بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ریاست عالیه دانشگاه تهران به فرمان آریامهر هنگام باریابی رییس دانشگاه و همراهان ۸ دی ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| برنامه عمرانی پنجم/سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی آذر ماه تا اسفند ماه | علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
سخنرانی‌ها و پیام‌ها و بیانات و مصاحبه‌های علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
دانشگاه تهران |
بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ریاست عالیه دانشگاه تهران به فرمان آریامهر هنگام باریابی رییس دانشگاه و همراهان ۸ دی ۲۵۳۶ شاهنشاهی
به فرمان شاهنشاه آریامهر و به استدعای دانشگاه تهران، علیاحضرت شهبانوی ایران ریاست عالیه دانشگاه مذکور را قبول فرمودند. علیاحضرت شهبانو ساعت ۶ بعد از ظهر دیروز وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم و آموزش عالی، رئیس دانشگاه تهران، رئیس هیأت ممیزه، معاونان دانشگاه و رؤسای دانشکده‌های دانشگاه تهران را در کاخ نیاوران به حضور پذیرفتند.
رئیس دانشگاه تهران دانشگاهیان حاضر را به پیشگاه شهبانوی ایران معرفی کرد،
سپس علیاحضرت شهبانو خطاب به حاضران چنین فرمودند:
- همانطوری که شاهنشاه فرموده‌اند، گرانبهاترین ثروت هر ملتی انسان‌های دانا و توانا و میهن‌پرست هستند. همه ثروت‌های مادی زوال پذیرند. اما جامعه‌ای که زنان و مردانش از دانش و تقوی و ایمان ملی برخوردار باشند بزرگترین عامل ترقی و پیشرفت را در اختیار دارد، می‌تواند ثروت‌ها را بیافریند. قبول ریاست عالیه دانشگاه تهران از طرف من نشانه کمال اهمیتی است که شاهنشاه برای دانشگاه شما که قدیمی‌ترین و بزرگترین دانشگاه ایران است، قائل هستند. دانشگاه تهران از زمانی که به دست اعلیحضرت رضا شاه کبیر بنیان گرفت، تاکنون، خدمات بزرگی به تربیت دانش پژوهان و مدیران و کادر فنی مورد نیاز مملکت انجام داده است و ده‌ها هزار نفر تاکنون از دانشکده‌های آن فارغ‌التحصیل شده‌اند و در حقیقت پایه‌گذاری آموزش عالی در ایران به دست استادان و فارغ‌التحصیلان این دانشگاه انجام گرفت.
امروز نیز به علت وسعت و اهمیت و عظمت این دانشگاه ، نقش آن در پیشرفت آموزش و تحقیق در ایران از هر لحاظ قابل ملاحظه و در تحول آموزش عالی کشور تعیین کننده و بسیار مؤثر است و طبیعتاً دانشگاه شما باید بیش از پیش از اعتبار و حیثیت جهانی نیز برخوردار باشد. مایلم در این جا با شما دانشگاهیان چند نکته اساسی را در مورد رسالت آموزش عالی در ایران به طور کلی و نقش دانشگاه تهران را به ویژه در میان بگذارم. نخست رسالت ملی و میهنی دانشگاه و مسئولیت آن در مقابل ملت و تاریخ ایران است.
ایران نیرومند و مترقی فردا به مردان و زنان متخصص و با تقوا نیاز دارد و طبیعتاً دانشگاه باید فارغ‌التحصیلان خود را هم در عالی‌ترین سطح علم و تخصص پرورش دهد و هم این فارغ‌التحصیلان از صلاحیت اخلاقی و تقوی و حس مسئولیت ملی و اخلاص عمل برخوردار باشند. صلاحیت علمی و شایستگی اخلاقی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند. فعالیت صحیح و منظم آموزشی و تحقیقی در دانشگاه‌ها از جمله در دانشگاه تهران تضمین کننده آینده جامعه ایرانی است که به مدیران شایسته و کاردان نیاز دارد که در نتیجه هر خللی در این فعالیت برای امروز و فردای جامعه زیان آور است.
نکته دیگر رسالت فرهنگی دانشگاه و نقش و سهم آن در صیانت میراث‌های ملی و اعتلای فرهنگ و هنر است. امروزه تنها وظیفه دانشگاه‌ها انتقال دانش از یک نسل به نسل دیگر نیست بلکه، هر دانشگاه باید یک کانون فعال و زنده فرهنگی باشد. ترقی یک مملکت تنها در توسعه صنعت و کشاورزی و پیشرفت اقتصادی خلاصه نمی‌شود و توجه به جنبه‌های اخلاقی و معنوی و فرهنگی و حفظ و حراست هویت ملی دارای اهمیتی است که شما دانشگاهیان به خوبی به آن واقف هستید. انتظار دارم که دانشگاه تهران فعالیت‌های وسیعی را که از ابتدای تأسیس خود تاکنون در این زمینه داشته است باز هم توسعه دهد.
نکته سومی که میل داشتم به آن اشاره کنم وظایف اجتماعی دانشگاه است. امروزه آموزش عالی نمی‌تواند خود را از مسائل اجتماعی و ملی به دور نگهدارد. بنابراین، از یک طرف باید ترتیبی داده شود که همکاری دانشگاهیان در برنامه‌های عمرانی و اقتصادی مملکت توسعه یابد و از طرف دیگر ضروری است که کوششی وسیع برای آشنایی جامعه دانشگاهی مخصوصاً جوانان دانشجو با تحولات و پیشرفت‌های جامعه و نیز مسایل آن و وظایفی که در مقابل هم میهنان خود دارند، به عمل آید. در ایفای تمام این وظایف بزرگترین مسئولیت با اعضای هیأت علمی دانشگاه است که باید آگاهی کامل به رسالت و تعهد خود داشته باشند و متقابلاً مسئولان امور نیز با توجه به امکانات مملکت موجبات رفاه و آسایش مادی و معنوی و حفظ حرمت دانشگاهیان را مد نظر قرار دهند. رعایت دقیق مقررات و ضوابط آموزشی و به اصطلاح دادن دیپلم بی سوادی و جلب توجه جوانان به این نکته که تحصیل درست و منظم وظیفه فردی و ملی آنان است، باید همواره مورد توجه اعضای هیأت آموزشی دانشگاه باشد. همچنانکه در منشور انقلاب آموزشی تذکر داده شده، تأمین مشارکت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در امور دانشگاه لازم است و ضرورت دارد. آینده ایران در گرو تربیت صحیح فرزندان این سرزمین است. پیشرفت و ترقی دانشگاه تهران از عوامل اصلی ترقی آموزش در میهن ما است. بنابراین، توجه به مسائل این دانشگاه یک امر مهم ملی و فرهنگی است.
نکته چهارم ضرورت تأکید بر توسعه تحقیقات بنیادی و کاربردی است. مقصود من از تحقیقات پژوهش‌های اصیل و بدیع و واقعی است که به پیشرفت علوم اساسی و یا حل مسایل جامعه اعم از فنی و اقتصادی و اجتماعی کمک کند. مخصوصاً تحقیقات در زمینه همه مسایل ایران و آنچه ایرانشناسی می‌نامیم باید توجه لازم و خاص مبذول شود که خوشبختانه دانشگاه تهران استعداد و توانایی در این زمینه را دارد. همانطور که قبلاً هم گفته‌ام، توسعه و تشویق تحقیقات مستلزم تحقق سه شرط است: - روح تحقق – وسایل تحقیق و مقررات مناسب – اعتنا و احترام به نتیجه تحقیقات. خوشبختانه موجبات وجود تمام این عوامل فراهم است و باید دانشگاه‌های ما و از جمله دانشگاه تهران کوشش کنند که گسترشی وسیع به فعالیت‌های پژوهشی داده شود. چرا که تحقیقات لازمه آموزش مترقی است و نیز تحقیقات پایه ایجاد یک تکنولوژی ملی است که از مبانی سیاست مستقل ملی ما محسوب می‌شود. انتظار من از شما این است که دانشگاه تهران دارای چنین روحیه‌ای باشد.
انتظار ملت ایران از بزرگترین دانشگاه کشور آن است که استادان و دانشجویان آن در یک محیط سرشار از حس مسئولیت ملی و مشارکت اجتماعی وظایف خود را انجام دهند. دانشگاه شما باید همواره برای نیل به کمال در همه شئون کوشش کند و در بالاترین سطوح جهانی از نظر آموزش و پرورش باشد و موجبات سربلندی جامعه ایرانی را فراهم آورد. برای پیشرفت دانشگاه تهران و حل مسائل آن از پشتیبانی کامل و مستمر من برخوردار خواهید بود. مملکت ما دارای فرهنگ و تاریخ ثروت و زیبایی طبیعی و افراد باهوش و با استعداد است و در یک موقعیت استثنایی تاریخی که ایران پیشرفت غیر قابل انکاری در تمام زمینه‌ها کرده است، البته مسائل و مشکلاتی هم داریم ولی کدام جامعه است که مشکلی نداشته باشد و ما باید بدانیم که هیچ فردی غیر از یک ایرانی واقعی نمی‌تواند دلسوز هم وطن خودش باشد و هیچ فردی به غیر از یک ایرانی نمی‌تواند دلبستگی به هر وجب خاک این سرزمین داشته باشد. ما باید مطمئن باشیم که دایه مهربان تر از مادر نداریم. پیشرفت و توسعه و خوشبختی نمی‌تواند از خارج به صورت هدیه‌ای برای ما آورده شود. ما باید با ایرانی و فکر ایرانی بر مشکلات خودمان فائق آییم. با کار کردن، زحمت، پشتکار و بردباری توسعه و خوشبختی خود را تأمین کنیم.
برای تک تک هیأت علمی و دانشجویان و کادر اداری دانشگاه آرزوی موفقیت دارم.
سپس دکتر معتمدی رئیس دانشگاه تهران سپاس دانشگاهیان را از این که علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه این دانشگاه را پذیرفته‌اند و آمادگی دانشگاه تهران را در راستای رسیدن به هدف‌های عالی شهبانو در امر آموزش و پرورش و پژوهش به پیشگاه علیاحضرت شهبانو ابراز داشت.
علیاحضرت شهبانو آنگاه اعلام فرمودند که دکتر هوشنگ نهاوندی استاد و رئیس پیشین دانشگاه تهران ریاست هیأت امنای دانشگاه تهران را به عهده خواهد داشت.