سخنرانی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در کوی بین‌المللی دانشجویان در پاریس پس از برنشاندن نخستین سنگ بنای خانه ایران ۲۵ مهر ۱۳۴۰
| سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۴۰ |
۲۵ مهر ۱۳۴۰
سخنان شاهنشاه در کوی بین‌المللی دانشجویان در پاریس هنگام نصب نخستین سنگ بنای خانه ایران
آقای رئیس شهر دانشگاهی کوی دانشجویان،
برای شهبانو و من موجب کمال مسرت است که در این کانون فرهنگی که وابسته به یکی از کهنسال‌ترین و مشهورترین دانشگاههای اروپا است، حضور یافته‌ایم.
این محیط در زمینه معنوی به دنیای کوچکی می‌ماند که در آن ملتها به دور هم گرد آمده و برای جوانان جهان آزاد، یک محیط وحدت و یگانگی به وجود آورده‌اند.
از اینکه به دعوت شما نخستین سنگ بنای خانه ایران را در خاک کشور میهمان‌نواز فرانسه بر زمین می‌نهم، مفتخرم. این خانه مظهر پایدار مناسبات معنوی ما با فرانسه خواهدبود و برای من مایه بسی مسرت است که بدین وسیله به یکی از آرزوهای دیرین خود جامه عمل پوشانده‌ام. من در اینجا خاطره شادروان سناتور اونورا، الهام‌دهنده بزرگ این مؤسسه را تجلیل می‌کنم. وی در زمان سلطنت پدرم از ایران دیدن کرد و نخستین کسی بود که مزایای ساختمان یک کانون فرهنگی ایران را در پاریس به ما شناساند و گفت که در این کانون جوانان ما به انضباط و رفاه و آسایشی که در بهبود وضع تحصیلی آنها مؤثر است، نائل خواهندشد. ما نیز در ایران از دورانهای گذشته از چنین روشی پیروی کرده‌ایم.
در قرن ششم میلادی در دوران سلطنت سلسله ساسانی دانشگاهی به نام گندی‌شاپور در ایران گشایش یافت که در آن آخرین فلاسفه یونانی به تدریس اشتغال داشتند. این فلاسفه که به وسیله امپراتور ژوستی‌نین از آتن رانده شدند، از طرف خسرو انوشیروان اول پادشاه ایران، مورد استقبال قرارگرفتند.
بعدها در قرون وسطی مراکزی برای تحصیلات عالی در تبریز و بغداد در دوران وزیر اعظم نظام‌الملک تأسیس شد. در این دانشگاهها تمام کسانی که در شرق میانه خواهان کسب دانش و اکتشافات علمی بودند، به تحصیل و تحقیق پرداختند.
دانشجویانی که در این مراکز تحصیل می‌کردند، برای کسب دانش اشتیاق و هماهنگی همکاری قابل توجهی نشان می‌دادند. امروز کشور دارای مراکز تحصیلات عالی و شهرهای دانشگاهی است.
یاری و همت فرانسه در آموزش و پرورش جوانان ما نقش مؤثری بازی کرد. امروز فرهنگ و آموزش در کشور ما گامهای بلندی به جلو برداشته‌است. در قرن اخیر مخصوصاً آموزش زبان فرانسه که افق وسیع دانش و معرفت جهان باختر را به روی ما گشود، در فرهنگ کشور ما نقش سازنده‌ای داشته‌است.
برای شمارش فرانسویانی که به هنر و ادبیات و تاریخ کشور ما علاقمند بوده‌اند، باید آثار همه دانشمندان شرق‌شناس شما را بررسی کرد.
تاورنیه‌ها، شاردن‌ها، انکتیل دوپرون‌ها، دیولافواها، ژول مهل‌ها، کلمان هوارها و دیگران طی قرون متمادی در حیات گذشته ما تعمق نموده و بهترین آثاری را که تمدن باستانی ما به فرهنگ بشری عرضه داشته، بررسی و ترجمه کرده‌اند و امروز هم این تلاش و کوشش به وسیله دانشمندان سرشناس و ایران‌دوستی چون پروفسور هانری ماسه و هانری کوربن و بسیاری دیگر دنبال می‌شود. بدیهی است با چنین رشته‌های مناسبات فرهنگی که از گذشته‌های دور دو کشور ما را به یکدیگر پیوند داده و ریشه دوانیده‌است، فقدان یک «خانه ایران» در شهر دانشگاهی پاریس به منزله خلاءای بود که می‌بایست پر شود.
آقای رئیس،
در لحظه‌ای که نخستین سنگ بنای این خانه را بر زمین می‌گذارم از فرصت استفاده کرده و از سازمان اداری شهر دانشگاهی پاریس که زمین مورد نیاز را برای ساختمان خانه ایران در اختیار ما گذاشته‌است، تشکرمی‌کنم. همچنین مراتب امتنان خود را از شما به مناسبت برگزاری این مراسم که همیشه به یاد خواهم داشت، ابراز می‌دارم و در پایان صمیمانه‌ترین احساسات و مراتب قدردانی خود را به زنان و مردان فرانسوی که با علاقه و فداکاری کار آموزش دانشجویان ما را به عهده گرفته‌اند، تقدیم می‌دارم.