بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به صدر هیات رییسه شورای عالی جمهوری مردم مجارستان در میهمانی رسمی کاخ نیاوران ۲۶ آبان ۱۳۴۸
| برنامه عمرانی چهارم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | روزشمار انقلاب شاه و مردم |
۲۶ آبان ۱۳۴۸
بیانات شاهنشاه خطاب به حضرت صدر هیأت رئیسه شورای عالی جمهوری مردم مجارستان
(در ضیافت رسمی شام، در کاخ نیاوران)
حضرت صدر هیأت رئیسه شورای عالی جمهوری مردم مجارستان،
برای من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت و بانو را به کشور خود شادباش بگویم.
من از مسافرت خود در سال ۱۹۶۶ به کشور شما و پذیرایی گرم و صمیمانه دولت و ملت مجارستان خاطره‌ای بسیار مطبوع دارم و اطمینان دارم که آن حضرت نیز در سفر کنونی خود به ایران همه جا با همین احساسات مودت‌آمیز و پر از صمیمیت مواجه خواهندشد.
هر چند مسافرت آن حضرت به کشور من نخستین سفر رسمی یک رئیس کشور مجارستان به ایران است، ولی رابطه کنونی دو کشور ما یک رابطه تازه نیست، بلکه رابطه‌ای است که امروز نزدیک به پنج قرن از آغاز آن می‌گذرد، زیرا از سال ۱۵۲۳ که نخستین نماینده سیاسی دربار ایران به مجارستان اعزام گردید، تاکنون دو ملت ما پیوسته با یکدیگر ارتباط داشته‌اند و این رابطه به خصوص در زمینه‌های فرهنگی و علمی و هنری رابطه‌ای بسیار نزدیک بوده‌است.
در این مدت بسیاری از آثار ادبیات فارسی به زبان مجار ترجمه شده و در عوض آثار متعددی از ادبیات مجارستان به فارسی انتشار یافته‌است.
محافل ادبی ما به کرات از شاعر بزرگ قرن هیجدهم مجارستان، میخالو ویتز، نام می‌برند که نه فقط اشعار حافظ را به زبان مجار ترجمه کرد، بلکه خودش اشعار فراوانی به سبک شعر فارسی سرود.
عده‌ای دیگر از شعرا و ادبای مجارستان ترجمه‌های متعددی از فردوسی، خیام، مولوی، سعدی و غیره انتشاردادند.
در اوایل قرن گذشته حتی یک دستور زبان فارسی در بوداپست به چاپ رسید. یکی از بهترین سفرنامه‌های اروپایی مربوط به ایران است، سفرنامه‌ای است که وامبری، دانشمند مجارستانی، درست یک‌صد سال پیش از این در شرح سفر خود به ایران در بوداپست چاپ کرد. این سفرنامه که منبع اطلاع گرانبهایی برای تاریخ قرن نوزدهم ایران است، اخیراً به فارسی نیز ترجمه و چاپ شده‌است. از طرف دیگر رشته مطالعات ایرانشناسی در مجارستان همواره دارای اهمیت خاص بوده‌است. هم‌اکنون در دانشگاه بوداپست کرسی ویژه‌ای برای تدریس زبانهای باستانی ایران و زبان و ادبیات فارسی وجود دارد که از بهترین مراکز نوع خود در اروپا است و من خود در گفتگو با استادان این رشته که چندی پیش برای شرکت در کنگره جهانی ایرانشناسان به ایران آمده‌بودند با خرسندی دریافتم که هر یک از ایشان در این زمینه کتابهای تحقیقی متعددی نیز تألیف و منتشر کرده‌اند. در مقابل تذکر این نکته، مایه خوشوقتی است که تاکنون بسیاری از آثار مهم نظم و نثر مجار به زبان فارسی ترجمه شده و عموماً با استقبال بسیار مواجه گردیده‌است.
خوشبختانه در سالهای اخیر، این رابطه دیرین فرهنگی با رابطه نزدیک اقتصادی و فنی استوارتر شده‌است و دو کشور ما دوران همکاری ثمربخشی را در این زمینه آغازکرده‌اند که یقیناً باز هم توسعه بیشتری خواهدیافت.
من در سفر خودم به کشور شما شاهد پیشرفتهای وسیع در همه رشته‌های صنعتی و کشاورزی و علمی و فرهنگی بودم و می‌دانم که از آن هنگام تاکنون باز هم موفقیتهای کامل‌تری در همه این رشته‌ها نصیب شما شده‌است.
کشور ما نیز به طوری که آن حضرت اطلاع دارند، اکنون دوران توسعه همه‌جانبه‌ای را در این زمینه آغاز کرده‌است. بنابراین مسلم است که تقویت همکاریهای اقتصادی و بازرگانی و فنی و فرهنگی دو کشور ما عامل مؤثری در پیشرفت برنامه‌های وسیعی خواهدبود که اکنون در هر دو مملکت در دست اجرا است.
خوشبختانه ما و شما هر دو بدین واقعیت اعتقاد داریم که در دنیای کنونی اختلاف سیستمهای حکومتی و تفاوت اصول اداره اقتصادی نمی‌تواند و نباید مانع همکاری مثبت و مولد کشورها گردد و بهترین دلیل اینکه چنین همکاری می‌تواند صورتی کاملاً ثمربخش داشته‌باشد، توسعه روزافزون روابط اقتصادی و فرهنگی دو کشور ما در سالهای اخیر است. چنین همکاری نه فقط عامل مؤثری در پیشرفت اقتصادی و اجتماعی ملتهای ما است، بلکه مسلماً عامل قابل اعتمادی در تقویت صلح جهانی است که ما صمیمانه هوادار آن هستیم. برای تضمین صلح، اتخاذ راه حل‌های عاقلانه و واقع‌بینانه ضرورت حیاتی دارد و مسلماً مهمترین این راهها همکاری مثبت ملتها است.