بازدید اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر از کردستان و آذربایجان غربی ۹ تا ۱۱ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| درگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
بازدید اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر از کردستان و آذربایجان غربی ۹ تا ۱۱ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
مردم کردستان با شورانگیزترین ابراز احساسات، مقدم شاهنشاه آریامهر را گرامی داشتند
اوامر شاهنشاه برای پرداخت وام ضروری به کشاورزان
شاهنشاه آریامهر برای یک بازدید سه روزه از فعالیت‌های عمرانی- بهداشتی و اجتماعی استان‌های کردستان و آذربایجان غربی به سنندج تشریف فرما شدند و مورد پیشباز قرار گرفتند.
هواپیمای شاهنشاه آریامهر ساعت ده ۲۰ دقیقه روز پنجشنبه در فرودگاه سنندج به زمین نشست و در پای پله‌های هواپیما تیمسار سرلشگر غفور علیزاده استاندار کردستان ورود همایونی را خوش آمد گفت:
- این استان که از نژاد اصیل آریایی هستند و در عصر رستاخیز مانند سایر هم میهنان خود از ثمرات انقلاب شاه و ملت بهره‌مند می‌باشند امروز به خود می‌بالند که به آرزوی دیرینشان رسیده و به زیارت فرمانده عالیقدر خویش مفتخر شده‌اند.
پس از سخنان استاندار کردستان تیمسار سرتیپ عطاءالله باصری معاون لشگر ۲۸ پیاده کردستان گزارش نظامی معروض داشت. شاهنشاه آریامهر در جایگاه مخصوص قرار گرفتند و سلام شاهنشاهی نواخته شد. در این هنگام به افتخار تشریف فرمایی شاهنشاه آریامهر به استان کردستان ۲۱ تیر توپ شلیک شد. شاهنشاه آریامهر پس از شنیدن گزارش فرمانده گارد احترام از این گارد سان دیدند.
شاهنشاه آریامهر سپس از برابر صف پیشبازکنندگان عبور فرمودند و در برابر صف نمایندگان مردم کردستان در سنا و مجلس شورای ملی، سناتور علامه وحیدی از سوی مردم شاهدوست و میهن پرست و مرزداران غیور و سلحشور این سامان تشریف فرمایی شاهنشاه آریامهر را خوش،آمد گفت. شاهنشاه از تعداد نمایندگان استان پرسیدند، به عرض رسید که دو سناتور و شش نماینده مردم کردستان در سنا و مجلس شورای ملی دارند. در مقابل صف استادان دانشگاه رازی شاهنشاه آریامهر از تعداد دانشجویان و رشته‌های تحصیلی دانشگاه رازی پرسش کردند. آقای معتمد وزیری رئیس دانشگاه به آگاهی همایونی رسانید، هم اکنون یک صد و نود تن دانشجو در چهار رشته به تحصیل اشتغال دارند. در این جا به آگاهی همایونی رسید که ساختمان دانشکده تربیت دبیر سنندج تا دو سال دیگر با گنجایش هشتصد دانشجو آماده بهره برداری خواهد شد ولی در حال حاضر محل این دانشکده استیجاری است قرار است با همکاری رادیو تلویزیون ملی ایران از اول مهر ماه سال جاری روزی یک ساعت و پس از این تاریخ به تدریج دو الی سه ساعت در شبانه روز به وسیله تلویزیون تدریس شود.
در مقابل صف قضات دادگستری شاهنشاه آریامهر در مورد چگونگی فعالیت و برنامه‌های جدید دادگستری پرسیدند. رئیس کل دادگستری به آگاهی همایونی رسانید که از تعداد شکایت‌های رسیده در مورد زمین‌های رسیده در مورد زمین‌های مزروعی به طور محسوس کاسته شده است و مردم از کار شوراهای داوری و خانه‌های انصاف به خوبی استقبال می‌کنند. شاهنشاه آریامهر در برابر صف اعضای انجمن‌های شهرستان و استان از میزان جمعیت سنندج پرسیدند، به آگاهی همایونی رسید که جمعیت شهر سنندج در حال حاضر ۹۵ هزار نفر است ولی فعالیت‌های رفاهی و آب رسانی برای سه برابر جمعیت کنونی پیش بینی شده است.
شاهنشاه آریامهر پرسیدند: آیا با کمبود کارگر مواجه هستید، به آگاهی همایونی رسید کمبود کارگر حتی در روستاها وجود دارد. شاهنشاه پس از عبور از برابر صف اعضای سازمان زنان و انجمن‌های نیکوکاری و نمایندگان کارگران از وضع فعالیت‌های این گروه‌های اجتماعی پرسش کردند که در هر مورد پاسخ‌های لازم به آگاهی همایونی رسید. دبیر سازمان زنان استان به آگاهی همایونی رسانید که در حال حاضر ۵۸۰۰ عضو در ۹ شعبه و ۵ کمیته این سازمان در سراسر استان سرگرم فعالیت هستند. شاهنشاه فرمودند انتظار داریم که زنان در فعالیت‌های اجتماعی سهم باز هم بیشتری داشته باشند.
در برابر صف نمایندگان کشاورزان شاهنشاه آریامهر از وضع کشاورزی و انواع وام‌های پرداختی به کشاورزان و نحوه بازپرداخت این وام‌ها پرسش کردند. به آگاهی همایونی رسید که خوشبختانه وضع محصول امسال به سبب بارندگی‌های متناوب نسبت به سال‌های پیش خیلی بهتر است و انواع وام‌های تعاونی به کشاورزان پرداخت می‌شود و محصولات کشاورزی به صورت آبی و دیمی با استفاده از سیستم مکانیزه برداشت می‌شود. در مقابل صف نمایندگان اعضای خانه‌های انصاف به آگاهی همایونی رسید که از اختلافات خانوادگی و رقم دعاوی که در این خانه‌ها مورد رسیدگی قرار می‌گیرد به نحو محسوسی کاسته شده است. در مقابل صف پیشاهنگان به آگاهی همایونی رسید که در حال حاضر ۱۲ هزار پیشاهنگ دختر و پسر در سطح استان وجود دارد. در استان کردستان ۹ خانه و اردوگاه پیشاهنگی ساخته شده است و همه ساله بر تعداد اعضای پیشاهنگ اضافه می‌شود. در مقابل صف دانشجویان دانشسرای راهنمایی تحصیلی سنندج که با لباس‌های محلی زیبا به استقبال شاهنشاه آریامهر آمده بودند، معظم له درباره برنامه‌های درسی و رشته‌های تحصیلی دانشجویان این دانشسرا پرسش کردند، به آگاهی همایونی رسید که این دانشسرا در چهار رشته تحصیلی تدریس دارد و دانشجویان پس از خاتمه تحصیل به عنوان دبیر در مدارس راهنمایی تحصیلی تدریس خواهند کرد.
شاهنشاه آریامهر پرسیدند، آیا به وضع ورزش شما توجه می‌شود، به آگاهی همایونی رسید ساعات ورزش در برنامه‌ها منظور شده است و از امکانات ورزشی نیز برخوردار هستیم.
شاهنشاه آریامهر در برابر صف علما و روحانیون خطاب به آنان فرمودند: دوره بهره برداری از اقداماتی که انجام شده از این به بعد خواهد بود. تا بحال مجبور بودیم برای برنامه‌های آینده پی ریزی کنیم و امیدواریم که آثار این اقدامات از این به بعد روز بروز بیشتر ظاهر گردد. شاهنشاه آریامهر روحانیون کردستان را اولین پیشگامان انقلاب شاه و ملت خواندند و فرمودند که، شما از بدو انقلاب شاه و ملت همیشه جزو صفوف نخستین بودید که مفاهیم اصولی انقلاب را به خوبی درک کردید. شاهنشاه آنگاه از فرودگاه سنندج مستقیماً به مجتمع کشاورزی سنندج تشریف فرما شدند و از قسمت‌های مختلف این مجتمع بازدید فرمودند.
مدیر کل کشاورزی استان طی گزارش معروض داشت: مجتمع مرغداری سنندج در زمینی به مساحت یک صد و سی هکتار بوجود آمده و شامل انبارهای علوفه- کود شیمیایی و بذر به ظرفیت ۱۳ هزار تن می‌باشد. سالن شماره یک مرغداری این مجتمع با مساحت یکهزار متر مربع به ظرفیت ۱۰ هزار قطعه مرغ گوشتی در سال ۲۵۳۵ مورد برداری قرار گرفته است و سالن شماره ۲ مرغداری که بهره برداری از آن همزمان با تشریف فرمایی شاهنشاه آریامهر به استان کردستان آغاز می‌شود به مساحت ۷۰۰ متر مربع و به ظرفیت ۷ هزار قطعه مرغ گوشتی و به صورت اتوماتیک احداث شده است. طرح زنبورداری سنندج از محل طرح‌های عشایری و با مساعدت استانداری کردستان ایجاد شده که تا کنون ۴ دوره کلاس آموزش علمی و عملی زیر نظر کارشناسان و اساتید دانشگاه تشکیل و یک صد و پنجاه نفر از کشاورزان استان موفق به گذراندن این کلاس شده‌اند. در سال جاری نیز سه کلاس برای آموزش یک صد نفر از کشاورزان در زمینه پرورش زنبور عسل دایر شده است. شاهنشاه آریامهر از یکی از کشاورزانی که در کلاس آموزش زنبورداری شرکت کرده است درباره نتایج کار این کلاس پرسش فرمودند. به آگاهی همایونی رسید که میزان بازدهی به ده برابر رسیده است و ما این آموزش را طی یک دوره شش هفته‌ای آموخته‌ایم.
شاهنشاه آریامهر درباره تعداد دام در استان کردستان پرسش فرمودند. به آگاهی همایونی رسید که در کردستان یک میلیون و ۸۰۰ هزار رأس گوسفند و ۳۰۰ هزار گاو و گوساله وجود دارد.
شاهنشاه آریامهر آنگاه به محل ۳۰۰ دستگاه آپارتمان تشریف فرما شدند. در ا ین جا مدیر کل مسکن و شهرسازی استان طی گزارشی معروض داشت این مجتمع دارای ۱۴۴ دستگاه آپارتمان دو اتاقه به مساحت زیر بنای ۹۵ متر مربع و ۶۴ دستگاه آپارتمان ۴ اتاقه به مساحت زیر بنای ۱۲۵ متر مربع می‌باشد. این آپارتمان‌ها برای فروش و واگذاری به کارمندان دولت در سنندج عرضه شده است. شاهنشاه آریامهر به وزیر مسکن و شهرسازی دستور دادند ترتیبی داده شود که اگر کارمندی ساکن این آپارتمان‌ها است و به شهر دیگری منتقل شد، آپارتمان مسکونی وی به طریقی خریداری شود که بهیچوجه متضرر نشود. شاهنشاه آریامهر از مدیر کل مسکن و شهرسازی درباره قیمت تمام شده هر متر مربع از این آپارتمان‌ها آنگاه از یکی از آپارتمان‌ها بدون احتساب قیمت زمین پرسش فرمودند. به آگاهی همایونی رسید که هر متر مربع ۱۲ هزار ریال هزینه داشته است. شاهنشاه آریامهر از استاندار کردستان پرسش فرمودند که در کردستان تاکنون چند نقطه سیمان خیز یافت شده است. استاندار کردستان معروض داشت: یک منطقه مناسب انتخاب شده است. شاهنشاه فرمودند کم است. مطالعه کنید و نقاط دیگری را هم در نظر بگیرید. شاهنشاه آریامهر آنگاه از یکی از آپارتمان بازدید فرمودند و پس از آن در میان ابراز احساسات پرشور هزاران تن از مردم سنندج که در دو طرف خیابان‌های مسیر با فریادهای جاوید شاه و در دست داشتن تمثال‌های خاندان جلیل پهلوی به استقبال آمده بودند عازم کاخ استانداری شدند. در این سفر آقای معینی وزیر کشور- آقای منصور روحانی وزیر کشاورزی- آقای جابری انصاری وزیر مسکن و شهرسازی در التزام شاهنشاه آریامهر هستند. شاهنشاه آریامهر بعد از ظهر پنجشنبه از نمایشگاه فعالیت‌های استان کردستان، لشگر ۲۸ پیاده سنندج و همچنین قسمت‌های مختلف کاخ جوانان سنندج بازدید فرمودند. شاهنشاه آریامهر در ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه به محل نمایشگاه فعالیت‌های استان که در کاخ استانداری ترتیب یافته بود تشریف فرما شدند و در هر قسمت مدیران کل و رؤسای سازمان‌های ذیربط گزارش فعالیت‌های خود را معروض داشتند. شاهنشاه به هنگام بازدید از این نمایشگاه تأکید بر خط مشی سیاست کشاورزی منطقه را بر اساس تبدیل زمینه‌های دیم به مرتع و تبدیل اراضی زراعتی به سیستم آبی را به مسئولین کشاورزی کشور خاطرنشان کردند. در این جا به آگاهی همایونی رسید، در حال حاضر ۳۸۰ هزار هکتار اراضی این استان زیر کشت است که از این مقدار ۹۵ هزار هکتار آبی و بقیه دیم می‌باشد. شاهنشاه آریامهر در زمینه برداشت به موقع محصول گندم بوسیله ماشین و با کمک استان‌های دیگر اوامری به وزیر کشاورزی صادر فرمودند و به خصوص ایجاد تعمیر به موقع این لوازم را در نقاط مختلف کشور خاطر نشان فرمودند. بازدید شاهنشاه از نمایشگاه پیشرفت‌های استان با گزارش فعالیت‌های بخش آب و برق آغاز شد. در این قسمت به آگاهی همایونی رسید در حال حاضر بزرگترین طرح عمرانی استان کردستان که در دست اجر است، سد مخزنی و انحرافی قشلاق است که طبق برنامه پیش بینی شده از اول سال ۲۵۳۸ مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. این سد که در ۱۲ کیلومتری سنندج قرار دارد بر روی رودخانه قشلاق بسته شده و گنجایش ۲۲۴ میلیون متر مکعب آب خواهد داشت و ۳۷۰۰ هکتار از اراضی اطراف را زیر کشت قرار خواهد داد. شاهنشاه در مورد بهره گیری از تأسیسات این سد در تأمین برق مورد نیاز منطقه اوامری صادر فرمودند و تأکید کردند با توجه به صرفه جویی در مواد سوختی باید از این سدها تا حد امکان برای تأمین نیروی برق بهره گیری به عمل آید. به هنگام مشاهده نمودار فعالیت شرکت‌های تعاونی به آگاهی همایونی رسید که در ۱۲۰ شرکت تعاونی استان ۱۰۶۰۰ نفر شرکت دارند و یک میلیارد ریال وام برای مصارف کشاورزی در اختیار اعضاء این شرکت‌ها قرار گرفته است و ۶۵۰۰ نفر از اعضای این شرکت‌ها در خرید سهام کارخانجات کشور شرکت کرده‌اند. گزارش ایجاد دانشسرای هنر در سنندج به مناسب بهره گیری از ساختمان‌های پیش ساخته مورد توجه شاهنشاه قرار گرفت و معظم له به وزیر مسکن و شهرسازی دستور فرمودند که با توجه به کمبود مصالح ساختمانی و نیروی انسانی در بخش خدمات ساختمانی روش استفاده از ساختمان‌های پیش ساخته در منطقه مورد بررسی قرار گیرد. شاهنشاه ضمن مشاهده نمونه‌هایی از فرآورده‌های صنایع دستی روستائیان کردستان توسعه این صنایع را برای افزایش درآمد روستائیان خاطرنشان فرمودند. شاهنشاه آریامهر آنگاه عازم کاخ جوانان سنندج شدند. در بخش ورودی کاخ یکی از دختران عضو با لباس محلی تشریف فرمایی شاهنشاه را به این کاخ خیر مقدم عرض کرد. شاهنشاه آریامهر آنگاه با اعضای کاخ جوانان به گفتگو پرداختند و از نحوه فعالیت‌ها و اقدامات آنان جویا شدند که در هر قسمت پاسخ‌های لازم به آگاهی همایونی رسید. شاهنشاه آریامهر سپس از نمودارها و عکس‌های کمیته‌های گوناگون کاخ جوانان بازدید فرمودند. شاهنشاه ضمن بازدید در مورد فعالیت‌های ورزشی جوانان عضو کاخ از استاندار کردستان پرسش فرمودند که در سنندج چند زمین فوتبال وجود دارد. به آگاهی همایونی رسید دو زمین فوتبال. شاهنشاه آنگاه از مدیر کاخ جوانان در مورد نحوه ارتباط کاخ جوانان سنندج با کاخ جوانان مرکز و دیگر کاخ‌ها در کشور پرسش فرمودند. به آگاهی همایونی رسید که اعضای کاخ جوانان سنندج از دیگر کاخ‌های جوانان کشور بازدید کرده و اقدام به اجرای برنامه‌های متنوع نموده‌اند.
مهاباد
شاهنشاه آریامهر بامداد ۱۰ تیر ماه در میان استقبال بی سابقه و شورانگیز مردم مهاباد وارد این شهرستان شدند و از سوی مقامات کشوری و لشگری استان آذربایجان غربی و گروه بی شماری از مردم مهاباد و شهرها و روستاهای اطراف مورد استقبال قرار گرفتند.
هلیکوپتر حامل شاهنشاه آریامهر در ساعت ۱۰ و ۴۰ دقیقه در فرودگاه پادگان نظامی مهاباد به زمین نشست. پس از خیر مقدم استاندار آذربایجان غربی گزارش نظامی به آگاهی همایونی رسید سپس شاهنشاه آریامهر در جایگاه مخصوص قرار گرفتند. در این هنگام سلام شاهنشاهی نواخته شد و شاهنشاه آریامهر از گارد احترام سان دیدند. سپس شاهنشاه آریامهر از برابر صف استقبال کنندگان عبور فرمودند. ابتدا نمایندگان مردم مهاباد و بوکان در مجلس شورای ملی خیرمقدم عرض کردند و مراتب جانبازی و فداکاری مردم حوزه‌های انتخابی خود را به حضور شاهنشاه آریامهر معروض داشتند.
شاهنشاه آریامهر هنگام عبور از برابر صف اعضای شورای داوری شهرستان مهاباد در مورد نحوه تشکیل جلسات این شورا از رئیس شورای داوری سئوال فرمودند. رئیس شورای داوری به آگاهی همایونی رساند، شورای داوری هفته‌ای سه روز تشکیل جلسه می‌دهد و به دعاوی مردم رسیدگی می‌کند. شاهنشاه آریامهر از نمایندگان کشاورزان منطقه مهاباد در مورد میزان محصول امسال سئوال فرمودند به آگاهی همایونی رسید امسال به علت بارندگی‌های مناسب وضع محصول بسیار خوب است.
شاهنشاه آریامهر در مورد پیشرفت‌های حزب رستاخیز ملت ایران و شرکت زنان و نیز فعالیت‌های حزبی از مسئولان حزب در شهرستان مهاباد سئوال فرمودند. به آگاهی همایونی رسید فعالیت زنان در کانون‌های حزبی چشمگیر است. در این هنگام یکی از بانوان که رئیس کانون حزبی است به آگاهی همایونی رسانید، در جلسات حزبی مشکلات مردم مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. شاهنشاه فرمودند شما خیلی کارها می‌توانید در کانون‌ها انجام دهید. شاهنشاه آریامهر درباره تعداد دانش آموزان از مسئولان آموزشی مهاباد سئوال فرمودند به آگاهی همایونی رسید در شهرستان مهاباد ۱۶ هزار دانش آموز به تحصیل اشتغال دارند و میزان باسوادان به ۵۵ درصد می‌رسد.
در این هنگام شاهنشاه آریامهر از برابر اعضای انجمن شهر و شهرستان عبور فرمودند و شهردار مهاباد خیرمقدم عرض کرد. شاهنشاه آریامهر از شهرداری مهاباد در مورد فعالیت‌های شهرداری پرسش فرمودند. وی چگونگی فعالیت‌های شهرداری در زمینه آسفالت و لوله کشی آب آشامیدنی را به آگاهی همایونی رسانید.
شاهنشاه آریامهر از رئیس انجمن شهر سئوال فرمودند شما چه کار می‌کنید، به آگاهی همایونی رسید ما هم در حدود امکانات و اعتبارات شهرداری مهاباد را ارشاد می‌کنیم. در این جا یکی از اعضای انجمن شهر تقاضا کرد مهاباد تبدیل به استان شود. شاهنشاه فرمودند مطالعاتی انجام شود. شاهنشاه آریامهر هنگام عبور از صف عشایر آن‌ها را مورد مرحمت قرار دادند. در این جا یکی دیگر از نمایندگان عشایر مراتب جانبازی ایلات و عشایر منطقه مهاباد و بوکان را به آگاهی همایونی رسانید و شاهنشاه آریامهر نمایندگان عشایر منطقه مهاباد و بوکان را مورد تفقد قرار دادند.
شاهنشاه آریامهر از رئیس اتاق اصناف در مورد احتیاجات اصناف شهر سئوال فرمودند، رئیس اتاق اصناف معروض داشت، به سردخانه نیازمندیم. قرارداد خرید آن نیز بسته شده است ولی برای این کار زمینی نداریم. در این هنگام یکی از افراد نیکوکار مهاباد به شکرانه سفر اعلیحضرت به منطقه مهاباد ۱۰ هزار متر مربع زمین به اتاق اصناف اهداء کرد که مورد تفقد قرار گرفت. شاهنشاه آریامهر از سرپرست شرکت‌های سهامی زراعی در مورد پیشرفت‌های سهامی زراعی سئوال فرمودند، به آگاهی همایونی رسید بسیاری از کارهای طرح مجتمع صنعتی مهاباد به پایان رسیده است.
شاهنشاه آریامهر سئوال فرمودند چند درصد از اعضای شرکت‌های سهامی زراعی باسوادند، به آگاهی همایونی رسید حدود ۸۰ درصد. شاهنشاه آریامهر هنگام عبور از برابر صف روحانیون آن‌ها را مورد مرحمت قرار دادند و فرمودند تمام روحانیون منطقه کردستان از آغاز انقلاب ایران یک دل و یک زبان در جریان انقلاب بوده‌اند. شاهنشاه خطاب به روحانیون فرمودند: مطالب و صحبت شمای شما باید با مسائل روز همگام باشد. شاهنشاه بنا به استدعای عدهی از روحانیون رد مورد فعالیت مدرسه معقول و منقول مهاباد به استاندار آذربایجان غربی فرمودند گزارش کاملی در مورد این مدرسه تهیه شود.
شاهنشاه آریامهر پس از عبور از برابر صف استقبال کنندگان با اتومبیل پادگان نظامی مهاباد را به منظور بازدید از خانه جوانان ترک فرمودند.
شاهنشاه آریامهر پس از عبور از خیابانی که به فاصله چند صد متر پادگان مهاباد را به خانه جوانان پیوند می‌دهد در میان گرم‌ترین و شورانگیزترین احساسات مردم شاهدوست و میهن پرست مهاباد در ساعت یازده و سی دقیقه به خانه جوانان شهرستان مهاباد تشریف فرما شدند. در این جا دکتر نخعی قائم مقام وزیر آموزش و پرورش ضمن عرض خیر مقدم معروض داشت، خانه جوانان مهاباد یکی از بیست خانه‌ای است که در اجرای هدف‌های انسانی شیر و خورشید سرخ در نقاط مختلف کشور ایجاد گردیده است. علاوه بر این، بیست خانه، بیست و یک خانه دیگر در سایر شهرستان‌های کشور در دست ساختمان و یا در شرف افتتاح می‌باشند. سازمان جوانان به منظور جذب تعداد بیشتری از جوانان شهرستان‌ها به خانه‌ها و فراهم نمودن امکاناتی برای شکوفا ساختن استعدادهای نهفته آنان که همیشه شاهنشاه آریامهر تأکید فرموده‌اند، در سال ۲۵۳۴ شاهنشاهی برای اولین بار هفت برنامه ورزشی و جشنواره هنری بین تیم‌های خانه‌های جوانان اجرا کرد که این برنامه‌ها به مناسبت بزرگداشت آیین ملی پنجاه سال شاهنشاهی پرافتخار پهلوی در سال گذشته به بیست برنامه افزایش داده شد. با اجرای این برنامه‌ها در سه سال گذشته تعداد اعضای خانه‌ها از ۴۲۶۳ نفر به بیش از ۱۹ هزار نفر افزایش یافته است. سپس شاهنشاه آریامهر از نمایشگاه عکس، قرائتخانه، سالن ژیمناستیک و کارگاه نقاشی خانه جوانان دیدن فرمودند. در آمفی تئاتر خانه جوانان گروهی از جوانان مهاباد با لباس‌های زیبای کردی رقص کنان به پیشواز شاهنشاه بزرگ خود شتافتند.
شاهنشاه آریامهر هنگام بازدید از خانه جوانان فرمودند: زمینی مجاور خانه جوانان شیر و خورشید سرخ را هر چه زودتر برای ورزش جوانان چمن کنید. شاهنشاه آریامهر سپس خانه جوانان را برای بازدید از کانون کارآموزی مهاباد ترک فرمودند. معظم له به هنگام تشریف فرمایی به کانون کارآموزی مورد استقبال مدیر و کارکنان کانون کارآموزی قرار گرفتند. شاهنشاه ضمن بازدید از کارهای آموزشی و همچنین کارگاه‌های حرفه‌ای لزوم سواد آموزی را به افرادی که در کانون با حرفه‌های گوناگون آشنا می‌شوند یادآور شدند و خطاب به مسئولان فرمودند: این گروه ضمن کار در این مرکز باید سواد خواندن و نوشتن را فرا گیرند. در این مرکز ۵۷ نفر زندگی می‌کنند و با حرفه‌های گوناگون از جمله فلزکاری، تراش فلزات، صنایع قالیبافی، نجاری و تعمیرات اتومبیل آشنا می‌شوند. افرادی که در این مراکز آموزش می‌بینند امروز در گفتگو با شاهنشاه از دوره‌های آموزشی که می‌بینند سخن گفتند. شاهنشاه ضمن بازدید از کارگاه‌ها جوانانی را که در این کانون زندگی می‌کنند مورد مرحمت قرار دادند.
بانه و پیرانشهر
شاهنشاه آریامهر در روز ۱۰ تیر ماه در دومین روز دیدارشان از غرب کشور از چند بیمارستان و مرکز آموزشی در پیرانشهر و بانه بازدید فرمودند و شامگاهان به مهاباد بازگشتند.
هنگام ورود شاهنشاه آریامهر، نیازمندی‌های اهالی شهر و عشایر این منطقه چون بیمارستان، زایشگاه و پروژه‌های کشاورزی از سوی نمایندگان طبقه‌های مردم به آگاهی همایونی رسید. کشاورزان گفتند که به سبب نداشتن گواهینامه رانندگی ماشین آلات کشاورزی چون کمباین و تراکتور نمی‌توانند برای ترابر کردن نیازمندی‌های خود از شرکت‌های تعاونی به روستاها بهره مند گردند. شاهنشاه آریامهر فرمودند:
- تا یک ماه دیگر ژاندارمری کلاس‌های آموزشی جهت تعلیم رانندگان ماشین‌های کشاورزی آماده و گواهینامه مربوطه را صادر نماید تا این مشکل کشاورزان حل شود.
در این جا نماینده کشاوزان درخواست کرد که به کشاورزان وام‌های نیازین داده شود. شاهنشاه دستور فرمودند: ترتیبی داده شود تا این وام‌ها در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
در برابر صف روحانیون شاهنشاه آریامهر فرمودند:
- جای خوشوقتی است که تمام روحانیون این منطقه از روز شروع انقلاب شاه و ملت یک دل و یک زبان به طور کامل و صد در صد در جریان اقدامات ترقی خواهانه ما بوده‌اند و این باعث خوشوقتی است.
روحانیون پیرانشهر مراتب حق شناسی و سپاس خود را از شاهنشاه ابراز داشتند. شاهنشاه آریامهر آنگاه در میان پیشباز بی همانند مردم پیرانشهر که از دهات دور و نزدیک به دیدار شاهنشاه شتافته بودند از فرودگاه به کودکستان ژاله پیرانشهر رفتند. پس از بازدید شاهانه از بخش‌های گوناگون این کودکستان و مدرسه عشایری که در کنار کودکستان قرار داشت، در میان ابراز شور و هیجان کودکان و نوجوانان و اهالی پیرانشهر رهسپار درمانگاه شیر و خورشید این شهر شدند. پس از بازدید از این درمانگاه شاهنشاه دستورهایی درباره ساختن یک بیمارستان در پیرانشهر دادند و با هلی کوپتر به بانه در استان کردستان پرواز کردند.
در فرودگاه بانه آیین پیشباز رسمی انجام شد و شاهنشاه آریامهر پس از انجام آیین نظامی و گذشتن از برابر پیشبازکنندگان از فرودگاه بانه به بیمارستان فرح پهلوی این شهر تشریف فرما شدند. دکتر خطیبی مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به پیشباز شاهنشاه آمد و گزارشی رسا به آگاهی همایونی رسانید که این بیمارستان هم اکنون با گنجایش ۳۵ تختخواب بیراران را بخش‌های جراحی کودکان، داخلی و زنان بستری و درمان می‌کند و قرار است از امسال گنجایش این بیمارستان به ۶۰ تختخواب افزایش یابد.
آنگاه شاهنشاه در میان هلهله و شادی هزاران تن از مرزداران غیور ایران که برای نخستین بار به دیدار شاهنشاه سرافراز شده بودند بانه را ترک کردند.
خوی
شاهنشاه آریامهر از تأسیسات گروه صنعتی شهد در شهرستان خوی بازدید فرمودند.
شاهنشاه آریامهر در ادامه بازدیدهای عمرانی، آموزشی، بهداشتی و کشاورزی استان آذربایجان غربی به شهرستان خوی تشریف فرما شدند و مورد پیشباز گرم و پرشور اهالی خوی قرار گرفتند. شاهنشاه آریامهر در بازدید از شهرستان خوی، در میان ابراز احساسات گرم و صمیمانه کارگران و کارکنان گروه صنعتی شهد، از تأسیسات این گروه صنعتی بازدید فرمودند. به هنگام تشریف فرمایی شاهنشاه به پهنه تأسیسات گروه صنعتی شهد، کارگران و کارکنان و اعضای هیأت مدیره این گروه با فریادهای « جاوید شاه» مقدم مبارک ملوکانه را گرامی داشتند و احساسات گرم و صمیمانه خود را نسبت به رهبر عالیقدرشان نشان دادند. پهنه تأسیسات گروه صنعتی شهد، به مناسبت تشریف فرمایی شاهنشاه به طرز بسیار زیبایی آذین بندی و چراغانی شده بود و همه جا پرچم‌های سه رنگ ایران در اهتزاز بود.
در موقع تشریف فرمایی شاهنشاه آریامهر، دختر خردسالی با تقدیم دسته گلی زیبا خیر مقدم عرض نمود.
آنگاه شاهنشاه به اجتماع کارگران گروه صنعتی شهد که به شدت نسبت به شاهنشاه ابراز احساسات می‌کردند، تشریف فرما شدند. معظم له در اجتماع کارگران، ضمن سئوالاتی، در مورد عرضه سهام پرسش فرمودند که به آگاهی همایونی رسید: سهام شرکت در اجرای قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی در سال ۲۵۳۴ شاهنشاهی برای تقسیم بین کارگران و کشاورزان در اختیار سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی و شرکت سرمایه گذاری ملی ایران قرار گرفته است و تاکنون به ۷۴ نفر از کارگران واجد شرایط تعداد ۲۴۴۲ سهم واگذار شده است. شاهنشاه آریامهر سئوال فرمودند: مقدار سود ویژه دو سال گذشته چقدر بوده است؟ به آگاهی همایونی رسید، شانزده درصد.
شاهنشاه در مورد سود ویژه کارگران پرسش فرمودند، به آگاهی همایونی رسید: از سال ۲۵۲۷ (زمان بهره برداری کارخانه) همه ساله سود ویژه کارگران مرتباً پرداخت گردیده و در سال گذشته در اجرای اوامر ملوکانه بر اساس بهره‌وری حق‌السهم پرداخت شده که بعضی از کارگران بیش از سه ماه حقوق از این بابت دریافت داشته‌اند.
کارهای انجام شده برای رفاه کارگران
شاهنشاه آریامهر در مورد خانه‌های سازمانی کارگران پرسش فرمودند، به آگاهی همایونی رسید: چون تأسیسات گروه صنعتی شهد در نزدیکی شهر خوی واقع شده است، به منظور آنکه کارگران از رفاه و آسایش بیشتری برخوردار باشند و از مزایای زندگی شهرنشینی استفاده کنند و ضمناً در اجرای اوامر ملوکانه مبنی بر تأمین مسکن کارگران برای دوران بازنشستگی از چند سال پیش برای کارگران کارخانه در شهر خانه خریداری شده که هم اکنون حدود نود درصد کارگران در خانه شخصی سکونت دارند و روز و شب دعاگوی ذات اقدس همایونی می‌باشند و برای چند نفری هم که فاقد خانه شخصی هستند در صدد تهیه مسکن می‌باشیم. ضمناً به آگاهی همایونی شاهنشاه رسید که در اجرای برنامه تهیه مسکن برای کارگران بانک رفاه کارگران خوی تاکنون بیش از ده میلیون ریال وام به کارگران پرداخت نموده است. شاهنشاه در مورد مهارت و کارایی کارگران پرسش فرمودند، به آگاهی همایونی رسید: در ابتدا از وجود متخصصین لهستانی ضمن بهره برداری برای کارآموزی کارگران استفاده شده و بتدریج که کارگران توانستند وظائف خود را به نحو مطلوب انجام دهند از تعداد متخصصین خارجی کم شد.
شاهنشاه در مورد علاقمندی و کارائی کارگران سئوال فرمودند، به آگاهی همایونی رسید: علاقمند به کار هستند و کارهای خود را به نحو مطلوبی انجام می‌دهند. شاهنشاه سئوال فرمودند، در حال حاضر از وجود متخصصین خارجی استفاده می‌شود؟ به آگاهی همایونی رسید: فقط در زمان بهره برداری از وجود دو نفر متخصص برای همکاری استفاده می‌شود. آنگاه شاهنشاه افزایش مهارت و کارایی کارگران را در افزایش تولید و سود کارخانه به آنان یادآور شدند و فرمودند هر چه بیشتر کار کنید به نفع خودتان است.
سپس اعضای هیأت مدیره گروه صنعتی شهد به حضور مبارک شاهنشاه آریامهر معرفی شدند و گزارشی از تأسیس و احداث کارخانه قند خوی به آگاهی همایونی رسید. به هنگام بازدید شاهنشاه از قسمت‌های مختلف کارخانه قند، آقای حاج ترخانی مدیر عامل کارخانه به آگاهی همایونی رساند: به منظور آنکه از نیروهای کارگران کارخانه بتوان استفاده بعمل آورد و متقابلاً امکان افزایش حقوق برای ایشان فراهم شود، هیأت مدیره مصمم شد که در سایر رشته‌های غذایی فعالیت نماید و اولین تأسیسات جدید مربوط به تولید بیسکویت و تافی و بُن بُن و کارامل و مشتقات آن را پایه گذاری نمود و از طرف وزارت بازرگانی، امر تغذیه دانش آموزان سه استان آذربایجان غربی و شرقی و زنجان که حدود ۷۰۰ هزار نفر دانش آموز مشمول فرمان در آن تحصیل می‌کنند به صورت صنعتی به این شرکت واگذار گردید و در طول یک سال و نیم با همکاری کمپانی‌های انگلیسی و هلندی و آمریکایی برای تولید محصولاتی که دارای ارزش پروتئین و کالری لازم به منظور تغذیه نوباوگان باشد مطالعات و بررسی‌های لازم به عمل آمد.
آنگاه نمونه‌های تولیدی گروه صنعتی شهد از نظر مبارک شاهنشاه گذشت و شاهنشاه از تأسیسات جدید مربوط به تولید بیسکویت، تافی، کارامل، بُن بُن بازدید نمودند و پرسش فرمودند: چه آزمایشی به روی نمونه‌ها انجام گرفته است، به آگاهی همایونی رسید: ۳ بار از نمونه‌های آزمایش شده در مدارس تبریز و خوی توزیع شد و آنچه مورد پسند دانش آموزان قرار گرفت برای تولید آتیه ملاک عمل قرار گرفت و در نظر است ۱۲ رقم جنس تولید بشود ک هر دو هفته دانش آموزان یک نوع مصرف نمایند و تنوعی در تغذیه بوجود آید. شاهنشاه سئوال فرمودند: مصرف بیسکویت غیر از تغذیه رایگان برای مردم عمومیت دارد؟ به آگاهی همایونی رسید: بلی، مردم هم مصرف می‌کنند. شاهنشاه در مورد ظرفیت تولید بیسکویت کارخانه سئوال فرمودند. به آگاهی همایونی رسید: ظرفیت سالانه ۹ هزار تُن می‌باشد. شاهنشاه آریامهر پس از بازدید تأسیسات گروه صنعتی شهد، در حالی که کارگران و کارکنان ابراز احساسات می‌کردند تأسیسات گروه صنعتی شهد را ترک فرمودند.
دیدار سه روزه شاهنشاه آریامهر از پیشرفت‌های عمرانی استان کردستان و آذربایجان پایان گرفت و شاهنشاه ساعت ۹ و چهل و پنج دقیقه بامداد ۱۱ تیر ماه به تهران بازگشتند. در فرودگاه مهرآباد نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر امور خارجه، رییس کل تشریفات شاهنشاهی، رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی و شماری از پایوران لشکری و کشوری به پیشباز شاهنشاه آریامهر آمده بودند.