بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در آیین سلام چهارم آبان زادروز همایونی ۴ آبان ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۴ آبان ۱۳۳۸
از بیانات شاهنشاه در سلام چهارم آبان
ملت ایران در این سال شهامت و وطن‌پرستی خود را به نحو اکمل نشان داد و امیدوارم روزبه‌روز ملت ما در طی مبارزات و تجارب خود آبدیده‌تر و با تجربه‌تر و در عزم خویش برای حفظ استقلال و تأمین پیشرفت و سعادت خود راسخ‌تر شود و همه افراد در کار خطیری که ما در پیش داریم، یعنی آبادی و پیشرفت مملکت و ترقی ملت ایران وظیفه خویش را هر چه بیشتر و بهتر انجام دهند و روزبه‌روز بر فعالیت و پشتکار خود بیفزایند. البته در این راه باید دربار شاهنشاهی سرمشق وظیفه‌شناسی و کوشش و از خودگذشتگی برای دیگران باشد و یقین دارم که همه شما به وظایف سنگین خویش در این مورد واقف هستید.
مدتی است که خوشبختانه جریان کارهای مملکت به مجرای طبیعی خود افتاده‌است، ولی من انتظار دارم کوشش شود چرخ امور هر چه سریعتر گردش کند و کارها به طور محسوسی تندتر و زودتر انجام گیرد، زیرا اگر سرعت پیشرفت ما از ممالک مترقی کمتر باشد، نه تنها فاصله ما پر نخواهدشد، بلکه آنها روزبه‌روز بیشتر پیش خواهندرفت و باز هم جلوتر خواهندافتاد. باید چه در کارخانه‌ها، چه در امور کشاورزی و چه در سایر رشته‌ها سطح تولید را بالا ببریم و بر فعالیت خود و سرعت انجام کارها بیفزاییم.
خوشبختانه در رشته امور صنعتی کارها به نحو مطلوبی در جریان است، بنابراین باید ما توجه بیشتری در امر کشاورزی و تولید فلاحتی مبذول داریم.
برای من جای خوشوقتی فراوان است که می‌بینم در مملکتی زندگی می‌کنم و با مردمی سر و کار دارم که در مواقع بحرانی رشد اجتماعی و حس عمیق وطن‌خواهی خود را از هر حیث نشان داده‌اند. زندگی با این مردم و خدمت کردن به چنین ملت و چنین مملکتی مایه مسرت است و حقیقتاً لذت دارد که انسان فکر کند اگر تحمل رنج و مرارت می‌کند و در راه خدمتی یا انجام وظیفه‌ای قدم برمی‌دارد، کار او بیهوده و عبث نیست، زیرا هر موقعی که احتیاج بوده که مردم این مملکت صدای خود را برای حفظ کشور و استقلال مقدسات خود بلند کنند، این بانگ به همان اندازه که ما انتظار داشته‌ایم شنیده شده و به گوش جهانیان رسیده‌است. تنها در مدت هیجده سال سلطنت خود من شخصاً چندین بار شاهد و ناظر این جریان بوده‌ام. در همه این موارد جریان وقایع طوری بوده که به طور عادی و طبیعی می‌بایستی متأسفانه منجر به از بین رفتن ما شده‌باشد، ولی موقعی که از مردم ایران درخواست فداکاری و ابراز حس وظیفه‌شناسی شد، دیدیم که همه مردم چطور یک صدا جواب دادند.
در تمام مدت اشغال کشور، مردم با تحمل تمام شداید و مصائب، وحدت و استقامت خود را حفظ کردند تا اینکه در قضایای آذربایجان لازم شد که مردم برای حفظ وحدت و تمامیت مملکت قیام کنند و دیدیم سرتاسر مملکت در آن هنگام قیام کرد.
بعد از آن در هر جریانی و با هر اتفاقی که مواجه شدیم، چه در پانزده بهمن و چه در مرداد ۱۳۳۲ و چه در همین اواخر، هر دفعه دیدیم که هر مردمی از هر طبقه‌ای بیش از حد توقع و بیش از انتظار ما در راه حفظ مصالح مملکت خود ایستادگی کردند.
پس برای زمامدار این مملکت چنانکه گفتم واقعاً کارکردن لذت دارد، منتهی تشکیلات ما نیز باید بهتر و مجهزتر شود و افرادی که بر سر کار هستند، نه فقط در رشته کار خود تخصصی داشته‌باشند، بلکه از روی عشق و ذوق و اشتیاق کار کنند.
در اینجا باید متذکر مطلبی شوم که خیلی باعث خوشوقتی من نیست، ولی از طرفی نمودار سیاست تغییرناپذیری است که ما پیش گرفته‌ایم و آن این است که تنها در این چند ماه اخیر بیش از پانصد نفر از کارهای کوچک و بزرگ و گاه نیز کارهای مهم بر کنار شده‌اند. خیلی از اینها به دادگاه‌ها و به عدالت سپرده شده و خواهندشد و لابد عده‌ای از آنها محکومیت پیدا خواهندکرد.
در این راه هر مشکلی که در برابر ما باشد، بر طرف خواهدشد و اجتماع آینده مملکت را بر شالوده‌های استوار و محکم و قوی برقرار خواهیم‌کرد. برای رسیدن به این هدف‌ها اقداماتی شده‌است و اقدامات دیگر نیز خواهدشد. البته تکلیف لوایحی که تا به حال برای اظهار نظر به مجلسین آمده‌است، تا آخر دوره مجلس روشن خواهدگردید. اضافه بر این لوایح و لوایح دیگری که از طرف دولت تقدیم خواهدشد، دو لایحه است که برای مملکت بسیار مفید خواهدبود: یکی لایحه‌ای است که از مدت‌ها پیش صحبت آن هست و آن تعیین تکلیف زمین‌های مزروعی است که انشاءالله منجر به آبادانی دهات ایران خواهدشد و البته این لایحه به زودی به اطلاع آقایان خواهدرسید که هر چه زودتر به آن رسیدگی کنند.
ما در قسمت امور صنعتی در چند سال اخیر پیشرفت‌های زیادی کرده‌ایم و طرح صنعتی ما به گردش افتاده‌است، ولی یکی از خطرناکترین کارها این است که این پیشرفت صنعتی هماهنگ با پیشرفت در امور کشاورزی و تولیدی نباشد، زیرا عقب‌ماندگی در تولید مواد غذایی در این صورت منجر به تورم خطرناکی خواهدشد. سطح تولید ما باید حتماً به سطح تولید ممالک مترقی برسد.
تا کی می‌شود تحمل کرد که در مملکت ما مثلاً از یک هکتار اراضی پنبه‌کاری حداکثر یک تن بهره‌برداری شود، در صورتی که این رقم در ممالک دیگر به دو تن و نیم و سه تن رسیده‌است؟ تا کی ممکن است در اراضی گندم‌خیز ما از هر تخمی پنج و حداکثر ده تخم به دست آید، صورتی که در کشورهای راقیه اگر یک تخم پنجاه تخم محصول ندهد، اصلاً دست به کاشتن آن نمی‌زنند؟ یا مثلاً در مزارع برنج‌کاری ما در یک هکتار برنج گرده پنج برابر کمتر از یک هکتار زمین که در مملکت ژاپن به کار برنج‌کاری می‌رسد بهره‌برداری کنند؟ لایحه دیگری که بسیار مهم است، مربوط به نظام وظیفه است. گویا در اوایل امسال بود که در همین جا به شما گفتم از جریانات نظام وظیفه راضی نیستم و اقداماتی خواهیم‌کرد که وضع اصلاح شود. از آن به بعد اقدامات اساسی شده و در نتیجه بیش از صد نفر از شاغلین مقامات بزرگ و کوچک در این گیر و دار معلق شده‌اند، که پرونده کار تمام آنها به دادگاه محول شده‌است.
بدیهی است که متأسفانه تعدادی از اینها مقصر خواهندبود. در این مورد هم افراد ذیمدخل، از کدخدای ده گرفته تا مأمورین متخلف کشوری و لشگری مقصرند. اصولاً این سیستم، سیستم خوبی نیست، زیرا در هر جایی وقتی که معافیتی در کار بود، در تشخیص معافیت یا از روی اشتباه یا خدای نخواسته از روی غرض و طمع شخصی همیشه راه تقلب باز است. خدمت به مملکت به عنوان نظام وظیفه چرا باید دارای معافیت باشد؟ مگر همه افراد کشور در خدمت به مملکت با هم مساوی نیستند؟ پس ما فکر کردیم که یکی از عیوب اساسی کار، معافیت است و باید تشخیص اینکه کی باید به سربازی برود و کی نرود از بین برود، یعنی همه بدون استثنا باید به خدمت وظیفه بروند، البته به جز آنها که مشغول تحصیل هستند، یا نقص بدنی دارند. اما درمورد آنهایی که متکفل هستند، وظیفه انجمن‌های ده خواهدبود که در این مدت از خانواده آنها نگاهداری نمایند. مازاد احتیاجات قوای مسلح مملکت مورد استفاده دستگاه‌های مختلفی که در کشور مشغول کار هستند قرار خواهدگرفت، از قبیل سدسازی، ساختمان مسکن، و از همه مهمتر در امور کشاورزی و مبارزه با آفات و ترویج فلاحت و فرستادن افراد به دهات برای راهنمایی و غیره. پس نیروی فعاله‌ای که هر سال از این راه به دست می‌آید، بدون تبعیض در راه ساختمان مملکت به کار می‌افتد. این لایحه نیز عن‌قریب به مجلسین داده خواهدشد و روشن کردن این موضوع یکی از کارهای مهم و از پایه‌های ناسیونالیسم مثبت ایران خواهدبود.
اما در قسمت عدالت اجتماعی قوانین معینی هست که تکلیف زارعین و کارگران کاملاً روشن می‌شود. به کارمندان دولت مخصوصاً کارمندان وزارت فرهنگ و معلمین و استادان توجه بیشتری خواهدشد. برنامه عظیم ما برای تهیه مسکن انشاءالله با موفقیت ادامه خواهدیافت.
در قسمت مالیات‌ها ما نه تنها باید قانون مالیاتی ثابتی داشته‌باشیم که اقلاً چهار پنج سال تغییر نکند و مردم تکلیف خود را بدانند، بلکه این قانون باید قانون کاملی باشد و مالیات‌ها به دقت وصول بشود، زیرا یکی از بهترین راه‌های تأمین عدالت اجتماعی همین اصل وصول صحیح مالیات است.
در قسمت امور اقتصادی باید در ضمن آنکه حداکثر فعالیت را در راه عمران و آبادی مملکت به خرج می‌دهیم، مواظب آن باشیم که در کشور اقصاد سالمی برقرارباشد تا منجر به تورم نگردد و سیر صعودی قیمت‌ها طبیعی باشد و با سایر ممالک دنیا فرقی نکند. جلوی به اصطلاح کم‌فروشی و گرانفروشی را باید گرفت و مخصوصاً تولید را زیاد کرد، زیرا در راه اضافه تولید هر چه بکنیم خطری ندارد.
من اطمینان دارم که تا توجهات الهی شامل حال ملت ایران است، هیچ مانع و رادعی نمی‌تواند جلوی ترقی ما را بگیرد و هیچ سیاست و پیشامدی ما را از هدفی که در پیش داریم، مانع نخواهدشد. در این راه همه شرکت خواهندداشت و از این لحاظ مقام و موقعیت هر کسی که بالاتر باشد، به همان نسبت مسئولیت او بیشتر و سنگین‌تر خواهدبود و باید فعالیت زیادتری به خرج دهد. البته نمایندگان ملت که مسئولیت بس خطیر و عظیمی دارند، کاملاً متوجه این موضوع هستند و می‌دانند که تا چه اندازه باید در این مورد ساعی و کوشا باشند.
مراتب توجه و پشتیبانی من نسبت به دانشگاه بر همگی روشن است. نظر من این است که نه فقط دانشگاه تهران باید توسعه یابد، بلکه دانشگاه‌های متعدد دیگر، من‌جمله دانشگاه بزرگ شیراز در کشور ایجاد شود و ایران مثل همیشه یک کانون علم و معرفت و تحقیق و مطالعه باشد.
خیلی خوشوقتم که مملکت ما اکنون در مرحله‌ای است که پیشرفت‌های ما در همه رشته‌ها محسوس است، ولی تازه این اول کار است و آینده ما با برنامه‌هایی که در دست اجرا داریم، توأم با پیشرفت‌های بسیار محسوس‌تری خواهدبود.
من از وضع مطبوعات و سهمی که در آشناکردن افکار عمومی با جریان امور دارند، راضی هستم. وضع مطبوعات امروزه به هیچ‌وجه طرف قیاس با سابق نیست. خوشبختانه آن صورت تجارتی و مبتذل که در بعضی کشورها دیده‌می‌شود، در مطبوعات ما وجود ندارد و در ایران مطبوعات وظیفه ملی خود را به خوبی و با متانت انجام می‌دهند. در آینده بایستی هدف اساسی مطبوعات ما مبارزه شدید با فساد و تبهکاری باشد. دولت این موضوع را با کمال جدیت و بی‌رحمانه دنبال خواهدرفت و البته وظیفه مطبوعات است که در این مورد راهنمایی و همکاری کامل کنند و هر جا که به این قبیل موارد برخورد کنند، آن را با وضوح تمام بنویسند و درباره کارهایی که می‌شود نیز برای روشن‌شدن اذهان عمومی به تفصیل قلم‌فرسایی کنند تا به یاری خداوند فساد از کشور ما ریشه‌کن شود.