سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در شام رسمی کاخ مرمر به سرفرازی ورود پرزیدنت ایتالیا جیوانی گرونکی ۱۷ شهریور ۱۳۳۶
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۶ |
سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در میهمانی شام رسمی کاخ مرمر به سرفرازی ورود پرزیدنت ایتالیا جیوانی گرونکی ۱۷ شهریور ۱۳۳۶
حضرت رئیس جمهوری،
برای ملکه و من پذیرایی از آن حضرت و بانو گرونکی در تهران مایه خوشوقتی فراوان است و من در این اظهار که ما از سفر شما به ایران بسیار شادمان هستیم، در واقع احساسات عمیق و عمومی ملت خود را بیان می‌دارم.
ما از مدت‌ها پیش در انتظار مقدم مهمان عالیقدر و برجسته خود بودیم. متأسفانه گرفتاری‌های غیرمترقبه شما را ناگزیر به تعویق این سفر کرد، ولی این تأخیر اجباری به درجه حرارت و اشتیاقی که ما در استقبال از شما داشتیم، افزود.
هر بار که من و ملکه از کشور زیبای شما دیدار کرده‌ایم، ابراز احساسات صمیمانه و محبت‌آمیز ملت ارجمند شما ما را تحت تأثیر خود قرار داده‌است. ما در کشور شما هیچ وقت خودمان را دور از ایران احساس نکردیم، و امیدوارم که درمورد شما و بانویتان نیز همین طور باشد و واقعاً در اینجا خود را در خانه خویش بدانید.
روابط مودت‌آمیز و صمیمانه‌ای که ایران و ایتالیا را به هم پیوسته‌است، مربوط به دیروز و امروز نیست، زیرا این دوران روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی از بیست قرن تجاوز می‌کند. مبادلات فکری و هنری و علمی و همچنین روابط بازرگانی ما برای هر دو کشور همواره نتایج سودبخشی دربرداشته‌است، و هر یک از ما از همکاری دیگری در راه توسعه تمدن و فرهنگ خویش بهره بسیار برده‌ایم.
در طول چندین قرن، دو کشور ما به صورت دو امپراتوری بزرگ روم و ایران تنها دولت‌های معظم دنیای کهن و ارکان دوگانه تمدن بشری بوده‌اند، و اگر وجود این دو امپراتوری نبود، بی‌شک تمدن بشر به درجه کمالی که امروزه دارد نمی‌رسید. این دو امپراتوری نه تنها دارای روابط وسیع سیاسی و بازرگانی بودند، بلکه مخصوصاً مبادله فکری عمیقی میان آن دو برقرار بود که مهمترین نمونه‌های آن نفوذ آیین ایرانی مهرپرستی و آیین ایرانی مانوی در امپراتوری روم است.
هجوم‌های بزرگ و مصائبی که به این دو امپراتوری وارد آمد، جز به طور موقت تأثیری در قطع این روابط نکرد، به طوری که در قرن سیزدهم مسیحی جمهوری ایتالیایی ژن و جمهوری ونیز در شهر تبریز که در آن زمان بزرگترین شهر بازرگانی ایران بود، دارای کنسولگری‌های خاص خود بودند.
شماره اتباع جمهوری جنوا در تبریز به قدری زیاد بود که کنسولگری این جمهوری در این شهر ۴۲ عضو داشت. این در همان زمانی بود که مارکوپولو، سیاح ایتالیایی، به سفر معروف خود در ایران پرداخته بود تا آن همه اطلاعات جالب را درباره کشور ما برای اروپا به ارمغان ببرد.
در سال ۱۳۰۳ یک فرهنگ زبان فارسی از طرف فرانسیسکن‌ها در رم نوشته شد و ده سال بعد از آن پاپ کلمان پنجم دو دارالتعلیم تدریس زبان فارسی تأسیس کرد.
اندکی بعد پاپ ژان سیزدهم یک هیأت بزرگ اعزامی به ایران فرستاد که در شهر معروف سلطانیه مستقر شد. از قرن پانزدهم به بعد این روابط توسعه بیشتر یافت. در سال ۱۵۲۳ شاه اسمعیل بنیان‌گذار سلسله صفوی نامه‌ای خصوصی برای دوژ فرمانروای جمهوری ونیز فرستاد و سفیر کبیر تام‌الختیاری به نام حسین‌علی‌بیک روانه ونیز و فلورانس کرد.
اندکی بعد جهانگرد نامی ایتالیایی "پیترودلاله" سفر خود را در ایران آغاز کرد و از کشور ما سفرنامه گرانبهای خویش را برای اروپا به ارمغان برد.
در آن زمان در همه شهرهای بزرگ ایران به خصوص در اصفهان ایتالیایی‌های بسیار سکونت داشتند که تقریباً همه آنها پیشه‌ور یا بازرگان بودند، و به وسیله ایشان روابط تجارتی وسیعی بین ونیز و اصفهان برقرار بود.
در اواخر قرن گذشته دو اثر از بزرگترین آثار ادبی ما، یعنی شاهنامه فردوسی و گلستان سعدی، به زبان ایتالیایی ترجمه شد، و اخیراً ترجمه کمدی الهی شاهکار دانته که بنیان‌گذار واقعی شعر و زبان ایتالیایی است، توسط شجاع‌الدین شفا به فارسی انتشار یافته‌است. در دوران سلطنت پدر من رضاشاه کبیر، صدها مهندس و کارشناس ایتالیایی در طول سالیان دراز در ایران به کارهای فنی اشتغال داشتند و منتهای وظیفه‌شناسی و علاقۀ حرفه‌ای خاص هم‌وطنان شما را در کار خویش نشان دادند.
آثار کلاسیک بی‌نظیر نوابغ بزرگ رم کهن و شاهکارهای هنری استادان ایتالیایی در دوره درخشان رنسانس همچنین آثار دانشمندان و نویسندگان ایتالیایی دوره معاصر منابع فیاضی برای استفاده هم‌وطنان من که از دیرباز به درک و ستایش زیبایی خود داشته‌اند، و برای استفاده سایر ملل جهان به شمار می‌روند.
هر قدر بشریت در راه ترقی و دانش و فلسفه پیشتر رود، ارزش و اهمیت خدمات بزرگان گذشته شما آشکاراتر می‌شود، و ما صمیمانه آرزومندیم که کوشش‌های جانشینان کنونی ایشان نیز همان درجه موفقیت را در پی داشته‌باشد.
از ابراز این نکته بسیار خوشوقتم که روابط امروزی ما از لحاظ نزدیکی از روابطی که ما را در گذشته به هم پیوند می‌داده کمتر نیست، و منافع مشترک دو ملت ما را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک می‌کند.
ملت‌های ما به سبب مصائب و رنج‌هایی که در گذشته متحمل شده‌اند و بر اثر تجارب تلخی که در کشمکش حوادث روزگار اندوحته‌اند، اکنون با اشتیاق تمام آرزومند حفظ صلح و همکاری جهانی هستند. در عین حال هر دو ملت تحت رهبری زمامداران خویش اقدامات ضروری را برای حفظ خود و دفاع از موجودیت و استقلال خویش آغاز کرده‌اند و درمورد لزوم هر دو مساعی خود را با کوشش‌های دوستانشان درخواهند آمیخت تا از خانه و خانواده خویش و از میهن و هم‌وطنان خود دفاع نمایند.
ما صمیمانه نزدیکی و همکاری بیشتری را میان همه آن کسانی که هدف‌ها و آرمان‌های سیاسی مشترکی دارند آرزومندیم، به خصوص که جریان حوادث مستلزم توجه خاص از جانب ما در راه اجرای این نظر است.
آرزوی اصلی ما تأمین امنیتی است که در سایه آن بتوانیم با آرامش خاطر نواقص گذشته را جبران کنیم و کوشش خود را در راه رفاه کشورهای خویش و بهبود و ترقی زندگی ملت‌های خود به کار بریم.
به پیروی از این خط مشی، ما با علاقه تمام خواهان تحکیم و توسعه روابط صمیمانه موجود میان دو کشور خود هستیم.
باید به فال نیک گرفت که ورود آن جناب به تهران مقارن با تصویب قانونی از طرف مجلسین است که در آن قرارداد بی‌سابقه‌ای میان شرکت ملی نفت ایران و "آجیپ مینراریا" مورد تأیید قرار گرفته‌است.
سلامتی آن حضرت و بانو گرونکی و عظمت و رفاه کشور ایتالیا را خواستارم.