آموزش رایگان و اجباری
| درگاه محمدرضا شاه پهلوی | انقلاب شاه و مردم
کنگره بزرگ ملی در بزرگداشت آغاز دومین دهه انقلاب شاه و مردم ۱ تا ۴ بهمن ماه ۱۳۵۱ |
قوانین انقلاب شاه و مردم |
۱۶ آذر ماه ۱۳۵۴ شاهنشاه آریامهر با صدور یک فرمان تاریخی جدید، اصلی بر اصول چهارده گانه انقلاب شاه و ملت افزودند: به موجب این فرمان، تحصیلات از کودکستان تا عالی‌ترین مراحل دانشگاهی مجانی است و دولت مکلف شده برای همه افراد مستعد و واجد شرایط وسایل و امکانات تحصیلی تا آخرین مدارج دانشگاهی را فراهم کند. متن فرمان چنین است:
- جناب امیر عباس هویدا، نخست‌وزیر و دبیر کل حزب رستاخیز ملت ایران- یکی از از آرزوهای دیرینه ما این بود که هیچیک از جوانان با استعداد کشور به سبب نداشتن وسایل لازم و امکانات مالی از ادامه تحصیل محروم نماند و تأمین این منظور علاوه بر این که فرزندان این سرزمین با اعتماد و اطمینان کامل به استقبال زندگی آینده خود بروند مملکت نیز برای وصول تمدن بزرگ دارای نیروی انسانی کافی و کارآزموده باشد. اکنون که ولت موفق به اجرای فرمان مورخ اول اسفند ماه ۱۳۵۲ شده است و وسایل تحصیل رایگان برای همه نوباوگان و نوجوانان از سطح کودکستان تا پایان دوره راهنمایی فراهم شده و ادامه تحصیلات دوره دبیرستان و دانشگاه نیز به شرط سپردن تعهد خدمت پس از فراغت از تحصیل رایگان است، لذا اصل تحصیل رایگان به شرط سپردن تعهد خدمت را بر اساس مقررات و ضوابطی که تصویب شده به عنوان اصل پانزدهم انقلاب شاه و ملت اعلام می‌داریم و البته گروهی که از طرف حزب رستاخیز ملت ایران مأمور تنظیم دیالکتیک چهارده اصل انقلاب شده است تنظیم فلسفه این اصل را نیز جزء مطالعات خود منظور خواهد داشت.
- کاخ نیاوران به تاریخ شانزدهم آذر ماه ۱۳۵۴ شمسی – محمد رضا پهلوی
آموزش رایگان و اجباری -اصل پانزدهم انقلاب شاه و مردم تحصیلات رایگان و اجباری بود. بر اساس این اصل آموزش در نهادهای آموزشی کشور چون نهادهای زیر رایگان اعلام شد: دانشگاهها، دبیرستان‌ها، دبستان‌ها، دانش‌آموزان روزانه و شبانه، دانش‌آموزان کلاس‌های مبارزه با بی‌سوادی، دانش‌آموزان کلاس‌های سوادآموزی حرفه‌ای مدارس فنی و حرفه‌ای دانشگاهها، دوره‌های آموزشی بزرگسالان، اداره آموزش ایل‌نشینان، مدرسه‌های ایران در خارج از کشور. بر طبق این اصل دانش‌آموزان و دانشجویان در برابر تعهد خدمت به دولت می‌توانستند از آموزش رایگان کامل بهره گیرند.
آمار سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۳۵۶ شمار دانشجویان در دانشگاهها و مدارس عالی نزدیک به ۲۰۰۰۰۰ تن و در خارج از کشور ۱۰۰۰۰۰ تن بود. شمار بسیاری از دانشجویان خارج از کشور بورسیه دولت بودند. دانشجویان داخل کشور از کمک هزینه تحصیلی استفاده می‌کردند. برای دانشجویانی که در شهرزادگاه خود به دانشگاه می‌رفتند ماهانه ۳۵۰ تومان و برای دانشجویانی که محل دانشگاه آنان با زادگاه‌اشان تفاوت داشت ۵۵۰ تومان کمک هزینه تحصیلی داده شد.
قوانین
- قانون اصلاح قانون آموزش و پرورش عمومی اجباری و مجانی مصوب امرداد ماه ۱۳۲۲ - مصوب ۱۴ اردیبهشت ۱۳۵۰ مجلس شورای ملی و ۲۹ خرداد ۱۳۵۰ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۲ تیر ۱۳۵۰ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون تامین آموزش فرزندان کارگران - مصوب ۱۱ تیر ۱۳۵۱ مجلس شورای ملی و ۱۵ آبان ۱۳۵۱ تصویب مجلس سنا
- اساسنامه صندوق تامین آموزش فرزندان کارگران – مصوب ۱۸ تیر ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۱۵ امرداد ۱۳۵۲ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۲۴ امرداد ۱۳۵۲ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون تشکیل صندوق رفاه دانشجویان – مصوب ۴ امرداد ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۱۷ امرداد ۱۳۵۲ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۲۲ امرداد ۱۳۵۲ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- اساسنامه صندوق رفاه دانشجویان - مصوب ۲۷ اسفند ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۲۳ اسفند ۱۳۵۲ مجلس سنا کمیسیون‌های پارلمانی مجلسین - این قانون در تاریخ ۱۲ فروردین ۱۳۵۳ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون اصلاح ماده ۷ اساسنامه صندوق‌های رفاه دانشجویان - مصوب ۲ آذر ۲۵۳۵ شاهنشاهی مجلس شورای ملی و ۱۶ اسفند ۲۵۳۵ شاهنشاهی مجلس سنا
- قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی - مصوب ۳۰ تیر ۱۳۵۳ مجلس شورای ملی و ۱۷ تیر ۱۳۵۳ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۶ امرداد ۱۳۵۳ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون اصلاح ماده ۵ قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی - مصوب ۲ آذر ۲۵۳۵ شاهنشاهی مجلس شورای ملی و ۱۱ بهمن ۲۵۳۵ شاهنشاهی مجلس سنا
- آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده هشت قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی - مصوب ۴ خرداد ۱۳۵۴ مجلس شورای ملی و ۱۲ تیر ۱۳۵۴ مجلس سنا کمیسیون‌های پارلمانی مجلسین
- قانون تعیین تکلیف وضع استخدامی کارکنان مدارس غیر دولتی مشمول فرمان آموزش رایگان - مصوب ۱۲ تیر ۲۵۳۶ شاهنشاهی مجلس شورای ملی و ۱۹ امرداد ۲۵۳۶ شاهنشاهی مجلس سنا
- آیین‌نامه اجرایی قانون تکلیف وضع استخدامی کارکنان مدارس غیر دولتی مشمول فرمان آموزش رایگان مصوب ۱۹ امرداد ۲۵۳۶ - ۱۰ اسفند ۲۵۳۶ کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری مجلس شورای ملی و ۲۳ فروردین ۲۵۳۷ شاهنشاهی کمیسیون استخدام مجلس سنا