بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر درباره اصل سیزدهم و چهاردهم انقلاب شاه و ملت در آیین سلام عید مبعث ۱۵ امرداد ماه ۱۳۵۴

برنامه عمرانی پنجم/سال ۱۳۵۴ خورشیدی دی تا اسفند ماه

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی تازی

برنامه عمرانی پنجم/سال ۱۳۵۴ خورشیدی فروردین تا خرداد ماه

بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر درباره اصل سیزدهم و چهاردهم انقلاب شاه و ملت در آیین سلام عید مبعث ۱۵ امرداد ماه ۱۳۵۴

ما اکنون مشغول تعیین قیمت صحیح و حقیقی اجناس هستیم. در همه جای دنیا قیمت هر جنس معین و مشخص است. البته با بالارفتن و پایین‌آمدن ارزش پول قیمت اجناس هم تغییر می‌کند، ولی جنسی که از کارخانه بیرون می‌آید و به دست مصرف‌کننده می‌رسد، نمی‌تواند قیمتش ده برابر بشود. همیشه نظر من این بوده که حداکثر بین تولیدکننده و مصرف‌کننده یک یا دو واسطه وجود داشته‌باشد. یک تولیدکننده اصلی می‌گفت که من میوه را کیلویی نه ریال می‌فروشم، ولی همان میوه را در دکان ده تومان می‌فروشند. این تفاوت قیمت به کجا می‌رود؟ این است که امروز دستور داده‌ام یکی از اصول انقلاب ایران همین مبارزه با گران‌فروشی باشد و تعیین حقیقی قیمت‌ها با در نظر گرفتن سود عادلانه و قیمتی که باید به دست مصرف‌کننده برسد. البته اصل سیزدهم انقلاب هم موضوع عرضه سهام کارخانه‌های تولیدی به مردم است که این اصل اگر اهمیتش از اصلاحات ارضی بیشتر نباشد، کمتر نیست، چون فئودالیسم سابق ارضی داشت به فئودالیسم صنعتی تبدیل می‌شد.

همانطور که قبلاً به کرّات تذکر داده‌بودم، انقلاب ایران هیچ وقت متوقف نمی‌شود، یا خود من اصولی را به آن اضافه خواهم‌کرد، یا حاضر هستیم که عقاید و نظرات مردم را درمورد بعضی از اصول، غیر از آن اصول کلی که غیر قابل تغییر است، مثل منابع طبیعی که متعلق به عموم جامعه است، یا قانون اصلاحات ارضی و غیره، بپذیریم و در صورتی که بهتر و بیشتر با منافع ملت ایران سازگار باشد، اصول انقلاب ایران را تغییر بدهیم.

اکنون ما در این روز سعید بزرگ مذهبی، دو اصل را به اصول دوازده‌گانه انقلاب شاه و مردم اضافه کرده‌ایم. اصل سیزدهم، موضوع توزیع سهام کارخانه‌ها به میزان همان درصدی که تعیین شده‌بود بین کارگران و کارمندان همان کارخانه‌ها و اگر چیزی زائد ماند، بین سایر کارگران و کشاورزان و در مرحله بعد میان عموم ملت ایران است. علاوه بر این، نودونه درصد سهام کارخانه‌های دولتی نیز بین کارگران و سایر طبقات ملت ایران تقسیم خواهدشد و این برای آن است که ما در گذشته انقلاب اصلاحات ارضی را برای آن انجام دادیم که اصول فئودالیته ارضی و مالکیت زمین از بین برود. مملکتی که به سرعت ایران در حال صنعتی‌شدن است، امکان برخورد با خطر دیگری را داشت و آن این بود که به جای فئودالیسم ارضی، با یک فئودالیسم صنعتی روبه‌رو شود، که آن خطر نیز با این اقدام ما به کلی از بین رفت و اگر این اصل سیزدهم انقلاب، از اصل انقلاب ارضی مهم‌تر و عمیق‌تر نباشد، لااقل برابر با آن است.

اصل چهاردهم که در واقع باید قیمت حقیقی و نوع فرآورده‌های کشاورزی و صنعتی و غیره را تعیین کند، سود عادلانه‌ای هم روی آن خواهدکشید تا از دست تولیدکننده به دست مصرف‌کننده برسد. ایده‌آل این است که کالاها با یک واسطه که آن هم فروشگاه‌ها و تعاونی‌ها هستند، از تولیدکننده به دست مصرف‌کننده برسد، اما تا موقعی که ما این تعاونی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ را نداشته‌باشیم، اقلاً یک واسطه لازم است که به اضافه مغازه‌دار، می‌شود دو واسطه. حدود و ثغور منفعت این افراد که فقط کالا را از یک دست به دست دیگر می‌رسانند، باید روشن شود، کما اینکه در حدود یک ماه پیش در روزنامه‌های ایران خواندم که باغ‌داران کرج و آن صفحات، می‌گفتند که مثلاً ما یکی از میوه‌ها را کیلویی نه ریال می‌فروشیم، ولی به دست خریدار و مصرف‌کننده به صد ریال می‌رسد. پس ده برابر قیمت اولیه این ماده کشاورزی به کجا رفته؟ این اجحافات را من اسمش گذاشته‌ام استثمار فرد از افراد. به همین جهت اصل چهاردهم انقلاب، تعیین قیمت‌های صحیح و مبارزه با گران‌فروشی و جلوگیری استثمار فرد از افراد است. همانطور که ما جلوی استثمار زارع را به وسیله مالک و همچنین جلوی ایجاد فئودالیسم صنعتی را گرفته‌ایم، جلوی استثمار فرد از افراد را نیز خواهیم‌گرفت. به همین منظور این دو اصل به اصول دوازده‌گانه انقلاب ایران اضافه شده‌است و چون جزو اصول انقلاب شد، پس خودبه‌خود جزو مرامنامه حزب رستاخیز ملت ایران قرار خواهدگرفت و یکی از اصول سیاست دائمی و پایدار ایران خواهدبود. اگر صاحب مغازه یا فروشنده‌ای خبطی بکند، باید تنبیه شود، ولی جنسی که در مغازه است یا اجناسی که باید به مغازه برسد و به مردم عرضه شود، نباید متوقف گردد، تا به این ترتیب کمبودی در ارائه اجناس به بازار مصرف پیدا نشود. وزارت بازرگانی و اتاق اصناف و انجمن‌های محلی نیز باید با یکدیگر هم‌فکری بکنند که اگر مغازه‌ای بسته می‌شود، گران‌فروش باید تنبیه شود، نه اینکه عرضه کالا به وسیله آن مغازه هم متوقف بشود، بلکه عرضه کالا توسط آن مغازه، با قیمت‌های اعلام شده، حتماً باید ادامه پیدا بکند.

به طوری که قبلاً هم گفتم، چون عموم مردم ایران عضو حزب رستاخیز ملت ایران هستند، به مصلحت خودشان است که در این مبارزه بی‌امان با گران‌فروشی شرکت بکنند. انتظار داریم که روزبه‌روز بیشتر نسبت به این موضوع توجه به خرج بدهند و فکر نکنند که اگر امروز جنس را گران‌تر خریدند، فردا هم خودشان به دستمزد خودشان اضافه خواهندکرد و با این فکر نسبت به مبارزه با گران‌فروشی بی‌اعتنا بمانند، این اشتباه است، برای اینکه فقط عده‌ای حقوق‌بگیر هستند، آنها نمی‌توانند خودشان به حقوق خودشان اضافه بکنند، اگر هم فشار زندگی خیلی زیاد شد و دولت و کارفرمایان مجبور شدند که برای تعاون زندگی، حقوق‌ها را بالا ببرند، بالاخره این وضع به کجا خواهدرسید؟ اقتصاد سالم در این نیست که هر روز قیمت‌ها بالا برود، حقوق هم بالا برود، دستمزد هم بالا برود، آخر این کار به جایی خواهدرسید که انفجارآمیز خواهدبود.