دیدار رسمی انور سادات پرزیدنت مصر و بانو سادات از ایران ۳۱-۲۵ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
| سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی | دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
دیدار رسمی انور سادات پرزیدنت مصر و بانو سادات از ایران ۳۱-۲۵ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
حضرت انور سادات رئیس جمهوری مصر و همسرشان بانو جهان سادات پس از نیمروز سه شنبه ۲۵ خرداد ماه در میان پیشباز گرم شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو وارد تهران شدند. شاهنشاه و شهبانو هنگام ورود رئیس جمهوری مصر و بانو سادات در پای پلکان هواپیما از ایشان پیشباز کردند. در آیین رسمی فرودگاه نخست وزیر، رؤسای دو مجلس و بانوان‌شان، وزیر دربار شاهنشاهی و بانو، وزیر امور خارجه و بانو، ندیمه علیاحضرت شهبانوی ایران، رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، رئیس سرای نظامی شاهنشاهی و ژنرال آجودان شاهنشاه، رئیس کل تشریفات شاهنشاهی و بانو، رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی، رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و فرمانده گارد شاهنشاهی و اعضای سفارت مصر حضور داشتند. در فرودگاه مهرآباد تشریفات رسمی و نظامی پیشباز از رئیس جمهوری برپا شد و پس از پایان تشریفات، اعلیحضرتین و میهمانان عالی‌قدرشان رهسپار میدان شهیاد شدند. در آنجا آقای نیک پی شهردار تهران کلید طلایی شهر و هدیه اهالی پایتخت را در آیینی ویژه به حضرت رئیس جمهوری تقدیم کرد. نخستین دور گفتگوها چهارشنبه ۲۶ خرداد ماه در کاخ سعدآباد آغاز خواهد شد. دور دوم گفتگوها در رامسر انجام می‌یابد. امشب از سوی اعلیحضرتین به افتخار رئیس جمهوری مصر و بانو، میهمانی شام در کاخ نیاوران برپا خواهد شد و در سر میز شام، رهبران دو کشور بیاناتی ایراد خواهند کرد.
هنگام ورود پرزیدنت سادات و بانو در مدخل میدان شهیاد به پیروی از یک سنت دیرینه ایرانی، اسپند دود شد و اعلیحضرتین و میهمانان عالی قدر از برابر صف سپاهیان انقلاب، اعضای لژیون خدمتگزاران بشر، اعضای شوراهای داوری، پیشاهنگان و اعضای جمعیت شیر و خورشید سرخ و دیگر نمایندگان طبقات مختلف مردم عبور کردند.
از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ضیافت شامی به افتخار حضرت رئیس جمهوری مصر و بانو سادات در کاخ نیاوران برپا شد. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در جریان میهمانی در کاخ نیاوران، والاحضرت ولیعهد، والاحضرت شاهپور علیرضا و والاحضرت شاهدخت فرحناز و والاحضرت شاهدخت لیلا پهلوی را به حضرت رئیس جمهوری مصر و بانو سادات معرفی کردند.
سر میز شام شاهنشاه آریامهر سخنانی ایراد فرمودند:[۱]
- حضرت رئیس جمهوری و بانو،
- برای شهبانو و من مایه کمال خوشوقتی است که یک بار دیگر مقدم شما و بانو سادات را به کشور خودمان شادباش بگوییم، کشوری که همواره با کمال علاقمندی و صمیمیت آماده پذیرایی شما به عنوان یک دوست عالیقدر و به عنوان یکی از شایسته‌ترین رهبران جهان امروز است، و از شما نیز انتظار دارد که در اینجا واقعاً خود را در خانه خویش احساس کنید.
- شما برای ما نه تنها نماینده اول کشوری هستید که یکی از قدیمی‌ترین روابط تاریخ جهان در طول هزاران سال، ما را با آن پیوند داده‌است، بلکه در عین حال زمامدار بزرگی هستید که سرنوشت کشور کهنسال و اصیل خویش را در یکی از حساس‌ترین مراحل تاریخ مصر و تاریخ جهان با کمال شایستگی و صلاحیت رهبری می‌کند. مسئولیتی که شما بر عهده دارید، مسلماً یکی از سنگین‌ترین مسئولیت‌هایی است که یک زمامدار می‌تواند بار آن را به دوش گیرد، ولی ما با کمال علاقه شاهد آن هستیم که شما با چه خردمندی و درایت شایان ستایشی این وظیفه خطیر را ایفا می‌کنید. شما، همان طور که لازمه یک زمامدار واقعی است، شهامت را با واقع‌بینی و قاطعیت را با دوراندیشی درآمیخته‌اید و همواره نشان داده‌اید که دفاع از مصالح واقعی کشور خویش را تنها رسالت حقیقی خود می‌شمارید. خوشبختانه در طی این راه دشوار، شما از پشتوانه استوار اعتماد و پشتیبانی بی‌دریغ ملت خویش برخوردارید. من خود در سفر اخیر خویش به مصر از نزدیک شاهد این پیوند عمیق شما و ملتتان بودم و با خوشوقتی احساس کردم که شما با اتکا به این پشتوانه نیرومند، کاملاً خواهیدتوانست راهی را که با شهامت بسیار در راه تأمین مصالح کشور خویش در پیش گرفته‌اید، با قدرت و قاطعیت دنبال کنید.
- نیازی به تذکر این نکته نیست که تا آنجا که به ایران مربوط می‌شود، ما به عنوان یک دوست واقعی و یک دل، با اعتقاد راسخ به درستی و سازندگی راهی که شما در پیش دارید، با شما و در کنار شما هستیم. شاهد عملی این نزدیکی، همکاری روزافزونی است که اکنون در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و شئون مختلف دیگر، میان ایران و مصر برقرار است. دو کشور ما امروز از راه قراردادهای مودت، بازرگانی، قضایی، فرهنگی، اطلاعاتی، موافقتنامه‌های هوایی و جهانگردی، مبادلات دانشجویی و غیره با یکدیگر ارتباطی همه جانبه دارند، که اجرای طرح‌های مشترک عمرانی و آبادانی و صنعتی و مالی، این همکاری را در مقیاسی وسیع توسعه داده‌است. دید و بازدیدهای مقامات رسمی دو کشور که اکنون به صورت یک سُنت ثابت درآمده‌است، نشان دهنده گسترش روزافزون این همکاری‌ها است.
- سال گذشته تقریباً در همین روزها، به دعوت محبت‌آمیز آن حضرت، ولیعهد ایران طی نخستین سفر رسمی خود در خارج از کشور خویش، در بازگشایی ترعه سوئز و منطقه آزاد پورت سعید شرکت جستند. این دیدار که در همراهی آن حضرت انجام گرفت و ولیعهد خاطرات بسیار خوبی از آن همراه آورده‌اند، طبعاً منعکس‌کننده بهترین آرزوهای ملت ایران برای پیروزی کامل ملت در استیفای حقوق ملی خود و اجرای موفقیت‌آمیز برنامه‌های وسیع سازندگی و پیشرفت بود.
- دیدار کنونی آن حضرت از ایران، به من فرصت آن می‌دهد که بار دیگر از پذیرایی بسیار گرم شما و دولت مصر، چه در سفر شهبانو و من که طی آن دیدار آثار شکوه و عظمت مصر کهن و تلاش سازنده مصر نوین ما را عمیقاً تحت تأثیر قرار داد، و چه در سفر ولیعهد ایران، سپاسگزاری کنم.
- حضرت رئیس جمهوری،
- ما به خوبی آگاهیم که اکنون شما با چه مسائل دشوار و سنگینی روبه‌رو هستید، زیرا شما در مواجهه با این مسائل، نه تنها رئیس جمهوری یک کشور بزرگ عربی به شمار می‌آیید، بلکه در عین حال مسائل تمام جهان اسلامی و مسئله صلح جهانی نیز در پیش روی شما است. ولی ما به این واقعیت نیز آگاهیم که در این مورد شایستگی و درایت شما از هر جهت جوابگوی این دشواری‌ها است. سیاست مدبرانه و واقع‌بینانه شما در مقابله با این مسائل، تأیید و پشتیبانی اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان را در سازمان ملل متحد و در صحنه سیاست جهانی جلب کرده‌است، زیرا راه شما راه حق و صدای شما صدای منطق است. بدیهی است اصولی که شما درمورد بازگرفتن سرزمین‌های اشغال‌شده عربی و احقاق حقوق حقه ملت فلسطین از آن دفاع می‌کنید، مورد تأیید کامل ما است و ما چه در مجامع بین‌المللی و چه در زمینه عملی، پیوسته از این اصول که منطبق با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد است، پشتیبانی کرده‌ایم و خواهیم کرد.
- در این فرصت مایلم مراتب نگرانی و تأثر عمیق خودم و همه ملت ایران را از بابت حوادث غم‌انگیز و ناگوار کنونی لبنان ابراز دارم و صمیمانه آرزو کنم که هر چه زودتر صلح و آرامش به این کشور بازگردد.
- با آرزوی قلبی، موفقیت شما و ملتتان، تندرستی و شادکامی شخص شما حضرت رئیس جمهوری و بانو سادات، رفاه و پیشرفت روزافزون ملت نجیب برادر و دوست و هم کیش مصر، توسعه و تقویت هر چه بیشتر روابط دوستی و همکاری دو کشور، سعادت و ترقی جهان اسلامی و صلح و تفاهم بین‌المللی را خواستارم.
سخنان پرزیدنت سادات. در پاسخ فرمایشات شاهنشاه آریامهر، حضرت رئیس جمهوری مصر انور سادات بیاناتی ایراد کردند و گفتند:
- اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر گرامی،
- علیاحضرت شهبانو،
- اجازه فرمایید از جانب خود و همراهانم از میهمان‌نوازی و استقبال گرم و برادرانه‌ای که از طرف شما و ملت برادر ایران از ما بعمل آمده است تشکر کنیم. ما این میهمان‌نوازی و پذیرایی گرم را استقبال و میهمان‌نوازی از همه ملت مصر می‌شماریم. مایلم در این فرصت سپاسگزاری قلبی خویش را از بابت سخنان محبت‌آمیز و راستینی که نسبت به من و ملت ما ایراد فرمودید، تقدیم دارم. پرزیدنت سادات پس از اشاره به روابط تاریخی دو کشور گفتند: البته سهم بسیار بزرگ اندیشمندان ایرانی در گسترش اندیشه اسلامی و علوم دینی در تحکیم این پیوستگی تأثیر فراوان داشته است که در رأس آنها می‌باید از بخارایی و اصفهانی و ابن سینا و رازی و سیبویه نام برد. اینان دانشمندانی بزرگوارند که ملت مصر برای آنان حد اعلای احترام را قائل است و خویش را از نظر دانش و معرفت مرهون ایشان می‌شمارد. دانشمندان ما در شناساندن این بزرگواران به جهان خارج از راه معرفی شرح زندگی و آثارشان کوشیده‌اند. پرزیدنت سادات با اشاره به روابط دو کشور افزودند: دو ملت ما بخوبی احساس کرده‌اند که این همکاری سازنده هم برای خود آنها و هم برای سایر ملت‌های این منطقه تا چه حد سودمند است و مسلماً در آینده‌ای نزدیک آثار گسترده‌تر این همکاری را باز هم بیشتر احساس خواهند کرد. باید از روی کمال انصاف تذکر دهم که این جهش ثمربخش روابط دو کشور مرهون آن اعلیحضرت است زیرا شما با دوراندیشی و آینده‌نگری خاص خویش ایجاد روابط نزدیک و پیوند استوار دو ملت را امری ضروری و دور از تردید و ابهام تشخیص داده‌اید. شاهنشاه و دوست گرامی، مردم مصر در این روزهای فرخنده که ملت ایران پنجاهمین سال شاهنشاهی خاندان جلیل پهلوی را جشن می‌گیرد صمیمانه شریک شادی شما هستند. به مناسبت این جشن ما نیز همراه شما احساس غرور می‌کنیم زیرا این بزرگداشت پیروزی‌هایی را که به همت والای پدر بزرگوارتان انجام گرفته است در نظر ما مجسم می‌سازد و نمایانگر شکوفایی اقتصادی و اجتماعی کشور شما است. پرزیدنت سادات پس از برشمردن پیشرفت‌ها و موفقیت‌های ایران تحت رهبری شاهنشاه گفتند: شاید بزرگ‌ترین موفقیت شما این باشد که توانسته‌اید کشورتان را از استقلال واقعی برخوردار سازید. استقلالی که به آزادی اراده و توانایی در اداره سیاست کشور دور از هر گونه مداخله بیگانگان متکی است و تمام اشکال گوناگون پیروی از دیگران و قبول استیلاجویی آنان را مردود می‌شمارد. تجربه‌های تلخی که ما در طول تاریخ خود تحصیل کرده‌ایم به ما آموخته است که آزادی عقیده و استقلال سیاست یک ملت را با هیچ چیز برابر نمی‌توان گذاشت. پرزیدنت سادات افزودند: اعلیحضرتا، ملت‌های عربی پشتیبانی شما را در مبارزه مشروع خویش در راه استقرار صلحی عادلانه و استوار در منطقه خاورمیانه در تاریخ خود به نام شما ثبت کرده‌اند. شما ادامه اشغال سرزمین‌های عربی را امری مردود دانستید و برادران فلسطینی خویش را در برخورداری از حقوق سیاسی یاری دادید. حقوقی که ملت فلسطین به عنوان یک ملت اصیل و ریشه‌دار که بدون کمترین تردیدی دارای موجودیت مدنی و سیاسی است، کاملاً حق دارد از آن برخوردار باشد. مایلم در این فرصت یادآوری کنم که ایران به ۸ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در سی امین اجلاسیه این سازمان رأی موافق داد و این هشت قطعنامه همگی مؤید حفظ و صیانت حقوق مردم فلسطین و موقعیت جهانی آنها است. همچنین سیاست دوراندیشانه آن اعلیحضرت در مسئله قدس «بیت‌المقدس» و موجودیت آن برای همه ملت‌های اسلامی سیاستی اصولی است که با خواست‌ها و پیوندهای متقابل آن منطبق است، ادامه دارد. یکی دیگر از مظاهر توجه مشترک ما به امنیت منطقه و صیانت مسیر ملت‌های آن در ادامه راه سیاسی خود، پیشنهاد شما در اعلام ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه است. همچنین عنایات و توجهات آن اعلیحضرت در امر بهبود و پیشرفت زندگی کلیه ملت‌های عرب امری روشن است که نمونه‌ای از آن سیاست حکیمانه شما در مورد حوادث ناگواری است که لبنان برادر با آن درگیر است. شاید شما با من در این باره اتفاق نظر داشته باشید که تراژدی لبنان درس‌های عبرت‌انگیزی دربردارد زیرا بخوبی ثابت می‌کند که سرنوشت ملت‌ها را نمی‌توان با ماجراجویی و توطئه تعیین کرد. پرزیدنت سادات در پایان سخنان خود گفتند: دوستان، اجازه دهید که از همه شما دعوت کنم به نشان درود به اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران و درود به همه افراد ملت برادر ایران و با آرزوی روابط برادرانه و جاودانه دو ملت ایران و مصر به پا خیزند.
نخستین دور گفتگو با آریامهر شاهنشاه ایران ۲۶ خرداد ماه
۲۶ خرداد ماه ۲۵۳۵ پرزیدنت سادات تاج گلی نثار آرامگاه اعلیحضرت رضاشاه کبیر کردند و سپس برای دیدار شاهنشاه آریامهر به کاخ سعدآباد رفتند. پیش از نیمروز نخستین دور مذاکرات شاهنشاه و سادات در کاخ سعدآباد انجام شد و پیوندهای دو سویه ایران و مصر، بحران لبنان و مسائل خاورمیانه در این گفتگوها بررسی گردید. پرزیدنت سادات درباره گفتگوهایی که با شاهنشاه انجام داده است گفتند:
رئیس جمهوری مصر در پایان این گفتگو با آریامهر شاهنشاه ایران به کاخ گلستان اقامتگاه اختصاصی خود بازگشت. نیمروز امیرعباس هویدا نخست‌وزیر و عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه در کاخ گلستان با پرزیدنت سادات دیدار و گفتگو کردند و سپس ناهار را به اتفاق رئیس جمهوری مصر صرف کردند. آقای هویدا به هنگام ورود به کاخ گلستان به انبوهی از روزنامه‌نگاران مصری که ایشان را احاطه کرده بودند اظهار داشتند که روابط ایران و مصر تحت رهبری‌های خردمندانه شاهنشاه و پرزیدنت انور سادات در عالی‌ترین سطح ممکن قرار دارد. آقای هویدا به خبرنگاران مصری که مرتب از ایشان درباره روابط دو کشور سئوال می‌کردند ابراز داشتند که دو کشور اکنون در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با یکدیگر همکاری دارند.
پس از نیمروز رؤسای هیئت‌های سیاسی مقیم دربار شاهنشاهی در کاخ گلستان جای اقامت حضرت انور سادات رئیس جمهوری عربی مصر و بانو حضور یافتند و از سوی آقای خسرو اکمل معاون تشریفات کل شاهنشاهی به پرزیدنت سادات و بانو شناسانده شدند.
پرزیدنت مصر دیروز در یک مصاحبه با روزنامه الاهرام چاپ قاهره پیرامون مسائل جهانی نظرات خود را بیان داشت و با ابراز تأسف گفت: «هنوز بعضی از اعراب دنبال احساسات و کف‌زدن را می‌گیرند در حالیکه قرن بیستم ایجاب می‌کند که روش علمی و عملی بر اینگونه احساسات فائق آید.» وی با تأکید صریح اضافه کرد: «مذاکرات قریب‌الوقوع وی با شاهنشاه ایران که باید مصر و ملت عرب با معظم‌له همکاری گسترده‌ای داشته باشند، بسیار مهم و از چهارچوب مصر پا را فراتر خواهد نهاد و در سطح وسیع‌تری قرار خواهد گرفت زیرا ایران دوستی خود را با مصر نه با گفته تنها و دادن شعارهای توخالی، بلکه در عمل ثابت کرده است و مسلماً با سایر کشورهای عربی نیز چنین است، بویژه اینکه باید این حقیقت را در نظر بگیریم که مصر تقریباً از نظر جغرافیایی دورترین کشور عربی با ایران است.
در این روز علیاحضرت شهبانو به همراه بانو جهان سادات همسر پرزیدنت مصر از کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پارک نیاوران دیدن فرمودند. بانو جهان سادات همچنین به سازمان ملی انتقال خون رفتند و بانک خون مرکز انتقال خون و همچنین آزمایشگاه‌های مختلف این سازمان را مورد بازدید قرار دادند. سپس بانو سادات از نمایشگاه نقاشی کودکان هنرمند که سودبخشی اهدای خون را نقاشی کرده بودند را مورد بازدید قرار دادند و جوایز این کودکان هنرمند را به آنان دادند. پس از نیمروز نیز بانو جهان سادات برای یک ساعت از بیمارستان توانبخشی شفا یحیائیان بازدید کردند و هنگام بیمار پرسی از معلولان و همچنین سربازان معلول مصری که در این بیمارستان بستری و تحت درمان هستند از آنان دلجویی کردند.
برنامه تالار رودکی
ایوار در پیشگاه اعلیحضرتین و پرزیدنت انور سادات و بانو جهان سادات ارکستر سنفونیک تهران و سازمان ملی فلکلور ایران چند برنامه هنری در تالار رودکی اجرا کردند. در آغاز بخش ارکستر سنفونیک تهران به رهبری فرهاد مشکوه قطعاتی از موتسارت و روال اجرا کرد و در دومین بخش رقص و آواز شامل رقص‌های قدیمی بوشهر و موسیقی و آواز ترکمنی و رقص‌های کردی به اجرا درآمد. در پایان برنامه اعلیحضرتین و میهمانان عالی قدر هنرمندان را مورد مهر قرار دادند.
مانور ارتش شاهنشاهی در حضور شاهنشاه و پرزیدنت سادات ۲۷ خرداد ماه
پیش از نیمروز پنجشنبه ۲۷ خرداد ماه در پیشگاه شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران و پرزیدنت محمد انور سادات رئیس جمهوری مصر، در یک مانور نظامی در علی‌آباد، قم بخشی از قدرت رزمی ارتش شاهنشاهی ایران به نمایش گذاشته شد. در این مانور که « مانور صحرایی مشترک بهرام » نام دارد، والاحضرت همایون ولایتعهد و والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی نیز حضور داشند و یگان‌های نیروهای زمینی و هوایی ارتش شاهنشاهی متشکل از عناصر زرهی پیاده، هوابرد، نیروهای ویژه هوابرد، هوانیروز و هواپیماهای حمل و نقل شکاری و بمب افکن و جنگ‌افزارهای پدافند هوایی شرکت داشتند. در این مانور تحرک قدرت ارتش زمینی و هوایی و کاربرد مدرن‌ترین جنگ‌افزارهای ارتش شاهنشاهی ایران با استفاده از کلیه سلاح‌ها، همکاری رشته‌های مختلف نیروهای زمینی و هوایی به نمایش گذاشته شد. در پایان مانور خرسندی شاهانه از نحوه انجام مانور شرفصدور یافت.
همزمان علیاحضرت شهبانو به اتفاق بانو جهان سادات به موزه نگارستان تشریف‌فرما شدند و از قسمت‌های مختلف این موزه بازدید فرمودند. علیاحضرت شهبانو و بانو سادات سپس از موزه جواهرات سلطنتی در بانک مرکزی نیز دیدن کردند. پیش از نیم روز پنجشنبه ۲۷ خرداد ماه نیز علیاحضرت شهبانو و بانو سادات همسر رئیس جمهوری مصر از مرکز آموزش سپاه دانش زنان در تهران دیدن کردند. آقای احمد هوشنگ شریف وزیر آموزش و پرورش و بانو و مدیر کل خدمات اجتماعی زنان به پیشباز علیاحضرت شهبانو و بانو سادات به هنگام تشریف‌فرمایی آمدند. علیاحضرت شهبانو و بانو سادات سپس از فعالیت‌های آموزشی سپاهیان در کلاس‌های درس، خوابگاه‌های سپاهیان، کتابخانه مرکز آموزش و فعالیت‌های کمیته ملی مبارزه با بیسوادی دیدن کردند.
به افتخار شاهنشاه و شهبانو میهمانی شامی از سوی پرزیدنت محمد انور سادات و بانو در کاخ گلستان برگزار شد. در میهمانی رئیس جمهوری مصر خاندان سلطنتی، نخست‌وزیر، رؤسای مجلسین و عده‌ای از وزراء و مقامات مملکتی شرکت داشتند. در سر میز شام، حضرت رئیس جمهوری عربی مصر بیاناتی به زبان فارسی ایراد کردند:
- برادرم اعلیحضرت و دوست گرامی شاهنشاه آریامهر،
- علیاحضرت شهبانو.
- اکنون این فرصت تاریخی برای ما حاصل شده است که بار دیگر با شما و ملت برادر ایران دیدار کنیم و مذاکرات ثمربخشی را که سال گذشته در قاهره داشتیم ادامه دهیم. برای من مایه کمال مسرت است که بگویم گفتگوهای دیروز ما و مذاکراتی که از بدو دیدارمان از ایران انجام داده‌ایم در استحکام و تشیید پیوندهای دوستی واقعی و همکاری برادرانه دو ملت ما بسیار مؤثر بوده است. این مذاکرات واقعیتی را که ما پیوندهای دوستی مصر و ایران را بر آن بنیاد نهاده‌ایم، بیش از پیش به ثبوت رسانید و تأیید کرد این واقعیت وحدت مصالح و منافع و وحدت هدف‌ها و آرمان‌های دو ملت مصر و ایران و ضرورت پایداری هر دو کشور در ادامه راهی است که پیوندهای متقابل ما را در همه زمینه‌ها و سطوح استحکام می‌بخشد. این امری طبیعی است که ما در نظرات و برداشت‌های خودمان در مذاکراتی که صورت گرفت اتفاق نظر داشته باشیم. ما این وحدت عقیده را چه در مسائل بین‌المللی و چه در مسائل مربوط به خاورمیانه که از نظر استراتژی دارای اهمیت فوق‌العاده است، داشتیم، همچنانکه هر یک از ما با علاقه قلبی و واقعی در راه خدمت به صلح جهانی و تحکیم همکاری بین‌المللی بر اساس احتراز از هرگونه استثمار و خودخواهی کوشا هستیم.
- مایلم در این فرصت مخصوصاً تأیید روزافزون آن اعلیحضرت را از خواست‌های مشروع ملت‌های عرب مبنی بر عقب‌نشینی اسرائیل از تمام سرزمین‌های اشغال شده عربی و تحقق حقوق ملی ملت برادر فلسطین یادآوری کنم. انگیزه‌های متعددی مرا بر آن می‌دارد که اعتقاد داشته باشم ایران بزودی در راه نزدیکی با این ملت مبارز و تأیید انقلاب فلسطین که بر پایه مفاهیم و معانی عمیق انسانی پی‌ریزی شده است گام‌های تازه‌ای برخواهد داشت
- و شما اعلیحضرتا
- ... بخوبی می‌دانید که پشتیبانی از ملت فلسطین ایمان توده‌های فلسطینی را به همکاری و تأیید ملت‌های دوست تحکیم می‌بخشد و امکان نیل به صلحی عادلانه و پایدار را که متکی به حق باشد و از تجاوز و توسعه طلبی بپرهیزد بیشتر می‌کند. خوشوقتم که مراتب سپاسگزاری خالصانه خود را از علاقه وافر آن اعلیحضرت به حفظ استوارترین روابط با دولت‌ها و ملت‌های عربی به شما شاهنشاه آریامهر تقدیم دارم و از آمادگی برادرانه و دوستانه و آکنده از حسن تفاهم شما برای بررسی همه مسائل مربوط به جهان عرب یکبار دیگر اظهار امتنان کنم. همچنین مایلم یادآور پیروزی‌های درخشان و فوق‌العاده‌ای باشم که شما در کوتاه مدتی برای میهن عزیز خود تأمین فرموده‌اید.
- این موفقیت‌های خیره کننده نویدبخش آینده‌ای باز هم درخشان‌تر و گواه زنده‌ای بر نگرش واقع‌بینانه و روشن شما به تاریخ است. برادر بسیار عزیزم، تمام جهانیان بخوبی می‌دانند خه شما برای کشور ایران که تمدن درخشان و عظیمی دارد رفاه و پیشرفت مهیا می‌سازید. امروز به من فرصت داده شد تا این دست‌آورد بزرگ را که شما در راه سازندگی نیروهای مسلح شاهنشاهی بعمل آوردید عیناً ببینم. البته این نیروهای مسلج و نیرومند با شایستگی و قدرت به مثابه سپری است که از حقوق و منافع ملی حمایت می‌کند. شما با بینش آگاهانه خود مطلع هستید که برای احقاق حق در این جهان پرشور باید بر قدرت متکی بود و من افتخار دارم که در این مناسبت به نام خود و به نام ملت مصر و نیروهای مسلح مصر به آن اعلیحضرت و نیروهای مسلح شاهنشاهی درود بفرستم.
- دوستان، اجازه دهید از همه شما دعوت کنم به نشان درود به اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران که ملت مصر نسبت به هر دو مودّت و علاقه‌ای ویژه و خالصانه دارند و به نشان درود به همه افراد ملت برادر ایران و دوستی و برادری دو ملت مصر و ایران به پا خیزید.
در پاسخ به بیانات گرم پرزیدنت سادات، شاهنشاه آریامهر چنین گفتند:
بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به سخنان حضرت انور سادات پرزیدنت مصر کاخ گلستان ۲۷ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی[۲]
- حضرت رئیس جمهوری و برادر گرامی،
- بانو سادات،
- از بیانات محبت‌آمیز شما بسیار متشکرم. این بیانات بار دیگر منعکس‌کننده اتفاق نظر و دید مشترک ما در مورد مسائل ملی و منطقه‌ای و جهانی، و در عین حال تأیید مجددی بر همکاری و اشتراک مساعی همه جانبه ایران و مصر بود.
- شک نیست که سفر کنونی آن حضرت به ایران و مذاکراتی که در این دو روزه بین ما انجام گرفته‌است، در تقویت و تحکیم باز هم بیشتر این حسن تفاهم و همکاری متقابل از هر جهت مؤثر خواهدبود. ما این مذاکرات را با همان روح صداقت و صمیمیت و با صراحت کاملی که همواره از ممیزات ملاقات‌ها و تبادل‌نظرهای ما بوده‌است، انجام دادیم، زیرا زبان هر یک از ما برای دیگری زبانی آشنا است. این آشنایی قبل از هر چیز نتیجه منطقی وحدت اصولی است که ما هر دو عمیقاً به آنها اعتقاد داریم. ما صمیمانه خواستار صلح و تفاهم جهانی و تحکیم همکاری بین‌المللی هستیم، ولی در عین حال معتقدیم که صلح و همکاری واقعی بین کشورها و ملت‌ها مستلزم احترام کامل آنها به حقوق و حاکمیت ملی یکدیگر و احترام از هر گونه استثمار و استیلاجویی و خودخواهی و دخالت در امور داخلی دیگران است.
- دنیایی که ما خواستار آن هستیم، دنیایی است که از همه این عواملی که زاییده دشمنی‌ها و زورآزمایی‌ها و ویران‌گری‌ها هستند، در امان باشد و در آن هر ملتی بتواند تمام کوشش خویش را صرف سازندگی و اعتلای سطح مادی و معنوی زندگی خویش کند. این واقعیت به خصوص درمورد اکثریت عظیم کشورهای جهان امروز که اصطلاحاً تعلق به دنیای سوم دارند، صادق است. بر اساس این آرمان‌های تغییرناپذیر و در عین حال از نظر تعلق به جهان بزرگ اسلامی، کشور ما درمورد مسئله فلسطین از آغاز مدافع خواست‌های مشروع ملل عرب درمورد لزوم تخلیه کلیه اراضی اشغال شده عربی از طرف اسرائیل و احقاق حقوق ملی و حقه ملت فلسطین بوده و هست و شاید تذکر این نکته بی‌مورد نباشد که پس از جنگ ژوئن ۱۹۶۷، ایران اولین کشوری بود که نظر خود را درمورد لزوم تخلیه سرزمین‌های اشغال شده عرب اعلام داشت. اکنون نیز ما کماکان اعتقاد داریم که اجرای مواد قطعنامه‌های متعدد سازمان ملل متحد در این مورد تنها راه استقرار صلحی واقعی و پایدار در این منطقه از جهان است.
- شما، حضرت رئیس جمهوری،
- با علاقمندی خاصی که نشان نزدیکی روحی شما و ملتتان با کشور من است، به کوشش‌هایی که در ایران امروز در زمینه پیشرفت و سازندگی انجام می‌گیرد، اشاره فرمودید. ولی من مایلم ضمن اظهار امتنان، یادآوری کنم که هم اکنون ما در کشور برادر مصر با خوشوقتی فراوان شاهد تلاش‌ها و موفقیت‌های فوق‌العاده دولت و ملت شما تحت رهبری خردمندانه و قاطع آن حضرت در همه زمینه‌ها هستیم و اگر توجه کنیم که اجرای این برنامه‌ها در چه شرایط استثنایی و دشوار سیاسی و نظامی انجام می‌گیرد، طبعاً بر احساس تحسین و احترام ما افزوده می‌شود. بدیهی است ما صمیمانه در این راه خواستار توفیق هر چه بیشتر شما و ملتتان در همه این زمینه‌ها هستیم.
- سخنان محبت‌آمیزی نسبت به قوای مسلح شاهنشاهی ایران اظهار داشتید که البته برای ما سخنان بسیار دلپذیری است. در دو جنگ اول بین‌المللی و دوم بین‌المللی، ایران یا روی خوش‌باوری و یا نداشتن قوای کافی، مورد تجاوز قرار گرفت. این اتفاق فقط برای ما پیش نیامده‌است که حقوق یک دولت ضعیف و بدون دفاع محترم شمرده نشود. متأسفانه در همه نقاط جهان می‌بینیم هر ملتی که قادر یا مایل به دفاع از خود نباشد، مورد دستبرد و تجاوز قرار می‌گیرد. خود شما در کشور مصر تا موقعی که آمادگی کامل نظامی را به بهترین وجهی در اکتبر ۱۹۷۳ با فداکاری‌های خود شما به عنوان یک فرمانده قوا و با فداکاری تمام افراد ارتش مصر نشان دادید، همین وضع را داشتید. از آن روز به بعد منافع مصر، اسم مصر، و قدرت مصر، مورد احترام همه واقع شد.
- ما نیز جز در راه صلح و حق و حقیقت، نیروهای خود را به کار نخواهیم برد، ولی این نیروها برای دفاع میهن و احترام میهن خودشان آمادگی دارند و می‌دانم که این درمورد نیروهای مسلح مصر نیز صادق است.
- از همه حضار دعوت می‌کنم که برای درود به رهبر خردمند ملت دوست و برادر مصر، و بانو سادات، و با آرزوی ترقی و پیشرفت روزافزون کشور و ملت مصر و تحکیم هر چه بیشتر روابط ایران و مصر، به پا خیزند.
بازدید از اسپهان ۲۸ خرداد ماه
پرزیدنت انور و بانو جهان سادات همسرشان و همراهان از آثار تاریخی اسپهان دیدن کردند. میدان نقش جهان، کاخ چهلستون مورد بازدید میهمانان عالیقدر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو قرار گرفت. آقای هویدا نخست‌وزیر، آقای عباسعلی خلعتبری وزیر خارجه، سفیر شاهنشاه آریامهر در مصر، آقای رستم امیر بختیار قائم مقام رئیس کل تشریفات شاهنشاهی و آقای ذوالفقاری معاون کل تشریفات شاهنشاهی در این سفر همراه حضرت رئیس جمهوری مصر و بانو بودند.
سفر به رامسر ۲۹ خرداد ماه
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و میهمانان والا مقام پرزیدنت سادات و بانو جهان سادات هنگام ورود به رامسر در فرودگاه این شهر با پیشباز استاندار مازندران و بانو و گروهی از پایوران و شخصیت‌های محلی استان روبرو شدند. اعلیحضرتین سپس به همراه میهمانان با یک خودروی روباز که شاهنشاه آریامهر خود آن را می‌راندند رهسپار کاخ شدند. در راستای جاده از فرودگاه تا کاخ هزاران تن از هموندان سازمان زنان، فرهنگیان، پیشاهنگان، ورزشکاران، کشاورزان، کارگران، اصناف و پیشه وران، جوانان،سپاهیان انقلاب و دیگر طبقه‌های مردم استان مازندران با فریاد‌های جاوید شاه احساسات و شور خود را نسبت به شاهنشاه و پرزیدنت سادات ابراز داشتند. گروه‌های گوناگون مردم استان مازندران که برای دیدار اعلیحضرتین و پرزیدنت سادات و بانو جهان سادات وارد رامسر شده بود با پرچم‌های رنگارنگ ایران و مصر در دست در دو سوی خیابان‌ها بهترین و گرمترین احساسات و شادمانی خود را نشان دادند. زیباترین بخش گروه‌های هنرمند محلی مازندران و گرگان و گنبدکاووس که با نواختن موسیقی و دست افشانی برنامه‌های بی شماری در جاده‌ها اجرا کردند که بسیار مورد توجه اعلیحضرتین و میهنانان قرار گرفت.
مصاحبه پرزیدنت سادات با خبرنگاران در کاخ گلستان ۲۹ خرداد ماه
پرزیدنت سادات در باره مصاحبه خود گفت: درباره مسله لبنان گفتگوهای طولانی با شاهنشاه آریامهر انجام داده است. سادات یک بار دیگر قتل سفیر امریکا فرانسیس ملوی و وابسته سفارت آمریکا رابرت وارنیک در لبنان را محکوم کرد و گفت قتل سفیر آمریکا یک رخداد وحشیانه بوده است و باید دید در پشت حوتدث لبنان چه دستهایی پنهان شده است. پرزیدنت سادات از گفتگوهای خود با اعلیحضرت شاهنشاه ایران ابراز خشنودی کرد و گفت برادرم شاهنشاه و ملت ایران همیشه در مواقع سخت در کنار اعراب ایستاده اندو من صمیمانه از شاهنشاه سپاسگزاری می‌کنم. ایران کارهای بزرگی انجام داده و برای حفظ دستاوردهای خود نیروی دفاعی خود را نیز نیرومند ساخته است. درباره امنیت خلیج فارس باید بگویم ایران و اعراب باید مسولیت مشترک خود را در حفظ امنیت این منطقه به عهده بگیرند. درباره پروژه مشترک ایجاد کارخانه اسلحه سازی فعلا چنین نظری در میان نیست. ما هرگز نخستین کشوری نخواهیم بود که سلاح اتمی وارد منطقه کنیم و اگر اسراییل چنین کاری بکند باید مسولیت عواقب آن را به عهده بگیرد. درباره مرحله نوین عقب نشینی اسراییل در سینا پرزیدنت سادات گفت باید کنفرانس ژنو برگزار شود و ما منتظر پایان انتخابات امریکا هستیم. تمام تلاش ما متوجه پایان دادن به خونریزی در لبنان است و اگر لازم باشد ما آماده‌ایم سرباز به لبنان بفرستیم تا همراه سایر سربازان عربی صلح را در این کشور برقرار سازند. مداخله سوریه در لبنان تاسف آور است و اگر این کشور سراسر خاک لبنان را نیز اشغال کند هوده‌ای به دست نخواهد آورد.
پرزیدنت سادات به پرسش‌ها پاسخ می دهند
گفتگوی شهبانو با نماینده «الاهرام» ۳۰ خرداد ماه ۲۵۳۵
علیاحضرت شهبانو در گفتگویی با بانو انجی رشدی نماینده روزنامه الاهرام فعالیت‌ها و کوشش‌های بانو جهان سادات همسر حضرت رئیس جمهوری عربی مصر را در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ستودند و ایشان را سمبل زنان مصر خواندند. علیاحضرت شهبانو در این مصاحبه پیشرفت‌های زنان ایران را در امور مختلف تشریح کردند و در مورد فعالیت‌های‌شان در سازمان‌های مختلف مملکتی بیاناتی ایراد فرمودند. مصاحبه بانو انجی رشدی با علیاحضرت شهبانو همراه با فرتورهای معظم‌لها در روزنامه الاهرام چاپ شده است.
۳۰ خرداد ماه بامدادان علیاحضرت شهبانو و بانو سادات از نمایشگاه کتاب و انتشارات سازمان زنان دیدن فرمودند. سپس در نشست گفت و شنودی که در پیشگاه علیاحضرت شهبانو و بانو جهان سادات با بودن زنان برجسته ایران در تالار پذیرایی کاخ نخست‌وزیری برگزار شد، شرکت کردند. در این نشست سرکار علیه بانو فریده دیبا نیز شرکت داشتند. در آغاز مهناز افخمی وزیر مشاور و دبیر کل سازمان زنان با اشاره به خدمات بانو سادات در امر سوادآموزی، آموزش و حرفه‌ای زنان و پیشرفت قوانین مربوط به امور زنان در جمهوری عربی مصر گفت: علیاحضرت شهبانو و بانو سادات زنان نمونه ایران و جمهوری عربی مصر هستند. این دو بانوی بزرگ به روابط انسانی در محیط خانواده اعتقاد داشته و با فعالیت‌های اجتماعی زیادی که در زندگی دارند سمبل و سرمشق خوبی برای زنان ایران و جمهوری عربی مصر هستند.
پس از سخنان وزیر مشاور دبیر کل سازمان زنان ایران، بانو سادات همسر رئیس جمهوری عربی مصر در سخنانی گفتند:
- علیاحضرتا، خانم‌ها، میهمان‌نوازی سرشار از محبت شما دیدار مرا سرشار از هیجان ساخته و من طی این سفر به گنجینه عظیم میهمان‌نوازی که در قلب مردم ایران وجود دارد پی بردم. از این که وقت گران‌بها و دانش وسیع خود را در اختیار من گذارده و برایم روح ایران نو ونیز ارزش‌های سنتی این سرزمین را نمایان ساختید سپاسگزاری می‌کنم. تجربیات گران‌بهای شما در پیشرفت اجتماعی کشورتان نمایانگر دید وسیع شما نسبت به آینده است. اعلیحضرتین شاهنشاه و شهبانوی ایران با درک عمیق مسئولیتی که بر عهده دارند منتهای کوشش خود را در تأیید ارزش‌های عدالت و آزادی در جامعه ایران مبذول داشته‌اند. بهره برداری از منابع طبیعی کشورتان و کوشش‌های مداومی که در راه صنعتی کردن کشور خود مبذول داشته‌اید، ثمره خود را آشکار ساخته و اطمینان دارم آن روز بزودی فرا خواهد رسید که کیفیت زندگی در ایران حیرت جهانیان را برانگیزد.
پس از سخنان بانو سادات علیاحضرت شهبانو بیاناتی ایراد داشتند:[۳]
- آنچه که برای دو کشور ایران و مصر حائز اهمیت فراوان است عدم پیروی کورکورانه از روش‌های زندگی در غرب است.
- مردم بیشتر کشورهای آسیایی، آفریقای و یا آمریکای جنوبی بر این عقیده‌اند که هرگاه تمامی روش‌های زندگی غرب را تقلید نکنند مردمی عقب‌مانده هستند و هرگاه از روش‌های غرب پیروی کنند مردمی پیشرفته خواهند شد. این عقیده گمراه کننده است، زیرا در بسیاری از موارد روش‌های آنها با روش‌های زندگی ما متفاوت است. ما باید روش‌هایی که برای زندگی مردم کشور ما مناسب است انتخاب کنیم و برای مشکلاتی که در زندگی اجتماعی خود داریم خود راه حل آنها را بیابیم. هرگاه دست به تقلید از روش زندگی غرب بزنیم، در آن صورت پیرو زندگی غرب خواهیم بود نه بدعت‌گذار روش زندگی جامعه خود. ما در کشور خود و نیز شما در کشورتان هیچگاه نمی‌خواهید از اقداماتی که کشورهای غربی بعمل آورده‌اند پیروی کنید و همانند کشورهای غربی به عنوان مثال پس از گذشت بیست سال از صنعتی شدن کشورمان تازه متوجه شدیم که در یکی از روش‌های خود دچار اشتباه شده‌ایم. مثال زنده در این مورد نحوه تربیت و آموزش و پرورش کودکان در غرب است که پس از سال‌ها اکنون می‌گویند دچار اشتباه شده‌اند و نمی‌بایست آن روش‌ها در تربیت کودکان خود بکار برند. همینطور نیز قبلاً اعتقاد داشتند که نوزاد را نباید مادر شیر دهد ولی اکنون پی به اشتباه خود برده‌اند و ثابت شده است که نوزاد باید از شیر مادر تغذیه نماید. به همین جهت نیابد گفت هر چه درروش زندگی غرب وجود دارد صحیح است. بعضی اوقات خارجیان که به ایران می‌آیند می‌گویند ما فلان قانون را در مورد آزادی زنان داریم و شما ندارید. این اشتباه است.
- ما واقعاً باید هر اقدامی که مناسب و صحیح برای پیشرفت جامعه خود می‌دانیم بکار بریم واین امری بسیار مهم بشمار می‌رود. و همانطور که وزیر مشاور اظهار داشت باید به همان میزان که در میان اعضای یک خانواده هماهنگی وجود دارد در جوامع خود به ایجاد هماهنگی همت گماریم. ما خواهان نبرد میان زن و مرد نیستیم، بلکه هدف ما ایجاد هماهنگی در میان افراد جامعه همانند وجود هماهنگی در میان اعضای یک خانواده است. گاهی اوقات هنگامی که زنان به دور هم جمع می‌شوند فراموش می‌کنند که همبسته جامعه‌ای هستند که در آن مردها، برادران و شوهران‌شان نیز وجود دارند.
- ما باید با همکاری یکدیگر منتهای کوشش خود را بعمل آوریم تا به هماهنگی کامل در جوامع خود نائل آییم.
پایان سفر انور سادات ۳۱ خرداد ماه
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز پرزیدنت سادات رئیس جمهوری مصر و همسرشان را در پایان سفر شش روزه به کشورمان بدرقه کردند. اعلیحضرت در پایان سفر دو روزه شمال به همراه پرزیدنت مصر و همسرشان به تهران بازگشتند. پرزیدنت سادات و همسرشان که روز سه شنبه ۲۵ خرداد ماه به فراخوان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به ایران آمده بودند، با آیین پسواز رسمی نیم ساعت پیش از نیم روز تهران را ترک کردند. باشندگان در آیین پسواز در فرودگاه مهرآباد پایوران مملکتی و نمایندگان سیاسی مقیم دربار شاهنشاهی بودند.
شاهنشاه آریامهر پس از عزیمت پرزیدنت سادات و همسرشان در گفتگویی با خبرنگاران پیرامون توسعه همکاری‌های دو کشور ایران و مصر سخن گفتند و در پاسخ این پرسش که گزارش خاصی از کمیته مشترک سفرای ایران و مصر در لبنان و نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین به حضورشان تقدیم شده است فرمودند: یکی از اقدامات مؤثر این کمیته کمک به خروج خارجی‌ها و عبور کشتی حامل آنها از آب‌های لبنان بوده است. شاهنشاه مجدداً تأکید کردند که حقوق فلسطینی‌ها باید محفوظ بماند و اظهار امیدواری کردند که فلسطینی‌ها هر چه زودتر سرزمین خود را بازیابند. [۴]
- روابط ایران و مصر
- همانطور که می‌دانید پس از آنکه ما روابط خودمان را با مصر از نو شروع کردیم، تقریباً یک سال و نیم پیش من مسافرتی به مصر کردم و در آنجا با احساسات برادرانه و صمیمانه‌ای روبه‌رو شدم. البته قبل از آن هم نسبت به رئیس جمهوری مصر احترام و احساسات نیکی داشتم، ولی در آنجا وقتی ملاقات‌های حضوری دست داد و با هم آشنا شدیم، این احترام و نظر نیکو به یک دوستی عمیق و برادرانه تبدیل شد.
- البته این دوستی برادرانه فقط منحصر به دو رئیس مملکت نمی‌تواند باشد، بلکه مسلماً منعکس‌کننده نزدیکی مناسبات قلبی بین دو ملت ایران و مصر است.
- ما نه فقط هیچ گونه اختلافی با هم نداریم، بلکه منافع مشترک بسیاری داریم و خوشبختانه برداشت ما از مطالب به قدری به هم نزدیک و شبیه است، که به منافع مشترک ما کمک می‌کند.
- این مسافرت تأیید بیشتر و کامل‌تر همین روابطی است که به شما توضیح دادم. بلاشک حال و آینده نیز غیر از این نمی‌تواند باشد، چون اساس این منافع تغییرناپذیر است. به این جهت ما در آینده شاهد همین روابط بسیار محکم و فزاینده‌تر بین دو مملکت خواهیم‌بود، زیرا ما قرارهایی با هم گذاشتیم که البته ایران در ساختمان بعد از جنگ اکتبر مصر سهم بزرگ و معنی داری داشته‌باشد.
- اوضاع لبنان
- ایران و مصر برای پایان دادن به جنگ و خونریزی در لبنان اقداماتی انجام داده‌اند و دائماً هم مشغول بوده‌ایم، حتی در این چند روز، و همانطوری که گفتیم برداشت ما فعلاً همین است که جنگ لبنان و خونریزی باید حتماً تمام بشود و عملی‌ترین کار این است که به دست قوای مشترکِ چند مملکت عربی، این کار صورت بگیرد و مقدمات کار هم مثل اینکه دارد فراهم می‌شود.
- فلسطین
- ما همیشه این را گفته‌ایم و هنوز هم می‌گوییم و در جامعه ملل هم رأی دادیم که فلسطین حقیقتی است که نمی‌شود آن را در نظر نگرفت. فکر می‌کنم عن‌قریب باید منتظر ایجاد یک کشوری به اسم فلسطین باشیم. به هر طریق آنها هم باید محلی داشته‌باشند که در آنجا جمع بشوند و احساسات خودشان را از لحاظ اینکه از آوارگی، به داشتن یک میهن و یک تشکیلات میهنی و ملی برگشته‌اند، در این زمینه ارضا بکنند و سرزمینشان مملکت فعالی در این نقطه از دنیا بشود.
- کمیته‌ای که حضرت پرزیدنت سادات در مصاحبه خود به آن اشاره کردند، فکر می‌کنم تقریباً مسئول بازگشت ۲۶۰ نفر امریکایی از بیروت با کشتی بوده، برای اینکه این کمیته توانست با فلسطینی‌ها تماس بگیرد و لابد اینکه در اخبار خوانده‌اید که این کشتیِ تخلیه کننده امریکایی‌ها، تقریباً با حمایت فلسطینی‌ها از آب‌های لبنان دور شد.
اعلامیه مشترک ایران و مصر
امروز در پایان سفر پرزیدنت سادات به ایران اعلامیه مشترکی در تهران و قاهره انتشار یافت. در اعلامیه مشترک گفته شده است: اعلیحضرت شاهنشاه ایران موفقیت‌های بزرگ برادر خود حضرت انور سادات را در رهبری پیشرفت‌های مهم اوضاع داخلی کشور و همچنین در ارشاد ملت برادر مصر در جهت ثبات سیاسی و توسعه امور اقتصادی و استقرار صلح در منطقه خاورمیانه مورد تمجید فراوان قرار دادند و موفقیت‌های بزرگ معظم‌له را در امور داخلی و روابط بین‌المللی مصر ستودند و از اینکه تحت رهبری‌های پرزیدنت سادات و مساعی معظم‌له و در نتیجه موفقیت‌های جنگ اکتبر ۱۹۷۳ مصر بر قسمتی از سرزمین‌های اشغال شده خود دست یافت و کانال سوئز نیز که دارای اهمیت حیاتی برای اقتصاد کشور مصر و حائز اهمیت برای اقتصاد بین‌المللی می‌باشد مجدداً افتتاح شد، اظهار خرسندی نمودند. رهبران دو کشور از تحولات وسیعی که در همکاری‌های همه‌جانبه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور بوجود آمده است ابراز خرسندی فراوان نمودند و علاقمندی وافر خود را به ادامه پیشرفت و بسط این مناسبات که منتهی به اجرای طرح‌های مشترک صنعتی و اقتصادی گردیده و دورنمای آینده درخشانی را برای هر دو کشور مجسم می‌سازد ابراز کردند. رهبران دو کشور از تأسیس سرمایه‌گذاری ایران و مصر و ایجاد شرکت مشترک پیمانکاری و شرکت مشترک مهندسین مشاور و شرکت کشتیرانی ایران و مصر ابراز خرسندی نمودند.
بن مایه‌ها
- ↑ سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی رسمی به سرفرازی حضرت انور سادات پرزیدنت مصر کاخ نیاوران ۲۵ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
- ↑ بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به سخنان حضرت انور سادات پرزیدنت مصر کاخ گلستان ۲۷ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و بیانات بانو سادات در نشست زنان برجسته ایران در کاخ نخست‌وزیری ۳۰ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی با خبرگزاری پاریس و رادیو تلویزیون ملی ایران به هنگام پسواز حضرت محمد انور سادات ۳۱ خرداد ۲۵۳۵ شاهنشاهی