بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران در باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی ۲۰ بهمن ماه ۱۳۳۵
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۵ |
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران در باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی ۲۰ بهمن ماه ۱۳۳۵
در نظر دارم ماهی یک مرتبه با آقایان نمایندگان جلساتی داشته باشم و راجع به اوضاع مملکت و امور مهم صحبت کنم. این ترتیب بسیار مفید خواهدبود. چند روز پیش مذاکراتی با نمایندگان سنا داشتیم، ملاحظه شد بعضی قسمت‌ها منعکس نگردید.
قسمت مهمی که از قلم افتاده بود، راجع به وصول مالیات مستقیم بود. گفته‌بودم اگر مالیات مستقیم کاملاً وصول نشود خطر تورم پول پیش خواهدآمد، زیرا هر روز بر قدرت خرید مردم اضافه می‌شود و وقتی قدرت خرید وجود داشت، می‌خواهند خرج کنند و اگر در مقابل این قدرت و تقاضا عرضه کافی نبود و سطح تولید به اندازه لازم بالا نرفت، مسلماً تورم حاصل می‌شود، به همین جهت از وظایف اساسی اضافه کردن سطح تولید می‌باشد و باید جداً واحدهای کشاورزی و صنعتی مملکت را تقویت کنیم. برای این منظور وسایل مختلفی در دست داریم: یکی استفاده صحیح از قرضه ۳۳میلیون دلاری است و یکی دیگر اینکه مقدار زیادی از پول ایران در بانک ملی حبس شده‌است. ما طلای پشتوانه را با قیمت هر دلار سی و دو ریال تقویم کرده‌ایم، و وقتی که در نظر بگیریم که قیمت دلار ۷۵ ریال است، متوجه می‌شویم که خودمان چقدر پول خودمان را محبوس ساخته‌ایم. ما باید این پول را از حبس غیر منطقی بانک خارج کنیم، ولی دقت نماییم که این مازاد فقط به مصرف کارهای تولیدی برسد. اگر این پول را که البته متعلق به خزانه دولت است بخواهیم صرف اضافه حقوق و مخارج جاریه بکنیم، بسیار خطرناک خواهدبود، ولی اگر آن را در راه امور زراعتی و صنعتی به کار بیندازیم، قطعاً خدمت کرده‌ایم.
در چند سال پیش اشتباهی کردند و اجازه نشر اسکناس را از هیأت نظارت اندوخته اسکناس سلب نمودند و آن را موکول به تصویب مجلس ساختند، و حال آنکه این امر در هیچ جای دنیا سابقه ندارد و سبب می‌شود که افراد استفاده‌جو آن را بهانه ترقی قیمت‌ها بنمایند، در صورتی که نشر اسکناس باید در مواقع ضروری و به تشخیص بانک ناشر باشد.
باز برمی‌گردیم به مالیات مستقیم و خطری که از راه نگرفتن مالیات مستقیم عاید مملکت می‌شود. امروز خیلی از کشورها مالیات‌های سنگین می‌گیرند، ولی کشورشان از نظر تولیدات همچنان در حال پیشرفت است. مملکت آلمان را مثال می‌زنیم: با آنکه هم خاک و هم جمعیتش کم شده‌است، معهذا سطح تولیدات آن بیش از ایام جنگ است. این مملکت مالیات بیش از ما می‌گیرد و تا دینار آخر هم وصول می‌کند، و اصولاً در دنیا مسلم شده‌است که گرفتن مالیات منافات با بالارفتن سطح تولیدات ندارد، به عکس اگر مالیات مستقیم و حقه گرفته نشود، مفاسد زیادی روی خواهدداد.
می‌شنوم صحبت‌هایی هست از این قبیل که مأمورین وصول مالیات در کار خود تقلب می‌کنند و بهتر است که مالیات مستقیم را به مالیات غیر مستقیم تبدیل کنیم. مسلماً در بین مأمورین وصول اشخاص نادرست وجود دارد، ولی با وصف این، صحیح نیست که تمام دستگاه‌های مالیاتی را تخطئه کنیم که اصلاً نتوانند مالیات بگیرند، بالعکس ما باید مأمور مختلس را تعقیب کنیم و در عین حال مالیات حقه را هم وصول نماییم.
اگر ما دستگاه‌های صحیح می‌داشتیم که می‌توانستند قیمت‌ها را تثبیت کنند و در مغازه‌ها قیمت خرید و قیمت فروش را معین می‌کردند، در جلوگیری از ترقی هزینه زندگی بسیار مفید و مؤثر بود، ولی این کار دستگاهِ مرتب و بازرسان قوی و دلسوز و کنترل و تنبیه شدید لازم دارد.
اگر ما این اقدام را نکنیم، دچار مشکلات فراوانی خواهیم شد. ملاحظه کنید پس از بسته شدن کانال سوئز قیمت اغلب اجناس بالا رفت. قندی که هر تن ۱۱۷ دلار خریداری می‌شد، به ۱۷۵ دلار رسیده‌است و ما که با فروش کیلویی ۲۰ ریال آن عوایدی داشتیم اکنون در همین قیمت ضرر می‌کنیم. البته صحیح هم نیست که دولت ضرر بکند، بلکه باید به قیمت عادلانه بفروشد، اما همینقدر که به مقدار لازم قیمت قند را بالا ببرند، دیگران هم می‌خواهند قیمت کالاهای خود را بدون دلیل و سبب زیاد کنند. جلوی این کار را فقط کنترل و تثبیت قیمت‌ها می‌توانند بگیرند.
ما ناگزیر هستیم که سطح تولید را بالا ببریم. البته نمی‌توان گفت سطح تولیدات پایین آمده‌است، بلکه کمبود محصول ما به علت اضافه شدن مصرف است، و چون مصرف و تقاضا زیاد شده، میزان تولید فعلی جواب آن را نمی‌تواند بدهد.
تا موقعی که عرضه به اندازه تقاضا نیست، باید کمبود را از خارج وارد کنیم. نباید گفت چرا گندم و روغن از خارج وارد می‌شود، این انتقاد وقتی صحیح است که در فکر افزایش تولید نباشیم و در این راه نکوشیم. البته نباید مثل عمل خطایی که در گذشته مرتکب شده‌اند، مثلاً گوسفند از مملکت خارج کنیم، اما باید برای افزایش تولید از طریق تقویت بانک کشاورزی و کمک به زارعین و آوردن تراکتور و مخصوصاً یدکی‌ها به زراعت کمک کنیم و مسلماً با این ترتیب این کشاورزی نفع خواهد داشت و مردم هم به دنبال آن می‌روند.
با وجود آنکه این مطلب را قبلاً گفتم و در روزنامه‌ها منعکس شد، معهذا چون مهم است، تکرار می‌کنم: سازمان‌های ما غلط و در هم است و متناسب با احتیاجات امروزی نیست. ما باید تشکیلات صحیحی بدهیم و وظایف را تعیین کنیم و به تعداد لازم و ضروری برای انجام آن وظایف کارمند نگاه بداریم و مازاد آنان را با باز خرید حقوق به کارهای تولیدی بگماریم و آن تعداد کارمند که نگاه می‌داریم، سعی کنیم که سیر و نسبتاً مرفه باشند.
هیاهو کرده‌بودند که بعضی مأمورین وصول از مردم پول گرفته‌اند. راست است و باید تعقیب هم بشوند، اما شما از کارمندی که در ماه مثلاً ۴۰۰ تومان می‌گیرد و حداقل خرجش چند برابر است چه توقع دارید؟ مگر همین شما نمایندگان به علت استیصال و احتیاجی که داشتید مجبور نشدید که حقوق خود را بالا ببرید؟ من معتقدم برای اجرای این منظور حتی با استفاده از یک قرضه هم که شده باشد، باید اقدام کرد.
اصلاً این صحیح نیست که تمام بار مملکت را بر دوش نسل فعلی بگذاریم. استفاده از قرضه این فایده را دارد که فشار بین نسل فعلی و نسل آتی تقسیم می‌شود. مخصوصاً با امیدواری‌های بسیاری که به آینده این مملکت داریم، یک چنین اقدامی عادلانه خواهدبود.
آینده ما به محض آنکه محصولات صنعتی و معدنی ایران استخراج شود، بسیار درخشان خواهدبود، مخصوصاً درمورد نفت که در فلات قاره و در سرتاسر زمین‌های جنوبی و شمالی ایران معادن بسیار وجود دارد، به طوری که دیگر مورد ندارد ما نفت جنوب را فی‌المثل به خراسان ببریم، در صورتی که در زیرمین‌های خراسان هم نفت موجود است.
راجع به استفاده از معادن نفت لایحه‌ای به مجلس خواهدآمد که دولت اختیارات محدودی تحصیل کند و بتواند برای استخراج و بهره‌برداری از منافع نفت با کمپانی‌ها وارد مذاکره شود.
من عقیده دارم ما قادر هستیم اداره و تصدی نفت قم را خودمان در دست داشته باشیم، زیرا ما نفت تصفیه شده زیاد لازم نداریم و فقط برای مصرف شمال ایران دستگاه تصفیه در قم نصب خواهیم‌کرد. مهندسین ما برای انجام این امر کافی هستند، منتهی تا ده نفر متخصص خارجی ممکن است لازم باشد که استخدام کنیم و باقی محصول را با لوله باید به خارج برسانیم.
البته ما می‌توانیم اعتبار استخراج و ساختن لوله و غیره را که درحدود چهارصد تا پانصدمیلیون دلار خرج دارد، با پیش‌فروش نفت قم از خارج تحصیل کنیم، مثلاً با پیش‌فروش بیست‌میلیون تن محصول تقریبی نفت یک ساله قم با احتساب ربح و تخفیفاتی که باید داده شود بیش از سیصدمیلیون دلار می‌توان به دست آورد. پس در واقع ما قادر هستیم که این کار را خودمان انجام دهیم.
یکی از کارهای لازمی که باید بکنیم تأسیس خطوط کشتیرانی است. کرایه کشتی‌ها زیاد شده‌است و اقتضا دارد که ما در این راه قدم اساسی برداریم، و همچنین خطوط مواصلات و ارتباطات خود را چه در داخل و چه با دنیای خارج توسعه دهیم.
راه‌آهن ایران به ترکیه و شوروی و پاکستان متصل خواهدشد و به این ترتیب با دولتین شوروی و ترکیه ترانزیت برقرار خواهیم کرد.
امروز سیاست خارجی ما مورد قبول عموم است، زیرا در عمل دیده شده‌است این خط مشی سیاسی صریح و صحیحی بوده‌است که بر اثر آن از خمودی و بیچارگی و زبونی بیرون آمده‌ایم. ما با کمال شجاعت و درایت منافع خودمان را تشخیص دادیم و خط مشی سیاسی خود را تعیین کردیم.
به خوبی دیده می‌شود حتی آنها که با سیاست ما موافق نبودند، رفتارشان با ما فرق کرده‌است، و به طور کلی جلب نظر احترام‌آمیز ممالک جهان را نموده‌ایم. ما در سیاست خود نظری جز کمک به تأمین صلح نداریم.