بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باشگاه روزنامه‌نگاران فرانسه در پاریس ۲۶ مهر ماه ۱۳۴۰
| سفر محمدرضا شاه پهلوی به فرانسه ۱۸ مهر ۱۳۴۰ - ۱ آبان ۱۳۴۰ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۴۰ |
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باشگاه روزنامه‌نگاران فرانسه در پاریس ۲۶ مهر ماه ۱۳۴۰
آقای رئیس،
از اینکه به من فرصت داده‌اید چند لحظه میان شما بگذرانم، تشکر می‌کنم و از سخنان محبت‌آمیزی که ایرادکردید، سپاسگزارم.
شما از تاریخ کشور من و سهمی که ما در تمدن جهانی داشته‌ایم سخن به میان آوردید. ما از این لحاظ بر خود می‌بالیم، ولی نمی‌خواهیم تنها به اتکای افتخارات گذشته در این مرحله متوقف شویم. زمان اقتضامی‌کند که ما پیوسته در راه پیشرفت، چه پیشرفت اجتماعی و چه پیشرفت اقتصادی، کوشش کنیم. به نظر من هیچ کشور و ملتی نمی‌تواند وقت و فرصت را از دست بدهد.
تسلسل حوادث تاریخ و زمان در قرنهای اخیر اندکی ما را از فاصله سریع تمدن بازداشته و ما می‌خواهیم در اسرع وقت گذشته را جبران کنیم.
گذشته از کوشش و مساعی که در این راه لازم است، ما به حسن تفاهم و به کمک فنی کشورهای دیگر جهان مخصوصاً دوستانمان از جمله فرانسه نیازمندیم.
از اینکه همیشه بین دو کشور آزاد و مستقل ایران و فرانسه بهترین روابط حسنه برقرار بوده‌است، بسیار خوشوقتیم. شما سهم بزرگی در فرهنگ ما داشته‌اید، تسهیلاتی که شما برای جوانان ما در فرانسه قائل شدید تا در کشور شما تحصیل کرده و برای خدمت به وطن بازگردند و همچنین کارهای دیگری که شما می‌توانید در آینده انجام بدهید، خیلی مهم و مورد توجه ملت من است. هیچ عاملی ما را از یکدیگر جدا نمی‌کند، بلکه برعکس خیلی چیزها ما را به یکدیگر نزدیک می‌کند. به این ترتیب ما امیدواریم که فرانسویها با دوستی و کمکهای فنی و از راههای دیگر بتوانند به توسعه سریع کشور و جامعه ما کمک کنند.
اساس سیاست ما بر پایه گسترش ثروت طبیعی در اسرع اوقات و در عین حال تقسیم عادلانه این ثروتها بین عده زیادی از مردم کشور و در میان آنهایی که می‌خواهند شرافتمندانه کارکنند، استوار است. منابع ثروت طبیعی ما عظیم است و برای تقسیم این ثروت باید به اقدامات اجتماعی دست زد و من اطمینان می‌دهم که کلیه اقدامات لازم را در این زمینه به عمل خواهیم آورد.
درست است که در کشور ما هنوز صنایع سنگین رواج نیافته‌است، ولی آنچه از صنایع سنگین در کشور ما وجود دارد که جنبه تراست و کارتل را دارد متعلق به کشور است و درآمد آن به نفع عموم، یعنی برای زیرسازی مملکت مصرف می‌شود. معادن بزرگ نیز به دولت تعلق دارد، راه‌آهن‌ها و جاده‌ها و پست و تلگراف و دیگر وسایل ارتباطی نیز متعلق به دولت است، تصور می‌کنم که حتی اندکی نیز پای خود را از این فراتر گذاشته‌باشیم. در کشور ما کارخانه‌هایی از قبیل کارخانه‌های قندسازی، نساجی، سیمان وجوددارد که آنها نیز متعلق به دولت است و این کار عادی نیست.
ما کوشش کرده‌ایم که اشخاص را تشویق کنیم تا سرمایه خود را در صنعت به کار اندازند. کشور ما اکنون بیش از ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد و به زودی دارای ۴۰ میلیون نفوس خواهدشد. اینکه می‌گویم، به زودی، منظورم بیست سال آینده است.
اکنون تقریباً صدی هفتاد مردم کشور ما در دهات زندگی می‌کنند و زندگی آنها از زمین تأمین می‌شود. این نسبت به هیچ وجه با یک جامعه مدرن متناسب نیست. ما می‌خواهیم فقط سی درصد مردم کشورمان به کارهای زراعتی مشغول باشند و بقیه بتوانند در شهرها و در صنایع کار کنند و برای این کار کوشش و مساعی عظیمی لازم است.
قبل از هر کاری لازم است کشاورزی را مکانیزه کنیم و سپس در صدد تشویق از صنایع برآییم. ولی در آن صورت نیز اوضاع به همین حال باقی خواهدماند، یعنی صنایع سنگین به دولت تعلق خواهدداشت و منافع این صنایع را در راه ساختمان مدارس و بیمارستانها خرج خواهیم کرد و به این ترتیب به پیشرفت کشور موفق خواهیم شد.
قبلاً درباره اصول سیاست اجتماعی خودمان توضیحاتی دادم. برای اینکه توضیح بیشتری در این باره داده‌باشم این مطلب را اضافه کنم که چون جامعه ما در آینده باید بیش از پیش صنعتی شود، بدون شک دارای قوانین اجتماعی و کارگری نظیر آنچه در جهان وجوددارد، خواهدبود.
کارهایی که باید انجام شود، عبارت است از: ساختمان خانه‌های تازه برای کارگران، ساختمان مدارس مجانی و بیمارستانها برای کارگران و کشاورزان، تأمین آب و برق و بیمارستان و مدرسه جهت دهات، وضع مالیات عادلانه به طوری که ثروتمندان به نسبت درآمد خود مالیات بیشتری بپردازند و آنهایی که وضع مالیشان خوب نیست از بیمارستانهای مجانی استفاده کنند. در کارهای خیریه و اجتماعی تاکنون به اقدامات نسبتاً مهمی دست زده‌ایم و در همین زمینه اقدامات دیگری نیز به عمل خواهدآمد و تأسیس زایشگاهها و شیرخوارگاهها با سرعت بیشتری ادامه خواهدیافت.
به طور خلاصه هدف نهایی ما رسیدن به این پنج اصل اساسی است:
- – برای هر کسی امکان کارکردن وجود داشته‌باشد.
- – بتواند خوب بخورد.
- – خوب بپوشد.
- – مسکن خوب داشته‌باشد.
- – از وسایل تعلیم و تربیت استفاده کند.
مساعی برنامه هفت‌ساله ما صرف زیرسازی کشور شده‌است. هدف این برنامه ساختن راهها، راه‌آهن‌ها، بندرها، فرودگاهها و تأمین آب آشامیدنی برای شهرها بود. اکنون مسئله واردکردن گاز و برق در زندگی دهکده‌ها مورد توجه است. پس از پایان دوره برنامه هفت‌ساله یک برنامه پنج‌ساله آغاز خواهدشد که همان هدفها را دنبال خواهدکرد و امیدوارم این برنامه با سرعت بیشتر و دامنه وسیع‌تری اجرا شود.
هدف ما این است که بتوانیم درآمد ملی را در سال از هشت تا ده درصد بالا ببریم و نظر به اینکه جمعیت کشور ما سالانه در حدود دوونیم درصد افزایش می‌یابد، فاصله‌ای که در این میان باقی می‌ماند، درحدود شش‌ونیم تا هفت درصد است که بدون شک به ملت ما اجازه خواهدداد از یک زندگی بهتری بهره‌مند شود.
با وجود مشکلات جهان و با وجود اینکه امروزه هر کشور مستقل جهان باید متأسفانه در فکر دفاع از خودش باشد، خواه تنها و خواه از راه شرکت در پیمانهای محلی طبق مواد ۵۱ و ۵۲ منشور ملل متحد، هزینه‌های نظامی ما به میزان حداقل است و فقط صدی پانزده بودجه کل ما صرف هزینه‌های دفاعی می‌شود.
راست است که ما از خارج کمکهایی دریافت می‌کنیم و پولی بابت خرید مواد نمی‌پردازیم، ولی شاید گفتن این مطلب بی‌مناسبت نباشد که در دنیا کمتر کشوری پیدامی‌شود که برای نیازمندیهای نظامی خود این قدر کم خرج کند.
آینده کشور من برای خود کشور و برای منطقه‌ای که در آن قرار دارد، مهم است و این منطقه‌ای است که دارای امکانات زیادی می‌باشد، منطقه‌ای است که می‌تواند به تثبیت اوضاع و صلح جهانی کمک کند.
قبل از هر چیز ما در سازمان ملل متحد می‌توانیم صدای خود را به گوش جهانیان برسانیم. درست نمی‌دانم چند کشور جهان وضع و موقعیت ما را دارند، ولی سیاست ما کاملاً روشن است:
ما طرفدار حقوق بشر و آزادیهای اساسی بوده و با استعمار مبارزه می‌کنیم، ولی نوع جدید استعمار را هم نمی‌پذیریم. ما معتقدیم که همه ملتها دارای حقوق یکسان هستند و این حقوق باید مورد احترام باشد. اگر میان ملتهایی که دارای سلاحهای اتمی هستند با ملتهایی که فاقد آن می‌باشند فرق گذاشته‌شود، تصورنمی‌کنم مشکلات به این زودی و آسانی حل گردد.
کمک اساسی که ما می‌توانیم به حفظ صلح بکنیم این است که با ملتهای دیگر هم آواز شده و درخواست کنیم که یک خلع سلاح عمومی یعنی یک خلع سلاح واقعی و خلع سلاح کنترل‌شده و تضمین‌شده در جهان برقرارشود.
صلح تنها چیزی است که ما در جستجوی آن هستیم. برای رسیدن به صلح پایدار باید به فداکاریهایی تن داد ولی به عقیده ما برای نیل به این ایده‌آل فداکاری ما هر اندازه هم مهم باشد، ارزش دارد. زیرا تنها در سایه صلح می‌توانیم از مزایای تمدن جدید بهره‌مند شویم. تنها چیزی که ممکن است در سایه آن صلح به دست آید وجود حسن نیت کامل بین ملتها است.
مطبوعات بین‌المللی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفاکنند. شما می‌توانید حقیقت را به مردم نشان بدهید و به آنها کمک کنید که مسائل حقیقی را درک کنند و همدیگر را بهتر و بیشتر بشناسند. ما امیدواریم سرانجام آنهایی که دارای حسن نیت هستند و طبقه دانشمند و روشنفکر جهان بتوانند چنین پایه‌ای را که اساس صلح بر روی آن استوار باشد، به‌وجود آورند.
هنوز در روی کره زمین کارهای زیادی هست که باید انجام شود. هنوز ثروتهایی در دل خاک نهفته‌است که می‌توان از آنها به سود همه مردم بهره‌برداری کرد. هنوز بسیاری از مصائب و بدبختیها وجود دارد که می‌توانیم بر آنها غلبه کنیم.
ما امیدواریم تا آن وقت که زنده هستیم بتوانیم به برآوردن این آرزوی مشترک کمک کنیم و می‌خواهیم امیدوار باشیم که فرانسه و فرانسویان در این راه همچنان مقام تاریخی خود را در میان جامعه ملتها حفظ کنند، مقامی که شما توانسته‌اید با وجود تسلسل حوادث با شایستگی برای خود نگاه دارید، و امیدواریم که طی قرون متمادی همچنان در راه پیشرفت گام بردارید.
تسهیلاتی که در حال حاضر می‌توانیم برای دانشجویان در کشورمان فراهم کنیم، مخصوصاً تسهیلات دانشگاهی هنوز کم است. ما در تهران دانشگاهی داریم که دارای دانشکده‌های مختلف است. چهار دانشگاه دیگر نیز در استانهای کشور وجود دارند که هر کدام دارای چند دانشکده‌اند. در حال حاضر تقریباً بیست‌هزار دانشجو در دانشگاههای ایران و اروپا و امریکا سرگرم تحصیل هستند. کاری که ما در صدد انجام آن هستیم این است که دانشگاههای خود را تکمیل کنیم و دانشگاههای دیگری تأسیس نماییم تا دانشجویانی را که تحصیلاتشان در دانشگاههای ایران خیلی خوب و درخشان بوده برای ادامه تحصیل به خارج بفرستیم.
عجالتاً این وضع تا مدتی ادامه خواهدداشت، زیرا در عرض یکی دو سال نمی‌توان دانشگاه ساخت و اگر این کار از لحاظ مادی هم امکان‌پذیر باشد از جهت تأمین کادر دانشگاه غیرممکن خواهدبود. انجام این کارها در حدود پانزده سال وقت لازم دارد.
به طوری که گفتم، تا آن وقت وضع کنونی ادامه خواهدیافت و امیدواریم دانشجویانی که به آغوش وطن بازمی‌گردند به زیور علم و اخلاق آراسته بوده و بتوانند به پیشرفت و ترقی کشور کمک کنند. در هر صورت برای آنها همه گونه امکانات وجود خواهدداشت. کشور ما اکنون به سرعت در حال پیشرفت است و ما به وجود همه جوانانی که به خود زحمت کارکردن را بدهند احتیاج خواهیم داشت، ولی ما بیشتر به وجود کارشناسان و متخصصین فنی و سرکارگرانی که پایه تحصیلات آنها کمتر از دانشگاه باشد، نیازمندیم تا به جوانانی که دانشنامه در دست دارند.
اگر فرض کنیم که امور کشور ما با سه تا چهار هزار مهندس بگذرد، برای اداره کارهای فنی به ده‌ها هزار کارشناس احتیاج داریم. در این زمینه است که فرانسه می‌تواند در تأمین کارهای لازم به ما کمک کند. فرانسه در تمام زمینه‌ها می‌تواند به ما از لحاظ فنی، مالی و فرهنگی کمک نماید. ما شما را مانند همیشه با آغوش باز خواهیم پذیرفت و از آنچه بتوانید در کشور ما انجام دهید، قدرشناسی خواهیم کرد. ایران از لحاظ اهمیتی که دارد شاید بتواند برای دیگران در آینده نمونه و سرمشق باشد و نشان بدهد چگونه دو کشور مستقل و آزاد می‌توانند در بعضی زمینه‌ها با هم همکاری نزدیک داشته‌باشند. تصورمی‌کنم که به این ترتیب هرگونه عقاید و افکار باطلی که ممکن است در بعضی مناطق دیگر وجود داشته‌باشد، از بین خواهدرفت.
امروز دیگر عصر استعمار سپری شده‌است و آنهایی که هنوز از این مقوله سخن می‌گویند شاید بعضی ملاحظات سیاسی را در نظر می‌گیرند ولی به نظر من استعمار مرده است. استعمار به آن شکلی که سابق بود دیگر وجود خارجی ندارد. شما می‌توانید در زمینه همکاری مشترک دو کشور ما و مناطق دیگر سرمشق خوبی باشید و به همه نشان بدهید که اکنون عصر جدیدی آغاز شده که به زودی همه از ثمره آن بهره‌مند خواهندشد.
سیاست ما مبتنی بر صلح و دوستی با همه کشورها، علی‌الخصوص با کشورهای همجوار است. بدبختانه یا خوشبختانه پیمانهای دفاعی نظیر ناتو و سنتو وجود پیداکرده‌اند، همان طوری که پیمان ورشو و پیمان چین و شوروی نیز وجود دارد. عضویت ما در پیمان دفاعی سنتو به هیچ وجه مانع از دوستی ما با اتحاد شوروی نیست. آنها هم می‌توانند با ما دوست باشند. ما از این بابت نگرانی نداریم، زیرا رژیمی در خطر است که طبیعی نباشد، در صورتی که رژیم ایران یک رژیم طبیعی است که از دوهزاروپانصد سال پیش تاکنون برای ما باقی مانده‌است. این رژیمی نیست که از خارج بر این کشور تحمیل شده‌باشد. حکومت سلطنتی را دولتهای استعماری در ایران به وجود نیاورده‌اند. باید دید که در کشور ما رژیم سلطنتی چگونه است؟ از اینکه شخصاً در این باره سخن می‌گویم معذرت می‌خواهم، چون ناچارم این توضیح را به آقایان و خانمها بدهم، هر بار که کشور ما احتیاج داشته و اوضاع و احوال ایجاب کرده، من برای دفاع از استقلال آن شخصاً در رأس نیروهای خودمان قرارگرفته‌ام. در اصلاحات اجتماعی نیز اوضاع از همین قرار بوده‌است، چنانکه همین چند روز قبل اقداماتی در این زمینه انجام گرفت و اموال شخصی خود را به ملت واگذار کردم.
ما در جستجوی چه چیزی هستیم؟ شاه در ایران هرگز در صدد آن برنمی‌آید که برای خود زندگی مطبوع‌تری را فراهم کند و یا برای خود مال و ثروت بیندوزد و هرگز کوشش نمی‌کند که به خرج دیگران زندگی کند. در کشور ما شاه خود را فقط وقف خدمت به ملت می‌کند.