بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در باریابی معاونین ثابت وزارتخانه‌ها ۲۵ امرداد ماه ۱۳۳۹
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۹ |
۲۵ مرداد ۱۳۳۹
بیانات شاهنشاه در شرفیابی معاونین ثابت وزارتخانه‌ها
سال گذشته مسائل مهمی که لازم بود معاونین ثابت بر اساس آن برنامه کار و هدف‌های اصلی اداری را معین و مشخص نمایند، خاطرنشان ساختم.
خوشبختانه از گزارش رئیس شورای عالی معاونین معلوم شد در عرض سال گذشته کارهای مفیدی انجام داده و قدم‌های نسبتاً مؤثری در راه بهبود امور اداری برداشته‌اید. راهی که پیش گرفته‌اید راه صحیحی است و باز هم اقدامات خود را تعقیب کنید.
البته انتظار من این است که امور اداری دستگاه‌های دولت هم به موازات سایر شئون اجتماعی و اقتصادی کشور که با توجهات خداوند قادر متعال در حال پیشرفت است، به طور محسوسی پیشرفت نماید و در سیستم اداری ما حقیقتاً نهضتی که متضمن اصلاحات باشد، به وجود آید. بدیهی است اثر چنین نهضتی باید هر چه زودتر مخصوصاً در سرعت و حسن جریان امور و جلوگیری از اتلاف وقت و حذف تشریفات زائد و جلب رضایت و رفع مشکلات ارباب رجوع و تغییر فرمول‌های کهنه و قدیمی و تبادل آن به اصول و روش نوین ظاهر و آشکار شود.
امروز فن اداره کردن مثل سایر فنون از لحاظ علمی مورد توجه قرار گرفته و علم اداره روش‌های تازه‌ای به وجود آورده‌است و این علم فعلاً در ردیف سایر علوم از قبیل علوم اجتماعی و اقتصادی و روانشناسی قرار گرفته است، به طوری که اکثر دولت‌ها به خوبی متوجه شده‌اند که فن اداره در اجرای کلیه برنامه‌ها و طرح‌های تولیدی، عمرانی و اقتصادی، مالی و نظامی نقش مؤثری بازی می‌کند و در واقع اساس موفقیت در پروژه‌ها را این علم تشکیل می‌دهد.
من مکرر به مسئولین اداری تذکر داده‌ام که برنامه خوب، وسیله اجرای خوب لازم دارد و فراهم کردن وسیله اجرای خوب جز از طریق اداره خوب یا به عبارت دیگر مدیر خوب و سازمان منظم، میسر نخواهدبود. بنا به همین اصل است که همیشه راجع به اصلاح دستگاه‌های اداری، ایجاد سازمان نوین وزارتخانه‌ها بر اساس احتیاج و حتی تعداد نفرات و محدودیت ادارات و گاهی طرز چیدن میزهای کارمندان، تذکرات لازم داده‌ام.
شما باید برای اجرای این منظور با توجه به اصول و روش جدیدی که در کشورهای مترقی برای پیشرفت دستگاه‌های اداری خود اتخاذ کرده‌اند، اقداماتی سریع و دقیق انجام دهید و کاری کنید که سیستم اداری فعلی که موجب کندی کار است، تغییر کند و بساط کاغذبازی و تشریفات زائد و بیهوده و روش طفره و تعلل و امرار وقت برای گرفتن حقوق برچیده شود. شما که مسئولیت امور اداری مملکت را به عهده دارید و افتخار عنوان معاون ثابت نصیبتان شده، باید به اهمیت وظیفه خطیر و سنگین خود توجه نموده، دستگاه‌های اداری را آن طور که منافع مردم را تأمین کند، اصلاح نمایید و گردش چرخ‌ها را طوری منظم کنید که مانند ماشین دقیق و منظم با سرعت و دقت کارها را انجام دهد و وسیله اجرای برنامه‌های دولت و حوائج مردم را به نحو احسن فراهم سازد.
در حال حاضر دستگاه‌های اداری ما بیش از هر چیز محتاج کارمندان صدیق و علاقمند و وظیفه‌شناس و با انضباط است. تدابیری اتخاذ کنید که روح وظیفه‌شناسی و انضباط و ایمان به کار در کارمندان طوری تقویت گردد که آن را مانند فریضه مذهبی لازم و واجب شمارند، زیرا اگر کارهای اداری اعم از کوچک و بزرگ با نهایت علاقمندی و ایمان و کمال وظیفه‌شناسی انجام نشود، نتایج مطلوب و مؤثر از آن گرفته نخواهدشد.
بنابراین یکی از وظایف مهم و اصلی شما انتخاب افراد مناسب برای تصدی پست‌های اداری است، منظورم از تناسب در نظر گرفتن لیاقت، معلومات، استعداد، تخصص و درجه علاقه و ایمان و وظیفه‌شناسی کارمندان به کاری است که برای آن برگزیده می‌شوند.
این یک مسئله بدیهی است که اگر پیچ و مهره‌های ماشینی ناموزون و نامناسب باشد، انتظار گردش صحیح از آن ماشین نمی‌توان داشت. همانطور که برای کارهای فنی اشخاص متخصصی که توانایی فنی آنها مورد تصدیق باشد انتخاب می‌کنید، باید در انتخاب اشخاص اداری هم توانایی، یعنی قدرت مدیریت و اداره‌کردن و معلومات و صداقت آنها را مورد نظر قرار دهید.
این نکته را هم در نظر داشته باشید که اگر کسی به کار خود ایمان نداشته‌باشد و در کار مردم دلسوزی نکند و طرز سلوک و رفتارش مورد رضایت ارباب رجوع واقع نشود و با گشاده‌رویی و ادب گره از کار مراجعین باز نکند، شایستگی انجام خدمات عمومی را نخواهدداشت. پس کوشش کنید که اول افراد شایسته را برای تصدی کارها در نظر بگیرید و سپس سازمان‌ها را به دست آنها بسپارید و مراقبت کنید برنامه‌ای که برای تجدید سازمان‌ها و اصلاح و بهبود امور اداری تنظیم کرده‌اید، به خوبی انجام گیرد.
ما همیشه برای تأمین رفاه کارمندان از هر جهت دستورات لازم و مؤکد به دولت داده‌ایم و آرزو داریم که به زودی از هر حیث موجبات ترفیه آنان، چه از لحاظ تأمین معیشت و چه از لحاظ مسکن، فراهم گردد و امیدواریم با موجباتی که فراهم شده و می‌شود در آینده بسیار نزدیکی دارای سازمان‌های منظم و از هر جهت مجهز و متناسب باشیم.