بازدید اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر از صنایع سنگین اراک ۱۰ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی

برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

برنامه عمرانی ششم/سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی

شاهنشاه آریامهر در فرودگاه مهرآباد پیش از پرواز به سوی اراک

شاهنشاه هنگام بازدید از کارخانجات هپکو

بازدید شاهنشاه آریامهر از پروژه‌های صنعتی اراک

۱۰ خردادماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر برای بازدید از چند پروژه صنعتی در شهرستان اراک به آن شهرستان وارد شدند. در این سفر، هرمز قریب، رئیس کل تشریفات شاهنشاهی، و سپهبد طباطبایی در رکاب همایونی هستند. هنگام پرواز، شاهنشاه آریامهر از فرودگاه، اوامری به علم، وزیر دربار شاهنشاهی، دادند. در فرودگاه، مهندس شریف‌امامی رئیس سنا – اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی – ارتشبد ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران – معینیان رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی – معاونان وزارت دربار و جمعی از مقام‌های لشکری و کشوری سرافرازی پسواز شاهنشاه آریامهر را در فرودگاه داشتند.

شاهنشاه آریامهر از فرودگاه اراک رهسپار کوی کارگران شدند و از نمونه یکان‌های مسکونی دیدن فرمودند. سپس به شهر صنعتی اراک تشریف‌فرما شدند و واحدهای مسکونی کارکنان و کارمندان را مورد بازدید قرار دادند. شاهنشاه آریامهر به هنگام بازدید از واحدهای مسکونی شهر صنعتی اراک، لزوم ایجاد مسکن برای هر یک از افراد شاغل را سپارش فرمودند:

"شاید از این به بعد ۵۰ درصد افرادی که وارد بازار کار می‌شوند، افراد بسیار جوانی باشند، به همین جهت ضروری است که در ایجاد مسکن برای کارکنان و کارگران و ایجاد واحدهای تک اتاقی در نظر گرفته شود. باید از نظر ایجاد مسکن محاسبات طوری انجام گیرد که در آینده علاوه بر رفع کمبود مسکن، واحدهای مسکونی اضافی نیز داشته باشیم."

شاهنشاه آریامهر پس از آن به کارخانه ماشین‌سازی اراک رفتند و به بازدید از کارخانه پرداختند. شاهنشاه آریامهر به هنگام بازدید از بخش‌های مختلف کارخانه ماشین‌سازی اراک لزوم مشارکت بیشتر این کارخانه را در ساخت پالایشگاه‌های نفت یادآور شدند و همکاری این کارخانه را با صنایع ذوب فولاد که در کارخانه جدید بندرعباس ایجاد شده است، سپارش فرمودند. شاهنشاه در این بازدید از اینکه کارخانه ماشین‌سازی اراک در ساختن دیگ‌های بخار کام یاب بوده است، ابراز خرسندی کردند و فرمودند:

"این کارخانه در این سطح از دانش و تکنولوژی می‌تواند در ساختن تجهیزات تکنولوژی پیشرفته‌تر سهیم باشد."

شاهنشاه آریامهر پس از آن به محل کارخانه هپکو تشریف‌فرما شدند و پس از شنیدن گزارش محمود رضایی، مدیرعامل کارخانه، و بازدید از این کارخانه، در اجتماع بزرگی از مهندسان، کارمندان و کارگران کارخانه چنین فرمودند:

"از دیدن شما کارگران خوب و زحمتکش ایران و همچنین از پیشرفت کارهایی که از مرتبه آخر دیدار من از اینجا انجام گرفته است، خوشوقت هستم. روحیه مدیران، مهندسان و کارگران اینجا با پیشرفت سریع کار مطابقت می‌کند. در چند ماه پیش، در مسافرت به خوزستان، در صحبتی که با کارگران ذوب آهن احیای مستقیم داشتیم، اشاراتی کردم که در مدت زمانی که ما در پیش داریم، یعنی تا آن موقعی که ثروت‌های نفتی ما تمام بشود، ما باید مملکت ایران را طوری بسازیم که ثروت‌های تولیدشده از صنعت و کشاورزی بتواند نه فقط جای منابع فعلی ما را از نفت پر کند، بلکه لااقل دو برابر آن ثروت تولید بکند. زیرا آن موقع جمعیت ایران به دو برابر جمعیت فعلی خواهدرسید و چون می‌خواهیم از حالا بهتر زندگی بکنیم، پس ثروت تولیدشده ما از دو برابر هم باید به مراتب بیشتر باشد. این چطور ممکن است؟ از لحاظ برنامه و مسئولین آینده‌ریزی ایران صرف وجوه فعلی در ریختن زیربنای مملکت، در ریختن زیربنای صنعتی مملکت، در کشاورزی مملکت با سیاست‌های دوربینانه، بر اساس فلسفه رستاخیز ملت ایران، یعنی یک ملت خوشبخت، ملتی که بر اساس عدالت اجتماعی قرار گرفته باشد، یک ملتی که سیاست اشتراک در کارها، چه سیاسی چه اقتصادی، به حداکثر رسیده باشد و از طرف مردم مهیا شدن کامل از لحاظ علمی از لحاظ فنی، از لحاظ اختصاصی و مهارت و البته حداکثر تلاش برای تولیدات ملی هم به نفع مملکت و هم ضمناً به نفع خودشان است.

در این زمینه سیاست‌های کلی ما از این قرار است، به چشم خودتان می‌بینید که زیربنای صنعتی و اقتصادی مملکت که می‌رویم روی صنایع سنگین که البته در پشت سر صنایع سنگین، صنایع سبک هم خودبه‌خود ایجاد می‌شود. یک نمونه صنایع سنگین و زیربنایی همین مجتمع صنعتی اراک است که بعضی از شما کارگران از روز اول به دنیا آمدنش را دیده‌اید و از آن روز تا به امروز ترقی آن را مشاهده کرده‌اید. ترقی آن قابل تقدیر است و تمام فلسفه انقلاب ایران در این مجتمع نمایانگر است. یکی ایران مترقی صنعتی، یکی ایرانی که بر اساس عدالت اجتماعی است، یعنی زندگی افراد خودش را تأمین می‌کند. زندگی افراد در قسمت صنعتی می‌تواند به این خلاصه شود، مسلماً در بخش‌های دولتی، و امیدوارم در بخش‌های خصوصی طرز فکر این باشد که یک شغل، یک مسکن و مقابل پرسنلی که درست می‌کنید مسکن باید در نظر گرفته بشود و فکر می‌کنم که شمایی که در اینجا زندگی می‌کنید و خانه‌هایتان هم نزدیک کارخانه است، به خوبی می‌فهمید که تا چه اندازه موضوع مسکن در بهتر کار کردن مؤثر است.

همین امروز می‌توانم بگویم که اگر کارمندان، مهندسان و کارگران کارخانه‌های محتمع اراک با طرح‌ریزی صحیح و بهره‌برداری کامل از کارخانجات و ماشین‌آلات هر وقت شما این کارخانجات را سود ده کردید، همان روز دستور خواهم داد که تا ۹۹ درصد سهام این کارخانه‌ها را تا ۴۹ درصد اول به شما کارگران و مهندسین و کارمندان اینجا و تا ۵۰ درصد به ملت ایران عرضه بکنند. این امر منوط به بهتر کار کردن، به بیشتر کار کردن، به تولید بیشتر و ارزان‌تر، رقابت در بازارها، چه داخلی و چه صادراتی، دارد و این امکان به وجود خواهدآمد که شما در سودی که به همت شما به دست آمده است، شریک و سهیم باشید. فکر می‌کنم سیاست شراکت در عموم کارهای مملکتی نتایج خوبی داشته باشد و ما این را از کسی تقلید نمی‌کنیم. شاید ایران بنیانگذار شراکت به حداکثر باشد. در مورد مشارکت مردم در تمام شئون زندگی خود، کما اینکه چندی پیش تأسیس بانکی برای فرهنگیان اعلام شد و در عرض چند روز تمام سهام آن فروش رفت. اینجا هم بازگفتیم در عرض ۳ سال تا ۹۹ درصد سهام بانک فرهنگیان به خود فرهنگیان عرضه بشود.

در این دورنمای ده، یازده سال آینده که به خصوص ما باید به زیربنای مملکت توجه بکنیم و در این قسمت بخش دولتی، یک خدمت حساس دارد، گو اینکه میل داریم در بخش خصوصی هم حتی روز به روز بیشتر کار بشود، مثلاً در برنامه ششم اگر بشود، حتی بخش خصوصی یک سهم بیشتری از بخش دولتی داشته باشد، جای خوشوقتی خواهدبود و در برنامه هفتم باز هم بیشتر. در بخش دولتی گفتیم که ۹۹ درصد سهام به کارگران و کارمندان و سایر ملت عرضه خواهیم کرد و در بخش خصوصی ۴۹ درصد استحکامی که این سیاست به جامعه ایرانی می‌دهد، استحکامی است که ما در جاهای دیگری نمی‌بینیم، شرایط جامعه و شرایط زندگی و به هر صورت در سایر ممالک ما چنان سیاست شرکتی را که تا به حال ندیده‌ایم، به هر صورت ایران در اینجا پیشاهنگ است، ایران در خیلی کارها پیشاهنگ است. اگر هفده ماده انقلاب ما را ببینید، اگر کارهایی که تا به حال انجام داده‌ایم و کارهایی که در آینده انجام خواهیم داد، ببینید، ایران در خیلی از کارها همان طور که گفتم، پیشاهنگ است و این باعث حسدهای حقیقتاً مشمئزکننده شده است ، ولی این در پیشرفت ما و در راه کاروان ما به سوی تمدن و امیدوارم تمدن بزرگ، نمی‌تواند اثری داشته باشد، برای اینکه یکپارچگی ملت ایران هم اکنون در تمام تاریخ ایران سابقه نداشته و این یکپارچگی مرا امیدوار می‌کند هر چه زودتر و مطمئناً به هدف‌های ملی و میهنی خود برسیم. پس امید کامل دارم که در بازدید آینده خودم از این منطقه صنعتی، این مملکت نه فقط همین تفاوتی که در بین بازدید فعلی و بازدید قبلی در اینجا دیدم، بلکه سرعت پیشرفت حتی با آهنگ سریع‌تری پیش برود، برنامه‌های صنعتی ما تکمیل بشود، خانه‌های سازمانی تکمیل بشود و شما کارگران زحمتکش، کارگران ماهر، کارگران علاقمند، کارگرانی که شاید انشاءالله تا دفعه بعد مقدمات سهیم شدنتان در این کارخانجات فراهم بشود و اینجا را باز یک مرتبه دیگر به خواست خداوند از نزدیک ببینیم."