آیین‌نامه مربوط به احداث خطوط راه‌آهن صنعتی و تجارتی
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین رفاه اجتماعی مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیست و یکم |
آیین‌نامه مربوط به احداث خطوط راه‌آهن صنعتی و تجاری مصوب ۱۳۴۳٫۹.۳۰
ماده ۱ - منظور از خطوط صنعتی و تجاری خطوط و دوراهی‌ها و ساختمانهای مربوط است که بنا به تقاضای مؤسسات خصوصی و یا دولتی (که‌در این آیین‌نامه متقاضی نامیده می‌شود) ایجاد می‌گردد.
ماده ۲ - احداث هر خط فرعی صنعتی و یا تجاری موکول به تصویب هیأت مدیره راه‌آهن و تأیید وزیر راه می‌باشد.
ماده ۳ - تهیه طرحها و نقشه‌ها و دستورات فنی کلیه خطوط صنعتی و تجاری جدید و همچنین احداث ساختمان و ایجاد خطوط به موجب شرایط‌این آیین‌نامه به عهده راه‌آهن دولتی ایران می‌باشد.
ماده ۴ - آنچه زمین برای احداث خط و حریم آن و سایر تأسیسات مربوط به تشخیص راه‌آهن ضرورت دارد باید به یکی از دو طریق زیر توسط‌متقاضی تهیه مجاناً و بلاعوض به راه‌آهن واگذار گردد.
الف - راه‌آهن نقشه اراضی مورد نیاز را با ذکر حدود و مشخصات کامل تهیه و متقاضی باید زمین مزبور را خریداری و با سند رسمی بلاعوض به‌راه‌آهن واگذار نماید.
ب - در صورتی که متقاضی نتواند اراضی مورد احتیاج را طبق تشخیص راه‌آهن و بر اساس نقشه تنظیمی خریداری و به تصرف راه‌آهن دهدراه‌آهن پس از دریافت تضمین کافی بانکی از متقاضی در مورد پرداخت بهای زمین و مستحدثات و خسارات ناشی از آن مجاز است رأساً اراضی موردنیاز را تصرف و بهای زمین و مستحدثات و خسارات وارده به نرخ عادله روز که به وسیله سه نفر کارشناس که یک نفر از طرف مالک و یک نفر از طرف‌راه‌آهن و یک نفر کارشناس مرضی‌الطرفین انتخاب می‌شود تعیین و چنانچه در انتخاب کارشناس مشترک طرفین توافق ننمایند در این صورت کارشناس‌سوم از طرف رییس ثبت محل از بین کارشناسان رسمی دادگستری به قید قرعه انتخاب و معرفی خواهد شد و بهایی که به این ترتیب تعیین می‌شوددرباره طرفین قطعی بوده و متقاضی ملزم است بلافاصله بهای تعیین شده را در وجه راه‌آهن پرداخت نموده و راه‌آهن به نوبه خود به مالک پرداخت‌نماید و در صورتی که مالک حاضر به واگذاری نشود بهای تعیین شده در صندوق ثبت سپرده خواهد شد و رییس ثبت سند را به جای مالک امضاء وتسلیم راه‌آهن خواهد نمود و در هر دو صورت باید بهای تعیین شده منتهی ظرف شش ماه از تاریخ تصرف به مالک پرداخت شود و زائد بر این مدت‌مشمول خسارت تأخیر قانونی خواهد بود.
ماده ۵ - هزینه نقشه‌برداری و کلیه هزینه‌های ساختمان خط صنعتی و تجاری از اولین سوزن انشعاب خط مزبور اعم از قسمت‌های زیرسازی وروسازی و کلیه ساختمانهای متعلقه و وسایل ارتباطی به عهده متقاضی می‌باشد که طبق برآورد راه‌آهن باید پرداخت نماید.
تبصره - متقاضی مجاز است که عملیات زیرسازی خط فرعی را با نظارت راه‌آهن طبق نقشه مصوبه رأساً انجام دهد.
ماده ۶ - کلیه زیرسازی خطوط فرعی و اراضی ملکی متصرفی مندرج در ماده ۴ و تأسیسات ارتباطی و ساختمانهای احداث شده تا ابتدای‌محدوده مؤسسه صنعتی و همچنین روسازی آن از محل انشعاب تا انتهای محدوده مؤسسه صنعتی بلاعوض متعلق به راه‌آهن خواهد بود و راه‌آهن‌فقط بهای مصالح روسازی را به نحوی که در ماده ۷ ذکر شده به متقاضی خواهد پرداخت.
تبصره - منظور از قسمت روسازی ریلها - دستگاههای دوراهه - آلات اتصال ریل - تراورسها و پیچ و مهره‌های آن و متعلقات دیگر و بالاست‌مصرف شده می‌باشد.
ماده ۷ - راه آهن تا ده سال متوالی در آخر هر سال یک دهم بهای مصالح روسازی مصرف شده در خط فرعی را از محل وجوه وصولی بابت کرایه وعوارض حمل محمولات متقاضی از مبدأ حمل از هر یک از نقاط راه‌آهن به مقصد خط مزبور و بالعکس مستهلک و به متقاضی خواهد پرداخت‌مشروط به این که میزان حمل و نقل و درآمد سالانه محمولات مربوط به خط مزبور حداقل با بهای کل مصالح روسازی برابر باشد و چنانچه میزان درآمدسالانه کمتر از کل هزینه روسازی باشد بابت استهلاک سالانه به همان نسبت کمتر پرداخت خواهد شد و متقاضی نسبت به مابه‌التفاوت تا مأخذ یک‌دهم منظور در فوق حق نخواهد داشت ولو این که درآمد سالانه محمولات در سالهای دیگر از میزان مخارج روسازی متجاوز باشد.
تبصره ۱ - چنانچه در سال اول محمولات متقاضی کمتر از میزان مذکور در ماده ۷ بشود استثنائاً در صورتی که در سال بعد کسری محمولات سال‌قبل را جبران نماید راه‌آهن بایستی باقیمانده یک دهم سال قبل را به متقاضی پرداخت نماید و ضمناً در صورتی که قبل از پایان هر سال مجموع کرایه‌محمولات سالانه خط صنعتی یا تجاری بالغ بر کل مصالح روسازی بشود بر حسب درخواست متقاضی راه‌آهن باید در استرداد قسط استهلاک سالانه‌اقدام نماید.
تبصره ۲ - چنانچه از تاریخ صدور آخرین بارنامه در مبداء یا مقصد خط صنعتی یا تجاری لغایت مدت سه سال حمل و نقل انجام نشود راه‌آهن‌مختار است به جمع‌آوری خط و تأسیسات مزبور اقدام نماید و در این صورت راه‌آهن هیچگونه تعهدی نسبت به استهلاک باقیمانده وجه پرداختی‌متقاضی بابت مخارج روسازی نخواهد داشت.
تبصره ۳ - مبداء سال عبارت از تاریخ آماده شدن خط برای بهره‌برداری است که به وسیله راه‌آهن کتباً به متقاضی اعلام خواهد شد.
ماده ۸ - در صورتی که احداث خط صنعتی یا تجاری مستلزم احداث ایستگاه فرعی باشد علاوه بر هزینه احداث ایستگاه فرعی که مشمول موادمذکور در فوق می‌باشد هزینه پرسنلی مأمورین آن ایستگاه برای مدت ده سال به عهده متقاضی خواهد بود و در مواقع انعقاد پیمان راه آهن باید هزینه‌پرسنلی ایستگاه فرعی را تعیین و در متن پیمان ذکر نماید بدیهی است در تعیین هزینه پرسنلی نسبت مناسبی درصد برای تفاوت احتمالی و افزایش‌دستمزدهای سالانه از طرف راه‌آهن پیش‌بینی خواهد شد و چنانچه در ظرف مدت مقرره بالا خط فرعی دیگری از خط مزبور منشعب گردد هزینه‌پرسنلی مأمورین بنا به تشخیص راه‌آهن از استفاده‌کنندگان دریافت خواهد شد.
تبصره - چنانچه ایستگاه فرعی در زمین‌های متعلق به راه‌آهن یا در حریم خط راه‌آهن احداث شود بابت بهای این اراضی وجهی از متقاضی دریافت‌نخواهد شد.
ماده ۹ - تعمیرات و نگاهداری خطوط صنعتی و تجاری اعم از زیرسازی یا روسازی (به استثناء هزینه تعمیرات زیرسازی در محوطه بنگاه صنعتی)بر عهده راه‌آهن است متقاضی موظف است که تسهیل عبور و مرور کارکنان راه‌آهن را در محوطه به منظور نگهداری خط فراهم آورند.
ماده ۱۰ - چنانچه بر اثر بی‌مبالاتی متصدیان بنگاه صنعتی و یا تجاری تعمیری در خطوط داخل محوطه صنعتی و تجاری لازم باشد یا خساراتی‌وارد شود پرداخت هزینه آن به عهده متقاضی خواهد بود تشخیص بی‌مبالاتی و تعیین میزان خسارات با هیأت مدیره راه‌آهن می‌باشد.
تبصره - هر گونه دخل و تصرفاتی در خطوط مزبور (از قبیل عبور لوله از زیر خط یا ایجاد گذرگاه و غیره) باید با موافقت و نظارت راه‌آهن انجام‌گیرد.
ماده ۱۱ - چنانچه از طرف مؤسساتی که طبق آیین‌نامه سابق برای آنها خطوط صنعتی و تجاری احداث شده و مدت قرارداد مربوطه منقضی نشده‌باشد تقاضایی مبنی بر احداث انشعاب یا امتداد جدیدی گردد اگر احداث انشعاب یا امتداد مورد تقاضا تأثیر کلی در میزان حمل محمولات آن مؤسسه‌نداشته باشد اقدام به احداث آن به هزینه متقاضی و بدون تعهد استهلاک هزینه از طرف راه‌آهن به عمل خواهد آمد و در صورتی که انشعاب یا امتدادجدید تأثیر کلی در میزان حمل و نقل داشته باشد یا به منظور حمل و نقل از کارخانه و تأسیسات جدید باشد احداث آن بر طبق مفاد این آیین‌نامه و یامبادله قرارداد جدید انجام خواهد شد البته در هر دو مورد مرجع تشخیص هیأت مدیره راه‌آهن خواهد بود.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر یازده ماده و ۷ تبصره که در تاریخ دوشنبه سی‌ام آذر ماه ۱۳۴۳ به تصویب کمیسیون شماره ۸ (راه) مجلس سنا و در جلسه روزچهارم آذر ماه ۱۳۴۳ به تصویب کمیسیون راه مجلس شورای ملی رسیده به استناد ماده واحده قانون راجع به آیین‌نامه احداث خطوط صنعتی و تجاری‌مصوب ۱۳۴۳٫۳.۴ قابل اجراء می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی