سفر امیرعباس هویدا نخست‌وزیر به هند و توافق‌های سیاسی و اقتصادی میان دو کشور ایران و هند ۲۴ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
سفر امیرعباس هویدا نخست‌وزیر به هند و توافق‌های سیاسی و اقتصادی میان دو کشور ایران و هند ۲۴ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
در پایان سفر امیرعباس هویدا تفاهم نامه‌ای میان دو کشور ایران و هند دستینه شد که بر اساس آن خطوط اصلی توافق‌های اقتصادی دو کشور تامین و تضمین شده است. این تفاهم نامه در روز ۲۵ اردیبهشت ماه در آخرین ساعات اقامت هویدا در بمبئی از سوی منوچهر تسلیمی وزیر بازرگانی ایران و «آ- سی – جرج» وزیر مشاور امور صنایع هند در محل اقامت نخست‌وزیر دستینه شد. تسلیمی در باره تفاهم نامه گفت که این تفاهم نامه دستاورد گفتگوهای چند روز گذشته نخست‌وزیران دو کشور است، یکی از موارد مهم تفاهم‌نامه، تأمین مواد اولیه آلومینیوم برای ایران می‌باشد که معدن آن در هند فراوان است. این تفاهم نامه برای هند سود بازرگانی و سرمایه‌گذاری جالب توجهی را دربردارد و برای ایران تأمین کننده مواد اولیه صنایع و مواد غذایی و احتیاجات دیگری خواهد بود که هم اکنون مقداری از آن از هند خریداری می‌شود، منتهی در آینده حجم آن افزایش یافته و ایران صاحب قسمتی از سهام آن خواهد بود.
یکی از موارد مهم تفاهم‌نامه، تأمین مواد اولیه آلومینیوم برای ایران می‌باشد که معدن آن در هند فراوان است. کارخانه موجود آلومینیوم ایران ۴۵ هزار تن ظرفیت دارد که بزودی تا ۱۲۰ هزار تن توسعه خواهد یافت. این کارخانه احتیاج به ۲۴۹ هزار تن «آلومینا» دارد که در حال حاضر هم ایران مقداری از آن از هند خریداری می‌کند. البته این خرید در آینده بیشتر خواهد شد. طرح دیگر ایجاد یک کارخانه به ظرفیت ۳۰۰هزار تن است که در دو مرحله ۱۵۰ هزار تنی تأسیس و توسعه خواهد یافت. برای این کارخانه باید ۶۰۰ هزار تن «آلومینا» از خارج خریدار گردد. ایران برای تأمین و تضمین آن در هند سرمایه‌گذاری خواهد کرد و متقابلاً هند هم مقداری از سهام کارخانه آلومینیوم ۶۰۰ هزار تنی ایران را خریداری می‌کند.
مسئله مورد توافق دیگر موضع سرمایه‌گذاری ایران در رشته تولید خمیر کاغذ است. ایران علاوه بر کارخانه کاغذسازی موجود در خوزستان دو طرح جدید هم در کنار دریای خزر در دست اجرا دارد که قرار است علاوه بر آن‌ها کارخانه سومی نیز با خمیر الیاف بلند در همین منطقه ایجاد گردد. برای این کارخانه احتیاج به الیاف بلند خمیر کاغذ است که در مذاکرات دهلی موافقت شد هند این مواد را تأمین کند و ایران برای تولید آن در هند سرمایه‌گذاری نماید. مورد سوم، مربوط به بهره‌برداری مشترک و متقابل هر دو کشور از لوازم و وسایل یدکی تصفیه خانه‌های ساخت ایران و هند است. هر دو کشور هم اکنون سازنده مقداری از این لوازم فنی می‌باشند. طرفین موافقت کردند آنچه در این دو کشور تولید می‌شود از یکدیگر خریداری کنند. ظاهراً حجم معاملات در این زمینه رقم چشم‌گیری خواهد بود.
مورد دیگر مربوط به بازرگانی خارجی دو کشور بود. برای خرید بیشتر چه از لحاظ تسریع کالا و چه از نظر تسریع معاملات قرار شد هیئتی از اتاق بازرگانی ایران با شرکت مدیران بخش خصوصی به دهلی برود تا از نزدیک لیست کالاهای مورد احتیاج خود ار تهیه و نوع آن را بررسی کنند. هند هم متقابلاً علاقه و آمادگی خود را در افزایش خرید کالاهای سنتی و مقداری هم صنعتی اعلام کرد. تسلیمی در پایان متذکر شد، تفاهم‌نامه چهارچوب و کلیات هر مسئله‌ای را روشن کرد. در آینده نزدیک سازمان‌های مسئول جزییات آن را با کمک کارشناسان تعیین و قرارداد نهایی و اجرای آن را تهیه و به دو دولت تسلیم خواهند کرد تا دولت ایران و هند ترتیب دستینه شدن و تصویب آن بدهند.
اعلامیه مشترک دیدار نخست‌وزیر از هند نیمه شب ۲۵ اردیبهشت ماه در دهلی و تهران به چاپ رسید و در آن در یک مقدمه پر احترام اعلام شد که نخست‌وزیران پیرامون کلیه مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای و خلع سلاح و از جمله خلع سلاح هسته‌ای مذاکره کردند و در مورد استفاده از نیروی هسته‌ای هر دو تأکید کردند که باید از آن برای پیشرفت و تسریع امور اقتصادی استفاده شود. ایران و هند که هر دو عضو کنفرانس پاریس هستند، آن را با اهمیت عنوان نمودند و خواستار یک مساعدت همگانی و ادامه پیشنهادات مشخص ارائه گردید و در این مورد نخست‌وزیر هند مراتب تحسین خود را از ابتکارات به موقع شاهنشاه ایران برای ایجاد صندوق ویژه اوپک ابراز داشت.
در مورد بازرگانی بین‌المللی آن‌ها خواهان استقرار نظمی منصفانه‌تر شدند و برای مواد خام امتیازات بهتری را طلب کردند. در مورد طرح این مسئله که اقیانوس هند باید یک منطقه صلح و دور از مسابقه تسلیحاتی باشد، توافق داشتند و از قدرت‌های بزرگ خواستند که در این مورد همکاری کنند. آن‌ها کشورهای ساحلی اقیانوس هند را تشویق به همکاری و تأمین حفظ صلح منطقه نمودند. در مورد مناقشات اعراب و اسرائیل هر دو کشور معتقد بودند که قطعنامه ۲۴۲ نوامبر ۶۷ باید به اجرا گذاشته شود و حقوق مردم فلسطین بطور عادلانه‌ای اعاده گردد. نخست‌وزیر هند توافق‌های ایران و عراق را تحول عمده‌ای در جهت حفظ صلح منطقه عنوان کرد. بانو گاندی هویدا را از کلیه گفتگوها بین هند و پاکستان آگاه ساخت.
هویدا اظهار امیدواری کرد که این گفتگوها مناسبات دو کشور را به مرحله عادی برساند. گاندی همچنین توضیحاتی پیرامون سیاست مثبت درباره همسایگانش بنگلادش و پاکستان و چین به هویدا داد که با توجه به بحرانی بودن این روابط، نخست‌وزیر ایران از این اقدامات استقبال کرد. بانو گاندی دعوت هویدا را برای بازدید دیگر از ایران پذیرفت اما تاریخ آن هنوز معلوم نیست.