه تر از این وجود ندارد.
اعلیحضرتین پس از پایان سفر رسمی خود در نروژ دو برنامه سفر دیگر در نروژ انجام خواهند داد. من امیدوارم که صنایع نروژ نظر شما را جلب کند و مناظر طبیعی نروژ برای اعلیحضرتین خوش آیند و لذت بخش باشد. اطمینان دارم که اعلیحضرتین در همه جا با گرم‌ترین و پرشورترین پیشباز و میهمان نوازی مردم نروژ روبرو خواهند شد و هم میهنان من نشان خواهند داد که تا چه اندازه به ارزش سفر شما به این کشور آگاهند.
در پاسخ بیانات اعلیحضرت پادشاه نروژ، شاهنشاه آریامهر فرمودند: [۲]
اعلیحضرتا، برای شهبانو و من مایه بسی مسرت است که به دعوت محبت‌آمیز آن اعلیحضرت از کشور شما بازدید می‌کنیم و اجازه می‌خواهم از استقبال دوستانه‌ای که از ما به عمل آمد و از میهمان‌نوازی آن اعلیحضرت سپاسگزاری کنم. من و ملتم برای پادشاهی و ملت نروژ احترامی بس عمیق و تحسین‌آمیز قائلیم. ملت و پادشاهی نروژ در نظر ما مظهری از شهامت و متانت و پایداری است، مظهر ملتی است که مبارزه تسلیم ناپذیر آن در مقابل حوادث و دشواریها به همه دنیا نشان داد که روح سلحشوری و اراده تزلزل‌ناپذیر هر ملتی می‌تواند نگاهدارنده آزادی و استقلال وطن در برابر هر حادثه‌ای باشد.
جای شگفتی نیست اگر ملت نروژ، مردمی که در این دژ دموکراسی و آزادی ساکنند هرگز تجاوز بیگانگان را بی کیفر نگذاشته‌اند، چه آنها فرزندان ویکینگ‌های شیردلند که در هنگامی که جدا گشتن از ساحل به مثابه تسلیم خویشتن به کام مرگ بود تا اعماق اقیانوسها پیش رفتند. قرنها پیش از آنکه دیگران به ایسلند و گرینلند و سرانجام به قاره امریکا برسند، ویکینگ‌ها راه سهمگین اقیانوسها را گشودند. این روح دلیری و استقبال از خطر تا به امروز نیز در میان دریانوردان و کشتی‌سازان و کاشفان نروژی در سرزمینهای قطب و اقیانوسهای بی‌کران باقی و زنده مانده‌است.
اعلیحضرتا، گر چه فاصله زیادی دو کشور ما را از یکدیگر جدا می‌سازد، مردم دو کشور ما به یکدیگر نزدیکند، زیرا آنها از یک خانواده آریایی هستند و خواستها و الهامات آنها یکی است. ملل هر دو کشور به سابقه تاریخی و سنتهای ملی خود مفتخرند و هر دو می‌کوشند تا آزادی و وحدت خود را حفظ کنند. آنها آرزومند زندگی مرفه‌تر و بهتری هستند و در این راه مبارزه می‌کنند. ما رهبران دو کشور علاقمندیم که مراقب باشیم تا ملل ما بدون اختلال و بدون توقف در برابر موانع در راهپیمایی خود به سوی ترقی اجتماعی و سعادت اقتصادی پیش بروند. من صمیمانه احساس می‌کنم در قرن ما که تسهیلات فوق‌العاده وسایل مسافرت و ارتباط یکی از وجوه مشخصه آن است برای آنها که یکسان می‌اندیشند و هدف مشترکی را تعقیب می‌کنند، کمال اهمیت را دارد که با یکدیگر از نزدیک آشنا شوند و تبادل نظر کنند و به همین سبب من از آن اعلیحضرت که با دعوت خود به من فرصت دادند از معظم‌له و نیز ملت شایستۀ تحسین نروژ دیدن کنم و شخصاً مؤسسات اجتماعی را که در زمان پدران با درایت شما و بعداً تحت رهبری عاقلانه آن پادشاه روشنفکر پدید آمده مشاهده‌کنم، سپاسگزارم.
با مسرت بسیار اعلام می‌دارم که مناسبات دو کشور ما بر اساس استوار دوستی متقابل بنا شده و در گذشته و حال کوششهای ما در زمینه همکاریهای بین‌المللی همیشه از اعتماد متقابل و هماهنگی کامل الهام گرفته‌است. در اینجا اجازه می‌خواهم نام نانسن، شخصیت برجسته‌ای را که جدا از سنت پسندیده مردم نروژ در زمینه کاوش و اکتشاف با کمال بی‌باکی خود را وقف خدمت به بشریت کرد و ثابت کرد که دوست واقعی ایران است، ذکر کنم. کارهای نانسن ناشی از افکار بلند او بود. در کشور ما نانسن به عنوان چهره درخشان تاریخ مناسبات بین‌المللی و نیز به عنوان کسی که از آنچه شرافتمندانه و عادلانه بود دفاع می‌کرد، شناخته می‌شود.
اعلیحضرتا، من تردید ندارم که مبادلات بیشتر فرهنگی و بازرگانی و تماس مستقیم میان مردم کشورهای آزادیخواه جهان رشته‌های علاقه و هم‌فکری و همدردی بین آنها را محکمتر خواهدساخت. با این عقیده است که ما تصمیم داریم در آینده نزدیک جشنهای دوهزاروپانصدمین سال بنیان‌گذاری شاهنشاهی ایران را بر پا داریم و من اطمینان دارم این کار فرصتی به دست خواهدداد تا گروه بیشتری از مردم سراسر جهان به وطن ما بیایند و اطلاعات دقیق‌تری درباره هنر و فرهنگ ایران و سهم کشور ما در بنیان‌گذاری تمدن بشری به‌دست آورند. امیدوارم در کشور خورشید نیمه‌شب توجه و علاقه بیشتری را نسبت به وطن خود که کشور شیروخورشید است، جلب کنم. من اطلاع یافته‌ام که در دانشگاه‌های نروژ نسبت به زبان و فرهنگ وطن ما علاقه و توجه فراوانی ابراز می‌شود، و دانشمندان شما با پشتکار بسیار در زمینه لهجه‌های محلی زبان پارسی و شکل زندگی مردم وطن من مطالعه و تحقیق می‌کنند. در اینجا اجازه می‌خواهم از پروفسور مور گنستاین که واقعاً ستاره درخشان تحقیقات شرق است و از سایر دانشمندانی که در این کار شرکت دارند، سپاسگزاری کنم.
کشور شما نیز در نزد ما ایرانیان به خاطر تاریخ رزمی ملت دلیر و پیروزیهای شگفت‌انگیز و پایدار آن کشور کاملاً شناخته شده‌است. شعرا و نویسندگان و مجسمه‌سازان و نقاشان و موسیقیدانان نروژی آثاری به دنیا عرضه کرده‌اند که از جمله کارهای فناناپذیر فرهنگ بشری است. فقط کافی است از جمع وسیع بزرگان نروژ، ادوارد گریک و هنریک لیبسن را که با آثار و افکار خود نقش بزرگی در پرورش دانش بشری ایفا کرده‌اند، نام ببرم. هر دو ملت ما از آن مفتخرند که پدرانشان چنین گنجینه‌های ارجمندی را در فرهنگ و علوم و فلسفه و هنرهای زیبا برای آنان به جای نهاده‌اند. اما کوشش و توجه امروزی ما باید بر این اصل استوار باشد که از راه‌های عملی‌تری گنجینه‌های مذکور را حفظ نماییم. وظیفه‌ای که در کشور من در درجه اول اهمیت قرار دارد این است که با تمام قوا بکوشیم تا آنچه را که شما هم‌اکنون به آن رسیده‌اید، به خاطر رفاه و سعادت مردم کشورم به دست آوریم. این کار بسیار سنگین است، لکن لازم و جبری است و انجام آن تنها با روح حسن نیت و اعتماد و همکاری بین کشورهایی که به سوی یک هدف پیش می‌روند، عملی است.
اعلیحضرتا، من امیدوارم در مدت اقامت خود در کشور شما آنچه را که نروژ به خاطر آن مشهور است، یعنی کوه‌های پر برف، جنگلها، و به خصوص مؤسساتی را که اساس صنایع و زندگی اجتماعی و اقتصادی شما را تشکیل می‌دهد، ببینم. آرزودارم دو کشور ما همچنان پیوسته از نعمت آرامش و ثبات که به آنها امکان می‌دهد هدفهای عالی خود را تعقیب کنند، بهره‌مند شوند و نیز خواستار سلامتی و مسرت آن اعلیحضرت و خاندان سلطنتی و طالب سعادت و رفاه بیشتر مردم نجیب و قهرمان نروژ هستم.
- میهمانی ناهار شهردار اسلو
۲۹ اردیهبشت ماه شاهنشاه آریامهر علیاحضرت شهبانو به همراه اعلیحضرت پادشاه نروژ و پرنسس استرید از قایق تاریخی « کون تیکی » بازدید فرمودند. سپس یک مزرعه نمونه در نزدیکی اسلو مورد بازدید قرارگرفت. پس از نیم روز اعلیحضرتین از کشتی وایکینگ‌ها دیدن کردند. اعلیحضرتین در میهمانی ناهار شهردار اسلو شرکت فرمودند. هنگامی که اعلیحضرتین از تالار بزرگ شهرداری نروژ بیرون می‌آمدند تا به سوی قایق سلطنتی بروند، هزاران تن از مردم اسلو با فریادهای شادی به اعلیحضرتین ابراز احساسات کردند. در راستای بندرگاه نروژ پرچم‌های ایران در اهتزاز بود. هنگامی که اعلیحضرتین به همراه پادشاه نروژ به سوی زورق می‌رفتند، ملوانان دیگر روی عرشه خبردار ایستاده بودند. در این هنگام چند تیر از برج کشتی به سرفرازی ورود میهمانان پادشاه نروژ شلیک شد. به خبرنگاران و فرتورنگاران پروانه سوار شدن به قایق داده نشد.
شبانگاه از سوی اعلیحضرت همایونی و علیاحضرت شهبانو میهمانی شام در گراند هتل اسلو به افتخار پادشاه نروژ و خاندان پادشاهی آن کشور برگزار شد.
۳۰ اردیبهشت ماه ساعت ده و نیم بامداد، شاهنشاه آریامهر به همراه اولاف پنجم پادشاه نروژ از کارخانه کشتی سازی « اکر » بازدید فرمودند. در این جا حمام کارگران مورد توجه شاهنشاه قرار گرفت. پس از بازدید شاهنشاه آریامهر و همراهان ناهار را در مهمانخانه کوچکی با کارگران خوردند.
در همین هنگام علیاحضرت شهبانو به همراه پرنسس استرید دختر پادشاه نروژ از بخش کودکان بیمارستان مرکزی اسلو و موسسه « مارتا » بازدید فرمودند. شهبانوی ایران هنگام بازدید از بخش کودکان بیمارستان اسلو نزدیک بستر هر یک از کودکان درنگ فرمودند و درباره وضع بیماری کودکان از پزشک پرسش فرمودند. در این بازدید یک دختر چهارساله نروژی یک عروسک کوچک خود با پوشاک محلی به شهبانوی ایران پیشکش کرد. شهبانو هم چنین از سازمان « میرتو » که برای مبارزه با فلج اطفال بنیاد نهاده شده و به نام دختر بزرگ پادشاه نامگذاری گردیده دیدن کردند. اعلحضرتین نزدیک غروب از گردش در خلیج بازگشتند.
بازدید علیاحضرت شهبانو از بخش کودکان بیمارستان اسلو
علیاحضرت شهبانو در بخش کودکان بیمارستان اسلو
بازدید علیاحضرت شهبانو از بخش کودکان بیمارستان اسلو
۳۰ اردیبهشت ماه ساعت یازده و نیم اعلیحضرت اولاف پنجم پادشاه نروژ ۹ ساعت و سی دقیقه با شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو با یک کشتی زیبای تفریحی دربار نروژ به نام « نورژ » زیر آفتاب درخشان، در خلیج اسلو به گردش پرداختند. اعلیحضرتین و پادشاه نروژ و همراهان نخست از مرکز مسابقه‌های کشتی در « هانکو » پر آوازه به نام بهشت تابستانی و مرکز ییلاقی خانواده سلطنتی نروژ دیدن کردند. در باریک‌ترین بخش خلیج اسلو، کشتی سلطنتی نورژ از بالای نقطه‌ای که رزمناو آلمانی « بلوخر » در نهم آوریل ۱۹۴۰ هنگام حمله نازی‌ها، با آتشبارهای ساحلی نروژ غرق شد،گذشت، بخشی در سطح خلیج اسلو هنوز از روغن پوشیده است و در همین نقطه است که کشتی آلمانی غرق گردیده است. اعلیحضرتین به همراه پادشاه نروژ ناهار را روی عرشه کشتی خوردند. این گردش تا ساعت ۲۲ ادامه خواهد یافت.
بازدیدهای اعلیحضرتین از مرکزهای صنعتی نروژ
۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ شاهنشاه و شهبانو از تاسیسات صنعتی شهرهای مایل و ریوگان نروژ بازدید کردند. ساعت یازده و نیم شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از کارخانه هیدروالکترونیک شهر ریوکان بازدید کردند.
۱ خرداد ماه ۱۳۴۰ پیش از نیم روز اعلیحضرتین برای بازدید از مرکزهای صنعتی نروژ با قطار رهسپار هوکسیو شدند. در ایستگاه راه آهن اعلیحضرت اولاف پنجم پادشاه نروژ و شماری از پایوران برجسته آن کشور از به پسواز اعلیحضرتین آمدند. در این سفر نخست وزیر نروژ همراه اعلیحضرتین می‌باشد. دو ساعت به درازا کشید تا ترن به هوکسیو رسید. در ایستگاه راه آهن هوکسپو از اعلیحضرتین پیشباز پرشوری انجام یافت. شهردار هوکسیو به شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو خوش گفت. ترن پس از دقایقی درنگ در این شهر رهسپار بندر تینوست شد. در این بندر اعلیحضرتین با کشتی از رودخانه تیچن گذشتند و رهسپار بندر مایل شدند. ناهار را اعلیحضرتین در کشتی خوردند و ایوار وارد شهر مایل شدند. پایوران برجسته این شهر به پیشباز اعلیحضرتین آمده بودند. شاهنشاه و شهبانو با خودرو از شهر مایل به شهر ربوکان رفتند و در میان راه از مرکز برق مایل بازدید کردند.
شبانگاه از سوی رییس کارخانه هیدروالکتریک شهر ریوکان یک میهمانی شام به سرفرازی ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برگزار شد که در آن نخست وزیر نروژ و گروهی از فرنشینان آن کشور با بانوانشان شرکت داشتند. هنگام بازدید اعلیحضرتین از مرکزهای برق ریوکان (آرنه سوک) وزیر بازرگانی نروژ در رکاب بود. شهر ریوکان با پرچم‌های زیبای ایران آذین بسته شده بود.
اعلیحضرتین ساعت ۱۸ با ترن به بندر سانفیورد رسیدند. ترن در شهر گران شراد درنگی کرد و در این شهر از اعلیحضرتین پیشباز بسیار پرشوری انجام یافت. آنگاه ترن راه خود را به سوی بندر ساند فورد ادامه داد. و فردا بازدید از بندر سانفیورد را آغاز خواهند کرد.[۳] این بندر در جنوب شرقی نروژ قرار دارد و از بندرهای بزرگ بازرگانی به شمار می‌رود. در ایستگاه راه آهن شهردار سانفیورد خوش آمد گفت و سپس اعلیحضرتین با خودرو رهسپار پارک هتل گردیدند. پلیس گفت که که بیش از هفت هزار تن از ایستگاه راه آهن تا پارک هتل سانقیورد در دو سوی خیابان‌هایی که خودروی اعلیحضرتین از آن می‌گذشت، مردم برای پیشباز ایستاده بودند و ابراز احساسات می‌کردند. در ایستگاه راه آهن کودکان نروژی با پرچم‌های کشورهای ایران و نروژ صف کشیده بودند و گروهی از نوازندگان با یونیفورم‌های آبی رنگ سرودهای نروژی می‌نواختند. شبانگاه از سوی شهردار سانفیورد میهمانی به سرفرازی ورود شاهنشاه و شهبانوی ایران در کاخ سرتین روس برگزار شد.
سه شنبه ۲ خرداد ماه ۱۳۴۰ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از شهر سانفیورد پایتخت قدیم نروز دیدن کردند. بازدیدها از موره این شهر و تاسیسات کشتی سازی خواهد بود. بندر سانفیورد در جنوب شرقی نروز قرار دارد و از بندرهای بزرگ بازرگانی به شمار می‌رود. اعلیحضرتین با قایق موتوری رهسپار مدریکشتاد شدند و از موزه شکار نهنگ دیدن کردند. این تنها موزه ابزار شکار نهنگ در دنیاست. سپس اعلیحضرتین از یک کارخانه رنگ سازی که رنگ‌های آن به سراسر جهان، هم چنین به ایران صادر می‌شود، بازدید فرمودند. هنگام ورود به کارخانه کارگران احساسات بسیار گرم و صمیمانه‌ای ابراز داشتند، در هر بخش از کارخانه توضیح نیازین به آگاهی همایونی رسید. آنگاه اعلیحضرتین ناهار را در میهمانی که از سوی انجمن صاحبان کارخانه بر عرشه کشتی بر پا شده بود، خوردند. ایوار اعلیحضرتین به هتل بازگشتند. شبانگاه از سوی اتحادیه شکارچیان نهنگ یک میهمانی به سرفرازی ورود شاهنشاه و شهبانوی ایران برگزار شد. در این میهمانی وزیر امور خارجه نروژ و شماری از پایوران کشوری با بانوانشان شرکت داشتند.
چهارشنبه ۳ خرداد ماه بر پایه برنامه از پیش نهاده شده، اعلیحضرتین از خلیج اسلو بازدید کردند. این بازدید با ناوشکن نروژی به نام برگن انجام گردید.
پنجشنبه ۴ خرداد ماه اعلیحضرتین به دیدارهای خصوصی خود از صنایع نروژ پایان دادند و رهسپار ایتالیا شدند.
سفر اعلیحضرتین به ایتالیا
۵ خرداد ۱۳۴۰ سفر اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در نروژ پایان یافت و اعلیحضرتین وارد رم پایتخت ایتالیا شدند. در فرودگاه رم شاهدخت شهناز پهلوی که از سوییس به رم آمده بود، به همراه سفیر کبیر ایران در ایتالیا و پایوران رسمی از شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیشباز کردند. اعلیحضرتین در رم در هتل اکسلسیور ماندند.
۶ خرداد ۱۳۴۰ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از استادیوم ورزشی شهر رم بازدید کردند و سپس به یکی از رستوران‌های شهر رفتند. سفارت شاهنشاهی ایران اعلام داشت که سفر اعلیحضرتین در رم خصوصی است. علیاحضرت ایوار در شهر رم گردش کردند و مردم به شهبانوی جوان ایران ابراز احساسات می‌کردند.
اعلیحضرتین در رستورانی در رم
علیاحضرت شهبانو در گفتگو با خبرنگاران
شهبانو در رم پیاده روی می‌کنند
۷ خرداد ۱۳۴۰ شاهنشاه آریامهر آنتونیو سن بی وزیر امور خارجه ایتالیا و رییس دفتر امور خارجه ایتالیا را در سفارت شاهنشاهی ایران به پیشگاه همایونی پذیرفتند. گفتگوها با وزیر امور خارجه یک ساعت و پانزده دقیقه به درازا کشید و مسایل مورد توجه دو کشور بررسی گردید. در این روز انریکو ماته یی رییس سازمان هیدروکاربور ایتالیا نیز به پیشگاه شاهنشاه باریافت. انریکو ماته یی مدیر کمپانی بزرگ و نیرومند نفت و انرژی دولتی ایتالیا می‌باشد. روزنامه « تله سرا » می‌نویسد که گفتگوهای شاهنشاه با ماته یی رییس شرکت « هیدروکاربور » ایتالیا که در ایران نفت استخراج می‌کنند، دیدار و گفتگو کرده‌اند. که احتمال قوی می‌رود که گفتگوهای شاهنشاه با ماته یی درباره وضع اقتصادی ایران بوده است. بدین سان دیده می‌شود که سفر شاهنشاه ایران که سفر خصوصی بوده است با پاره‌ای گفتگوهای سیاسی نیز همراه بوده است.
۸ خرداد ماه ۱۳۴۰ در این روز هم چنین اعلیحضرتین از برجای ماندنی‌های (آثار) تاریخی شهر رم یا شهر جاودانی بازدید کردند. با اسکورت کوچکی از فوروم رومانوم [۴] و کولوسیوم [۵] و کاپیتول [۶] بازدید کردند
اعلیحضرتین در بازدید از آثار تاریخی رم
اعلیحضرتین در بازدید از آثار تاریخی رم
اعلیحضرتین در بازدید از آثار تاریخی رم
۹ خرداد ۱۳۴۰ اعلیحضرتین و والاحضرت شهناز بامدادان از فرودگاه رم به سوی فرودگاه استانبول و سپس تهران پرواز کردند. در فرودگاه رم رییس‌های هیات‌های نمایندگی سیاسی در ایتالیا، سفیر کبیر ایران در رم و واتیکان و شماری از پایوران برجسته ایتالیا به پسواز شاهنشاه ایران و شهبانو آمده بودند.
شاهنشاه و شهبانو پس از دو هفته سفر به نروژ و ایتالیا به تهران بازگشتند. در فرودگاه مهرآباد از اعلیحضرتین پیشباز رسمی انجام یافت. خاندان شاهنشاهی ایران، دکتر امینی نخست وزیر، هیات دولت، حسین علا وزیر دربار شاهنشاهی، سپهبد حجازی رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، سفیران کشورهای خارجی در دربار شاهنشاهی ایران، پایوران کشوری و لشکری ورود اعلیحضرتین را به کشور گرامی داتشتند و آیین احترام نظامی انجام یافت. آنگاه دسته موزیک سرود شاهنشاهی را نواخت و شاهنشاه آریامهر از گارد احترام سان دیدند. اعلیحضرتین از برابر صف پیشبازکنندگان گذشتند و هیات‌های نمایندگی سیاسی سفیرهای کشورها و بانوانشان را مورد مهر قرار دادند. در برابر صف ژنرال‌های ارتش شاهنشاهی، اعلیحضرتین آنان را مورد مهر شاهانه قراردادند. سپس اعلیحضرتین رهسپار کاخ شاهنشاهی ایران شدند.
از ساعت ۱۸ انبوه جمعیت در دو سوی خیابان آیزنهاور ایستاده بودند و چشم به راه موکب همایونی بودند. از فرودگاه مهرآباد تا میدان ۲۴ اسفند نیروی‌های انتظامی نیز ایستاده بودند. هنگامی که خودروی اعلیحضرتین از خیابان‌ها رد می‌شد، مردم ابراز احساسات پر شوری می‌نمودند. فرستنده سیار رادیو ایران از هنگام ورود اعلیحضرتین به فرودگاه مهرآباد تا پایان مسیر همایونی در پیشاپیش اسکورت در حرکت بود و پیشباز باشکوه مردم را پخش می‌کرد. خودروی اعلیحضرتین ساعت ۲۰ و چهل و پنج دقیقه به کاخ سفید سعدآباد رسید.
بن مایه‌ها
- ↑ سخنان اعلیحضرت اولاف پنجم پادشاه نروژ در میهمانی شام رسمی به سرفرازی ورود آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو اسلو ۳۰ اردیبهشت ۱۳۴۰
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات اعلیحضرت پادشاه نروژ در میهمانی رسمی در کاخ سلطنتی اوسلو ۳۰ اردیبهشت ۱۳۴۰
- ↑ Sunnfjord
- ↑ Forum Romanum
- ↑ Colosseum
- ↑ Capitol