بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی در روز مشروطیت ۱۴ امرداد ماه ۱۳۲۴
| اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر | نجات آذربایجان |
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی در روز مشروطیت ۱۴ امرداد ماه ۱۳۲۴
من به همان قرآن مقدسی که بدان سوگند یاد کرده‌ام برای حفظ اصول مشروطیت بکوشم، ایمان دارم و تا کنون بر همان سوگند خود پایداری کرده‌ام و بعد از این هم پایداری خواهم‌نمود.
فکر می‌کنم که واقعاً قانون هیچ کشوری چنین قدرت مطلقه‌ای را که به مجلس ایران داده شده به مجالس خود نداده‌است. بدیهی است امروز تمام قدرت دست شما مجلسیان است و مجلس با این قدرت که دارد به تمام معنی فعال مایشاء است. بنابراین بایستی بیشتر متوجه اهمیت مقتضیات روز و اوضاع دنیا و احتیاج ملتی که بر آن حکومت می‌کنید باشید.
تردید نیست که بهترین حکومت‌ها، حکومت مشروطه است و اگر ملتی مطابق حقیقت از اصول آن پیروی نماید، به بهترین ثمرات آن نائل خواهدشد. به عقیده من به غلط مشهور شده یا عده‌ای چنین فرض کرده‌اند که قدرت دیکتاتوری بیشتر است، و حال آنکه چنین نیست. دیکتاتوری که متکی به قوه قانون و ملت نباشد همواره متزلزل است و بالعکس قدرتی که متکی بر نیروی ملت و قانون است، مافوق قدرت‌هاست.
به هر حال امیدوارم همچنان که در مشکلات پایداری کردیم تا به امروز رسیدیم، بعد از این هم موفق بشویم نواقص و نقایص را بر طبق آنچه وضع و مقتضیات دنیا ایجاب می‌کند اصلاح کنیم. من خیال می‌کنم از لازمترین اموری که باید حتماً به آن متوجه باشیم این است که برای فرد فرد این ملت حداقل پوشاک و خوراک و منزل را تأمین نموده و بهداشت و فرهنگ را برای همه تعمیم داده و در دسترس کلیه افراد به طور تساوی بگذاریم، یعنی این پنج چیزی که به آن اشاره کردم از اصول حتمیه و اولیه زندگانی یک ملت بوده و خواهدبود و ما هم هر چه زودتر به نسبت به تعمیم این قسمت‌ها باید اقدامات جدی بنماییم. وقتی خوب دقت کنیم ملتی صبورتر و قانع‌تر و در عین حال وطن‌پرست‌تر از ملت ایران وجود ندارد که با همه مشکلات زندگی روح وطن‌پرستی کامل را در فردفرد آن می‌توان جست، و همین بزرگترین نوید و عامل مؤثری است که ما را به آتیه خوش بین و امیدوار می‌کند. اما این خوش بینی و امید البته کافی نیست، باید مجلس و دولت قدم‌های مؤثرتری برای نیل به مقصود بردارند و از خداوند در این راه استعانت می‌جوییم.