سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به فرانسه ۳ تیر ماه ۱۳۵۳ - ۸ تیر ماه ۱۳۵۳

دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۳ خورشیدی

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۳ خورشیدی تازی

والری ژیسکاردستن و بانو به پیشباز شاهنشاه و شهبانو در فرودگاه اورلی آمدند

پاسخ شاهنشاه آریامهر به خوش‌آمدگویی ژیسکاردستن

آریامهر و شهبانو در میهمانی شام ژیسکاردستن و بانو در کاخ ورسای

موریس بژار و گروه باله مدرن او در تالار لویی پانزدهم

ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به فرانسه ۳ تیر ماه

سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به فرانسه نیم روز دوشنبه ۳ تیر ماه ۱۳۵۳ آغاز گردید. گزارش‌ها از پاریس می‌گوید که پایتخت فرانسه برای پیشباز از شاهنشاه آریامهر و شهبانو آذین بسته شده است و خود را آماده پیشباز باشکوه ساخته است. در خیابان الیزه بر سر در کاخ الیزه جایگاه ریاست جمهوری و دیگر ساختمان‌های دولتی این شهر، پرچم‌های ایران و فرانسه در کنار یکدیگر افراشته شده‌اند. فرانسوی‌ها از روز دوشنبه ۳ تیر ماه تا شنبه ۸ تیر ماه میهماندار میهمانی هستند که همواره با پیشباز گرم و دوستانه ورودشان را گرامی داشته‌اند. اعلیحضرتین پنج سال پیش در سال ۱۳۴۸ خورشیدی نیز از فرانسه دیدار رسمی فرمودند. اینک این سفر شاهنشاه پیش بینی می‌شود که اوج گرمی پیوندهای ایران و فرانسه را که در دوران ژنرال دوگل بوجود آمده بود را زنده کند. ژیسکار دستن دو سال پیش در سال ۱۳۵۱ زمانی که وزیر دارایی فرانسه بود به ایران آمد.

استقبال بی نظیر و تجلیل استثنائی که دولت و ملت فرانسه، همچنین دانشجویان و ایرانیان مقیم کشور فرانسه از رهبر عالیقدر ملت ایران و علیاحضرت شهبانو بعمل آورده‌اند، نمودار عظمتی است که جهان بشریت برای مقام والای شاهنشاه آریامهر در حفظ صلح و امنیت بین المللی قائل است.

اعلیجضرتین پس از نیمروز با یک فروند جت هواپیمایی ملی ایران در میان پیشباز گرم و رسمی پرزیدنت و پایوران فرانسه از زوریخ وارد پاریس شدند. در فرودگاه اورلی پرزیدنت فرانسه در سخنانی از سفر شاهنشاه و شهبانو به فرانسه خوش آمد گفت و ابراز خوشوقتی کرد و با اشاره به پیشرفت‌های ایران گفت:

اعلیحضرتا

شما پادشاه عالیقدر کشوری هستید که درخشانترین تایخ و باشکوهترین تمدنهای جهان را در پی دارد. پیشرفت‌هایی که در کشور شما صورت گرفته از لحاظ سرعت و وسعت حیرت آور است. امیدوارم هر روز این سرعت و وسعت گسترش بیشتری یابد ما خرسندیم که بهترین مناسبات ممکن را دارا هستیم و بهمین مناسبت لازم می‌دانم که بگویم فرانسه از اینکه میزبان اعلیحضرت و علیاحضرت بود بر خود می‌بالید.

علایق و روابط ایران و فرانسه امری تازه نیست، آغاز آن به هفت قرن پیش یعنی زمان اعزام نمایندگان رسمی از جانب دو دولت بازمی‌گردد، بدون گمان با توجه به موقعیت درخشان ایران و فرانسه در دو قاره آسیا و اروپا، گسترش و پایدار ساختن پیوندهای دو کشور دوست نه تنها به سود دو ملت است، بلکه به سود صلح جهانی است. زیرا ایران و فرانسه در پرتو تعالیم رهبران خویش ثابت کرده‌اند که برای حفظ صلح بین المللی اهمیتی ویژه قائل هستند و در این رهگذر از هیچگونه تلاش و کوششی دریغ نخواهند داشت.

سیاست مستقل ملی که ملهم از افکار بلند و مترقیانه شاهنشاه آریامهر است در جهان امروز بعنوان سیاستی شناخته شده است که آرمان آن رسیدن به دروازه طلایی تمدن بزرگ و رفاه آسایش هرچه بیشتر ملت ایران و تأمین حفظ صلح جهانی است. رهبر ملت ایران اعتقاد راسخ به این امر مهم دارد که دیگر دوران پیروزی‌های نظامی سپری شده وافتخار و عظمت ملتها، غلبه بر فقر، جهل و بیسوادی، ریشه کن ساختن بی عدالتی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است، در پرتو چنین سیاست مدبرانه میهن عزیز ما توانسته است در بحرانهای مختلف در منطقه خاور میانه ثبات و امنیت خود را حفظ نماید و گامهای مؤثری در جهت بهبود وضع عمومی و پیشرفت کشور و تجدید افتخارات گذشته بردارد.

هدف اصلی از این مسافرت، توسعه بیش از پیش مناسبات حسنه بین دو کشور بویژه درزمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و فنی می‌باشد، بر همین اساس مذاکرات بین سران دو کشور در محیطی سرشار از اتحاد و مودت متقابل پیرامون مسائل مختلف مهم جهانی و روابط دوستانه بین ایران و فرانسه انجام پذیرفت.

شاهنشاه در پاسخ به سخنان ژیسکار دستن در فرودگاه اورلی فرمودند:

آقای رئیس جمهوری

از خیرمقدم صمیمانه شما بسیار سپاسگزارم. از اینکه بار دیگر به این کشور بزرگ، سرزمین فرانسه که ما آن را همواره گرامی داشته‌ایم آمده‌ایم از صمیم قلب خوشوقت و مسرورم. در گذشته نه تنها هیچ موضوعی موجب جدایی ما از یکدیگر نشده است، بلکه نوعی جاذبه عمیق قلبی و معنوی همواره بین دو ملت ما وجود داشته است و به دنبال انعقاد موافقتنامه‌های اخیر همکاری اقتصادی، فنی، علمی و فرهنگی این رشته‌های پیوند نزدیک باز هم تحکیم بیشتری یافته‌اند.

شما آقای رئیس جمهوری بیش از هر شخص دیگر به اهمیت و وسعت این همکاری‌ها واقف هستید، زیرا شخص شما به نمایندگی از جانب فرانسه بانی شایسته این اقدام بزرگ بوده‌اید. شما قبل از به دست گرفتن رهبری سرنوشت این ملت بزرگ که از آغاز نقش مهمی در تاریخ جهان داشته است، به نحو درخشانی سیاست اقتصادی فرانسه را رهبری کرده‌اند.

من درود دوستانه ملت خود را برای شما به ارمغان آورده‌ام و از این اندیشه که چند روزی را در سرزمین میهمان‌دوست فرانسه که از هم اکنون اطمینان دارم آن را مرفه تر، مصمم تر و مطمئن تر از هر زمان دیگر نسبت به آینده اش خواهم یافت بسر می‌برم بسیار خوشوقت و مسرورم. من از جانب شهبانو برای سخنان محبت آمیزی که نسبت به ایشان بیان داشته‌اید از شما سپاسگزاری می‌کنم و برای آینده دوستی و همکاری کشورهای‌مان صمیمانه‌ترین آرزوهای خود را ابراز می‌دارم.

بی درنگ پس از ورود اعلیحضرتین به پاریس، نخستین دور گفتگوهای آریامهر شاهنشاه ایران و ژیسکار دستن انجام یافت که پیرامون جستارهای مورد علاقه دو کشور بود.

میهمانی شام رسمی به سرفرازی ورود اعلیحضرتین

شبانگاه اعلیحضرتین در میهمانی شام ژیسکار دستن و بانو که در کاخ باشکوه ورسای بر پا گردیده بود شرکت کردند. ژیسکار دستن بر سر میز شام سخنانی ابراز کرد و گفت:

شاهنشاها

علیاحضرتا

فرانسه امیدوار است بتواند ایران را در اجرای برنامه‌های عظیم نوسازی اقتصادی و اجتماعی کشور یاری دهد. ایران دست اندرکار کوششی عظیم برای بهره گیری مطلوب از منابع طبیعی خود است و ایران هم اکنون منافع ثروت خود را در میان مردم کشور تقسیم می‌کند. در زمینه اقتصادی راه برای همکاری بسیار گسترده دو کشور گشوده است و به ندرت می‌توان یک بخش صنعتی و یا اقتصادی را یافتکه ایران و فرانسه نتوانند در آن به طور مشترک همکاری کنند. هم اکنون ۳۰۰۰ دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های فرانسه تحصیل می‌کنند و نیز قرار است که با همکاری فرانسه دانشگاه ابوعلی سینا در همدان ساخته شود.

در بخش اقتصادی نیز این گونه همکاری‌ها را می‌توان توسعه داد. از آنجا که ایران و فرانسه در مسیر حیاتی تعادل جهانی قرار دارند و از دوستداران و علاقمندان به استقلال ملی به شمار می‌آیند با احساس مسولیت، در اندیشه چاره یابی برای بحران‌های توسعه منابع انرژی و سیستم پولی بین المللی می‌باشند.

در پایان ژیسکار دستن به تشابه سیاست خارجی دو کشور اشاره کرد و در پایان سخنان خود از فعالیت‌های شهبانو در زمینه توسعه اجتماعی ایران و پیشرفت زنان کشور و نیز فعالیت‌های فرهنگی معظم لها ستایش کرد.

شاهنشاه آریامهر در پاسخ سخنان ژیسکار دستن بر سر میز شام فرمودند:

حضرت رئیس جمهوری

صمیمانه از سخنان دوستانه شما سپاسگزارم. شما به حق از ارزش دوستی و احترام عمیق و کهن ایران نسبت به کشور و ملت فرانسه یاد کردید. از تاریخ مبادله اولین نامه‌ای سیاسی بین دربار ایران و فرانسه، نزدیک به هفتصد سال می‌گذرد. طی این قرون علیرغم دگرگونی‌های سیاسی بسیار، هرگز فرانسه و ایران چه از نظر سیاسی و چه از نظر نظامی رویاروی یکدیگر قرار نگرفته‌اند و هیچ اختلاف و سوء تفاهمی آسمان روابط ما را تیره نساخته است، برعکس، نشانه‌های توافق‌های عمیق دو کشور بر اساس منافع مشترک، آگاهی مشترک در مورد نقش ترقیخواهانه دو کشور و بکار گرفتن نبوغ ملی در خدمت تمدن و فرهنگ جهانی، همواره نمایان بوده است.

چه بسا شکفتگی‌های روحی، فکری و هنری که در طی قرون، راه دو ملت را تعیین کرده‌اند.

اجتماع امشب ما در قصر ورسای مرا بر آن می‌دارد یادآوری کنم که این شاهکار معماری فرانسه تقریباً همزمان با خلق یکی از عجایب هنر جهان، یعنی شهر اصفهان با قصرها و مساجد و میدان معروفش ساخته است.

بدین ترتیب دو کشور ایران و فرانسه، که وارث دوستی کهن و تلاش‌های ترقیخواهانه مشترکند اکنون در راه یک همکاری دوجانبه و بیش از پیش مفید و گسترده گام می‌نهند. این همکاری نتیجه عادی تشابه نقطه نظرهای دو کشور چه در زمینه بین‌المللی و چه در اتخاذ یک سیاست مستقل ملی است.

همانطور که حضرت رئیس جمهوری یادآور شدند این روح یگانگی و تفاهم در ماه فوریه گذشته به تنظیم پروتکلی در زمینه همکاری‌های وسیع فنی و اقتصادی بین ایران و فرانسه منتهی شد. این پروتکل مزین به امضائی است که اکنون مهمترین امضاء فرانسه است و من این را برای تحقق موضوعات پیش بینی شده در موافقتنامه به فال نیک می‌گیرم.

یک بار دیگر تأکید می‌کنم که این پروتکل یکی از مهمترین قراردادهای همکاری است که بین ایران و یک کشور خارجی امضاء شده است و شامل همکاری‌های فنی، علمی، کشاورزی، صنایع شیمی، پتروشیمی، استخراج گاز طبیعی و تولید انرژی هسته‌ای می‌شود. تا بحال چندین مورد سرمایه‌گذاری‌های مهم پیش بینی شده است، لیکن به عقیده من همکاری‌های بین دو کشور می‌تواند در آینده باز هم گسترش یابد.

دو کشور ایران و فرانسه در زمینه فرهنگی هم به توافق‌هایی رسیده‌اند و در سال ۱۹۷۳ قرارداد همکاری‌های فرهنگی و تأسیس یک دانشگاه فرانسوی زبان در همدان که به نام فیلسوف و عالم بزرگ ایرانی، ابن سینا نامیده خواهد شد به امضاء رسید.

از فرصت استفاده می‌کنم و در این جا یاد ژنرال دوگل، مرد بزرگی را که بانی این فکر و بنیانگذار دبیرستان رازی در تهران بود گرامی می‌دارم. بدین ترتیب ما در آینده سُنّت همکاری فرهنگی ایران و فرانسه را که در گذشته با تحصیل نسل‌های متعدد دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های فرانسوی آغاز شده بود ادامه خواهیم داد.

حضرت رئیس جمهوری

خوشوقتم که به شما به عنوان یک رهبر روشنفکر، شجاع، فعال که سرنوشت یکی از پیشرفته‌ترین ملل جهان را در دوره‌ای حساس به دست گرفته‌اید درود بفرستم. ما طی مذاکرات اخیر دو کشور به خصوصیات بارز شما به عنوان یک اقتصاددان و یک مدیر پی بردیم، و تحولات و حوادث سیاسی اخیر فرانسه به ما اجازه داد در وجود شما یک رهبر با دید اجتماعی وسیع و یک احیا کننده بیابیم. همین چند روز پیش شما از لزوم ارزشیابی مجدد و منصفانه تر روابط بین‌المللی سخن گفتید. این واقع بینی و عدالت خواهی شما شایان توجه است. من از صمیم قلب موفقیت شما را در به انجام رساندن وظیفه مهمی که به عهده گرفته‌اید و در به تحقق رساندن هدف‌های ترقیخواهانه‌ای که برای پیشرفت فرانسه در سر دارید آرزو می‌کنم. ایمان دارم که فرانسه به عنوان سرزمینی ممتاز از نظر روحی و فرهنگی، به نقش خود در جهان واقف است و می‌داند که نقش وی تنها کمک به پیشرفت‌های فنی و رفاه مادی اجتماع نیست، بلکه همچنین وظیفه حفظ ارزش‌های جاویدان روحی و اخلاقی را که بدون آن‌ها پیشرفت‌های مادی قادر به تأمین سعادت بشر نیستند به عهده دارد. مشابه همین اصول، تعیین کننده زندگی اجتماعی و اقتصادی و سیاست بین‌المللی ایران است و من می‌دانم که با چنین روحیه‌ای ما می‌توانیم در کنار هم راه گذشته را دنبال کنیم.

در پایان سلامت شما حضرت رئیس جمهوری و سلامت بانو ژیسکاردستن و ترقی و پیشرفت کشور و ملت دوست مان فرانسه و گسترش همکاری‌های وسیع دو کشور و همکاری برای صلح و تفاهم جهانی را آرزو دارم.

دومین دور گفتگوهای رهبران دو کشور در کاخ الیزه

دومین دور گفتگوهای آریامهر و ژیسکاردستن ۴ تیر ماه

علیاحضرت شهبانو و بانو ژیسکاردستن در کاخ الیزه ۴ تیر ماه

اعلیحضرتین با پیشباز ژاک شیراک نخست وزیر به انجمن شهر پاریس می‌روند

اعلیحضرتین در میهمانی ناهار شیراک

علیاحضرت هموند آکادمی هنرهای زیبای فرانسه

میهمانی شام اعلیحضرتین در کاخ الیزه

بامداد ۴ تیر ماه اعلیحضرتین به کاخ الیزه وارد شدند. ژیسکاردستن پرزیدنت فرانسه و بانو به پیشباز اعلیحضرتین آمدند و احترامات کامل نظامی انجام شد. آنگاه دومین دور گفتگوهای رهبر دو کشور در کاخ الیزه آغاز شد. این گفتگوها همکاری برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای جایگاهی ویژه داشت. در این گفتگوها که هشتاد دقیقه به درازا کشید چند پروژه مشترک همکاری صنعتی دو کشور چون ساخت پنج نیروگاه هسته‌ای در ایران بررسی شد. پس از گفتگوها خبرگزاری رویتر از پاریس گزارش داد که در این گفتگوها نسبت به بزرگترین و بی سابقه‌ترین موافقتنامه همکاری تکنولوژی میان کشور تولید کننده نفت و یک قدرت صنعتی توافق شد. پایوران فرانسه هنگام تفسیر درباره توافق‌های ایران و فرانسه در زمین همکاری‌های تکنولوژی تاکید کردند که ایران با کمک فرانسه پروژه‌های بزرگی چون مجتمع تولید گاز مایع و غیره را اجرا می‌کند.

هنگامی که آریامهر و پرزیدنت فرانسه سرگرم گفتگو بودند، شهبانو و مادام ژیسکار پیرامون فعالیت های اجتماعی در فرانسه گفتگو کردند.

پس از پایان گفتگوها شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در روز سه شنبه ۴ تیر ماه به انجمن شهر پاریس رفتند. در این آیین رییس انجمن شهر پاریس احترام و مهر اهالی شهر را به پیشگاه اعلیحضرتین فراداشت و هنگام خوش آمد گویی به شهبانو گفت که از این که دانشجوی پیشین این شهر را دوباره می‌بینند، شادمانند. ...

در پاسخ به سخنان رییس انجمن شهر پاریس، شاهنشاه آریامهر فرمودند:

آقای رئیس انجمن شهر پاریس

از استقبال گرمی که از من و شهبانو به عمل آوردید صمیمانه تشکر می‌کنم. همچنین از اهالی شهر پاریس به خاطر ابراز احساسات دوستانه آن‌ها سپاسگزارم.

لازم به تذکر نیست که تا چه حد از اینکه در پاریس قلب فرانسه، و در هتل دوویل قلب پاریس هستم خوشحالم. خوشحالی من تنها از این بابت نیست که پاریس پایتخت کشور بزرگ دوست و یکی از زیباترین و با ارزش‌ترین شهرهای جهان و وارث تاریخی کهن و قهرمانی است، بلکه به این علت نیز هست که فرهنگ ایران زمین همواره مقامی ممتاز در این شهر داشته است.

در واقع تمام جنبه‌های فرهنگ ما که شما با فصاحت تمام بدان اشاره کردید از دیرباز مورد توجه دانشمندان، ادیبان و هنرمندان فرانسوی قرار گرفته است. زیباترین مجموعه‌های آثار باستانی ایران را در موزه لوور پاریس می‌توان یافت. کتابخانه ملی پاریس مجموعه‌ای از غنی‌ترین و با ارزش‌ترین آثار خطی زبان فارسی را دارا است، و دانشگاه پاریس یکی از فعال‌ترین مراکز بین‌المللی آموزش زبان و فرهنگ فارسی است. اشاره شما به تاریخ چندین هزار ساله کشور من، مرا بر آن داشت تا یادآوری کنم که درام نویسان بزرگی چون کرنی، رترو، راسین از وقایع تاریخی ایران در تراژدی‌های خود به صورتی عالی استفاده کرده‌اند و این آثار همگی برای اولین بار در شهر پاریس به نمایش گذاشته شده است.

صورت اسامی این آثار طولانی است و من در این جا به ذکر چند نمایشنامه نظیر رودوگون شاهزاده خانم اشکانی، خسرو، استر، مهرداد، و مخصوصاً «سورنا سردار اشکانی»، آخرین تراژدی پی یر کرنی که برای اولین بار در ۲۵ ژوئن ۱۶۷۴ یعنی درست سیصد سال پیش در چنین روزی اجرا شد اشاره می‌کنم. کرنی در این نمایشنامه شکست سپاهیان رومی کراسوس را به دست ایرانیان تصویر می‌کند. این شکست خاطره زوبین پارت را جاویدان ساخته است.

ما باز هم در ادبیات فرانسه نشانه‌های توجه به ایران را بازمی‌یابیم، مثلاً با انتشار اثر پررافائی دومنس، اولین اثری که در قرن شانزدهم درباره ایران نوشته شد، این توجه مخصوصاً با تأسیس اولین مرکز آموزش زبان فارسی در زمان لویی چهاردهم افزایش یافت. طی سه قرن اخیر اکثر آثار مهم ادبی ایران به زبان فرانسه برگردانده شده است. بین این آثار می‌توانم از اشعار حافظ که هم اکنون بیت زیبایی از آن را خواندید و از اشعار سعدی که الهام بخش شاعره پاریسی مارسلین دبردوالمورد در سرودن قطعه گل‌های سرخ سعدی بوده است نام ببرم.

از فرصت استفاده می‌کنم و یاد دو دانشمند و ادیبی را که در شناساندن فرهنگ ایرانی به اروپا نقش اساسی داشته‌اند گرامی می‌دارم. منظورم آنکتیل دوپرون، و ژول مهل است که اولی دو قرن پیش اوستا کتاب مقدس ایران باستان را به جهان غرب شناساند و بدین ترتیب بانی نهضت اوستا شناسی، که اکنون در اکثر کشورهای غربی گسترش یافته است، و دومی با صرف چهل سال از زندگی خود کتاب شاهنامه را ترجمه کرد و بزرگترین حماسه ایران را به غرب شناساند. همچنین بررسی‌هایی را که در زمینه هنر چندین هزار ساله ایران در پاریس به عمل آمده است نادیده نمی‌گیرم. زیباترین جلوه‌های هنر ایران در نمایشگاه ۱۹۶۱ پاریس به نمایش درآمد و من افتخار داشتم که این نمایشگاه را در معیت مرد بزرگ فرانسه و دوست فرهنگ ایران زمین، ژنرال دوگل افتتاح کنم.

در این جا فرصت را مغتنم می‌شمارم و اعلام می‌کنم که ما ایرانیان احترام خاصی برای پایتخت بزرگ و زیبای شما قائلیم. با تشکر مجدد از پذیرایی گرم شما، برای شما و همکارانتان موفقیت در پیشبرد وظائف خطیرتان در راه خدمت هر چه بیشتر و حفظ منافع شهری که نه تنها پایتخت فرانسه، بلکه مهد هنر و معنویت است، آرزو می‌کنم.

میهمانی ناهار ژاک شیراک در انجمن شهر

ژاک شیراک نخست وزیر فرانسه میهمانی ناهاری به سرفرازی ورود اعلیحضرتین بر پا کرد.

شاهنشاه آریامهر نیز در بیاناتی که ایراد فرمودند گفتند که از اینکه دوباره خود را در پاریس می‌بینند شادمان هستند و این نه به خاطر زیبایی اعبتار یا تاریخ این شهر است، بلکه پاریس یکی از شهرهای بزرگ اروپاست که آثاری از ایران را در خود دارد. هزینه پروژه‌هایی که قرار است با همکاری دو کشور اجرا شود، پیشتر به ۵ میلیارد دلار برآورد شده بود، گفته می‌شود که این رفم در چند سال آینده بیش از ۷ میلیارد دلار خواهد شد.

هموندی علیاحضرت شهبانو در آکادمی هنرهای زیبای فرانسه

علیاحضرت شهبانو از آکادمی هنرهای زیبای فرانسه بازدید کردند. در آیینی علیاحضرت شهبانو هموندی « آکادمی هنرهای زیبای فرانسه » را پذیرفتند. آنگاه علیاحضرت شهبانو از ژرژ پمپیدو پرزیدنت فقید فرانسه ستایش کردند و گفتند: پمپیدو رهبری بزرگ بود و با برخورداری از دلیری زیاد و فرهنگی بی همانند. پرزیدنت فقید فرانسه در عین اینکه به سنت‌ها ارج می‌نهاد، دوستدار ابتکار و نوآوری نیز بود. پممپیدو یک بار در سخنرانی مهمی گفت که گذشته را نگهبانی کنید و در تدارک آینده باشید. ... یکی از آخرین کارهای پرزیدنت فرانسه پمپیدو دستینه کردن قانون مربوط به عضویت معظم لها در آکادمی هنرهای زیبای فرانسه بود که چند روز پیش از درگذشت خود انجام داد. شهبانو سپس به روشن ساخت مسایل ایران پرداختند و فرمودند: تنها هدف توسعه باید تامین سعادت انسان از راه ایجاد بلوغ کامل روحی و اخلاقی باشد و ایران درست در همین راستا هدایت می‌شود. آنچه که ما در نظر داریم ایجاد کنیم، یک اجتماع نو و جدید است که در آن توجه به ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی ضامن حیات معنوی هر ایرانی است و بی گمان هیچ نوع پیشرفتی جز با بهره مندی از این امکانات میسر نخواهد بود. علیاحضرت شهبانو سپس به روشن ساختن مسایل ویژه سیاست فرهنگی ایران پرداختند و گفتند: ارزش‌های عظیم سنت‌های ما همواره به ما امکان داده است تا آزادنه بدون اینکه هرگز خود را فراموش کنیم از فرهنگ بیگانه سود بجوییم. ما توانستیم به خوبی به فرهنگ چینی، هندی، یونانی، اسلامی، مغولی و سایرین رنگ ایرانی بدهیم و در عوض در هر یک از این فرهنگ‌ها اثرات زیادی از خود به جای گذاریم. هنرمندان، نویسندگان، نقاشان، مجسمه سازان، دکوراتورها و معماران ایرانی همواره در آثار خود از روح و سنت مسالمت جویانه ایرانی الهام گرفته‌اند، بدون اینکه روی گردان از اشکال نو و جدید باشند. ما به هنرمندان ایرانی امکان می‌دهیم تا با هر گونه پدیده جدید که در جاهای دیگر بوجود می‌آید آشنایی حاصل کنند و در عین حال ما آنها را تشویق می‌کنیم تا آثار گذشته خود را حفظ کنند. شهبانو با سپاسگزاری دوباره از عضویت شان در آکادمی فرموند بسیار خوشحالم اعلام دارم که استقبالی که در اینجا از من کردید شاهد زنده است که دو کشور و ملت ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد.

بازدید از مرکز پژوهش های اتمی فرانسه

آریامهر شاهنشاه ایران به همراه پرزیدنت ژیسکار دستن از تاسیسات اتمی « ساکلی » که از مهم‌ترین مرکزهای اتمی فرانسه است دیدن کردند. این دومین دیدار شاهنشاه آریامهر از این مرکز پس از سال ۱۹۶۱ می‌باشد. در این بازدید که یک ساعت و نیم به درازا کشید، نمودار پژوهش‌های اتمی این مرکز در زمینه راکتورها، احتراق اتمی و هم چنین نمک زدایی آب شور دریاها بسیار مورد توجه شاهنشاه ایران قرار گرفت. شاهنشاه آریامهر هم چنین پیش از ترک مرکز بزرگ اتمی « ساکلی » از نیروگاه پژوهشی « اوزیریس » دیدن کردند. ر این نیروگاه پنج تن از ده کارآموز ایرانی که در مرکز اتمی ساکلی دوره آموزشی می‌بینند به پیشگاه شاهنشاه معرفی شدند. شاهنشاه در این بازدید گفتند که برای اورانیوم ایران جندین بازار وجود دارد و فرانسه یکی از آنهاست.

میهمانی شام اعلیحضرتین به افتخار ژیسکاردستن و بانو

از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو میهمانی به افتخار پرزیدنت فرانسه و همسرشان در کاخ وزارت خارجه فرانسه برگزار شد. در این میهمانی پایوران و بزرگان فرانسوی و همراهان شاهنشاه آریامهر شرکت داشتند و با خوراک‌های ایرانی از میهمانان پذیرایی شد.

گفتگوهای اقتصادی و بازرگانی چهارشنبه ۵ تیر ماه

بامداد هموندان انجمن دوستداران ایران و فرانسه به پیشگاه شاهنشاه آریامهر بار یافتند.

نشست همایونی با اتاق بازرگانی و صنایع پاریس

پس از این باریابی شاهنشاه آریامهر در یک نشست دیپلماتیک در « کاخ گراند تری یانون » شرکت فرمودند. ساعتی پیش از نیم روز کارشناسان اقتصادی و هیات برنامه ریزی فرانسه به پیشگاه آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو باریافتند. در پایان نشست، شاهنشاه در میهمانی ناهار شرکت نمودند. میزبان این میهمانی اتاق تجارت و بازرگانی فرانسه بود. رییس اتاق بازرگانی و صنایع پاریس بر سر میز ناهار سخنان رسایی درباره پیشرفت‌های صنعتی کشور در سایه آریامهر شاهنشاه ایران ایراد کرد و گفت:

...ایران در حال حاضر برای مردم جهان تنها به سبب داشتن تاریخ درخشان و پرشکوهی که در بوجود آوردن آثار با ارزش معماری و معنویت جهان سهم عمده‌ای داشت شناخته نمی‌شود، بلکه این سرزمین اکنون به صورت یکی از قدرت‌های صنعتی دنیای امروز درآمده که قطب‌های جهان برای آن قایلند، ایران همه پیشرفت و ترقی خود را مرهون نقش رهبری تاریخی و اقتدار شاهنشاهی است که زندگی خویش را وقف ملت خود ساخته‌اند. ...

سپس شاهنشاه آریامهر در پاسخ رییس اتاق بازرگانی و صنایع پاریس بیاناتی ایراد فرمودند:

از سخنان محبت آمیز شما نسبت به خودم و کشورم سپاسگزارم.

اجتماع امروز شخصیت‌هایی که نماینده شایسته تجارت و صنعت و نبوغ خلاقه فرانسویان هستند به من فرصت می‌دهد تا چند کلمه‌ای راجع به امکانات تجارت و آینده مبادلات بین دو کشور سخن بگویم. آنچه را که درباره تأمین مواد سوخت و پتروشیمی مورد نیاز شما از طرف ما و در مقابل استفاده ما از تکنیک پیشرفته شما در زمینه انرژی هسته‌ای و صنایع الکترونیک اظهار داشتید کاملاً درست است. من در این جا یکی از مظاهر خاص این روابط را یادآور می‌شوم و آن مربوط به اروپای متحد است. ما معتقدیم که یک اروپای قوی و متحد برای تعادل و توازن جهان لازم است، اما از هم اکنون باید به فکر رابطه اروپای متحد طی سی سال آینده با کشور و منطقه ما بود. در سی سال آینده اروپا برای تغذیه مواد نفتی و سوخت خود به منطقه ما و کشور ما بستگی دارد. تنها ایران می‌تواند پنجاه درصد تمام مصرف گاز مورد نیاز صنایع اروپا را به اضافه نفت تأمین کند و اروپا می‌تواند برای تغذیه گاز با لوله به کشور من مربوط شود. هر قدر امکانات حمل و نقل بیشتر بشود این امر به سود طرفین خواهد بود، زیرا وابستگی‌های متقابل بین ما بسیار زیاد است. طرفین تنها نباید مکمل یکدیگر باشند، بلکه باید ببینند که به چه طریق و به چه وسیله می‌توانند به کمک یکدیگر بشتابند. مفهوم واقعی وابستگی متقابل همین است. کشور ما بعد از یک دوره انحطاط و عقب ماندگی که مربوط به سیصد تا سیصد و پنجاه سال پیش بود اکنون با سرعت رو به پیشرفت گذاشته است.

امسال میزان تولید ما به پنجاه درصد می‌رسد. از این رقم تعجب نکنید. البته ما در معرض فشار و تورم هم قرار داریم و این آهنگ تورم به بیست درصد نزدیک می‌شود، اما کوشش می‌کنیم آن را کاهش دهیم. آهنگ تورم جهانی نیز تقریباً به همین حد رسیده و از آن جا است که تورم به ما سرایت کرده است. ما باید برای مبارزه با تورم به یکدیگر کمک کنیم. صنایع جهان باید خود را با شرایط جدید منطبق سازند. همه مردم جهان باید تصمیم بگیرند که بیشتر کار کنند. اگر بخواهیم به شرح جزئیات و امکانات مربوط به روابط دو کشور بپردازیم موجب اطاله کلام خواهد شد. شاید شما خطوط اصلی آن را بشناسید.

اکنون با مسرت فراوان می‌تواینم بگوییم که در همه تماس‌های من با پرزیدنت فرانسه و سایر کسانی که در مدت اقامت خود در کشور ما، به ویژه در مذاکرات امروز شرکت داشتند، وجود یک اراده مشترک را برای تحقق آنچه که گفتم احساس کردم. شما فرانسوی‌ها در کشور ما مثل آن است که در خانه خود زندگی می‌کنید. تا کنون بین ایران و فرانسه هرگز سوء تفاهمی وجود نداشته است. اینک احتیاجات طرفین حکم می‌کند که این تفاهم و همکاری تقویت و تحکیم شود. ما از جانب خود همه کوشش‌مان را برای برقراری روابط صمیمانه تر، تفاهم بیشتر و همکاری افزونتر با فرانسه مبذول خواهیم داشت.

سومین دور گفتگوهای رهبران دو کشور

پس از نیم روز سومین دور گفتگوهای رهبران ایران و فرانسه در دو پاره انجام یافت. در بخش نخست آریامهر شاهنشاه ایران و پرزیدنت ژیسکاردستن به گفتگو نشستند. آنگاه در بخش دوم وزیران امور خارجه و چند تن از پایوران ایران و فرانسه به گفتگوها پیوستند. در این گفتگوها پیش بینی می‌شد که گسترش همکاری‌های فرهنگی و صنعتی میان ایران و فرانسه بررسی شود، اما گفتگوهای سران دو کشور پیرامون جستارهای اقتصادی و بازرگانی بود. در پاریس منابع وزارت خارجه فرانسه گزارش دادند که ایران و فرانسه به یک موافقتنامه فنی درباره استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای رسیدند که از سوی وزیران خارجه دو کشور دستینه شد. شاهنشاه آریامهر در جریان دیدار از فرانسه چند بار تاکید فرمودند که برآنند که چنین پیمانی را با فرانسه دستینه نمایند. افزون بر این، شاهنشاه و پرزیدنت فرانسه درباره ایجاد یک مجتمع پتروشیمی گاز مایع و سایر پروژه‌هایی که هزینه آنها به پنج میلیارد دلار می‌رسد، گفتگو و بررسی نمودند. در پاریس گفته شد که فرانسه ابراز گرایش کرده است تا بخشی از خرید اسلحه ایران از غرب را فراهم سازد.

اعلامیه مشترک ایران و فرانسه

درپایان دیداررسمی شاهنشاه آریامهروعلیاحضرت شهبانو از فرانسه، اعلامیه مشترکی انتشار یافت و نظریات کامل سران دو کشوردر جهت رشته‌های دوستی و توسعه همکاری در زمینه‌های مختلف بنحو بارزی تأمین واستحکام بخشید و موافقتنامه‌هایی که بین دو کشور بامضاء رسید از هر جهت قابل تمجید می‌باشد. با اینکه سفر میمنت اثر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از کشور فرانسه اکنون پایان یافته است ولی هنوز بحث مطبوعات و رادیو تلویزیونهای جهان در باره این سفر تاریخی و استقبال گرم و بی شائبه‌ای که ملت و دولت فرانسه از اعلیحضرتین و همراهان نموده‌اند ادامه دارد. مصاحبه بسیار مهم شاهنشاه آریامهر با مخبر روزنامه لوموند فرانسه در سطح بین المللی بازتاب وسیعی داشته است و متن این مصاحبه بوسیله خبرگزاریهای مهم جهان و وسائل ارتباط جمعی کشورهای مختلف مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار ربته، زیرا این مصاحبه حاوی نکات پر اهمیت و مؤثری بود که راه پیشرفت و بهزیستی و تأمین حفظ صلح را پیش پای جامعه بشریت می‌گشاید بازگشت موکب مبارک شاهنشاه آریامهر را بخاک وطن صمیمانه تبریک و تهنیت عرض نموده از درگاه خداوند بزرگ مسئلت دارم که شاهنشاه ما را در پیشبرد هدفهای مقدس که همانا رفاه و آسایش بیشتر ملت ایران و رسیدن هرچه زودتر به مرزهای تمدن بزرگ و همچنین تأمین صلح جهانی است موفق و منصور بدارد

چهارشنبه ۶ تیر ماه

علیاحضرت شهبانو خیابان فرح پهلوی در حومه پاریس را می گشایند

خیابان فرح پهلوی

مصاحبه آریامهر در فرانسه

آریامهر در مصاحبه با رسانه‌های همگانی فرانسه ۶ تیر ماه

شاهنشاه آریامهر در مصاحبه با نمایندگان روزنامه لوموند کاخ نیاوران

شاهنشاه آریامهر در مصاحبه با نمایندگان روزنامه لوموند

شاهنشاه و شهبانو وارد بندر مارسی می شوند

شاهنشاه آریامهر با کنکورد به تهران باز می گردند

در چهارمین روز سفر رسمی اعلیحضرتین به فرانسه، مصاحبه رادیو تلویزیونی پر اهمیتی با نمایندگان رسانه های همگانی فرانسه در کاخ ورسای پاریس با آریامهر شاهنشاه ایران انجام یافت. در این زمان علیاحضرت شهبانو پس از چند بازدید رهسپار شهرک Creteil در حومه پاریس گردیدند و خیابان زیبایی که شهرداری شهر آن را « فرح پهلوی » نام گذاری کرده بود را با بریدن نوار سه رنگ گشودند.

مصاحبه آریامهر شاهنشاه ایران با لوموند ۶ تیر ماه

مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی فرانسه در کاخ ورسای پاریس ۶ تیر ماه ۱۳۵۳

همکاری‌های دو کشور

روابط بین ایران و فرانسه با توجه به مناسبات دوستانه‌ای که می‌توانم آن را صمیمانه ذکر کنم، اینک در حال گسترش است. فکر می‌کنم آنچه که ما طی سه روز گذشته انجام داده‌ایم، بیش از همیشه مناسبات صمیمانه و همکاری‌های دو کشور را تحکیم کرده است.

در مورد این همکاری‌ها می‌توان ابتدا به دانشگاه ایرانی- فرانسوی که در شهر تاریخی و قدیمی همدان یا اکباتان ایجاد می‌شود اشاره کرد. ما همچنین یک مرکز مطالعات و تحقیقات اتمی بوجود خواهیم آورد که یکی از وظایف آن آموزش به افرادی است که برای اداره رآکتورهای اتمی که فرانسه تحویل می‌دهد به آن‌ها نیاز داریم. این همکاری‌ها حد و مرزی ندارد و از جهت فنی و علمی بسیار وسیع و گسترده خواهد بود.

کمک به کشورهای در حال توسعه

هدف ایران از کمک به کشورهای در حال توسعه اجرای طرح‌های عمرانی و رفع مشکلات ناشی از کسری موازنه خارجی آن‌ها، بخصوص در مورد کشورهای آفریقایی است. ما با کشورهای آفریقایی در این مورد قراردادهای دوجانبه دایم، ولی علاوه بر آن ما به سازمان ملل متحد طرح ایجاد یک صندوق مخصوص را پیشنهاد کرده‌ایم که دوازده کشور که از کمک‌های این صندوق بهره‌مند می‌شوند در آن عضویت خواهند داشت. این سی و شش کشور عضو، کمیته مدیریت این صندوق را اداره خواهند کرد. با آنکه صندوق دارای مدیرانی خواهد بود، ولی خدمات بانکی مورد نیاز آن را بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول انجام خواهند داد تا این صندوق قادر باشد به کشورهای در حال توسعه و یا کشورهای فقیر کمک کند و به آن‌ها وام بدهد، وامی که شرایط آن بسیار آسان است و شاید مدت آن یک دوره بیست و پنجساله با نرخ بهره خیلی کم، یعنی حداکثر دو و نیم درصد باشد.

ما تابحال اعتباری به مبلغ سه میلیارد دلار در اختیار سازمان ملل گذاشته‌ایم و برای قبول این پیشنهاد خود نیز اصرار داریم.

ما از بسیاری از کشورهای آفریقایی تلگرام‌هایی دریافت داشته‌ایم که آمادگی خود را برای اعزام هیئت‌های اقتصادی به ایران، به منظور مذاکره در مورد دریافت کمک‌های اقتصادی اعلام داشته‌اند. ما این کار را طبعاً با در نظر گرفتن امکانات خودمان انجام خواهیم داد و در صورتی که امکانات ما اجازه بدهد از کمک به کشورهایی که نیازمند هستند، بخصوص به کشورهایی که در پنجسال اخیر به خشکسالی و قحطی دچار شده‌اند و این خشکسالی خسارات زیادی به آن‌ها وارد آورده است، دریغ نخواهیم کرد.

قیمت نفت و تورم جهانی

مذاکرات من و حضرت ژیسکاردستن در یک محیط بسیار صمیمی آغاز شد، محیط مناسبی که بخصوص از لحاظ مقام رهبری دو کشور وجود دارد. شما از یک نفت بسیار گرانقیمت با من صحبت کردید، ولی من باید این سخن شما را تصحیح کنم، زیرا این کلمه را به کرات شنیده‌ایم و علیرغم همه توضیحاتی که در یکسال و نیم اخیر داده‌ایم، کماکان باز صحبت از نفت گران است. من مجبورم آنچه را که بارها تا کنون گفته‌ام باز هم تکرار کنم و آن این است که قیمت اعلان شده نفت در سال ۱۹۴۷ بشکه‌ای دو دلار و هفده سنت بود و در سال ۱۹۶۹ هر بشکه یک دلار و هفتاد و نه سنت، در حالیکه قیمت سایر مواد ساخته شده صنعتی، یا به عبارت دیگر تورم جهانی، به میزان سیصدوپنجاه تا چهارصد درصد افزایش یافته است. بعلاوه در شش سال اخیر قیمت شکر شانزده برابر افزایش یافته، گندم چهارصد درصد ترقی کرده، سیمان هم همینطور، مس شاید بیشتر، فولاد نیز همچنان بالا می‌رود و با همه این احوال باز شما از نفت گران صحبت می‌کنید، نفتی که تا چند سال دیگر به هر صورت تمام خواهد شد، زیرا نفت ماده‌ای نیست که قابلیت زاد و ولد داشته باشد. ما کاری نکرده‌ایم جز اینکه قیمت نفت را با مواد انرژی زا مشابه تطبیق داده‌ایم. یعنی آن کاری که می‌بایستی برای استخراج روغن، شن‌های آغشته به نفت یا آنچه که به انگلیسی به آن «تاوسند» می‌گویند، و یا در مورد بکار انداختن مجدد معادن زغال سنگ شما باید انجام بگیرد. حالا ما سعی می‌کنیم که خود را از آسیب و صدمه تورم شما که ما آن را شدید می‌یابیم برکنار نگهداریم. اگر تورم شما به همین ترتیب ادامه یابد، شما نابود خواهید شد و همزمان آن، ما را هم از بین خواهد برد، از این رو چون نمی‌توانیم نسبت به این امر بی اعتنا باشیم و دست روی دست بگذاریم و بگوییم که: «خوب، همه به سوی نابودی برویم»، باید در مورد آنچه که می‌توانیم انجام بدهیم فکر بکنیم.

همکاری اقتصادی ایران و فرانسه

اگر شما همانطور که می‌گویید نفت گرانتر از ما بخرید، ما نیز در مقابل از شما همه چیزهایی را که می‌توانید برای ما تهیه کنید به قیمت گرانتر می‌خریم. برای بکار انداختن صنایع شما، برای بکار واداشتن کارگران شما، برای به گردش درآوردن چرخ اقتصادی شما ما چه چیز می‌توانیم از فرانسه بخریم؟ نخست نیروگاه‌های اتمی، چون شما در این زمینه پیشرفت زیاد کرده‌اید و ما نیز با کمال میل این کار را خواهیم کرد. ما چیزهای دیگر نیز می‌توانیم بخریم، از آنجمله با توجه به قیمت‌های رقابت جهان، ایران می‌تواند فرانسه را به عنوان یک طرف معامله برای احداث متروی خود انتخاب کند، ما نه تنها در تهران بلکه در تمام شهرهایی که احتیاج به احداث مترو داشته باشند از فرانسه کمک خواهیم گرفت. این بخودی خود بسیار اهمیت دارد. اگر فرانسه مایل باشد، می‌تواند در مورد برقی کردن شبکه راه‌آهن هم به ما کمک کند، چون ما در نظر داریم تمام شبکه راه آهن خود را برقی کنیم، چه حمل و نقل عمومی روی زمین و چه زیر زمین. حتی ما برای ترافیک داخل شهرها و بخاطر احتراز از آلودگی هوا و صرفه جویی در بنزین در فکر استفاده از اتومبیل‌های برقی هستیم. بدین ترتیب ما اولین کشوری خواهیم بود که در مصرف بنزین صرفه جویی خواهیم کرد و سرانجام در هر زمینه‌ای که امکانات همکاری با فرانسه وجود داشته باشد ما از آن استقبال می‌کنیم و این همکاری‌ها بالطبع به پرداخت‌ها و ذخیره‌های ارزی شما کمک خواهد کرد.

علاوه بر این‌ها ما مطمئناً مشتری وفادار کنکورد باقی خواهیم ماند و امیدواریم بزودی هواپیماهای کنکورد در خط هواپیمایی بین‌المللی به پرواز در آیند.

غیر اتمی‌شدن خاورمیانه

و اما درباره این سئوال شما که پرسیدید عقیده خود را در مورد امکان دفاع کشور از طریق استفاده از نیروی اتمی اعلام کنم، باید بگویم که: بیش از پنج سال است که ما اعلام کرده‌ایم آماده‌ایم منطقه ما یعنی منطقه خاورمیانه، یک منطقه غیر اتمی بشود، یعنی در این منطقه هیچ کشوری از سلاح اتمی استفاده نکند و ما همچنان بر سر این عقیده و حرف خود ایستاده‌ایم. آنچه شما ممکن است احتمالاً از قول مجله انفورماسیون شنیده باشید درست نیست. من هرگز با کسی از جانب آن مجله صحبت نکرده‌ام و با هیچ نماینده‌ای از طرف آن مجله ملاقات نداشته‌ام. بنابراین اگر بعضی اوقات به چنین مطالبی برخورد می‌کنید بدانید که بی اساس و دروغ و ساختگی است. در واقع من با آن چهار روزنامه نگاری که در تهران با من گفت و شنود داشتند گفتم هر کشور کوچکی که قصد استفاده از سلاح‌های اتمی را داشته باشد باید به عواقب وخیم آن فکر کند، با این حال من امیدوارم که چنین موردی پیش نیاید و تأکید می‌کنم که ما همچنان در نظریه خود ثابت قدم هستیم و نه فقط خودمان بلکه دیگر کشورهای منطقه نیز باید به فکر استفاده از سلاح‌های اتمی نباشند.

دفاع از شاهراه حیاتی

اگر ما موافقت کردیم که به سلطان قابوس در عمان کمک کنیم، اولاً به دلیل تقاضای مبرم او بود، ثانیاً برای جلوگیری از پیش آمدهایی بود که ممکن است نتایج غیر قابل محاسبه‌ای بوجود بیاورد، زیرا تنگه هرمز برای ما جنبه حیاتی دارد و این تنگه از جانب خرابکارانی که بکار خود نام «جنگ آزادیبخش» داده‌اند تهدید می‌شود. از شما می‌پرسم که در آن جا چه کسی می‌خواهدچه کسانی را آزاد کند؟ یک عده افراد کاملاً بیسواد و آدمکش حرفه‌ای سعی می‌کنند ملتی را آزاد کنند، برای اینکه چه چیز به او بدهند؟ برا اینکه خرابکاری را در تمام منطقه توسعه دهند، ولی ما نمی‌توانیم این وضع را تحمل کنیم، چون این موضوع برای ما مسئله مرگ و حیات است و لازم است که تنگه هرمز برای رفت و آمدهای دریایی ما باز بماند. نه تنها برای ما این موضوع مسئله مرگ و زندگی است، بلکه برای همه کشورهای منطقه خلیج فارس نیز موضوع به همین صورت است. علاوه بر این، این موضوع برای تمام کشورهای مصرف کنند نفت هم دست کم طی سی سال آینده جنبه مرگ و زندگی دارد.

سیاست نفتی ایران

در مورد نفت ما دو سیاست مشخص داریم، اول اینکه آن‌ها که می‌خواهند با ما طرف معامله شوند و با ما کار کنند باید به کشور ما بیایند و در مملکت ما نفت را تصفیه کنند و فرآورده‌های مختلف نفتی را به دست آورند و در این عملیات اگر مایل باشند می‌توانند با ما شریک شوند. دوم اینکه اگر نفت را بخواهیم به خارج صادر کنیم، باید آن‌ها ما را به عنوان شریک خود از حمل و پالایش تا پمپ بنزین و حتی در کارخانه‌های پتروشیمی و شیمیایی شریک کنند. این دو سیاست نفتی است که البته ما اجرا خواهیم کرد. مادام که شما نتوانسته‌اید انرژی دیگری را جایگزین نفت کنید و هنوز استخراج معادن زغال خود را گسترش نداده‌اید و یا اینکه برای استفاده از انرژی اتمی یا انرژی خورشیدی و سایر امکاناتی که حالا در خاطرم نیست، مثل آب‌ها، منابع هیدروژنی، یا کشت و توسعه میکروب‌ها به مقدار فراوان فکری نکرده‌اید، شما به این نفت احتیاج خواهید داشت. کاری که ما می‌کنیم طبیعتاً اول برای خودمان است و بعد برای تمام کشورهای منطقه خلیج فارس، و بالاخره برای تمام کشورهایی که برای بکار انداختن کارخانه‌های خود و حیات اقتصادی خویش به این انرژی نیاز دارند.

همکاری‌های آینده

همانطور که گفتم تمام چیزهایی که ساخت آن در ایران امکان ندارد به فرانسه سفارش داده خواهد شد، مشروط بر اینکه قیمت‌های شما از نظر بین‌المللی قابل رقابت باشد. علاوه بر این ما تصمیم گرفتیم فرانسویان را به عنوان همکار در ساختمان شبکه متروی خود در ایران سهیم و شریک سازیم، مرکز مطالعات و تحقیقات ما نیز در ایران خواهد بود. در مورد خرید اسلحه از فرانسه نیز ما سفارش‌هایی در این مورد خواهیم داد، ولی حالا نمی‌توانم نوع آن‌ها را مشخص سازم، جز در این مورد که می‌خواهیم کشتی‌های سریع تجسّسی از شما بخریم.

روابط کشورهای عضو اوپک

اوپک از دوازده کشور عضو تشکیل می‌شود که یازده کشور آن از جمله ما، مخالف سیاست نفتی عربستان سعودی هستیم، ولی باید گفت که در کنفرانس کیوتو، عربستان سعودی در نظریه خود چندان پافشاری نکرد و هر چند که نشان داد که موافق پایین آوردن قیمت نفت است، ولی در عمل با سایرین هم صدایی کرد. ما منتظریم ببینیم که نتایج مذاکرات فعلی عربستان سعودی و کمپانی نفتی اکسون چه خواهد بود، زیرا به نظر می‌رسد که عربستان سعودی می‌خواهد صد در صد سهام این کمپانی را تصاحب کند و اگر چنین شود اوضاع کاملاً عوض خواهد شد و عربستان سعودی به اردوی ما ملحق می‌شود، زیرا عربستان در آن موقع صاحب نفت به میزان صد در صد خواهد بود.

کمک ایران به کشورهای عرب

در مورد کمک ایران به کشورهای عرب، ما پیشنهاد سرمایه‌گذاری و کمک مالی به مبلغ بیش از یک میلیارد دلار به مصر و صدوپنجاه میلیون دلار به سوریه کرده‌ایم، همچنین به سایر ممالک عربی نیز که مستقیماً با اسرائیل در حال جنگ هستند کمک می‌کنیم. این مبلغ، مبلغ کمی نیست و اگر کشورهای عربی دیگر که امکانات و وسائل شان از ما بیشتر است همان کاری را بکنند که ما می‌کنیم تمام مسائل حل خواهد شد.

دلارهای شناور و سرمایه‌گذاری صنعتی

دلارهای شناور که از این طرف به آن طرف در حرکتند باید به تدریج و با توجه به هدف‌های صنعتی به مصرف سرمایه‌گذاری در تولیدات صنعتی برسد و به صورت سرمایه‌گذاری در کشورهای تولید کننده نفت و یا در سرمایه‌گذاری در کشورهای تولید کننده نفت و یا در سایر کشورهایی که به کالاهای سرمایه‌ای و یا کالاهای ساخته شده احتیاج دارند، بکار افتد. این کار باعث خواهد شد که صنایع شما در اروپا رونق بگیرد و احتیاجات کشورهای در حال توسعه نیز تأمین شود. البته به شرط اینکه شما بتوانید به تورم خود خاتمه بدهید و جامعه صنعتی خود را منظم کنید. در چنین شرایطی است که می‌توانیم یک راه حل منطقی ارائه دهیم.

منابع کمپانی‌های نفتی

ما نفت خود را ملی کرده‌ایم و کمپانی‌های نفتی در کشور ما فقط خریدار نفت هستند. با این سابقه البته می‌توان تمام کمپانی‌ها را ملی کرد و قراردادهای بین دُوَل منعقد ساخت، اما اگر این کار به صلاح و منفعت این کشور یا آن کشور نباشد من چیزی ندارم بگویم جز اینکه باید منافع کمپانی‌های نفتی تا مبلغ معین و عادلانه‌ای محدود شود. این کمپانی‌ها دارای بازارهایی هستند که آن‌ها را خوب می‌شناسند و در ضمن به حرفه خود نیز آشنایی کامل دارند و می‌توانند بخوبی کال حمل و نقل و توزیع نفت را به عهده بگیرند، ولی همکاری ما مشروط به آن است که خاطر جمع باشیم منافعشان از حد قابل قبولی تجاوز نمی‌کند، زیرا سال گذشته بعضی از کمپانی‌ها تا هفتصد درصد منفعت داشته‌اند.

نتایج درخشان مبارزه با بیسوادی

مسئله صدور اصول انقلاب ما به سایر نقاط بستگی به دیگر کشورها دارد. لازم است که ابتدا آن‌ها بیایند و این انقلاب را مطالعه کنند و ببینند که آیا امکان اجرای انقلاب ما در کشورهای آن‌ها وجود دارد یا نه؟ در ایران مبارزه با بیسوادی با تشکیل سپاه دانش آغاز شد، یعنی پسران و دختران جوان به جای خدمت سربازی نخست یک دوره شش ماهه می‌بینند تا به پاره‌ای از تعلیمات مقدماتی در مورد فنون دفاع آشنا شوند و یاد بگیرند که چگونه تیراندازی کنند، یا چطور از خمپاره انداز استفاده نمایند، بعد به آن‌ها آموزش داده می‌شود که چطور در مدارس مختلف روستاها درس بدهند. این جوانان تاکنون کارهای بسیار خوبی انجام داده‌اند و ما از این امر بخود می‌بالیم. ما در حال حاضر به مرحله‌ای رسیده‌ایم که می‌خواهیم ماهواره‌هایی را در مدار ثابت برفراز کشورمان قرار بدهیم تا معلمان و استادان ورزیده در یک لحظه و با یک روش و با یک استاندارد بسیار پیشرفته در تمام مدارس کشور به تدریس بپردازند. مسلماً در این کلاس‌ها باید معلمان حضور داشته باشند و در مورد دروسی که بوسیله ماهواره‌ها تدریس می‌شود به شاگردان توضیحات کافی بدهند. بنابراین، معلمان فعلی نیز باید چندین دوره آموزش ببینند تا قادر باشند درباره هر درس تلویزیونی دانش آموزان را به نحو احسن روشن کنند. از سوی دیگر ما اعلام کرده‌ایم که خرج تحصیل تا پایان دانشگاه به این شرط در ایران مجانی خواهد بود که دانش آموزی که می‌خواهد دوره دبیرستانی یعنی از کلاس هشتم به بعد را تمام کند، (برای اینکه در ایران تحصیلات اولیه هشت سال طول می‌کشد، پنجسال ابتدایی و سه سال راهنمایی، چهار سال هم برای متوسطه) باید تضمین بدهد که مدت چهار سال یعنی همان چهار سال تحصیلات متوسطه را، برای دولت با شرایط سایر کارمندان دولت خدمت کند و البته در اِزای کار خود حقوق خواهد گرفت. تحصیلات دانشگاهی نیز مجانی است به شرطی که دانشجویان دو برابر مدت تحصیل خود در دانشگاه، در خدمت دستگاه‌های دولتی انجام وظیفه کنند. اینان نظیر سایر کارکنان دولت حقوق می‌گیرند. این طبیعی است که ما از این دانشجویان پولی را که برای تحصیلاتشان خرج می‌کنیم مطالبه نخواهیم کرد، زیرا ما بیش از چهار صد هزار تومان برای تربیت یک پزشک خرج می‌کنیم و این واقعاً مسخره است که در چنین شرایطی یک پزشک که مجانی تحصیل کرده است پس از خاتمه تحصیلاتش راه خارج را در پیش بگیرد. این یک دین اخلاقی و شرافتی است که باید کسی که از تحصیل مجانی استفاده کرده است با خدمت در دستگاه دولت، آن را بپردازد. ما هم اکنون روزانه نیم لیتر شیر و یک شیرینی بین کلیه دانش آموزان کشور تا کلاس هشت توزیع می‌کنیم، یعنی تا سن چهارده پانزده سالگی. گو اینکه درآمد سرانه روز به روز به نحوی در حال افزایش است که همه می‌توانند صبح و ظهر و شب غذای کافی بخورند، ولی ما می‌خواهیم مطمئن شویم که هیچیک از اطفال ما با شکم خالی سر کلاس ننشسته است. برای اجرای سیاستی که تا این حد پیشرفته است باید به وسائل فوق العاده مدرن مجهز شویم و همانطور که گفتم ما در این راه تا استقرار ماهواره‌ها با مدار ثابت بر فراز سرزمین خود پیش خواهیم رفت.

نتایج ثمربخش اصلاحات ارضی

در کشور ما اکنون تمام کسانی که روی زمین کار می‌کنند، صاحب زمین‌هایی شده‌اند که قبلاً در آن می‌کاشتند و سپس می‌درویدند. این پایان فئودالیسم بود، ولی هدف نهایی ما نیست، برای اینکه بعضی‌ها نصیب شان زمین‌هایی به مساحت یک و نیم یا دو یا چهار هکتار شده، ولی بعضی دیگر بیشتر. این یک مسئله شانس بوده است، اما به هر حال نمی‌توان با یک زمین یک هکتار و نیمی زندگی کرد. بنابراین لازم بود این افراد را در شرکت‌های تعاونی یا شرکت‌های سهامی زراعی که به آن‌ها خدمتی در جهت مکانیزه کردن کشاورزی تحت یک سیستم تعاونی عرضه می‌کند، مجتمع ساخت. این سیستم تعاونی اجازه می‌دهد که مثلاً از یک تراکتور برای حداکثر مساحت یک قطعه زمین استفاده شود. بنابراین از یک چنین فرصتی خرده مالک سود می‌برد. در حال حاضر می‌توانیم بگوییم که از اقدامات مربوط به اصلاحات ارضی راضی هستیم، ولی ما تحولات دیگری را نیز مورد توجه قرار داده‌ایم که از آن جمله است مسئله آبیاری مدرن و باید مراقبت کنیم تا در راه اجرای این برنامه‌ها هیچگونه مشکلی بوجود نیاید.

خرید اسلحه

راجع به خرید اسلحه از آمریکا باید بگویم که ما مدتی است سفارش سلاح‌های مختلفی را به آمریکا داده‌ایم. ما از سلاح‌های آمریکایی راضی هستیم و به اینکار ادامه خواهیم داد و شاید بیشتر از آنچه که تا بحال سفارش داده‌ایم باز هم سفارش بدهیم، ولی از اینکه از کمک تسلیحاتی آمریکا صحبت کردید، باید بگویم که این جا مسئله کمک مطرح نیست، زیرا ما برای خرید اسلحه پول می‌دهیم.

کمک به اروپا

هنگامی که به مقصد فرانسه حرکت می‌کردم تصمیم گرفته بودم که حداکثر تلاش را برای تأیید و تحکیم هر چه بیشتر روابط بین دو کشور انجام دهم و این سخن کاملاً بی پیرایه است، زیرا منظور ما همکاری نزدیک و متقابل بین دو کشوری است که نیت مشترک دارند. اگر امروز اروپا با بعضی اشکالات مواجه است، کاملاً طبیعی است که کشوری مثل ایران که از شرایط بسیار مساعد و مناسبی برخوردار است به کمک آن بشتابد، همانطور که روزی ما در شرایط نامساعدی بودیم و از کمک‌های لازم برخوردار می‌شدیم. وقتی ما بتوانیم در جهت منافع کشور خود به دوستان اروپایی خویش کمک کنیم چرا نکنیم، و چرا در رفع مشکلات مربوط به موازنه پرداخت‌های آن‌ها یار و یاورشان نباشیم؟

مسئله فلسطین و اوضاع خاورمیانه

من نسبت به ایجاد ثبات و آرامش در خاورمیانه امیدوارم. در این مدت تحولات حزن انگیزی در این منطقه روی داده است. من فکر می‌کنم جنگ اکتبر در عمق خود نوید بخش بوده است، این جنگ کلیدی بود برای باز کردن درهای مذاکره. کشورهای درگیر در جنگ اکنون به یک آتش بس رسیده‌اند. درست است که این یک آغاز است، ولی بالاخره چیزی است. این کشورها فعلاً با هم نمی‌جنگند و زندگی انسان‌های ساکن این منطقه در خطر نیست. ضمناً امکان آن وجود دارد که گفتگوهای آینده ژنو نتایج مساعدی داشته باشد. وضع و موقع ما در این مسئله بر مبنای همان قطعنامه شماره ۲۴۲ سال ۱۹۶۷ است که باید اجرا شود و بدون آن هرگز به یک صلح حقیقی و بادوام در این منطقه نخواهیم رسید، ولی گذشته از مسائل ارضی چیزی که حل و فصل آن خیلی حساس و ضروری است همان مسئله فلسطینی‌ها است.

رژیم شاهنشاهی ایرانی

ایران ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی مداوم داشته است. ما به کلمه شاهنشاهی عادت کرده و با آن کاملاً آشنا شده‌ایم، در کشور ما بخصوص از این عادی تر چیزی نیست. از طرف دیگر پادشاه فعلی یعنی خود من مقدمات جانشینی خود را فراهم می‌کنم تا ملت بتواند با شرکت وسیع و گسترده خود در امور سیاسی و اقتصادی، اراده خویش را ابراز کند، بدون اینکه به افرادی که به راه خطا رفته‌اند و متأسفانه باید آن‌ها را خائنین مملکت شناخت مجال آن داده بشود که ارکان دولت را متزلزل سازند. من نمی‌دانم به چه علت و چرا یک ایرانی باید پرچم فلسطینی‌ها را بلند کند، و یا اینکه از مداخله نظامی ما در عمان انتقاد کند؟ این افراد از نظر ما ایرانی نیستند. این‌ها افرادی هستند که از رژیم‌های خارجی پیروی می‌کنند. مردم ایران اینک شرکت‌های تعاونی و انجمن‌های شهر و خانه‌های انصاف دارند و برای انتخاب وکلای مجلس و سناتورها از آزادی کامل برخوردارند. می‌توانند فعالیت‌های سیاسی کنند و حزب و جمعیت تشکیل بدهند، همانطور که در محیط کار و فعالیت و صنعت سرمایه گذاران خصوصی نیز می‌توانند در همه صنایع کشور بجز صنایع اساسی و مادر، سرمایه‌گذاری کنند و کارگران در چهل و نه درصد سهام کارخانه‌ها مشارکت نمایند و سهام کارخانه‌های دولتی تا نود و نه درصد در اختیار عموم مردم قرار خواهد گرفت و پنجاه درصد سهام شرکت‌های زراعی نخست به خرده مالکان و بعد به دیگر مردم عرضه خواهد شد و به هر حال هیچکس بیش از تعداد معینی از سهام را نمی‌تواند خریداری کند. همه این‌ها نمایشگر شرکت عظیم مردم در کارهای مملکت و ثروت مادی کشور است و ما با این اصلاحات عمیق در زمینه‌های سیاسی و مادی می‌توانیم از کشور خود حفاظت کنیم و به افراد منحرف و کسانی که خود را به عوامل بیگانه فروخته‌اند اجازه ندهیم که امنیت مملکت را به خطر بیندازند و سرنوشت یک کشور سه هزار ساله را به بازی بگیرند، به هر حال تاریخ ما در سال‌های آینده متوقف نخواهد شد.

همکاری تا پمپ‌های بنزین و صنایع پتروشیمی

اگر وسعت همکاری‌های دو کشور مورد توجه دولت فرانسه باشد، ما تا مرحله ایجاد پمپ‌های بنزین در کشور شما پیش خواهیم رفت و همچنین در صنایع پتروشیمی شما، حتی اگر لازم باشد در صنایع شیمیایی شما نیز سرمایه‌گذاری خواهیم کرد. ما مسلماً راجع به این مسائل صحبت کرده‌ایم و در حال مطالعه آن‌ها هستیم.

دوازده ساعت کار روزانه

من در دفتر کار خود روزانه در حدود هشت ساعت کار می‌کنم، ولی بسیاری از گزارش‌ها و کتاب‌ها را در موقع استراحت مطالعه می‌نمایم، حتی بعضی از روزنامه‌ها علیرغم تمام چیزهای خلافی که گاهگاه می‌نویسند مورد مطالعه قرار می‌گیرند و این کارها وقت زیادی از من می‌گیرد. بنابراین ساعات کار من با توجه به اوقات مطالعه‌ام روزانه به دوازده ساعت می‌رسد.

بازگشت اعلیحضرتین به میهن

سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به پاریس ایوار چهارشنبه ۵ تیر ماه پایان یافت. آنگاه اعلیحضرتین پس از نیم روز پنجشنبه خصوصی به جنوب فرانسه پرواز کردند. شاهنشاه و شهبانو ایوار پنجشنبه هنگام ورود به پروانس با پیشباز باشکوهی روبرو شدند و از شهر آرل و شهرک قرون وسطایی « بو » دیدن کردند. اعلیحضرتین و همراهان سپس از « آرل » رهسپار « سن تروفیم » شدند و از دو تالاری که در قرن دوازدهم به سبک رومی ساخته شده بود، دیدن فرمودند. اعلیحضرتین پیاده از شهرک قرون وسطایی « بو » دیدن کردند و شب را در بزرگترین هتل این شهر که در پایه یک تپه زیبا قراردارد گذراندند.

پس از نیم روز در پایان سفر شش روزه رسمی شاهنشاه آریامهر به فرانسه با یک فروند هواپیمای مافوق صوت کنکورد، پروژه مشترک فرانسه و انگلیس که ایران سه فروند آن را به سازنده انگلیسی آن سپارش داده است به ایران بازگشتند. این نخستین بار نبود که شاهنشاه با کنکورد پرواز می‌نمودند. دو سال پیش در سال ۱۳۵۱ که کنکورد در تهران به نمایش گزارده شد، شاهنشاه آریامهر با آن یک پرواز آزمایشی انجام دادند و این بزرگترین پروژه صنعتی اروپا را ستودند. کنکورد می‌تواند مسافت پاریس - تهران که با جت‌های معمولی پنج ساعت و نیم به درازا می‌کشد، در کمتر از سه ساعت بپیماید.

در فرودگاه مهرآباد والاحضرت شاهپور علیرضا، والاحضرت شاهدخت فرحناز، والاحضرت لیلا پهلوی، خاندان شاهنشاهی ایران، امیرعباس هویدا نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، علم وزیر دربار شاهنشاهی، دکتر منوچهر اقبال رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت، معینیان رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی، ارتشبد غلامرضا ازهاری رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، هیات دولت، فرماندهان نیروهای سه گانه مسلح شاهنشاهی از شاهنشاه آریامهر پیشباز کردند. هواپیمای کنکورد آورنده شاهنشاه آریامهر در ساعت ۱۵ و بیست دقیقه در فرودگاه مهرآباد بر زمین نشست. هنگام پیاده شدن آریامهر از هواپیما دختر خردسالی دسته گلی فراداشت و قایم مقام شهردار پایتخت از سوی مردم تهران خوش آمد گفت. رییس ستاد بزرگ ارتشتاران گزارش نظامی به آگاهی همایونی رسانید. شاهنشاه آنگاه در جایگاه مخصوص قرارگرفتند و دسته موزیک سلام شاهنشاهی را نواخت. آنگاه شاهنشاه از گارد احترام سان دیدند و به مناسبت ورود معظم له به میهن ۲۱ تیر توپ شلیک شد. شاهنشاه آریامهر پس از ابراز مهر به پیشبازکنندگان به همراه والاحضرت ها رهسپار کاخ شاهنشاهی ایران شدند.

نیز نگاه کنید به

• مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با خبرنگار روزنامه لوموند چاپ فرانسه ۱ تیر ماه ۱۳۵۳
• مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی فرانسه ۱ تیر ماه ۱۳۵۳
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ خوش‌آمد والری ژیسکار دستن پرزیدنت فرانسه در فرودگاه اورلی پاریس ۳ تیر ماه ۱۳۵۳
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان والری ژیسکار دستن پرزیدنت فرانسه میهمانی شام کاخ ورسای ۴ تیر ماه ۱۳۵۳
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به سخنان رییس انجمن شهر پاریس ۴ تیر ماه ۱۳۵۳
• بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ رییس اتاق بازرگانی و صنایع پاریس میهمانی ناهار به سرفرازی اعلیحضرتین ۵ تیر ماه ۱۳۵۳
• مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی فرانسه در کاخ ورسای پاریس ۶ تیر ماه ۱۳۵۳