سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در پاسخ ملکه انگلستان در میهمانی رسمی کاخ باکینگهام ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۱۵ اردیبهشت ۱۳۳۸
نطق شاهنشاه در پاسخ علیاحضرت ملکه انگلستان
(در ضیافت رسمی کاخ باکینگهام، به افتخار شاهنشاه)
علیاحضرتا، پیش از هر چیز مایلم مراتب قدردانی خود را از دعوتی که آن علیاحضرت از من نموده‌اند، ابراز دارم و خرسندی عمیق خود را از اینکه بار دیگر خویش را در کشور میهمان‌نواز شما می‌یابم، اظهار نمایم.
به یاد دارم نخستین باری که به انگلستان آمدم در دوران سلطنت با کیاست پدر تاجدار شما بود. آن روزها فقط سه سال از جنگی که جهان را از هم پاشیده‌بود، می‌گذشت. جنگی که شما از آن مظفر و پیروز بیرون آمدید و نیز به یاد دارم که کشور شما که در دوران شوم جنگ یکه و تنها مشعل آزادی را در برابر تجاوزگران فروزان نگه داشته‌بود، در آن روزها می‌کوشید تا زیان‌هایی را که متحمل شده، جبران کند و زخم‌هایی را که بر پیکرش وارد آمده‌بود، التیام بخشد.
علیاحضرتا، خوشوقتم از اینکه می‌بینم مردم شما در این مدت کوتاه، سال‌های پر درد و تعب را پشت سر نهاده و سعادت گذشته را بازیافته‌اند و بیش از پیش کشور شما پیشرفت نموده‌است و نیز خوشوقتم از اینکه دو کشور ما در همین مدت گام‌های بسیاری در راه برقرار کردن رشته‌های دوستی و مودت محکمتر و همکاری به منظور حفظ صلح و سعادتی که مردمان ما با رنج فراوان به دست آورده و به خوبی شایستگی آن را دارند، برداشته‌اند.
همانطوری که علیاحضرت فرمودند، رشته‌های صمیمیتی که کشور شما و کشور ما را به یکدیگر پیوسته، تازگی ندارند. در روزهای پر افتخار زمامدار معروف و برجسته‌ای که همنام شما بود، یعنی در دوران زمامداری ملکه الیزابت اول در قرن شانزدهم، ایران و انگلستان به خوبی از فواید برقرار کردن مناسبات بازرگانی مسالمت‌آمیز آگاه بودند و بعدها در تاریخ مناسبات دو کشور، به نام اشخاص معروفی مانند سر آنتونی و سر روبرت شرلی برمی‌خوریم که خود گواه گویایی هستند که چگونه مناسبات سیاسی بین دو کشور ما برقرار گردید.
روحیه‌ای که الهام‌بخش آن زمامدار معروف انگلستان بود، همچنان ادامه یافت و تا امروز نیز در مناسبات ما تأثیر کرده‌است. نمونه این روحیه و این مناسبات پیمان بازرگانی و کشتیرانی است که اخیراً بین ایران و بریتانیا بسته شده‌است و من ایمان دارم که این قرارداد در آینده نزدیکی مناسبات اقتصادی و تجاری ما را بیش از پیش توسعه خواهد داد. ولی رشته‌های بیشتر و عمیقتر دوستی بین ملت‌ها را در مناسبات فرهنگی دو کشور می‌توان یافت.
پدرم در زمان خود دانشجویان بسیاری به انگلستان فرستاد و اکنون عده بیشتری دانشجویان ایرانی در آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌های شما سرگرم تحصیل‌اند و خود را با روش زندگی شما آشنا می‌سازند و هنگام بازگشت به موطن خود روش تعلیم و تربیت و تحقیقات علمی شما را با خود به ارمغان خواهند برد.
به علاوه کمتر کشوری را می‌توان یافت که در آن مانند انگلستان جنبه‌های مختلف فرهنگ ایران به طور وسیعی تحت مطالعات عمیق قرار گرفته‌باشد و ایران‌شناسانی چون فیتز جرالد و ادوارد براون و نیکولسن فقط سه ستاره تابناک در میان کهکشان درخشان محققینی هستند که زندگی خود را وقف مطالعه فرهنگ ایران ساختند.
علیاحضرتا، درست است که در دوره تجدید حیات عمران و آبادی پس از جنگ، شک و سوءتفاهم در مناسبات دو کشور وجود داشته‌است، ولی خوشبختانه همین تردیدها و سوءتفاهمات نیز خالی از سود و ثمر نبوده، چه پس از مذاکراتی که بین دو کشور صورت گرفت، هرگونه کدورت رفع گردید و سوء تعبیراتی که از هدف‌ها و ایدآل‌های دو کشور شده‌بود، برطرف شده و با گفتگوهای مستقیم و تقویم و ارزیابی منافع مشترک، مبانی دوستی ما مستحکم‌تر و برای همکاری ثمربخش ما زمینه فراهم گردید، که سرانجام به انعقاد پیمان بغداد منجر شد که خود سنگری استوار برای دفاع از همان ایده‌آل‌هایی به شمار می‌رود که در گذشته به دست دو ملت صلح‌دوست از آسیب تجاوز رهایی یافت و برای نسل‌های آینده حفظ گردید.
علیاحضرتا، مناسبات صمیمانه‌ای که امروز بین ایران و کشور شما وجود دارد، هیچ گاه بر پایه‌ای مستحکم‌تر از اساس کنونی مبتنی نبوده و من اطمینان دارم ایران و انگلستان به خوبی از فواید بر قرار کردن مناسبات بازرگانی، نه تنها سعادت و بهبود وضع مردم دو کشور ما را حفظ کرده و فزونی می‌بخشد، بلکه بدون شک به حفظ ثبات در خاورمیانه و صلح در سراسر جهان کمک خواهدکرد.
سلامتی علیاحضرت، خاندان سلطنتی و سعادت و رفاه روزافزون ملت انگلستان را آرزومندم.