سخنان سپهبد زاهدی نخستوزیر درباره لایحه قرارداد با کنسرسیوم بینالمللی برای فروش نفت و گاز ایران ۳۰ شهریور ۱۳۳۳
نخست وزیر (سپهبد زاهدی)- امروز نتیجه مأموریت خطیری که دولت برعهده اشت بعرض مجلس شورای ملی میرسد. متجاوز از یکسال است که دولت خدمتگزار شما در اجرای اوامر ملوکانه و تصمیم مجلسین برای حل مشکل نفت مساعی خود را بکار بردهاست. (صحیح است). یکی از مواد برنامه دولت این بود که مسئله حیاتی نفت بوضع رضایتبخشی مطابق آمال مردم ایران و بنفع ملت ایران پایان یابد(صحیح است). در دنیا کمتر اتفاق میافتد که بشر بهمه آرزوهای خود در حد کمال نائل شود معهذا چنانکه ملاحظه خواهند فرمود این مشکل نفت ببهترین وضع ممکن حل شدهاست. این مشکل که لاینحل مینمود فقط با تدبیر و سیاست و صبر وشکیبائی دولت ایران و حسن نیت و علاقه دولتهای بزرگ دنیا حل گردید. بر اثر غفلت و اشتباه گذشتگان و در نتیجه خودخواهی آنان صنایع نفت ایران تعطیل گردیده و ازدیاد استخراج نفت کشورهای مجاور فقدان نفت ما را در کشورهای مصرف کننده جبران نمود و حال آنکه برخلاف آنچه ادعا میکردند احتیاج ما بفروش نفت و تأمین درآمد ثابت از نفت غیر قابل انکار است (صحیح است) و همه قبول داریم که خسارت و ضرری که بواسطه اشتباه دولت گذشته پرداختهایم خیلی سنگین بود (صحیح است) زیرا احیای صنعت نفت ایران فقط بوسیله مساعدتهای بین الملل وهمکاری شرکتهای بزرگ وصاحبان صنایع نفت دنیامیسرمیگردد. چنانکه ملاحظه فرمودهاید دولت سابق با آنکه قیمت نفت را پائین آورد و بخریداران تخفیف قابل ملاحظه داد و حاضر بمعامله نسیه شد معهذا در مدت دو سال و کسری در حدود 120 هزار تن معامله کرد. (صحیح است). این ضررهای مادی و معنوی باعث شکست اقتصادی و متلاشی شدن ارکان کشور گردید. متأسفاه متصدیان امور در گذشته باین قانع بودند که بر فراز ویرانه- ای شادی کنند و یا مردم را بعناوین مختلف اغفال نمیاند و بر اثر این اعمال مملکت بتدریج در سراشیبی سقوط قرار گرفت و این وضع امنیت بین المللی را تهدید کرد. تصدیق خواهند فرمود که جبران لطمات و خسارات وارده از غفلت و تعصب گذشته کار آسانی نبود معهذا با حسن تدبیر دولت و پشتیبانی شاهنشاه و مراقبت و هدایت دائمی معظم له طریقی برای حل مشکل نفت پیدا شد که دولت ایران مالک بی منازعه تأسیسات عظیم و پرقیمت نفت گردد و بواسطه سیاست عالیه بین المللی شرکتهای مهم نفت دنیا حاضر شدند که با شرکت ملی نفت ایران همکاری و معاضدت نمایند و بانجام دادن کارهای فنی لازم برای احیای صنعت نفت و توزیع آن مباشرت نمایند. امروز در محضر مقدس نمایندگان ملت گزارش این پیشرفت را تقدیم میکنم چنانکه ملاحظه خواهند فرمود مذاکرات طولانی در باب مشکل نفت خاتمه یافتهاست و قراردادی برای فروش نفت در جهان تنظیم شده که شرکت ملی نفت ایران قادر است قانون ملی شدن صنایع نفت را اجرا کند و از منابع خداداده و ذخائر ملی بهره برداری نماید.(یکی از نمایندگان: انشاءالله.) مفهوم این قرارداد بهبود حقیقی اوضاع اقتصادی ایران است و ایران با درآمد نفت بار دیگر عضو سالم دنیای آزاد خواهد بود. در صورت تصویب این لایحه وضع اقتصادی کشور که در نتیجه سوء تدبیر دولت گذشته در بدترین صورت رو بانحطات میرفت اکنون بوضعی نیکو سیر ترقی خود را آغاز خواهد کرد و ملت ایران قادر خواهد بود که از سرمایه خداداده و میراث حلال خود برنامههای عمرانی را بموقع عمل بگذارد. این قرارداد بمنزله کلیدی برای گشایش مشکلات ما خواهد بود. من از بیان این مطالب نمیخواهم اهمیت موفقیتهای دولت را بعرض برسانم زیرا وظیفه دولت اجرای اوامر شاهنشاه و تصمیمات مجلسین و تبعیت از افکار عمومی است (صحیح است). نمایندگان محترم ارزش مساعی مبذوله در اینکار را چنانکه باید میدانید و نتایج ثمربخش آنرا پیش بینی میفرمائید و مهمتر از همه آنست که اکنون مملکت ما داری وضع سیاسی ثابتی شدهاست. نکته قابل توجه و تذکر این است که در خصوص نفت ایران امتیازی بکسی داده نشده و عهدنامه تنظیم نگردیدهاست بلکه فقط یک نقشه همکاری حسابی با شرکتهای بزرگ دنیا طراحی شده و برای اطمینان خاطر خریداران و مباشرین و تثبیت ارزش قضائی موافقتنامه این طرح تقدیم میشود تا اگر آنرا بصلاح کشور دانستید تأیید فرمائید.
پس از تأیید و تصویب این قرارداد از طرف مجلسین با عوائد رضایتبخشی از درآمد نفت دولت مخارج توسعه اقتصادی و اجرای برنامههای عمرانی خاصه اصلاح وضع کشاورزی را خواهد پرداخت. اینک آقای وزیر دارائی لایحه را تقدیم مجلس شورای ملی مینماید و متخصصین دولت و شرکت ملی نفت ایران هم برای حضور در کمسیون عرض هر نوع توضیح آمادهاند (احسنت، احسنت.)