بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باریابی امیرعباس هویدا نخست‌وزیر و کابینه نوین ۲۲ شهریور ماه ۱۳۵۰
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در باریابی امیرعباس هویدا نخست‌وزیر و کابینه نوین ۲۲ شهریور ماه ۱۳۵۰
اکثریت شما در دولت سابق بوده‌اید، بعضی از شما هم شاید بیش از چهار سال و بعضی‌ها هم از آغاز انقلاب ششم بهمن در دولت بوده‌اید و با طرز فکر و سلیقه من آشنا هستید. مذاکرات جلسات شورای اقتصاد هم که این مطالب در آنجا منعکس است، یکی دو بار منتشر شد و شاید هم باز منتشر بشود.
شرح پیشرفت‌های مملکت را در خطابه افتتاحیه دوره جدید تقنینیه کشور دادیم، ولی ارقامی که از پیشرفت‌های کشور در آن خطابه ذکر کردیم حتی محافظه‌کارانه‌تر از واقعیت بود و در حقیقت بیش از آنچه که گفته شد، پیشرفت کرده‌ایم. مخصوصاً در صنایع نفت و پتروشیمی در واقع از هیچ به تولید محصولات فعلی رسیده‌ایم. همینطور است در تجارت خارجی و ارقام مربوط به صادرات ایران که به مراتب از آنچه گفته شد، بیشتر است.
در آن خطابه معایب را هم به طور کلی گفتیم. البته هیچ جامعه‌ای بدون نقص نیست، ولی در هر حال معایب را هم کمتر از آنچه هست گفتیم، برای اینکه لازم بود جزئیات آن را در محل و در محفل دیگر گفت و آن محل و محفل دولت است. الان این فرصت پیش آمده و چند مطلب است که می‌خواهم از روز اول به شما متذکر بشوم. یکی این است در انتخاب همکاران خودتان ملاک را باید لیاقت و شایستگی قرار دهید. البته نمی‌گویم آشنایی نباید در این امر مؤثر باشد، ولی به هر حال آشنایی با اشخاص نباید تنها ملاک انتخاب باشد. انتخاب مسئولان باید از بین عده‌ای بشود که دستگاه اداری شما صلاحیت و دانش آنان را در میان سایرین تشخیص داده باشد.
در ارتش برای انتخاب افسران ودرجات بالا روی میل افراد عمل نمی‌شود، بلکه کمیسیونی هست که از روی ضوابط معین افراد را انتخاب می‌کند. در دستگاه اداری هم باید همین کار را بکنید. اگر به این طریق عمل کنید، کار به کاردان داده می‌شود و هیچ کس نخواهد گفت تبعیض شده و فلانی را به من ترجیح داده‌اند، به علاوه انتخاب این روش برای روحیه دستگاه نیز مفید است.
موضوع دیگری که متذکر می‌شوم، موضوع تبعیض در حقوق‌ها است. برای یک کار معین در یک دستگاه یک حقوق پرداخت می‌شود، ولی برای همان کار در دستگاه دیگر به عناوین مختلف از قبیل اضافه‌کار و فوق‌العاده و هزینه سفر و از این قبیل امتیازات بیشتر داده می‌شود. اگر این دستگاه به طور بازرگانی اداره شود تا حدی قابل اغماض است، ولی در دستگاه‌های دولتی این وضع قابل قبول نیست.
دیگر اینکه روحیه انقلابی شما حتی یک آن نباید سست شود. این همه پیشرفت در کارها و به قول خارجی‌ها این معجزه‌هایی که در ایران شده است، با کار عادی نمی‌توانست انجام گیرد. روی ایمان و اعتقاد به منشور انقلاب بوده‌است که این کارها انجام شده‌است. این روحیه انقلابی باید به همان حرارت روزهای اول وجود داشته باشد و مانند آن سیمرغی که هر سال تجدید قوا می‌کند، مرتباً احیا شود. در دستگاه‌های اداری هر جا سنگینی و سستی و رخوت هست باید از بین برود، البته فساد که جای خود را دارد. باید در کارهایی که به تکنولوژی مربوط می‌شود، امور را با آخرین سیستم تکنولوژی دنیا تطبیق بدهید. به کار بردن و استفاده از ماشین را باید یاد بگیرید. ماشین درست نشده‌است که فقط بگوید فلان رقم ضرب در فلان رقم چه می‌شود. شما به ماشین اطلاعاتی می‌دهید و ماشین هم به شما جواب می‌دهد، این سیستمی است که امروز آن را در کشورهای مترقی برای اداره امور مختلف به کار می‌برند.
ما همیشه گفته‌ایم که انقلاب ایران با فکر ایرانی و برای ایران درست شده است، ما در هیچ امری لجوج نیستیم و هر کار در هر زمان که برای مملکت مفید باشد، انجام می‌دهیم و اگر لازم باشد غیر از چند اصل کلی منشور انقلاب، هر تغییری که لازم باشد در آن خواهیم داد.
از جمله این اصول کلی که تغییرناپذیر است، منابع و ثروت‌های طبیعی است که باید به دست دولت اداره شود. مثل جنگل‌ها، آب‌ها، منابع زیرزمینی، نفت، معادن آهن و سایر منابع ملی.
یکی از روزنامه‌ها نوشته بود که یک کارخانه ذوب‌آهن یک‌میلیون تنی در جنوب ایران ایجاد می‌شود، و حال آنکه ذوب سنگ‌آهن در دست دولت است، ذوب‌آهن قراضه یک مطلب است، و ذوب سنگ آهن و سنگ معدن مطلب دیگر.
تعجب ما این است که با آنکه بارها فلسفه انقلاب ایران را تذکر دادیم و آن را تشریح کردیم، باز روزنامه‌ای این اشتباه را می‌کند و چنین خبر مضحکی را منتشر می‌سازد. معلوم می‌شود کارها را سرسری می‌گیرند و فقط می‌خواهند صفحات روزنامه خود را پر کنند و به فروش برسانند.
غیر از منابع ملی و طبیعی درمورد سایر اصول انقلاب، با اینکه پیشنهادکننده و مبتکر آن خود ما بودیم، صریحاً می‌گوییم که اگر پیشرفت‌های تکنولوژی دنیا ایجاب کند، مواد آن قابل تغییر است. کما اینکه چهار وزارتخانه که به امور مربوط به کشاورزی رسیدگی می‌کردند، به دو وزارتخانه تقلیل یافتند. البته این یک امر پیش پا افتاده است، ولی در اصول هم غیر از چند اصل کلی که به آن اشاره شد، اگر لازم باشد مطابق پیشرفت‌های دنیا تجدید نظر بشود هر چه مصلحت مملکت ایجاب کند، انجام می‌دهیم. در کارها همیشه خواهان سرعت بیشتر هستیم. بعضی کارها زیاد طولانی می‌شود و کار از این دستگاه به آن دستگاه می‌رود. باید راهی پیدا کنید که توقف کارها در مراحل مختلف به حداقل برسد. البته انقلاب اداری یک امر یک طرفه نیست، بلکه دو طرف دارد. یک طرف آن دولت است و طرف دیگر مراجعه‌کننده نیز باید خود را با روحیه انقلابی تطبیق بدهد، در غیر این صورت کار پیش نخواهد رفت. این کار وزارت اطلاعات است که مردم را با وظایف خودشان آشنا کند.
در مورد انقلاب آموزشی هم تا حدی که دولت باید اصول منشور انقلاب آموزشی را اجرا کند، امور اداری آن در وزارت علوم، و امور مالی و سایر اقدامات اداری و دادن اختیارات بیشتر به دانشگاه‌ها و تشکیل هیأت امنا و سایر کارها انجام شده است، اما در منشور انقلاب آموزشی اصول دیگری هم هست، از جمله گفت و شنود بین استاد و دانشجو است که تحت کنترل دولت نیست. پس انقلاب آموزشی را هم نمی‌توان صد درصد مسئولیتش را از دولت خواست. این با خود دستگاه‌ها است که فلسفه انقلاب را درک کنند و خود عملاً در انقلاب شرکت نمایند.
و اما درمورد اصل شرکت همه مردم در تمام کارها، فکر می‌کنم زمینه‌ای که ما در این مورد تهیه کرده‌ایم اگر از سایر نقاط دنیا بیشتر نباشد، کمتر نیست. از شورای ده و خانه انصاف گرفته، تا انجمن شهر و شهرستان و استان و مجلسین شورا و سنا و احزاب سیاسی، حس شرکت در تمام امور مملکت را هر روز بیشتر در مردم تقویت می‌کنند و دولت هم خواهد کرد. در این زمینه حتی دستور دادیم که سازمان‌های امنیتی و انتظامی و ستاد بزرگ و حتی وزارت امور خارجه، تا حد امکان دستگاه‌ها را در جریان حوادث قرار دهند، حتی مجلسین شورا و سنا و احزاب مملکت را از وقایع مختلف آگاه کنند به علاوه برای اینکه روزنامه‌های ایران یک نقش مسئول و سازنده داشته باشند، گفتیم که اطلاعات را به روزنامه‌ها هم بدهند تا آنها بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. مقصود این است که نویسندگان مطبوعات در آینده از برجسته‌ترین افراد مملکت و افراد دنیا دیده باشند و مسائل را با علم و آگاهی مطرح کنند، نه مثل منتقدین هنری ایران که تصور می‌کنند کریتیک یعنی بدگویی.
دولت باید کم‌کم خود را برای تهیه برنامه پنجم آماده کند. انشاءالله در آخر تابستان آینده در محلی جمع می‌شویم و دو سه روز را به این کار اختصاص می‌دهیم. برنامه، برنامه بزرگی است. برنامه‌ای که مورد اعجاب جهانیان قرار خواهد گرفت. آنها خواهند دید در کشوری که تا هفت هشت سال پیش آن وضع را داشت، چنین برنامه‌ای در دست اجرا است. سازمان برنامه باید برای کارهای مختلف برنامه‌ریزی کند و در اجرای آنها نظارت نماید، ولی تمام منابع مالی کشور باید در خزانه واحدی تمرکز پیدا کند که آن وزارت دارایی است.
دستگاه تهیه و تنظیم و نظارت برنامه‌ها، سازمان برنامه است. دستگاه تأمین کننده منابع مالی کشور وزارت دارایی و دستگاه اجرایی نیز وزارتخانه‌ها خواهند بود. برای اجرای چنین برنامه‌ای البته احتیاج به کادر متخصص و کارکنان و کارگران متبحر و تربیت یافته خواهیم داشت که باید در داخل کشور آنها را آماده کنیم. مخصوصاً در این مورد باید توجه بیشتری به آموزش و پرورش بشود. در کنکور دانشگاه‌ها عده زیادی قبول شده‌اند، که مسلماً اطلاعات عمومی کافی داشته‌اند، ولی ما میل داشتیم سطح معلومات همه دانش‌آموزان بالا باشد و در آینده آنقدر به سطح معلومات در دبیرستان اطمینان داشته باشیم که میانگین سه سال آخر تحصیلی دبیرستانی را ملاک ورود به دانشگاه‌ها قرار دهیم. البته با سیستم جدید راهنمایی تحصیلی که با نظام جدید آموزشی در دست اجرا است، از ابتدا معلوم خواهد شد چه کسی برای تعلیمات فنی استعداد دارد و چه کسی برای دانشگاه، ولی تکرار می‌کنم حقوق و شأن همه افراد کشور در مقابل قانون مساوی است و هیچ کس بر دیگری برتری ندارد. فقط در سیستم اداری ممکن است بعضی افراد بر اساس استعداد خود در مقام بالاتر قرار گیرند. غیر از این بین ایرانیان هیچ گونه فرق و تفاوتی نیست و هیچ کس نباید تصور کند که چون مثلاً نجار است، مقامش از وزیر پایین‌تر است. کشور هم به وزیر احتیاج دارد، هم به نجار و هر دوی اینها در مقابل قانون مساوی و برابر هستند.