سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باریابی دولت حسنعلی منصور به پیشگاه همایونی ۱۷ اسفند ۱۳۴۲

درگاه انقلاب شاه و مردم

درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی

برنامه عمرانی سوم

سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باریابی دولت حسنعلی منصور به پیشگاه همایونی ۱۷ اسفند ۱۳۴۲

(پس از معرفی هیئت دولت آقای حسنعلی منصور به پیشگاه همایونی)

البته همه شما در این سال‌های اخیر پس از قیام ملی ۲۸ مرداد که سرنوشت مملکت در مسیر تازه‌ای وارد شد و دوره بلاتکلیفی و سپردن سرنوشت کشور به قضا و قدر و احیاناً تمایلات و افکار غیر مثبت و یا افکار پریشان خاتمه پیدا کرد در جریان امور بوده‌اید. سعی شد مملکت به مسیری مطابق شئون و امکانات آن و استعداد ملت و تمدن باستانی و نبوغ ذاتی مردم هدایت شود. خداوند نعمت‌هایی به این مرز و بودم عطا فرموده است که باعث پیشرفت هر قومی می‌تواند باشد. به عقیده من در درجه اول این نعمت‌ها ثروت انسانی است که این مملکت را در سه هزار سال تاریخ حفظ کرده است. اوقاتی بود که انوار عظمت و ترقی و تمدن ایران در قسمت بزرگی از دنیای آن روز تشعشع داشت، و سایر مردم از آن بهره‌مند می‌شدند. البته در این دوران طولانی تاریخ بزرگ ما گاه گاهی دوران انحطاط نیز همراه داشته است، که آخرین این دوره‌های انحطاط مواجه با رستاخیز صنعتی دنیا و عقب افتادگی ما بوده است. می‌دانید که در سال‌های قبل از ۱۲۹۹ در موقعی که دنیای مترقی به سرعت رو به توسعه می‌رفت ما چه وضعی داشتیم. در سال ۱۲۹۹ اقدامی بزرگ به عمل آمد و دیدیم که سرسلسله دودمان پهلوی ایران را به چه مراحلی از پیشرفت رسانید، تا آنکه در شهریور ۱۳۲۰ وضع دنیا و موقع جغرافیایی ما موجب شد که ترقی و استقلال ایران و نقشه‌های بزرگی که برای پیشرفت داشتیم متوقف شود و شالوده‌های اساسی مملکت متزلزل گردد. کشور اشغال شد، ستون‌های پنجم بیگانه بوجود آمد، روح اجنبی پرستی و خیانت آشکارا به مملکت از یکسو و شناختن قدرت مصنوعی برای خارجی از سوی دیگر، ما را مدتی سرگرم یک رشته حوادثی کرد که در چند مرحله منجمله در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در وقایع آذربایجان کشور ما را به دیار نیستی سوق داد، ولی عنایت خداوندی باعث شد که تصمیمی بگیریم که در سال ۱۳۲۵ تمامیت ارضی ایران حفظ شود. این یک معجزه بود. در سال ۱۳۳۲ باز یک معجزه باعث شد که این مملکت حفظ شود و به اراده خداوند مملکت از سقوط نجات یابد. روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ را بخاطر دارید که در شهر تهران چه شعارهایی روی زمین‌‎ها و دیوارها علیه استقلال مملکت نوشته می‌شد. از سال ۱۳۳۲ به این طرف با توجه به آن سوابق و آن تجربیات ما برای حفظ منافع مملکت ناچار شدیم از خوش باوری‌ها چشم پوشی کنیم. سیاستی که پیش گرفتیم سیاستی مثبت بود، و دیدید که به خواست خداوند سیاست خارجی ما چقدر به مصلحت کشور و منافع مردم و مملکت تمام شد. در این سیاست آنچه در نظر گرفته شد صرفاً مصلحت کشور بود. با روح اجنبی پرستی و شناختن قدرت غیر عادی برای بیگانه مبارزه شد و آخرین آثار این روح خود بخود از بین خواهد رفت، و این ننگ بر طرف خواهد شد که ایرانی از خارجی بپرسد درباره ما چه فکر می‌کنی و ما چه باید بکنیم؟

با وجود تمام پیشرفت‌هایی که کرده بودیم در سال ۱۳۴۱ با مطالعه وضع دنیا و پیشرفت سایر ملل و برنامه‌هایی که ملل دیگر برای پیشرفت‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی خود طرح ریزی کرده بودند لازم دیدم ما هم منظره بیست سال یا سی سال آینده را در نظر بگیریم و مطابق امکانات مملکت برنامه مقتضی را طرح‌ریزی کنیم. برنامه ما چیزی غیر از انقلاب کامل و همه جانبه نمی‌توانست باشد، زیرا خداوند وضعی را برای ما فراهم کرده که امکان انجام این برنامه‌ها را بدون کوچکترین خطری و اشکالی میسر ساخته است. بیست و چند سال سلطنت برای من با توجهات الهی چنان موقعیت‌هایی فراهم کرد که می‌توانستم این کار را انجام بدهم، و غفلت از این امر مهم را نزد خداوند و وجدان خودم قصوری می‌دانستیم. در نتیجه دست به اقدامی زدیم که بی اینکه بخواهیم غلو بکنیم در دنیا به عنوان اصیل‌ترین انقلاب‌ها مورد قبول واقع شده است، و تمام نقشه‌های ما در حدود روح منشور انقلاب شش بهمن معطوف به آن است که این انقلاب را تکمیل کند.

دولت گذشته که امروز صبح استعفا داد در راه این انقلاب زحمت کشید و مورد قدردانی واقع شد. وظیفه دولت حاضر تطبیق تشکیلات مملکتی برای بهره برداری از این انقلاب و آماده کردن عموم طبقات مردم برای پیشرفت در این راه است، که البته وظایف خود شما و بیشتر اعضاء هیئت دولت از این جهت دارای دو جنبه است: یکی وظیفه دولتی و دیگری وظیفه سیاسی.

با حفظ رژیم مشروطه و دمکراتیک ما این انقلاب را به حداکثر خواهیم رسانید.

انتظار من از وزراء جدید وزارتخانه‌های جدید این است که هر دقیقه از این وقتی را که در اختیار ما است گرانبها بدانند. یک ثانیه وقت تلف کردن گناه است. البته لازم نیست برای شما از درستکاری صحبت کنم، چون همه مردم درستکاری هستید، ولی تمام دستگاه‌های شما باید با صحت و درستی اداره شود. باید بدانید که تحمل کوچکترین عوامل فساد نخواهد شد. برای اینکه مسئولیت مشخص بشود اول مسئولیت را از وزراء خواهم خواست و شما نیز باید از رؤسا و کارمندان خود مسئولیت بخواهید. امکانات ما برای بهره برداری از منافع مملکت زیاد است. ثروت ما فقط نفت نیست. در مورد همین نفت نیز بزودی نتایج اولیه اقدامات روشن خواهد شد و شرکت ملی نفت ایران به پایه‌ای خواهد رسید که گمان نمی‌کنم در دنیا رقیب داشته باشد.

به موازات استخراج این ثروت ثروت‌های دیگری موجود است. هرگاه مثلاً ما بتوانیم محصول پنبه را به سالی پانصد هزار تُن برسانیم حساب کنید چه درآمدی عاید ما می‌شود؟

بهره برداری از جنگل‌‎های ایران و مهیا کردن اراضی کشاورزی که زیر سطح موجود و سطح‌های آینده خواهد بود با اصول جدید کشاورزی نتایج بسیار درخشانی خواهد داشت. شنیده‌ام ده تا بیست هزار هکتاری که زیر سد دز آماده شده از همین حالا نتایج بسیار خوبی داده است. اهمیت صنایع پتروشیمی معلوم است. ایجاد صنعت ذوب آهن برای ما موضوع فوری و فوتی شده است. در بیست سال آینده میزان «درصد» فعلی که در دهات زندگی می‌کنند باید معکوس شود و به همان تناسب مملکت باید صنعتی بشود، و من این چند مورد را فقط به عنوان مثال یادآور شدم.

برای رفاه مردم قوانین انقلاب باید تکمیل شود. هر نوع بیمه و همچنین بیمه‌های فعلی باید تکمیل گردد. موضوع خانه‌های سازمانی و تأمین مسکن برای مردم امری مهم است و به همین جهت به وزارت آبادانی و مسکن اهمیت زیادی می‌دهیم و ایجاد وزارتخانه آبادانی و مسکن بدین منظور است که بتوان هم برای مردم تأمین مسکن نمود و هم به رونق اقتصادی و ایجاد کار پرداخت.

در قسمت وزارت دارایی و امور مالی ترتیب جدیدی باید داده شود و در قسمت بودجه نویسی باید تجدید نظر شود. دستگاه وصول مالیات باید منطبق با یک دستگاه مترقی باشد.

وزارت دادگستری اهمیت خودش را دارد و مطابق روح انقلاب ما باید مظهر تساوی افراد در برابر قانون باشد. نه اسم افراد و نه محلی که به دنیا آمده‌اند هیچ چیز نباید در کار مراجعان به دادگستری تأثیری داشته باشد. مسلماً دادگستری باید از سیاست دور باشد و وسایلی فراهم نماید که حداکثر سرعت در کارهای آن بوجود آید و با فساد به شدت مبارزه شود، زیرا هیچ دستگاهی قوام و دوام نخواهد داشت مگر اینکه اساس آن صحت عمل باشد.

قسمت قوای تأمینیه البته برنامه معینی دارد. ما آرزومند خلع سلاح عمومی دنیا هستیم و شرط عقل هم همین است، منتها تا موقعی که شرایط اطمینان بخشی فراهم نشده باشد با خطراتی که گاه و بیگاه در دنیا بروز می‌کند آنی از انجام وظیفه و فراهم کردن آن چیزی که مورد لزوم و احتیاج مملکت است نمی‌توانیم غفلت کنیم. کار فرهنگ خیلی مورد توجه و علاقه ما است، زیرا ما اگر بخواهیم ریشه بیسوادی را بکنیم شاید به هفتاد تا هشتاد هزار معلم جدید احتیاج داریم، آن هم به معلمی که به وظیفه خطیر خود کاملاً آگاه باشد. به همین جهت به دستگاه فرهنگ باید کمال توجه بشود و بعضی عدم تمرکزها باید از بین برود. در مورد وزارت بهداری هم همینطور است.

البته مطالب خیلی زیاد است و این دولت برنامه‌هایی تنظیم کرده است. مملکتی که رو به ترقی و پیشرفت است به خطوط مواصلات احتیاج دارد. وزارت راه باید به پیشرفت خود ادامه دهد. در وزارت کشاورزی باید تقسیمات کشوری و وضع شهرداری‌ها و واگذاری کار مردم به مردم و تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی با کمال دقت مطالعه و دنبال شود.

تا موقعی که این برنامه‌ها را انجام دهید مسلماً از طرف من حمایت خواهید شد.