دیدار رسمی محمد زیادباره پرزیدنت سومالی از ایران ۶ تا ۸ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| درگاه شهبانو فرح پهلوی | دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
دیدار رسمی محمد زیادباره پرزیدنت سومالی از ایران ۶ تا ۸ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۶ دی ماه ۲۵۳۶ محمد زیادباره پرزیدنت دموکراتیک سومالی و همراهان برای یک دیدار سه روزه وارد تهران شدند. شاهنشاه آریامهر از میهمان ارجمند در فرودگاه مهرآباد پیشباز کردند. هواپیمای پرزیدنت زیادباره ساعت ۱۶ در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست و شاهنشاه آریامهر در پای پلکان هواپیما خوش آمد گفتند. در این هنگام پرزیدنت جمهوری دموکراتیک سومالی وزیر خارجه، وزیر معادن و آب، مشاوران و کارشناسان عالی و دیگر همراهانشان را به شاهنشاه آریامهر معرفی کردند. شاهنشاه آریامهر نیز آموزگار نخست وزیر، شریف امامی رییس سنا، ریاضی رییس مجلس شورای ملی، ارتشبد ازهاری رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، سپهبد هاشمی نژاد رییس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر، امیر اصلان افشار رییس کل تشریفات شاهنشاهی، معینیان رییس دفتر شاهنشاهی و سپهبد بدره‌ای فرمانده گارد شاهنشاهی را به پرزیدنت زیادباره شناساندند. آنگاه سران دو کشور در جایگاه ویژه قرارگرفتند و دسته موزیک شاهنشاهی سرود ملی دو کشور را نواخت.
شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت زیادباره یک راست از فرودگاه رهسپار کاخ پذیرایی شهری شدند و نخستین دور گفتگوهای خصوصی رهبران ایران و سومالی پس از نیمروز در کاخ پذیرایی شهری انجام شد.
از سوی شاهنشاه آریامهر شامگاه ۷ دی ماه میهمانی شامی به افتخار رئیس جمهوری سومالی در کاخ نیاوران برگزار شد. در این میهمانی والاحضرت شاهپور عبدالرضا پهلوی، جمشید آموزگار نخست‌وزیر، شریف امامی رئیس مجلس سنا، امیرعباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی، عباس خلعتبری وزیر امور خارجه، رضا امین وزیر صنایع و معادن، همراهان حضرت رئیس جمهوری سومالی و شماری از بلندپایگان کشوری و لشگری شرکت داشتند. در سر میز شام شاهنشاه آریامهر در سخنانی فرمودند:[۱]
- حضرت رئیس جمهوری،
- برای من پذیرایی از آن حضرت و همراهانشان مایه کمال خوشوقتی است. ما مقدم شما را نه تنها به عنوان رئیس یک کشور دوست و همکیش گرامی می‌داریم بلکه در عین حال آن را تجدید عهد یک پیوند تاریخی کهن می‌شماریم که طی قرون متمادی میان دو سرزمین ما برقرار بوده است. این رابطه نزدیک از نیمه قرن دوم هجری که گروه بزرگی از ایرانیان به طور دسته جمعی از خلیج فارس به سرزمین شما مهاجرت کردند و به نام شیرازی‌ها در آن جا سکونت گزیدند، آغاز شد. از آن پس ایرانیان دیگری نیز به سومالی رفتند و عمیقاً شریک زندگی مردم آن شدند و به صورت جزیی از جامعه سومالی درآمدند. در طول چندین قرن کشتیرانان ایرانی و سومالی مشترکاً نقش درجه اولی را در بازرگانی دریایی از مقدسیه تا چین به عهده داشتند و راهنامه‌های معروف ایرانی راهنمای بسیاری از سفرهای دریایی ساحل آمریکا بود. آثار تاریخی و هنری متعددی از قبیل آرامگاه فقید برجسته ایرانی به نام عبدالله خراسانی در شنگان و کتیبه مسجد «رابع رکن» مقدسیه که از سازنده آن به نام خسرو شیرازی باقی مانده است، نمونه‌هایی از این شرکت همه جانبه ایرانیان در تاریخ ملت سومالی است. یادآوری این نکته نیز جالب است که نخستین تاریخ جامعه سومالی در سال ۱۱۸۲ هجری توسط مؤلفی به نام شیرازی که اجداد او از هفت قرن پیش از آن در سومالی اقامت داشته‌اند نوشته شده است. بدین ترتیب مسافرت شما به کشور ما در واقع ادامه یک سنت دیرینه تاریخی است که برای هر دو ملت همواره با خاطره دوستی توأم بوده است. این سنت در حال حاضر نیز قطع نشده است زیرا سال جاری شاهد مسافرت وزیر خارجه ایران به کشور شما و مسافرت اعضای عالیرتبه شورای انقلاب سومالی به کشور ما بوده است.
- ما با خوشوقتی ناظر کوشش‌های وسیع جمهوری دمکراتیک سومالی تحت رهبری مدبّرانه و فعالانه آن حضرت در همه زمینه‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی هستیم که پیشرفت همه جانبه کشور شما را همراه داشته است. برنامه‌های گسترده شما در امر مبارزه با بیسوادی تبدیل جامعه قبیله‌ای به یک جامعه مدرن انجام موفقیت‌آمیز برنامه توسعه روستایی اجرای برنامه توسعه و عمران سال ۱۹۷۱ و برنامه پنج ساله اقتصادی که در سال ۱۹۷۴ آغاز شده است و فعالیت‌های وسیع دیگری در زمینه‌های ارتباطات منابع کشاورزی، صنعت، بهداشت، خواربار، راهسازی، فرودگاه برق و نیرو و رشته‌های مختلف دیگر نمایانگر پیشرفت‌های اساسی سومالی هستند. در همه این موارد شخصیت بارز شما به عنوانی یک رهبر مورد احترام و علاقه و سرمشق کار و قناعت که به ملت خود عرضه داشته‌اید بهترین راهنمای موفقیت بوده است. در دو روزی که خوشوقتی پذیرایی شما را در پایتخت خود داشته‌ایم، مذاکرات دوستانه و ثمربخشی میان ما انجام گرفته که طبعاً حسن تفاهم متقابل را تقویت کرده است. در این مذاکرات مخصوصاً ما در این باره اتفاق نظر داشتیم که اقیانوس هند باید یک منطقه صلح و امنیت باشد.
- تندرستی و شادکامی شخص شما حضرت رئیس جمهوری، ترقی و رفاه روزافزون ملت دوست و همکیش سومالی و تقویت باز هم بیشتر روابط دوستی و همکاری ایران و سومالی را آرزو می‌کنم.
سخنان رئیس جمهوری
پس از بیانات شاهنشاه آریامهر حضرت رئیس جمهوری سومالی در پاسخ سخنان شاهنشاه آریامهر چنین فرمودند:
- اعلیحضرتا
- کلمات از ادای احساسات کامل بشری قاصر است و زمانی که این کلمات به یک زبان بیگانه ادا شود انتقال این احساسات به مراتب دشوارتر خواهد بود. با وجود این اطمینان دارم که اعلیحضرت می‌توانند از حالات و احساساتی که از قلب و اندیشه ما سرچشمه می‌گیرد، دریابند از اینکه در کنار ایشان هستیم چقدر خوشحال و شادمانیم. از سوی خودم و از سوی همراهانم پروانه می‌خواهم از شما و خاندان جلیل سلطنت از دولت و از مردم ایران به خاطر پذیرایی گرم برادرانه و میهمان نوازی‌ای که از لحظه ورود ما به کشور بزرگ و شهر زیبای شما نسبت به ما مبذول داشتید عمیقاً و صمیمانه تشکر کنم. ما خاطرات فراموش نشدنی اقامت خود را در تهران که مملو از شادمانی است با خود به کشورمان خواهیم برد و صمیمیت و عشقی که مردم کشور ما نسبت به ما ارزانی داشته‌اند گرامی خواهیم داشت. پیشرفت‌های سریعی که کشور شما بدان دست یافته است در وهله نخست به درایت و تصمیم راسخ آن اعلیحضرت به حفظ استقلال وحدت ملی بستگی داشته است. در مدت کوتاه پس از جنگ جهانی دوم دگرگونی‌های مختلفی در زمینه اقتصادی سیاسی و اجتماعی در کشور شما روی داده است. در سایه رهبری‌های خردمندانه و روشن‌بینانه شما درآمد سرانه ایران به بیش از ده برابر افزایش یافته است. در نتیجه انجام گرفتن اصلاحات ارضی در ایران و تحقق برنامه‌های بلندپروازانه توسعه صنعتی، کشور شما در جرگه کشورهای پیشرفته و طراز اول جهان قرار گرفت. نقش ایران در صحنه سیاست بین‌المللی سازنده و مورد ستایش ماست. تمام این موفقیت‌ها تنها در نتیجه رهبری‌های خردمندانه آن اعلیحضرت و حمایت بی دریغ مردم ایران از معظم‌له میسر شده است. از آن جا که دو کشور ما به خاطر وجود علایق اسلامی، احساسات متقابل و داشتن ریشه‌های عمیق تاریخی با یکدیگر ارتباط دارند ما نیز در مورد کشور شما همان احساسات برادرانه و صمیمانه را داریم. بنادر باراوا، مرکا، بندر عباس و وارشیکف مراکز مشهوری هستند که در طول قرون و اعصار مناسبات فرهنگی، اجتماعی و تجاری را بین ایران و سومالی توسعه و رونق بخشیدند. موگادیشو پایتخت کشور ما به اعلیحضرت تعلق دارد زیرا نام آن به گفته بسیاری از تاریخ دانان از نام ماگاد شاه گرفته شده است که مقر حکومت وی بوده است. عمیقاً خوشحالیم که این روابط تاریخی و سنتی بین ملت‌های ما انگیزه جدیدی به دست می‌دهد که در آینده مناسبات و همکاری‌های نزدیکتر و ثمربخش‌تری بین دو کشور ما پدید آید. صرف نظر از انگیزه‌های تاریخی اوضاع و احوال جاری بین‌الملل و تحولاتی که اخیراً در منطقه ما ایجاد شده است مسئولیت تازه‌ای به عهده ما گذارده است تا با تلاش بیشتر و درک آرمان‌های مشترک با یکدیگر همکاری کنیم.
- اجازه فرمایید بار دیگر از پذیرایی برادرانه‌ای که نسبت به ما به عمل آمده است از آن اعلیحضرت سپاسگزاری کنم. فرصت را غنیمت می‌شمارم و از درگاه خداوند یکتا می‌خواهم وجود معظم‌له را همواره سلامت دارد و آرزومندم ملت برادر ایران همواره در صلح و سعادت بسر برد.
سومالی خواستار پشتیبانی ایران شد
۷ دی ماه ۲۵۳۶ ورود پرزیدنت زیادباره پرزیدنت سومالی به تهران در زمانی که پرزیدنت کارتر و ملک حسین نیز به زودی وارد تهران می‌شوند، تهران را به مرکز فعالیت‌های مهم دیپلماتیک و مرکز توجه جهانیان دیگرگون ساخته است. ناظران سیاسی برای مذاکرات شاهنشاه و پرزیدنت زیادباره اهمیت زیادی قائلند. درباره جزییات این گفتگو گزارشی به چاپ نرسیده است، اما خبرگزاری‌های خارجی و از جمله خبرگزاری یونایتدپرس نوشته‌اند که سومالی خواستار کمک اقتصادی و نظامی ایران است. یونایتدپرس در گزارشی نوشته است،
سفر ۳ روزه پرزیدنت زیادباره به تهران در آستانه سفر جیمی کارتر و ملک حسین اهمیت زیادی دارد. پرزیدنت زیادباره شاهنشاه را در جریان آخرین تحولات نظامی منطقه جنگی اوگادن قرار می‌دهد. خبرگزاری رویتر نیز نوشته است که رهبر سومالی می‌کوشد تا نظر شاهنشاه را برای گفتگو با جیمی کارتر درباره بهبود روابط سومالی و آمریکا جلب کند.
پرزیدنت زیادباره می‌خواهد که از آمریکا اسلحه دریافت کند. با توجه به نقش مهمی که سومالی در نگاهبانی امنیت شاخ آفریقا و آزادی کشتیرانی در خلیج عدن و دریای سرخ دارد و با توجه به جنگی که هم اکنون میان مردان مسلح هوادار سومالی و سربازان اتیوپی در منطقه اوگادن ادامه دارد، گفتگوهای تهران اهمیت ویژه خود را نشان می‌دهد. همزمان با گفتگوهای شاهنشاه و پرزیدنت زیادباره روابط دو جانبه و مسایل منطقه با هم گفتگو کردند. عبدالرحمان جمعه باره وزیر خارجه سومالی و مشاوران عالی پرزیدنت در حزب سوسیالیست سومالی همراه پرزیدنت به تهران آمده‌اند.