سخنان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام مارشال تیتو پرزیدنت یوگسلاوی و بانو بلگراد ۸ خرداد ماه ۱۳۵۲
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
سخنان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام مارشال تیتو پرزیدنت یوگسلاوی و بانو بلگراد ۸ خرداد ماه ۱۳۵۲
حضرت رئیس جمهوری
از سخنان محبت آمیز شما نسبت به شهبانو و خودم و نسبت به کشورم تشکر می‌کنم. برای من مایه خوشوقتی است که پس از نخستین سفر خودم به جمهوری سوسیالیستی فدراتیو یوگسلاوی در هفت سال پیش، اکنون بار دیگر به دعوت آن حضرت فرصت بازدید از سرزمین زیبای شما را یافته‌ام. یقین دارم در این سفر شاهد پیشرفت‌های فراوان تازه‌ای خواهم بود که در این فاصله تحت رهبری آن حضرت با تلاش خلاقه مردم یوگسلاوی در همه رشته‌ها نصیب کشور شما شده است.
خاطره پذیرایی از آن حضرت و بانو در مراسم جشن دوهزاروپانصد سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران برای شهبانو و من خاطره‌ای بسیار دلپذیر است و من میل دارم به مناسبت یادآوری این دیدار از بابت شرکت وسیع کشور شما در بزرگداشت این خاطره تاریخی و برنامه‌های فراوان فرهنگی و هنری که در این مورد در یوگسلاوی انجام شد اظهار تشکر کنم. شما در سخنان خود از مسائل کشور من در راه همکاری و صلح و تفاهم بین‌المللی نام بردید و من با ابراز امتنان مایلم تذکر دهم این درست همان راهی است که کشور یوگسلاوی نیز به پیروی از سیاست واقع بینانه آن حضرت و جهان بینی خاصی که همواره از اصول این سیاست بوده است در پیش دارد.
ما صمیمانه طرفدار این کوشش در راه همکاری و تفاهم بین‌المللی هستیم، زیرا عقیده داریم که در جهان امروز ما این کوشش از اساسی‌ترین برنامه هر ملت و هر کشوری است.
دو کشور ما در پرتو این سیاست تاکنون نه تنها به پیشرفت‌های فراوانی در امر توسعه اقتصادی و فرهنگی خود نائل شده‌اند، بلکه در عین حال توانسته‌اند عملاً به صورت نمونه‌ای از مساعی صادقانه در راه توسعه صلح و تفاهم و دوستی و همکاری بین‌المللی بشمار آیند، زیرا می‌دانیم این امتیازی نیست که خاص کشورهای بزرگ و باصطلاح ابرقدرت‌ها باشد. خوشبختانه ملت‌های ما در این تماس وسیع ملی به سوی پیشرفت، به نیروی اخلاقی و ارزش‌های روحی و فکری نیرومندی اتکاء دارند که ریشه آن‌ها را در میراث‌های دیرینه مدنی و فرهنگی آن‌ها باید جست.
مردم یوگسلاوی این قدرت معنوی را به کرات از خود نشان داده‌اند و درخشان‌ترین مظاهر آن مبارزه قهرمانی است که یک ثلث قرن پیش این ملت به رهبری قاطع شما در پیکار به خاطر دفاع از آرمان‌های معنوی و حیثیت ملی خویش انجام داد و این همان نیرویی است که تاکنون با موفقیت فراوان در راه تلاشی دیگر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ملت یوگسلاوی بکار افتاده است.
همچنان که شما متذکر شدید در پرتو سیاست همکاری و تفاهم متقابل اکنون همکاری‌های دو کشور ما در مبادلات صنعتی و بازرگانی پیوسته رو به افزایش است و در این مورد زمینه‌های فراوانی برای گسترش حجم داد و ستد بین ایران و یوگسلاوی وجود دارد. یقین است با اقداماتی که اخیراً در راه ایجاد توازن در این مبادلات به عمل آمده این روابط توسعه باز هم بیشتری خواهند یافت.
در عین حال در جهش سریع اقتصادی دو کشور ما زمینه‌های تازه‌ای را برای دیگر همکاری‌های اقتصادی و فنی بخصوص در رشته‌های نفت، معادن، کشاورزی و صنعتی بوجود آورده است که باید از همه فرصت‌های مناسب برای افزایش آن‌ها استفاده شود.
بازدیدهای متقابل مقامات عالیرتبه دولتی دو کشور قطعاً عامل مؤثری در توسعه این همکاری‌های اقتصادی، و ضمناً همانطور که شما اشاره کردید همکاری‌های علمی و فرهنگی است که به همان اندازه اهمیت دارد. در این مورد تذکر این نکته برای من مایه خوشوقتی است که بین دو ملت ما سابقه روابط فرهنگی ممتد و وسیعی وجود دارد که خودبخود زمینه تفاهم و اشتراک مساعی را در این مورد مساعدتر می‌کند.
دانشمندان کشور من به کرّات از آثار ادبی که شعرا و نویسندگان کشور شما در قرون اخیر به زبان فارسی پدیدآورده‌اند و نمونه‌های جالبی از آن‌ها هم اکنون در دانشگاه‌های ما و سایر مراکز علمی ایران نگهداری می‌شود یاد می‌کنند.
مجموعه کتاب‌های خطی فارسی که اکنون در کتابخانه‌های یوگسلاوی وجود دارد از بهترین نمونه‌های نوع خود هستند. دانشمندان متعددی در یوگسلاوی در قرون گذشته و قرن حاضر به ترجمه و انتشار آثار ادبیات فارسی اقدام کرده‌اند که ما از کار آنان صمیمانه تقدیر می‌کنیم. تازه‌ترین این ترجمه‌ها در هنگام برگزاری جشن دو هزار و پانصدمین سال شاهنشاهی ایران انجام گرفت.
همه این سوابق زمینه مناسبی برای توسعه روابط فرهنگی دو کشور ما به موازات توسعه روابط اقتصادی و صنعتی بشمار می‌شود. در مورد روابط بین‌المللی من نیز با نظر آن حضرت موافقم که هر چند در سال‌های اخیر قدم‌های امیدبخش و مهمی در راه کاهش تشنجات و کوشش در راه حل مسالمت آمیز اختلافات برداشته شده، متأسفانه هنوز کانون‌های مختلف بحران و تشنج در جهان از میان نرفته است.
در مورد حادترین این مسائل یعنی بحران خاورمیانه من نظر خود را چند روز پس از جنگ شش روزه ژوئن ۱۹۶۷ رسماً اعلام داشتم و متذکر شدم که عصر ما دیگر عصر استیلای نظامی نیست و نمی‌توان پیروزی نظامی را دلیل موجّهی برای اشغال سرزمین‌های دیگران دانست. سیاست ما در این مورد همیشه طرفداری از اجرای قطعنامه ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ سازمان ملل متحده بوده است و اکنون نیز عقیده داریم که بر آن اساس باید راه صلح پیدا شود.
در مورد هندوچین با اظهار خوشوقتی از موفقیت‌هایی که در این زمینه از راه مذاکرات پاریس حاصل شده است عقیده داریم که می‌باید مفاد این توافق‌ها دقیقاً از جانب همه طرف‌های ذینفع به مورد اجراء گذاشته شود تا کلیه ملل هندوچین بتوانند آزادانه سرنوشت خودشان را تعیین کنند. در زمینه مبارزه با تبعیضات نژادی طبعاً نظر ما با نظر سازمان ملل متحد توافق کامل دارد و شاید تذکر این نکته بی مورد نباشد که این نظر جزئی از اصول فرهنگ و تمدن کهن ایرانی است، زیرا شاهنشاهی ایران که آن حضرت در جشن دو هزار و پانصدمین سال آن شرکت کردید اصولاً بر همین عدم تبعیض و احترام به حقوق انسانی همه افراد و جامعه بنا نهاده شده است. در مورد وضع نگران کننده موجود در شبه قاره هند و پاکستان طبیعی است که ما از نظر ارتباط نزدیک جغرافیایی به این منطقه نسبت به آن توجه خاص داریم و صمیمانه امیدواریم مشکلاتی که اکنون در این زمینه وجود دارد با حسن نیت و بر اساس واقع بینی و دوراندیشی و تفاهم برطرف گردد، زیرا حیاتی‌ترین عامل برای موفقیت، مساعی ملل شبه قاره در راه ترقی و پیشرفت صلح و آرامش است. شاید مهمترین مسئله‌ای که شما در بررسی بحران‌ها و مسائل بین‌المللی بدان اشاره کردید موضوع فاصله روزافزون بین کشورهای ثروتمند و کشورهای در حال توسعه باشد، زیرا این موضوعی است که مستقیماً در معرض یک انفجار خطرناک قرار داده است.
جلوگیری از بروز چنین انفجاری مستلزم واقع بینی بیشتری از جانب کشورهای پیشرفته و برداشت صحیح تری از طرف آن‌ها در امر همکاری اقتصادی و بازرگانی و صنعتی میان این کشورها و ممالک در حال توسعه است و این کاری است که به نفع تمام جامعه انسانی و در درجه اول خود کشورهای پیشرفته می‌باید هر چه زودتر انجام گیرد.
در مورد سیاست خارجی تذکر این نکته لازم است که کشور من از یک سیاست مستقل ملی پیروی می‌کند که بر همزیستی و همکاری با همه کشورها و ملت‌ها بر اساس احترام متقابل به حقوق و حاکمیت، استقلال ملی و تمامیت ارضی بدون در نظر گرفتن سیستم حکومت و ایدئولوژی آن‌ها متکی است و در این مورد ما بیش از همیشه مواد منشور ملل متحد را تأیید می‌کنیم.
شما حضرت رئیس جمهوری به اهمیت تبادل نظرهای شخصی ما در باره مسائل مربوط به همکاری دو کشور و در عین حال در امور بین‌المللی اشاره کردید. تأیید کامل این نظر برای من مایه کمال خوشوقتی است، زیرا از نظر من شما نه تنها رئیس یک کشور دوست هستید، بلکه یک انسان عالیقدر هستید که در تمام طول زندگانی قهرمانی و پرمبارزه خود نشان دادید که در راه دفاع از آرمان‌ها و معتقدات خویش حاضر به هیچگونه سازش و گذشت نیستید.
سال‌های دراز است که شما زندگانی خود را یکسره وقف ترقی و سعادت ملت خویش و در عین حال وقف تلاش برای صلح و تفاهم بین‌المللی کرده‌اید و طبعاً برای من و ملت من توجه به این واقعیت احترام عمیقی برای شما بوجود آورده است.
تندرستی و شادکامی شخص حضرت پرزیدنت تیتو و بانو تیتو را به امید ترقی و رفاه روزافزون ملت جمهوری سوسیالیستی فدراتیو یوگسلاوی و تقویت صلح و تفاهم بین‌المللی آرزومندم.