سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی رسمی شام کاخ نیاوران به سرفرازی ورود رییس شورای دولتی لهستان ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۷
| برنامه عمرانی چهارم | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر | کنفرانس جهانی حقوق بشر - تهران ۲ تا ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ |
سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی رسمی شام کاخ نیاوران به سرفرازی ورود رییس شورای دولتی لهستان ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۷
حضرت رئیس شورای دولتی جمهوری ملی لهستان،
برای شهبانو و من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت و بانو اسپیخالسکی را به کشور خویش شادباش بگوییم. شما امروز میهمان گرامی کشوری هستید که قرنها است با مملکت و ملت شما آشنایی نزدیک دارد و همواره بدان با نظر دوستی و احترام نگریسته‌است.
دو سال پیش من کشور میهمان‌نواز آن حضرت را از نزدیک دیدم و با احساس احترامی عمیق نسبت به ملت مبارز و فعال لهستان از آنجا بازگشتم.
دو ملت ما از قرنها پیش با یکدیگر چه در رشته‌های اقتصادی و بازرگانی و چه در زمینه‌های فرهنگی و هنری ارتباط نزدیک داشته‌اند. حتی پیش از آنکه هیأتهای سیاسی و بازرگانی میان دو کشور رد و بدل شوند، دانشگاه کهنسال کراکوی در مملکت شما در واقع یک سفیر معنوی فرهنگ ایران بود، زیرا در این دانشگاه بود که برای نخستین بار آثار ابن‌سینا به صورت وسیعی تدریس گردید. در دوره‌های بعد از آن، نویسندگان و شعرا و مترجمان لهستانی تقریباً همه آثار ادب ایران را به زبان خود ترجمه کردند و مخصوصاً تذکر این نکته برای من مایه خوشوقتی است که نخستین ترجمه حافظ در اروپا توسط یک ادیب لهستانی صورت گرفت. بزرگترین شاعر ملی شما، آدام میتسکیه‌ویچ که منظومه شیوای او به نام «اورمزد و اهریمن» از بهترین قطعات ادبی مربوط به ایران در اروپا است، اساساً دیوانی بر اساس الهام از ادب ایران سرود. یک ادیب و نویسنده لهستانی که در قرن گذشته مدتی در ایران به سر برده‌بود، به قدری با زبان فارسی آشنایی یافته و در عین حال به اندازه‌ای نسبت به کشور ما علاقه قلبی نشان داده‌بود، که وقتی که از ایران به فرانسه رفت دولت ایران او را به سرپرستی دانشجویان ایرانی در پاریس منصوب ساخت.
در دوران صفوی روابط بسیار وسیع سیاسی و بازرگانی میان ایران و لهستان برقراربود. هم‌اکنون در آرشیوهای ما مجموعه قطوری از نامه‌هایی که میان پادشاهان دو کشور ردوبدل شده، موجوداست. همچنین نمونه‌های متعددی از بهترین فرشهای ایرانی در لهستان و در اروپا می‌توان یافت که یادگار روابط دو کشور در همان دوره‌اند.
در حال حاضر در دانشگاه‌های ورشو و یا گلون مراکز فعال تدریس زبان و ادبیات فارسی وجوددارد که استادان ایران‌شناس برجسته‌ای آنها را اداره می‌کنند، و من خود در کراکوی با دانشجویانی ملاقات کردم که با آنکه هرگز به ایران نیامده‌بودند، زبان فارسی را که در آن دانشگاه آموخته بودند با کمال خوبی حرف می‌زدند.
مایه خوشوقتی است که این ارتباط دیرینه فرهنگی و روحی، امروزه با همکاریهای وسیع اقتصادی و صنعتی تکمیل شده‌است، زیرا دو کشور ما با پیروی از این اصل کلی که در جهان امروز همزیستی و همکاری مسالمت‌آمیز میان همه کشورها و ملتها حتی با داشتن رژیمهای سیاسی و اقتصادی متفاوت امری ضروری است، توانستهاند اشتراک مساعی ثمربخشی را میان یکدیگر پی‌ریزی کنند که مسلماً نه تنها به نفع هر دوی آنها، بلکه به نفع صلح جهانی است که ما هر دو بدان کمال علاقه را داریم. ما اعتقادداریم که صلح قابل تجزیه نیست و وجود هر گونه حسن تفاهمی میان هر دو کشور جهان، به‌المآل به نفع همه جامعه بشری تمام می‌شود.
ما در اجرای برنامه‌های اقتصادی و صنعتی خود با کمال میل، علاقمند به همکاری با کشور شما هستیم و در عین حال به توسعه روابط فرهنگی میان دو کشور کمال توجه را داریم، زیرا این همکاری میان دو ملتی که دارای میراث عظیم فرهنگی و مدنی هستند به طور یقین برای هر دوی آنها سودبخش خواهدبود.
ما مایلیم همزیستی و همکاری مسالمت‌آمیز دو کشور ما نمونه بارز و مشخصی از این واقعیت باشد که این نوع رابطه میان ممالک و مللی که با رژیمهای مختلف اداره می‌شود نه تنها ممکن، بلکه مفید و حتی ضروری است.
حضرت رئیس شورای دولتی جمهوری ملی لهستان،
سلامت و شادکامی آن حضرت و بانو اسپیخالسکی و ترقی و رفاه روزافزون ملت دلیر و زحمتکش لهستان و توسعه صلح و همکاری جهانی را آرزومندم.