بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در نشست هیات دولت ۱۲ مهر ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۱۲ مهر ۱۳۳۸
از بیانات شاهنشاه در جلسه هیأت دولت
دولت باید خیلی بیش از اقدامات فعلی به امر تولید کشاورزی توجه کند و با در نظر گرفتن قدرت خرید مردم باید سطح تولید را بالا ببرد که مملکت دچار تورم نشود. به هر وسیله‌ای می‌توانید مردم را در ازدیاد تولید تشویق و هدایت نمایید.
این نکته را در نظر داشته‌باشید که حتماً در برنامه پنج ساله سوم بیشتر توجه خود را صرف آبادی دهات نمایید. اگر ما در عمران دهات و بالا بردن سطح فرهنگ روستاییان کوشش نکنیم، بدون تردید همان فاصله‌ای را که شهرهای ما با جهان غرب دارند، آنها یعنی دهاتیان با شهری‌های ما پیدا خواهندکرد، در صورتی که سعی ما این است که تمام فاصله‌ها را از بین برداریم و همه افراد مملکت را از شهری و دهاتی با قافله تمدن دنیا همسفر سازیم.
خوشبختانه چرخ صنعت مملکت به گردش افتاده و در اثر وام‌هایی که از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس داده شده، صنایع ما توسعه پیدا کرده و می‌کند، ولی در قسمت کشاورزی و عمران دهات آن طور که باید و شاید هنوز پیشرفتی حاصل نشده‌است.
با اینکه دهات و قصبات به منزله ستون فقرات مملکت به شمار می‌روند، متأسفانه از هر حیث عقب افتاده‌اند. ما باید این عقب‌افتادگی را با توجه بیشتر و مراقبت بهتر جبران کنیم و خیلی کارها در دهات انجام دهیم که اهمّ آنها این است: – ارتباط دادن دهات به راه‌های اصلی به وسیله احداث جاده‌های فرعی که وسایط نقلیه به سهولت بتواند آمد و شد نماید.
– تأمین آب آشامیدنی سالم، ایجاد برق، تأسیس و توسعه مدارس ابتدایی و مدارس کشاورزی و حرفه‌ای در تمام دهات و قصبات و تهیه وسایل بهداشت و ایجاد درمانگاه‌ها.
– تشکیل و توسعه صندوق‌های روستایی و شرکت‌های تعاون کشاورزی.
– بررسی به منظور تأمین آب برای زراعت از طرف بنگاه آبیاری.
– ایجاد کارگاه‌های کوچک برای اشتغال مردان و زنان کشاورز در ساعات بیکاری و در غیر فصل زراعتی.
به هر حال ما باید از این پس تمام همّ خود را در راه آبادی دهات و قصبات صرف کنیم و همینطور که انقلابی در امور صنعتی ما به وجود آمده، به موازات آن انقلابی هم در امور کشاورزی و عمران دهات به وجود آوریم.
وزارت کشاورزی موضوع از بین بردن واسطه‌ها را بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، یا لااقل محدودکردن آنها را فراموش نکند. کارهایی که از قبیل ایجاد میدان جدید فروش به عمل آمده کافی نیست. باید برای از بین بردن واسطه‌ها (همیشه می‌گویم واسطه‌ها که بدانید جمعی در وسط هستند، که کلاه طرفین، یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده را برمی‌دارند) فعالیت بیشتری به خرج دهید و نقشه‌های عملی طرح و اجرا کنید، زیرا اگر واسطه‌ها از بین بروند، کشاورزان می‌توانند جنس خود را گرانتر بفروشند و با این حال مصرف‌کننده هم همان جنس گرانتر را می‌تواند ارزانتر به دست بیاورد، چون واسطه در بین نیست و مثل حالا چند دفعه دست به دست نمی‌گردد تا به دست مصرف‌کننده برسد.
ضمناً وزارت کشاورزی باید برنامه کار آینده مروجین کشاورزی و وظایفی را که در دهات باید انجام دهند تنظیم نماید تا معلوم شود در آینده چه کارهایی می‌خواهند انجام دهند و چه نقشه‌ای برای بهبود و تغییر وضع زراعت و زندگی دهقانان در پیش دارند.
مروجین باید سعی کنند که آخرین اطلاعات و روش‌های بهتر و نوین را در اختیار کشاورزان بگذارند. مخصوصاً درمورد زن‌های آنها باید روش خانه‌داری و پرورش طیور و مرغ و کارهای دستی و غیره را به آنها بیاموزند و ترتیبی بدهند که دهقانان در محلی که اغلب موقع بیکاری اجتماع می‌کنند، اطلاعات خود را مبادله نمایند.
میزان تولید پنبه مملکت بسیار ناچیز است. محصول تمام کشور تقریباً هشتادهزار تن است که با در نظر گرفتن نقاطی که برای پنبه‌کاری مناسب است، این مقدار محصول خیلی رقم ضعیفی است. به دستگاه‌های مختلف دستور دهید که برای ازدیاد کشت پنبه و تغییر نوع آن بررسی دقیقی به عمل آورند و طرقی که به نظرشان می‌رسد پیشنهاد کنند. باید معلوم شود که در چه زمینه باید اقداماتی به عمل آید که محصول پنبه مملکت گذشته از رفع احتیاجات داخلی، مقدار قابل توجهی هم صادر گردد. اگر هم لازم باشد به طور موقت چند نفر متخصص از خارج بیاورید. زودتر اقدام کنید، که وقت تلف نشود.
وزارت فرهنگ نباید در انجام وظایف اصلی خود غفلت ورزد. یکی از وظایف اصلی که باید مورد نظر و توجه باشد، تعلیم آموزگاران و راهنمایی آنان در طرز تربیت دانش‌آموزان است. تشکیل کلاس‌های تابستانی در نقاط مختلف کشور و تهیه کتب مختلف که راه آموزش و پرورش را به آموزگاران نشان دهد و نکات لازم را در طریق تعلیم و تربیت روشن کند و پیش پای آنها بگذارد، از مسائل لازم و مورد توجه است. وزارت فرهنگ باید اهتمام نماید که روش‌های نوین تعلیم را در دسترس معلمین قرار دهد. ما باید در هر کاری از آخرین اطلاعات و تازه‌ترین روش‌های دیگران استفاده کنیم و وقت خود را بیهوده تلف نکنیم.