موزه هنرهای معاصر تهران

موزه هنرهای معاصر تهران

علیاحضرت شهبانو در بازدید از نقاشی هنرمندان معاصر ایران ۲۵۳۷ شاهنشاهی

موزه هنرهای معاصر تهران - در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در روز ۲۱ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی موزه هنرهای معاصر تهران، یکی از مراکز فرهنگی و هنری در مقیاس بین‌المللی، گشایش یافت. موزه هنرهای معاصر تهران به کوشش و ابتکار علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در ضلع غربی پارک فرح و در زمینی به پهنه ۲۰۰۰ متر مربع بنا شد. موزه هنرهای معاصر تمدن وابسته به بنیاد شهبانو فرح است و نمودهای گوناگون هنر امروز ایران را در زمینه نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی، گرافیک و همانند آن در بر می‌گیرد. این موزه دربرگیرنده ارزنده‌ترین و رساترین کلکسیون هنر غربی در قاره آسیا است. پهنه بیرونی موزه باغ تندیس‌ها می‌باشد.

در این آیین باشکوه والاحضرت شاهدخت فاطمه پهلوی نیز همراه اعلیحضرتین بودند. در آیین گشایش موزه هنرهای معاصر تهران، هوشنگ نهاوندی رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت فرح شهبانوی ایران در گزارشی گفت:

فکر ایجاد چنین مرکزی برای گسترش و اعتلای هنرهای نو در ایران، هشت سال پیش پدیدار شد و علیاحضرت شهبانوی ایران امر به بررسی پروژه و ایجاد آن دادند. سپس کارهای ساختمانی موزه در زمینی کنار پارک فرح آغاز شد. موزه هنرهای معاصر تهران دارای تالار اجتماعات، کتابخانه، کافه تریا، فیلم خانه، مرکز اسناد هنری و کتابفروشی می‌باشد. اجازه می‌خواهد با سربلندی به شرف عرض برساند که مجموعه‌های هنری که در سال‌های اخیر برای موزه تدارک شده و نیز معماری اصیل و برنامه‌ریزی دقیق موزه چنان است که آن را با بهترین مؤسسات مشابه جهان هم طراز و شایسته پایتخت ایران در این عصر رستاخیز ملی و فرهنگی می‌سازد.

مجموع هزینه ساختمان، تأسیسات تجهیزات ثابت و غیر ثابت و محوطه‌سازی پانصد میلیون ریال است. با توجه به اینکه قسمت مهمی از کارهای ساختمانی و همه کارهای تأسیساتی، تجهیزاتی و محوطه‌سازی در هشت ماه اخیر و با قیمت‌های امروز اجرا شده، می‌تواند به شرف عرض مبارک برساند که با وجود کیفیت استثنایی اجرای کار حداکثر دقت در هزینه‌ها به عمل آمده است.

شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پس از شنیدن گزارش رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو از بخش‌های گوناگون موزه چون بخش نمایشگاه‌ها شامل گفتگوهای نقاشی معاصر ایران، مکتب سقاخانه، هنر گرافیک، ریشه‌های نوگرایی نقاشی واقع‌گرا و همچنین مجسمه‌های نوری یوشی هاراگوچی و مدل‌هایی از برنامه‌های آینده دنیس اوپنهایم دیدن فرمودند.

اعلیحضرتین مهندسان طراح و سازنده موزه هنرهای معاصر تهران و نیز کارکنان این موزه را به حضور پذیرفتند و آنان را مورد مهربانی قرار دادند. در آیین باشکوه گشایش موزه هنرهای معاصر رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر دربار و چند تن از وزیران و بلندپایگان کشوری حضور داشتند.

هدف موزه - مهمترین هدف موزه، ایجاد پیوند میان تازه‌ترین پیشرفت‌های هنر معاصر با میراث پربار هنری و تکنولوژی در حال پیشرفت ایران است. طرح معماره موزه کامران دیبا است. در گام‌های نخستین مهندس نادر اردلان با وی همکاری کردند و از معماری سنتی و بومی ایران و آمیختن آن با واژه‌های معماری معاصر شکل گرفته است. شکل بیرونی ساختمان موزه، ایرانی و بدون کپی از معماری گذشتگان است. طرح نورگیرهای موزه که نمود جدیدی در افق تهران است از بادگیرها و معماری سنتی ایران الهام گرفته شده است.

پس از زمانی کاوش برای یافتن ساختمان مناسب، نخست ساختمان وزارت فرهنگ و هنر پیشنهاد شده بود که پس از چندی قرار شد که بنایی برای موزه ساخته شود، بدین روی، زمینی در خیابان امیرآباد کنار درختان سر به فلک کشیده پارک فرح برگزیده شد. موزه در کمتر از شش آماده شد. هسته مرکزی فعالیت‌های آینده برای شناسایی کارهای هنری مدرن دنیا و به ویژه کارهای هنری مدرن ایران می‌باشد. موزه هنرهای معاصر بسیار گسترش می یابد و شعبه‌های آن در شهرستان‌ها به شناسایی هنر هنر مدرن ایران و گیتی می‌پردازد. نخسنین شعبه موزه در شهر کرمان به کوشش خانواده‌ای که خانه خود را برای موزه پیشکش کرده است به نمایش و معرفی برجسته کارهای هنر مدرن دنیا خواهد پرداخت.

کارهای گوناگون آموزشی و فرهنگی موزه هنرهای معاصر تهران مانند ساختمان آن برای نگاهداری و نمایش والاترین آفرینش‌های هنری شرق و غرب است و افزون بر نمایشگاهی که برای نشان دادن کارهای هنرمندان ایران ویژه شده است، موزه کلکسیون‌های بین المللی را نیز به نمایش گذاشته و مهماندار نمایشگاه‌های موقت خواهد بود که از سراسر دنیا در موزه برگزار می‌گردد.

هنرمندان ایرانی چون فرشید مثقالی - علی خسروی - حسن فوزی تهرانی - مرتضی ممیز - قباد شیوا بهزاد - بریرانی - فرهای باتمانقلیچ - منیر فرمانفرماییان - قاسم حاجی زاده - لیلی متین دفتری - حسین زنده رودی - سونیا بالاسیان - ژازه طباطبایی - صادق تبریزی - منصور قندریز - مسعود عرب شاهی - فرامرز پیل آراز و پرویز تناولی کارهایشان در نمایشگاه‌های گشایش موزه به نمایش گزارده شده بود.

گزینش کارهای هنرمندان بر پایه جستجو در تاریخ هنر معاصر دنیا و گردآوری کار از رویدادهای هنری ملی و هنرمندان ایرانی در نمایشگاه‌های ایرانی و گالری‌های جهانی که شناسایی شده‌اند بوده است. همان اندازه که درباره ادبیات، فرهنگ، سینما و تاتر قرن‌های گذشته می‌دانیم و نیاز به آگاهی از آن را پی برده‌ایم، با هنر معاصر خود که هنر تصویری و تجسمی را نیز دربر می‌گیرد، بیگانه هستیم و گردآوری و نشان دادن کارهای هنری بسیار مدرن دنیا و ایران سهم به سزایی در پیشبرد هدف‌های فرهنگی مردم ایران به ویژه نوجوانان و دانشجویان خواهد داشت. باید مدرسه‌ها، دانشگاه‌ها و رسانه‌های همگانی همان گونه که به تکنیک و تکنولوژی توجه می‌کنند باید به مسایل فرهنگی و معنوی در ابعاد گسترده رسیدگی کرده و با برنامه‌های دقیق آموزشی هنر مدرن را که ریشه در فرم خاص زندگی جدید دارد و متاثر از زندگی پر شتاب امروز ماست معرفی کنند.

نقاشی معاصر ایرانی - مکتب سقاخانه - ریشه‌های نوگرایی، تاریخچه عکاسی - ابداعی - نقاضی معاصر - هنر گرافیک جنبشی به سوی نوگرایی - آغاز معماری صنعتی ایران - هنر پوستر در ایران - نگاه تیز واقع گرا نمایشگاه‌هایی بودند که در روز ۲۱ مهر ماه گشایش یافتند. هم چنین افزون بر این نمایشگاه‌ها، تندیس‌های « نوری یوشی‌ها راگو چی » و مدل‌هایی از پروژه‌های آدیین دینس اوپنهایم نیز به نمایش گزارده شد.

معماری

معماری موزه مجموعه‌ای است از سنت، مدرنیسم و مفاهیم فلسفی که به دست معمار ایرانی کامران دیبا طراحی شده‌است. هشتی، چهارسو و گذرگاه‌ها از جمله عناصر چشم‌نواز این مجموعه بدیع به شمار می‌رود. همچنین تأثیر بادگیرهای یزد بر معماری مجموعه واضح است. هشت نگارخانه موزه که با اختلاف سطحی بی نظیر نسبت به هم بنا شده‌اند، بیننده را در مسیری چرخشی گرداگرد فضای اصلی موزه می‌گردانند؛ این مسیر به گونه‌ای طراحی شده‌است که انتهای هشتمین و آخرین نگارخانه به هشتی یا همان نگارخانه اول بازمی‌گردد.

آثار هنری استفاده شده در بنا

در دل هشتی موزه اثری از هنرمند ژاپنی، نوریوکی هاراگوچی قرار دارد که از روغن و پولاد ساخته شده‌است. در میانه یکی از گذرگاه‌ها اثری از هنری مور قرار دارد و فضای سبز اطراف موزه به نام باغ تندیس آثار حجمی هنرمندانی مانند پرویز تناولی، هنری مور و آلبرتو جاکومتی قرار دارد.

گنجینه

در گنجینه همیشگی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند و یگانه از نخبگان هنرهای تجسمی ایران و جهان نگهداری می‌شود. در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ همه آثار این گنجینه در نمایشگاهی با عنوان جنبش هنر مدرن، به نمایش درآمد.

موزه هنرهای معاصر به جز ۸ نگارخانه اصلی، دارای چندین بخش جنبی نیز می‌باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به سینماتک، بایگانی و گنجینه آثار هنری، کتابخانه تخصصی، کتابفروشی تخصصی و کافه تریا اشاره کرد.