الگو:نوشتار برگزیده
اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در روز ۲۰ تیر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی در پیامی چهارمین سالروز بنیاد نهادن شرکت سهامی معدن مس سرچشمه روز بیستم تیر ماه هر سال را روز صنایع مس ایران نامیدند.
- فرا رسیدن چهارمین سالروز تأسیس شرکت سهامی معدن مس سرچشمه کرمان مایه خوشوقتی ما است.
- به این مناسبت مقرر می‌داریم که از این پس روز بیستم تیر ماه هر سال، روز صنایع مس ایران نامگذاری شود.
- نخستین روز ملی صنایع مس ایران را برای پیشرفت روزافزون این صنعت در کشور را آرزومندیم.
- نیازی به تذکر این واقعیت نیست که صنعت مس از صنایع مؤثر و مهم اقتصاد ملی و سازنده بسیاری از کالاهای واسطه‌ای است، و از این راه در تحکیم بنیاد صنعتی کشور نقش برجسته‌ای دارد. فراوانی ذخایر معدنی این ماده‌ی پر ارزش در کشور ما نویدبخش آن است که با بهره‌برداری صحیح این صنعت در آینده به صورت یکی از منابع مهم درآمد ملی در آید.
- مسلم است که برای تأمین این منظور باید این طرح عظیم صنعتی با استفاده از تجارب کارشناسان و مهندسان کارآزموده به بهترین صورت ممکن مورد اجرا قرار گیرد. پیشرفت سریع و همه جانبه عملیات نصب کارخانه‌های ذوب مس و پرعیار کنی و سایر تأسیسات مجتمع مس با استفاده از تکنولوژی پیشرفته و در سطح استانداردهای بین‌المللی، از شرایط اساسی اجرای صحیح این طرح است.
- در راه حسن انجام این برنامه عظیم، توفیق خدمتگزاران شرکت ملی صنایع مس ایران را خواستاریم و امیدواریم کارنامه فعالیت آنان در سال تازه‌ای که حیات این صنعت آغاز شده‌است، کارنامه‌ای از هر جهت مثبت و سازنده باشد.
شرکت ملی صنایع مس ایران - کشور ایران با دارا بودن ۳۷ میلیارد تن ذخایر ثابت شده یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از دیدگاه کان‌های معدنی است بزرگترین معدن‌های مس در ایران، معدن مس سرچشمه در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی کرمان و بزرگترین تولید کننده مس در دنیا و بزرگتر معدن روباز در جهان و خاورمیانه به شمار می‌آید. همانگونه که اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سخنان خود در روز ۲۰ تیر ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی فرمودند: " مطالعات زمین شناسی در ایران نه تنها وجود یک کمربند کانی مس را که از جنوب شرقی تا شمال غربی کشیده شده ثابت کرد بلکه کانسارهای مس دیگری نیز در شمال و شرق ایران نشان داده است.این ثروت ملی می‌تواند اثر مهمی در اقتصاد جامعه فردای ایران داشته باشد، لذا اکتشاف و بهره برداری از این منابع سرشار ملی می‌بایستی توسعه یابد."
قانون تشکیل شرکت سهامی مس سرچشمه کرمان در روز ۲۴ اسفند ماه ۱۳۵۰ از مجلس شورای ملی و ۲۸ اسفند ماه ۱۳۵۰ از مجلس سنا گذشت. این قانون در تاریخ ۳۰ اسفند ماه ۱۳۵۰ به توشیح اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر رسید. بر پایه این قانون به دولت اجازه داده می‌شود به منظور استخراج و بهره‌برداری از معادن مس سرچشمه کرمان و تولید محصولات پر عیار شده سنگ مس و مس فلزی و فرآورده‌ها و محصولات فرعی وابسته و توزیع و فروش محصولات مزبور شرکتی به نام شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان وابسته به وزارت اقتصاد تشکیل دهد. قانون اصلاح بعضی از مواد قانون تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان و تغییر نام آن به شرکت ملی صنایع مس ایران روز یکشنبه چهارم خرداد ماه ۱۳۵۴ از مجلس شورای ملی و در نشست روز دوشنبه بیست و ششم‌خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی از مجلس سنا گذشت.
معدن مس سونگون ورزقان یکی از بزرگترین معدن‌های مس ایران است که دارای بیش از یک میلیارد تن ذخیره کان سنگ مس است. دیگر معدن بزرگ مس ایران، معدن مس میدوک کرمان (همان معدن مس لاچاه) است که در ۱۲۲ کیلومتری شمال غربی معدن مس سرچشمه قرار گرفته است. استان قزوین پس از استان‌های کرمان با ۲۴ معدن مس، زنجان با ۱۲ معدن، سمنان ۱۰ معدن، آذربایجان‌شرقی ۱۰ معدن و خراسان با ۹ معدن دارای بیشترین معادن مس در کشور می‌باشند.
کان مس سرچشمه در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی کرمان و ۵۰ کیلومتری جنوب رفسنجان و در ناحیه مرکزی رشته کوه زاگرس قراردارد . کان مس سرچشمه بزرگترین تولیدکننده مس ایران است و یکی از بزرگترین گردایه‌های صنعتی معدنی جهان می‌باشد. ذخیره زمین‌شناسی معدن بیش از یک میلیارد و دویست میلیون تن سنگ سولفوری با عیار متوسط ۰٫۷ درصد برآورد شده است. معدن مس سرچشمه از دیدگاه زمین‌شناسی بر روی کمربند جهانی مس قرار داشته و پهنه گسترش آن از جنوب خاوری تا شمال باختری به صورت یک محدوده بیضوی با ابعاد ۲۳۰۰×۱۲۰۰ متر و ژرفای ۱۶۱۲ متر می‌باشد. ساختار معدنی در این منطقه بصورت چندبافتی ( پروفیری ) بوده و نوع سنگ منطقه از نوع گرانودیوریت و زمان تشکیل آن حدود ۲۵ میلیون سال پیش می‌باشد. بخش‌های تولیدی مجتمع مس سرچشمه عبارت از معدن، تغلیظ، ذوب، پالایشگاه و ریخته گری‌ها و لیچینگ است. کانسار مس سرچشمه از نوع پرفیری است. این معدن یکی از بزرگترین معادن روباز جهان به شمار می‌رود و ذخیره زمین‌شناسی آن، بالغ بر یک میلیارد و دویست میلیون تن سنگ سولفوری با عیار متوسط ۷/۰ درصد برآورد شده‌است.یازده کان مس نیز در منطقه سبزوار پیدا شده است بخشی از این کانه‌های بزرگ در بخش ششتمد، روداب، جغتای، جوین و خوشاب است. کان مس بخش ششتمد بیش از ۳۵ هزار تن ذخیره دارد.
پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سالروز بنیان صنایع مس ایران ۲۰ تیر ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
- دومین سالروز تاسیس شرکت ملی صنایع مس ایران موجب خوشوقتی ما است به خصوص اینکه پس از شش سال کوشش و فعالیت مجتمع مس سرچشمه امسال به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید. مطالعات زمین شناسی در ایران نه تنها وجود یک کمربند کانی مس را که از جنوب شرقی تا شمال غربی کشیده شده ثابت کرد بلکه کانسارهای مس دیگری نیز در شمال و شرق ایران نشان داده است.
- این ثروت ملی می‌تواند اثر مهمی در اقتصاد جامعه فردای ایران داشته باشد، لذا اکتشاف و بهره برداری از این منابع سرشار ملی می‌بایستی توسعه یابد. معدن مس سرچشمه که یکی از معادن بزرگ مس جهان به شمار می‌آید از جمله معادنی است که در این کمربند کانی مس قراردارد و از این معدن در حال حاضر روزانه شصت هزار تن سنگ معدن استخراج می‌گردد. این معدن و معادن اطراف آن می‌توانند سنگ معدن لازم را برای توسعه ظرفیت کارخانجات مجتمع سرچشمه از صد و پنجاه هزار به دویست هزار تن در سال تامین نمایند.
- با آغاز بهره‌برداری از این معدن، ایران در زمره ممالک صادرکننده مس قرار خواهد گرفت و با گسترش دامنه عملیات اکتشاف و بهره برداری در سرچشمه و سایر معادن مس ایران در شمار یکی از مهمترین کشورهای تولید کننده و صادر کننده مس در جهان خواهد شد. اقتصاد مس ایجاب می‌کند که صنایع جنبی و تبدیلی به منظور تولید انواع فرآورده‌های نیمه نهایی و نهایی مس و محمولات وابسته ایجاد و هماهنگ با گسترش دامنه عملیات بهره برداری از این منابع ملی توسعه یابد.
- با توجه به افزایش سریع مصرف مس در داخل کشور و نقشی که صنعت مس می‌بایستی در صادرات ایران ایفا کند گسترش دامنه عملیات به پانصد هزار تن مس خالص در سال باید به مورد اجرا گذاشته شود. گسترش این صنعت باید به نحوی باشد که نه تنها پیشرفته‌ترین تکنولوژی مورد بهره برداری قرار گیرد بلکه با فراهم آوردن موجبات جذب این تکنولوژی زمینه برای ایجاد صنعتی که کاملا متکی بر فکر مهندسین و کارشناسان ایران و به مهارت کارگران ایرانی باشد بوجود آید.
- کوشش مهندسین و کارگران در پیشرفت عملیات مجتمع مس سرچشمه در معدن و در نصب و راه اندازی کارخانه‌های تغلیظ ذوب و تصفیه مس و سایر تاسیسات ما به خوشوقتی ما است و در این راه توفیق بیشتر خدمتگزاران شرکت ملی صنایع مس ایران را خواستاریم.
در اجرای قانون تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان، اساسنامه شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان در روز ۳۰ خرداد ماه ۱۳۵۱ به تصویب کمیسیون‌های امور استخدامی، دارایی و اقتصاد مجلس سنا و شورای ملی رسید و در روز ۲۰ تیر ماه ۱۳۵۱ از سوی شاهنشاه آریامهر توشیح شد. لایحه اجازه اعتبار سنوات آتی کارخانه تصفیه و ریخته‌گری مس و بازیابی فلزات طلا و نقره مربوط به طرح احداث کارخانه‌ذوب مس به مجلس داده شد که به استناد تبصره ۲ ماده ۲۰ قانون برنامه و بودجه در روز ۱۵ بهمن ۲۵۳۶ شاهنشاهی به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی رسید.
روز ۲۷ خرداد ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی اساسنامه شرکت ملی صنایع مس ایران به تصویب کمیسیون‌های پارلمانی رسید.