بیانات اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر هنگام گشایش اجلاسیه ۱۳۴۹ - ۱۳۵۰ مجلسین سنا و شورای ملی چهاردهم مهر ماه ۱۳۴۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۹ خورشیدی تازی | مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم |
بیانات اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر هنگام گشایش اجلاسیه
۱۳۴۹-۱۳۵۰ مجلس سنا و شورای ملی (چهاردهم مهر ماه ۱۳۴۹)
با تأییدات خداوند متعال دوره اجلاسیه ۱۳۴۹-۱۳۵۰ مجلس سنا و شورای ملی را با کمال مسرّت افتتاح می‌نماییم.
برای ما تذکر این نکته مایه خوشوقتی است که ترازنامه فعالیت‌های کشور در یکساله گذشته مثل همه سالهای اخیر، ترازنامه‌ای کاملاً مثبت است که حتی در بسیاری از موارد از آنچه انتظار می‌رفت نیز بهتر و امیدبخش تر است. در سال ۱۳۴۸ اقتصاد ایران در اثر تغییرات و تحولات اقتصادی و اجتماعی دوره برنامه پنجساله سوم و نخستین سال اجرای برنامه عمران چهارم از رشدی در حدود ۱۲ درصد برخوردار شد و این رقم که بر حسب قیمت‌های ثابت محاسبه شده‌است از رشد متوسطی که در برنامه عمرانی چهارم پیش‌بینی شده بود دو درصد بیشتر بود. امیدواریم در سال جاری نیز میزان رشدی در این حدود داشته باشیم.
از طرف دیگر در نیمه اول سال ۱۳۴۹ قیمت‌ها در حدود ۱/۲ افزایش یافت در حالیکه این رقم در دوره مشابه سال ۱۳۳۵ معادل ۳/۲ درصد بوده. بدین ترتیب رشد قیمت‌ها در نیمه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل دو درصد پایین آمده، البته باید تذکر داد که ترقی قیمت‌ها در سال گذشته تا حد زیادی مربوط به ترقی قیمت آهن و فولاد در تمام دنیا بوده‌است.
همین پیشرفت محسوس را در سایر شئون حیاتی کشور می‌توانیم متذکر شویم.
شاخه برق که یکی از عناصر سیاسی زیربنای اقتصاد مملکت است با تولید متجاوز از ۲۱۰۰ میلیون کیلووات ساعت در بخش دولتی در ششماهه اول سال ۱۳۴۹ در مقام مقایسه با نیمه اول سال ۱۳۴۸ از یک رشد ۳۸ درصد برخوردار بوده‌است. از موفقیت‌های دیگری که در دوره اجلاسیه گذشته به دست آورده‌ایم تقویت، تکمیل و اختتام تمام مراحل مختلفه اصلاحات ارضی و پی ریزی آینده کشاورزی مملکت با ایجاد شرکت‌های تعاونی و شرکت‌های سهامی زراعی و تشویق مکانیزه کردن کشت زمین بوسیله سرمایه‌گذاری کافی و با اختیار کردن آخرین اسلوب‌ها و متُدهای کشاورزی بوده‌است.
در امر اصلاحات ارضی و تعاونی روستائی در سال گذشته ضمن آغاز اجرای قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره زارعین مستأجر موجبات مالکیت بیش یک میلیون و سیصد هزار خانوار زارع دیگر که اراضی زراعتی خود را با اجرای مقررات مرحله دوم قانون اصلاحات ارضی به مدت سی سال اجاره کرده بودند فراهم گردید و در مورد متشکل ساختن کشاورزان کشور در شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاون روستائی و تأمین اعتبارات و خدمت مورد نیاز قریب یک میلیون و نیم خانوار زارع عضو بیش از هشت هزار شرکت تعاونی روستائی و توسعه تدریجی صنایع روستایی و اجرای طرح تعاونی تولید در منطقه عمل شرکت‌های تعاونی و همچنین گسترش شبکه خانه‌های فرهنگ روستائی و پرورش استعدادهای روستائیان کشور قدم‌های مؤثری برداشته شد.
در زمینه‌های آموزشی و آموزش عالی نیز پیشرفت‌های چشم گیری حاصل شده‌است، بطوریکه تعداد محصلین دبستان‌ها و دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها در آغاز سال تحصیلی جاری از هر زمان دیگر در تاریخ ایران بالاتر است. در حال حاضر بیش از سه میلیون دانش آموز در دبستان‌ها و بیش از یک میلیون نفر در دبیرستان‌های کشور تحصیل می‌کنند و تعداد محصلین مدرسه‌ها حرفه‌ای و انستیتوهای تکنولوژی و دانشسراهای راهنمائی و مقدماتی از ۵۰ هزار نفر متجاوز است. در رشته تعلیمات عالیه تعداد دانشجویان دانشگاهی کشور که در دو سال گذشته به ترتیب ۵۸ هزار و ۶۸ هزار نفر بود، در آغاز سال تحصیلی جاری به حدود ۸۰ هزار نفر رسیده‌است. علاوه بر این ترقی کمی از نظر کیفیت نیز تحولات عمیقی بخصوص در رشته‌های پژوهشی و تحقیقی در آموزش‌های عالی احساس شده‌است.
توسعه آموزش سمعی و بصری و آموزش از راه تلویزیون و ایجاد باشگاه‌های تلویزیونی در مدرسه‌ها و تشکیل شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای که تاکنون در ۵۲ منطقه تشکیل شده و تا پایان سال جاری در ۴۸ منطقه دیگر تشکیل خواهد شد که عوامل مؤثر این توسعه دامنة آموزش بوده‌است.
در اجرای قانون خدمات اجتماعی زنان، بیش از شش هزار دختر و زن ایرانی در سپاه‌های دانش و بهداشت و ترویج و آبادانی شرکت کرده‌اند. سپاهیان انقلاب ایران متشکل از بهترین فرزندان دختر و پسر ایران به خدمت خوی با موفقیت ادامه می‌دهند و مسلماً روز بروز در کار خود پخته‌تر و ماهرتر می‌شوند.
دامنه شبکه‌های گوناگون اجتماعی پیوسته گسترده‌تر است. همانطور که قبلاً گفته‌ایم اشاعه این بیمه‌ها در تمام سطوح ملت ایران است و در هر موقعیت و هر فرصتی این کار با جدیت دنبال شده‌است و خواهد شد. در این مورد بخصوص باید سازمان‌های مسئول کوشش کنند تا نحوة عرضه خدمات درمانی بیمه‌های اجتماعی و کمبود آن بهبود یابد.
در امور اجتماعی منجمله بنگاه‌های خیریه فعالیت‌های وسیع و ارزنده‌ای انجام می‌گیرد که چون این مؤسسات جنبه غیر دولتی دارند باید برای اطلاع از این فعالیت‌ها به گزارش‌ها و آماری که خود آن‌ها منتشر می‌کنند مراجعه شود.
البته شئون ترقی ایران فقط محدود به این رشدهای مختلف نیست، بلکه در شئون فرهنگی و معنوی نیز پیشرفت‌های وسیعی حاصل شده‌است. در زمینه فرهنگ و هنر بطوریکه می‌بینیم هر روز گام تازه‌ای برداشته می‌شود و ایرانی ذوق و استعداد فطری خویش را در این رشته‌ها بیش از پیش نشان می‌دهد. همچنین در تشکیلات بین‌المللی، شرکت مؤثر ایران و موفقیت ایرانیان روز بروز به نحو بارزتری به چشم می‌خورد و نمونه آن تشکیل روزافزون کنفرانس‌های مختلف بین‌المللی در زمینه‌های گوناگون در پایتخت یا شهرهای دیگر ایران است.
باید با خوشوقتی متذکر شویم که پایه‌های دمکراسی ایران روزبروز استوارتر و ریشه‌های آن عمیق‌تر می‌شود، بطوریکه امروزه هر فرد ایرانی باقتدای محل سکونت خویش می‌تواند در امور مربوط به خود و مملکت خود از انجمن‌های دِه گرفته تا تعاونی‌های روستائی و شرکت‌های سهامی روستائی و خانه‌های انصاف و از انجمن‌های شهر تا شوراهای داوری و انجمن‌های شهرستان تا انجمن‌های استان و بالاخره مجالس شورای ملی و سنا اظهار نظر و عقیده بکند، گذشته از این عوامل سازمان بازرسی شاهنشاهی و هیئت‌های اعزامی این سازمان به نقاط مختلف کشور وسیله دیگری است که برای این منظور در اختیار عموم افراد کشور قرار دارد. تأثیر این امور بخصوص با توجه بدین واقعیت محسوس تر می‌شود که در عین حال ما با بیسوادی بصورتی پی گیر مبارزه می‌کنیم و هر چند فرد بی‌سواد نیز می‌تواند با آزادی اظهار نظر بکند، ولی مسلم است باسوادها با معلومات بیشتر و اطمینان زیادتری می‌توانند در اظهار نظر و قضاوت شرکت کنند.
سیاست خارجی ما در دوره اجلاسیه گذشته نیز مانند سالهای قبل بسیار روشن و مشخص و بر اساس سیاست مستقل ملی ایران بر پایه پشتیبانی از سازمان ملل متحد و تفاهم و همکاری بین‌المللی و تقویت صلح جهانی متکی بود. این سیاست از یک طرف شاید به ما موقعیت و مقام خاصی در صحنه بین‌المللی بخشیده ولی از طرف دیگر مسئولیت اخلاقی ما را در تحولات جهانی بیشتر کرده‌است. البته ما از قبول این مسئولیت شانه خالی نمی‌کنیم و تا جایی که بتوانیم به پیشرفت آرزوهای مقدس بشری کمک خواهیم کرد و با سازمان‌های بین المللی اشتراک مساعی کرده و آن هار ا تقویت خواهم نمود.
در این زمینه بخصوص باید متذکر شویم که ما در مورد جزائر بحرین با لزوم اتخاذ یک تصمیم تاریخی مواجه شدیم. می‌دانید که این جزائر چگونه در یکـصد و پنجاه سال پیش از ایران جدا شدند، ولی کسی چه می‌دانست که در این مدت در آنجا چه فعل و انفعالاتی شده و تعداد جمعیت به چه نسبت و طریقی عوض شده‌است، و آیا در حال حاضر اکثریت مردم آن سرزمین با الحاق به ایران موافق یا طرفدار هستند و اگر احیاناً اکثریت طرفدار شق اخیر بود، در آن صورت اِشغال آنجا با نیروی قهریه از طرف ما باعث بروز یک دشمنی دامنه داری می‌شد که برای ما ضرر آن از نفع بیشتر بود. ولی اگر این اکثریت، ولو اکثریتی ضعفی، مایل به انضمام به خاک ما می‌شد، بدیهی است ما با چشم بسته تمام مشکلات را قبول می‌کردیم و آرزوی آن‌ها را تحقق می‌بخشیدیم.
ما بر اساس سیاست جهانی و کلی خود، تشخیص این امر را چنانکه مجلسین ایران نیز تصویب می‌کردند مطابق اساس و منشور سازمان ملل متحد بدان سازمان واگذار کردیم و قبلاً متعهد شدیم که در این باره گزارش دبیر کل سازمان ملل متحد را که به تصویب شورای امنیت نیز رسیده باشد به هر صورت که باید می‌پذیریم. چنانکه می‌دانید این گزارش که بطور رسمی در اختیار ما گذشته شد حاکی بود که اکثریت قاطع اهالی بحرین میل به استقلال دارند، و ما همانطور که وعده داده بودیم این امر را پذیرفتیم، و در نتیجه امروز بحرینی‌ها به عوض آنکه دشمن ما باشند شاید از نزدیکترین دوستان ایران بشمار می‌آیند. و میل دارم اینطور فکر بکنیم که حاصل این اقدام، که ما بر اساس موازین عالی عدالت بین‌المللی و احترام به حقوق بشری انجام داده‌ایم، از دست دادن خاک نیست، بلکه جذب قلوب است. این نماینده سیاست کلی است که ایران در خلیج فارس دنبال می‌کند. ما در این خلیج غیر از جزائری که متعلق به ایران است نه فقط به هیچ جا نظری ندوخته‌ایم، و نه فقط به ثروت هیچ‌کس نظری نداریم، بلکه دست دوستی و برادری بطور مساوی به طرف بزرگترین تا کوچکترین کشورهای این منطقه دراز کرده‌ایم و به هر کسی هم که از ما خواسته باشد، هر نوع کمکی را که از عهده ما بر آید بدون هیچ نیت و نظر پشت پرده‌ای مبذول خواهیم داشت.
دوره اجلاسیه جدید مجلسین سنا و شورای ملی، هنگامی آغاز می‌شود که متأسفانه دنیا هنوز دچار جنگ‌ها و کشمکش‌ها و اختلافات فراوان است و بالخصوص در منطقه خاورمیانه ما، مطلب اساسی حل نشده‌است. بطوریکه گاهی دورنما و افق بسیار تاریک و خطرناکی در برابر ما مجسم می‌شود. معهذا گاه نیز بارقه امیدی می‌درخشد که در پرتو آن احیاناً اجرای مفاد قطعنامه ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ سازمان ملل متحد بنظر امکان‌پذیر می‌آید.
سیاست ایران درباره این منطقه سیاستی کاملاً قاطع و صریح است که بر اساس اجرای کامل همین قطعنامه متکی است. ما اولین کشور جهان بودیم که در ۷ ژوئن سال ۱۹۶۷ اعلام کردیم که تصرف سرزمین‌های دیگر بوسیله قوه قهریه امری غیر قابل قبول است، و اکنون نیز بار دیگر اعتقاد راسخ خود را در این باره اعلام می‌داریم.
طبیعی است که سیاست ما در این مورد، جزئی از سیاست کلی و بین‌المللی ما است که اصولاً بر مبنای صلح جوئی پی ریزی شده‌است و شاید ما یکی از اولین ممالکی بودیم که به پیروی از همین سیاست پیمان عدم گسترش سلاح‌های اتمی را امضاء کردیم و اضافه بر آن طالب از بین بردن کلیه سلاح‌های اتمی و همچنین رسیدن به خلع سلاح کامل تحت کنترل دقیق بین‌المللی هستیم تا موقعی هم که به این آخرین ایده‌آل خود نرسیده باشیم، ما موافق غیر اتمی شدن هر نقطه از دنیا که ممالک آن منطقه با آن موافق باشند هستیم. و بنوبه خود سیاست خودمان را در این زمینه اعلام می‌کنیم، که البته یکی از اصول آن موافقت با غیر اتمی شدن منطقه خاورمیانه‌است.
در مورد بحرانی که امروزه گریبانگیر دنیای اسلام شده‌است، دعای قلبی ما این است که مسلمانان روز بروز بهم نزدیکتر شوند و با هم همکاری بیشتری بکنند. بر همین اساس بود که ما به کنفرانس رباط رفتیم و صمیمانه دعا می‌کنیم که اگر هم نفاق و اختلافی بین مسلمین هست برطرف شود و بدل به برابری و همکاری گردد. خوشبختانه روابط خود ما با تمام همسایگان روابط حسن همجواری و دوستی و در مورد بعضی از آن‌ها بالاتر از آن رابطه همکیشی و برادری است. منتها با کمال تأسف شاهد آن هستیم که یکی از همسایگان ما خود را در این موقع که در دنیا استعمار یا از بین رفته و یا در حال از بین رفتن است، وارث استعمار می‌داند و می‌خواهد به ما قراردادی را تحمیل کند که در اوج اقتدار استعماری در سال۱۹۳۷ بر ایران تحمیل شده بود، و بدیهی است که این امر محمل و غیر ممکن است. باز هم بعضی از مسئولین امور همین همسایه، اظهار عقیده می‌کنند که کشور ایران در حدود یکهزار و سیصد کیلومتر مرز خاکی و دریایی در خلیج فارس دارد اصلاً در منطقه خلیج که به روی آن اسم دیگری می‌گذارند اجنبی است، در حالیکه خود آن کشور فقط ۳۰ کیلومتر مرز با خلیج دارد. با وجود همی رویه‌هایی که درک آن برای ما مشکل است ما باز هم حاضریم بطور مسالمت آمیز و بر اساس حقوق جاری و متداول بین‌المللی اختلاف خودمان را حل بکنیم، منتها اگر بعضی‌ها خیال کنند که چون انگلستان باید قاعدتاً در سال ۱۹۷۱ قوای خود را از خلیج فارس خارج کند، آن‌ها بخواهند جای آن را پُر کنند، این مطلبی غیر عملی و به هر صورت برای ایران غیر قابل تحمل است.
خلیج فارس و آزادی رفت و آمد و کشتی رانی در آن برای ایران گذشته از جنبه تاریخی و ملی، تا موقعی که یک قطره نفت در معادن و ذخائر ایران موجود باشد، و تا وقتی که در دنیا اصول تجارت آزاد بین‌المللی متداول باشد، و تا هنگامی که از نظر بین‌المللی اصول کشتی رانی آزاد برقرار باشد، برای ما منطقه‌ای حیاتی است. بدین جهت تا روزی که دنیا از یک آرامش کامل برخوردار نشده و به یک خلع سلاح مطمئن نرسیده باشد، ما ناچار هستیم که قوای مسلح ایران را در هوا و دریا و زمین به هر مقداری که برای حفظ منافع ایران و جوابگوئی به هر پیش آمد منطقه‌ای به تنهائی لازم باشد، تقویت کنیم و این کار را خواهیم کرد.
همچنانکه گفتیم، مصمم هستیم که از نفت خودمان در راه تأمین پیشرفت مملکت استفاده کامل بکنیم و مطابق قطعنامه‌ای که در سال ۱۹۵۲ در هفتمین دوره سازمان ملل متحد به تصویب رسیده و در آن صراحتاً اشعار شده‌است که هر یک از دولت‌های عضو این سازمان حق دارند آزادانه منابع طبیعی خود را به هر نوع که در صلاح خویش بدانند در راه تأمین ترقی و توسعه اقتصادی خود بر اساس حق حاکمیت ملی خویش مورد استفاده قرار دهند و بر اساس قطعنامه‌های مشابهی که در سالهای ۱۹۶۲ در دوره اجلاسیه هفدهم سازمان ملل متحد، و در سال ۱۹۶۶ در دوره اجلاسیه بیست و یکم این سازمان به تصویب رسیده، ما هر اقدامی را که برای تأمین منافع ایران در این زمینه لازم باشد عملاً انجام خواهیم داد. البته تمایل ما این است که در درجه اول این کار به صورت موافقت و تفاهم با شرکت‌های نفتی کنسرسیوم انجام گیرد، ولی اگر این نظر عملی نشود ما بوسیله وضع قانون لازم در تأمین منافع خود اقدام خواهیم کرد.
باید متذکر شویم که خوشبختانه ذخائر ایران منحصر به نفت نیست، بلکه هر روز منابع زیرزمینی تازه‌ای کشف می‌شود، کما اینکه اکنون ذخائر مس، به مقدار خیلی قابل توجه و منابع فلزات رنگین متعدد دیگر در ایران پیدا شده‌است. هر سال که می‌گذرد معادن جدید آهن و زغال بدست می‌آید، و می‌دانیم که بزودی مراکز ذوب آهن و فولادسازی و آلومینیوم در ایران شروع به کار خواهد کرد.
روابط بازرگانی ما با ممالک خارجه بسرعت رو به توسعه و افزایش می‌رود و به خواست خداوند وضع مملکت ما و ثبات آن طوری است که به ما اجازه می‌دهد با ممالکی که آمادگی دارند برنامه‌های وسیعی در این زمینه طرح ریزی بکنیم کما اینکه فعلاً با کشور اتحاد جماهیر شوروی دارای موافقتنامه بازرگانی پنج سالهای هستیم که میزان مبادلات دو کشور را در دوره قرارداد به یک میلیارد می‌رساند و از جمله نکات جالب این قرارداد این است که برای نخستین بار صادرات کالاهای صنعتی ایران در دوره قرارداد با صادرات کالاهای سنتی برابر می‌شود. اضافه بر آن، ما اکنون مشغول طرح ریزی قراردادهای طویل المدتی برای یک دوره پانزده ساله با آن کشور هستیم.
در دوره اجلاسیه کنونی که پایان آن تقریباً مقارن با برگزاری جشن دو هزار و پانصدمین سال بنیاد شاهنشاهی ایران خواهد بود، از لحاظ مادی سعی در اجرای کامل برنامه پنجساله چهارم و شاید بیشتر از آن خواهد شد. زیرا باید با خوشوقتی متذکر شویم که این برنامه تا بحال همیشه بیشتر و جلوتر از آنچه پیش‌بینی شده انجام گرفته‌است. در عین حال در شئـون معنوی و اخلاقی و تربیتی روز بروز انتظار ترقیات بیشتری را داریم. مطمئن هستیم که تعداد باسوادان منظماً زیادتر خواهد شد، و با تکمیل شبکه‌های رادیوئی و تلویزیونی، تربیت و فرهنگ را در اختیار میلیون‌ها افراد بیشتر قرار خواهیم داد و با بالا رفتن سطح زندگی افراد مملکت ما خواهد توانست ترقیات مادی و معنوی چند ساله اخیر را با آهنگی باز هم سریعتر دنبال کند.
از خداوند متعال مسئلت داریم که کشور و ملت ما را همواره از الطاف و عنایات خویش برخوردار فرماید و برای شما نمایندگان ملت نیز در راه انجام وظائف خطیری که در خدمت به مصالح ملی بر عهده دارید خواستار توفیق کامل هستیم.
(کف زدن ممتد حاضران در جلسه)