بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به رییس جمهوری سوسیالیستی چکسلواکی در میهمانی رسمی شام کاخ نیاوران ۴ آذر ماه ۱۳۴۸
| برنامه عمرانی چهارم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | روزشمار انقلاب شاه و مردم |
۴ آذر ۱۳۴۸
بیانات شاهنشاه خطاب به حضرت رئیس‌جمهوری سوسیالیستی چکوسلواکی
(در ضیافت رسمی شام، در کاخ نیاوران)
حضرت رئیس‌جمهوری،
برای من مایه کمال خوشوقتی است که مقدم آن حضرت و بانو «اسووبودا» را به کشور خود شادباش بگویم.
خود آن حضرت به خوبی می‌دانند که ملت ایران همواره نسبت به کشور و ملت چکوسلواکی با نظر احترام و علاقه نگریسته‌است و بنابراین طبیعی است که سفر حضرت رئیس‌جمهوری را به ایران با گرمی استقبال کند.
کشور چکوسلواکی از بدو تأسیس آن نمونه‌ای از یک تمدن و فرهنگ پیشرفته و یک سطح عالی علمی و صنعتی بوده و پیشرفتهای فراوان این کشور در همه رشته‌ها پیوسته مورد ستایش و احترام جهانیان قرار داشته‌است.
کشور من از سالهای پیش از جنگ جهانی دوم، دارای روابط صنعتی و بازرگانی وسیعی با چکوسلواکی بود و بسیاری از کارشناسان و مهندسان چک در رشته‌های مختلف صنعتی در ایران کار می‌کردند و سهم مؤثری در پیشرفت صنعتی ما داشتند.
بدیهی است رابطه دو ملت ما فقط مربوط به سالهای پیش از جنگ نیست، بلکه این رابطه سابقه‌ای بسیار طولانی‌تر دارد که اگر بخواهیم تاریخ مشخصی برای آن تعیین کنیم، باید آغاز آن را حداقل از سال ۱۶۰۰ که در آن موقع سفیری از جانب شاه‌عباس اول به پراگ اعزام شد، بدانیم. از آن هنگام رابطه سیاسی دو سرزمین ما به طور متناوب ادامه یافت ولی رابطه فرهنگی دو ملت در این مدت تقریباً هیچ وقت قطع نشد، به خصوص در دو قرن اخیر سرزمین چکوسلواکی پیوسته یکی از کانونهای مهم شناسایی ادبیات فارسی در اروپا بوده‌است.
در این مورد میل دارم در میان دانشمندان و ادبای فراوان چک که تا کنون آثار مختلف ادبیات پارسی را بدان زبان ترجمه و معرفی کرده‌اند، به خصوص از خاطره ورخلیتسکی، شاعر بزرگ قرن گذشته، تجلیل کنم که ما یکی از شیواترین ترجمه‌های دیوان حافظ را در دنیای غرب، آن هم ترجمه‌ای را با سبک و شیوه غزل‌سرایی فارسی که بعداً توسط این سخنور بزرگ شما به صورت یکی از مکتبهای نظم چکوسلواکی درآمد، مدیون او هستیم.
همچنین می‌باید از رشته دیگری که با فرهنگ ما ارتباط دارد، یعنی از فعالیتهای علمی ایرانشناسی که پراگ از قرن گذشته تاکنون یکی از مراکز اصلی آن در تمام اروپا است و از دانشمندان ایرانشناس متعدد قرن گذشته و قرن حاضر کشور شما یادکنم. در این مورد تجلیل از خاطره پروفسور «یان ریپکا»، دانشمند عالیقدر چک را که سال گذشته ما با تأسف عمیق خبر درگذشت او را دریافت داشتیم، یک نوع وظیفه اخلاقی خود می‌دانم. این دانشمند بیش از پنجاه سال از عمر خویش را وقف مطالعه در فرهنگ ایران و تألیف آثار درجه اولی در این رشته کرد که تاکنون به بسیاری از زبانهای مهم جهان ترجمه شده‌است و از پرتو همت و کوشش او مکتب ایرانشناسی در پراگ چه از لحاظ آکادمیک و چه از نظر دانشگاهی رونق و درخشندگی فراوان یافت.
این سابقه ممتد روابط سیاسی و فرهنگی و صنعتی در سالهای اخیر، با همکاری بسیار وسیع‌تر و نزدیک‌تری در زمینه‌های اقتصادی و صنعتی تکمیل شده‌است، به طوری که اکنون رابطه دو کشور ما می‌تواند نمونه بارزی از تفاهم و همکاری کشورهایی با سیستم‌های حکومتی و اقتصادی متفاوت باشد. ما با این همکاری نشان داده‌ایم که در دنیای کنونی چنین تفاهم و اشتراک مساعی نه تنها ممکن، بلکه ضروری است و همکاری ما در این زمینه در عین آنکه از نظر اقتصادی به نفع هر دو کشور ما تمام می‌شود، از نظر توسعه حسن تفاهم بین‌المللی کمک مؤثری به تقویت صلح جهانی است.
کشور ما به طوری که آن حضرت می‌دانند، اکنون اجرای برنامه‌های وسیعی را در راه صنعتی‌کردن خود آغاز کرده‌است و بدیهی است که در این راه همکاریهای علمی و فنی و صنعتی کشور چکوسلواکی با سطح پیشرفته آن، در همه این زمینه‌ها مورد کمال استفاده و علاقه است.
از موافقتنامه‌هایی که در سالهای اخیر در این باره میان مقامات مسئول دو کشور امضاشده، خوشوقتیم و امیدوارم که سفر کنونی آن حضرت به ایران مانند مسافرت خود من در سال ۱۹۶۷ به کشور شما که من از آن خاطره‌ای بسیار دلپذیر همراه دارم، مایه توسعه بیش از پیش این روابط گردد.
سلامت و شادکامی شما حضرت رئیس‌جمهوری و بانو و رفاه و پیشرفت روزافزون ملت چکوسلواکی و تقویت تفاهم و همکاری بین‌المللی و صلح جهانی را آرزومندم.