برنامه عمرانی سوم/سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۵

برنامه عمرانی سوم سال‌های ۱۳۴۱ تا پایان ۱۳۴۲

درگاه محمدرضا شاه پهلوی قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

برنامه عمرانی چهارم

درگاه انقلاب شاه و مردم

فروردین ماه ۱۳۴۳

۱ فروردین ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه برای آغاز سال نو در پیامی به ملت ایران فرمودند:

ارتجاع و فئودالیسم در دوسال گدشته از بیخ و بن کنده شد....امروز کشور ما با انقلاب اجتماعی بزرگ و متهورانه که با اتکا به عالی‌ترین موازی دموکراسی و آزادی انجام داده، رشد و نبوغ معنوی خویش زا به همه جهانیان ثابت کرده و در این راه سرمشق و نمونه دیگران قرارگرفته است. ما با اتکا بدین پیروزی حق داریم با سربلندی و ایمان، بدین سال نو قدم گذاریم و فروغ خورشید نوروزی را مظهری از آینده درخشان و امیدبخش ایران فردا شماریم.

علیاحضرت شهبانو نیز پیامی از رادیو ایران به ملت ایران فرستادند و فرمودند: برای نخستین بار در تاریخ مشروطیت ایران بانوان ایرانی توانستند به مجالس مقننه راه یابند و عملا اختیار تعیین سرنوشت خویش را در دست گیرند.

۱ فروردین ماه ۱۳۴۳ آیین سلام نوروزی در کاخ گلستان در پیشگاه شاهنشاه برگزار شد و نمایندگان طبقات گوناگون مردم برای گفتن تهنیت و شادباش باریافتند. شاهنشاه در آین آیین فرمودند:

در پیشگاه شاهنشاه و شهبانو آیین سلام نوروز ورزشکاران در کاخ مرمر انجام شد. نمایندگان ورزشکاران شهرستان‌ها از فرآورده‌های صنعتی و کشاورزی شهر خود به شاهنشاه و شهبانو پیشکش کردند.

بر پایه آماری که از سوی مرکز آمار ایران به چاپ رسید در سال ۱۳۴۲ بیش از ۳۵۱ بیمارستان و ۱۵۵۸ درمانگاه در ایران به درمان و بهداشت همگانی رسیدگی می‌کردند.

۷ فروردین ماه ۱۳۴۳ برای کمک به درخواست کنندگان وام مبلغ ۴۶۰ میلیون ریال به سرمایه بانک رهنی افزوده شد.

۱۰ فروردین ماه ۱۳۴۳ دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های فرانسه که برای دیدن پیشرفت‌های ایران به تهران آمده‌اند، در دیراری با وزیر کار و امور اجتماعی گفتند: تحولاتی که در سایه رهبری شاهنشاه نصیب ملت ایران شده است مورد تحسین کشور ما است و این پیشرفت‌ها همه روزه در روزنامه‌های فرانسه مورد گفتگو قرارد می‌گیرد.

سخنگوی وزارت آبادانی و مسکن به آگاهی رساند بر پایه ماده یک قانون تاسیس وزارت آبادانی و مسکن و ماده چهارم همان قانون دایر بر برچیده شدن سازمان خانه سازی وزارت دارایی و هم چنین اداره‌های ساختمانی سایر وزراتخانه‌ها، اجرای پروژه‌های ساختمانی به وزارت آبادانی و مسکن داده شد و بخش بزرگ پروژه‌های ساختمانی از سوی این وزارتخانه برنامه ریزی خواهندشد.

قرارداد تکمیل شبکه برق شهرستان «هویزه» با اعتباری به مبلغ یک میلیون هفتصد و پنجاه هزار ریال مبادله گردید.

۱۱ فروردین ماه ۱۳۴۳ سپاهیان دانش تربت حیدریه ساختمان ۹۳ دبستان را در روستاها و ده‌های این سرزمین آغاز کردند.

۱۳ فروردین ماه ۱۳۴۳ گفتگوهای ایران و کلویت با چاپ اعلامیه مشترکی در تهران و کویت پایان یافت. بر پایه این اعلامیه مرز آب‌های ایران و کویت از سوی هیات‌هایی از کارشناسان دو کشور روشن و برگزیده خواهد شد.

۱۴ فروردین ماه ۱۳۴۳ در آیینی خط هوایی تهران - ژنو و تهران - هامبورگ بر پایه قراردادی میان شرکت هواپیمایی ملی ایران و شرکت هواپیمایی اسکاندیناوی (اس -آ - آس) گشوده شد.

۱۵ فروردین ماه ۱۳۴۳ گفتگوهای دولت شاهنشاه ایران و دولت عربستان سعودی برای از میان برداشتن ناسازگاری‌ها درباره خلیج پارس در ریاض آغاز شد. قرارداد لوله کشی مرودشت در استان فارس امضاء و مبادله شد. یک مرکز بزرگ بهداشتی برای درمان بیماران مسلول در شیراز گشوده شد. بیمارستان ریوی شیراز می‌تواند تا ۵۰۰ بیمار بپذیرد. برای دوباره راه اندازی کارخانه گونی بافی رشیت سه تن نماینده برگزیده می‌شوند.

۱۶ فروردین ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه فرمان اجرای لایحه تاسیس وزارت آب و برق را توشیح فرمودند. کارهای ساختمانی سدهای: زرینه رود در آذربایجان، درودزن در فارس، کسیک داش در اسپهان، هلیل رود در جیرفت و تبرکنی در میناب آغاز شد. در تهران مرکز پژوهش زلزله خاورمیانه بنیاد می‌شود.

۱۷ فروردین ماه ۱۳۴۳ دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های لبنان به پیشگاه شهبانو باریافتند. افسران و ملوانان نیروی دریایی ایران برای آوردن ناو بایندر به آمریکا رفتند. وزیر اطلاعات گفت: شبکه گسترده تلویزیون دولتی که از امسال آغاز به ساختمان می‌شود تهران را به شمال و جنوب کشور پیوند می‌زند.

۱۷ فروردین ماه ۱۳۴۳ رییس اتاق بازرگانی در نشست همگانی بازرگانان گفت پس از پس از آزاد ساختن واردات قند و شکر و دادن آن به دست مردم، دیگر انحصارهای دولتی نیز از میان برداشته می‌شود. عملیات ساختمان سه کارخانه کفش آغاز گردید.

۱۸ فروردین ماه ۱۳۴۳ ساختمان کارخانه قند سبزوار در استان خراسان با گنجایش هزار تُن چغندر قند در روز آغاز شد.

۲۰ فروردین ماه ۱۳۴۳ برای تأمین قسمتی از احتیاجات آلومینیوم در کشور، عملیات ساختمانی آلومینیوم در خوزستان آغاز گردید.

۲۰ فروردین ماه ۱۳۴۳ ساختنان ۳۰۰۰ خانه برای کارکنان دولت در سراسر کشور آغاز می‌شود. پروژه اقتصاد روستای کشور از سوی هیات عامل سازمان برنامه بررسی شد و با بودجه‌ای برابر با ۵٬۶۴۰٬۰۰۰ ریال به تصویب رسید. با اجرای این پروژه همه داده‌های کشاورزی از روش فرآوری کشاورزی، میزان و چگونگی سرمایه گذاری در کشاورزی و هم چنین داده‌ها درباره فراهم آوردن وام‌های نیازین خرده مالکان و کشاورزان گردآورده می‌شود. نمایشگاه قالی ایران در پاریس گشایش یافت.

۲۲ فروردین ماه ۱۳۴۳ در نشست هیات عالی برنامه به ریاست حسنعلی منصور نخست وزیر که در سازمان برنامه برگزار شد، فراهم ساختن بودجه برای ساختن پالایشگاه تهران از بودجه سازمان برنامه بررسی و تصویب شد. قرارداد فروش۵۰ تُن خاویار و ۷۰۰ تُن ماهی غضروفی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی به امضاء رسید.

۲۳ فروردین ماه ۱۳۴۳ قرارداد تأمین آب آشامیدنی در شهرستان کرمانشاه و تأمین کسری آب مورد نیاز از رودخانه «قره سو» امضاء شد.

۲۳ فروردین ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه برای دیدن مانور "دلاور " رهسپار جنوب کشور شدند. این مانور در پایگاه هوایی وحدتی و جزیره خارک برگزار می‌شود. با آغاز مانور "دلاور" از سوی نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارتش امریکا شاهنشاه در پیامی فرمودند:

این تمرین نسبت به تمرین‌های قبلی پیمان مرکزی از فبیل تمرین‌های "شهباز" و میدلینگ" دارای اهمیت خاصی است و اجرای این تمرین تاثیر به سزایی در بسط دوستی و توسعه همکاری موجود بین نیروهای مسلح ایالات متحده امریکا و کشور شاهنشاهی ایران خواهد داشت.

هیات عامل سازمان برنامه پروژه به پایان رساندن ساختمان مرکزی هنرهای زیبای کشور را پذیرفت و ۶۳ میلیون ریال بودجه اجرای این پروژه را تصویب کرد.

۲۴ فروردین ماه ۱۳۴۳ کنفرانس جهانی اقتصاد "اِکافه" و سمینار بانگداران آسیایی با بودن نمایندگان ۳۰ کشور با سخنان نخست‌وزیر حسنعلی منصور در هتل هیلتون تهران گشایش یافت.

۲۶ فروردین ماه ۱۳۴۳ بهمن قشقایی با همدستی شماری از اشرار مسلح جنوب به باشگاه دهرم یورش برد و پس از یک زد و خورد سخت پنج تن ژاندارم را کشتند. این گروه سپس به پاسگاه آبگرم قیر یورش بدند و با ژاندارم‌های آن پاسگاه به زد و خورد پرداختند. در این هنگام با رسیدن نیروهای کمکی، بهمن قشقایی و دیگر قاتلان در تنگنا گیر افتادند و بهمن قشقایی دستگیر و به دادرسی سپاه استان فارس برده شد.

۲۷ فروردین ماه ۱۳۴۳ ساختمان کارخانه تهیه لاستیک دوچرخه با ظرفیت ۲ میلیون حلقه لاستیک رویی و تویی در سال آغاز شد. این کارخانه با سرمایه‌ای به مبلغ ۱۱۰ میلیون ریال بنیاد می‌شود.

۲۸ فروردین ماه ۱۳۴۳ دوازدهمین کنفرانس جهانی اکافه پس از رسیدگی به سختی‌های اقتصادی کنونی با نوشتن قطعنامه‌ای درباره چگونگی از میان برداشتن این دشواری‌ها به کار خود پایان داد. قرارداد ساختمان تأسیسات لوله کشی شهر گلپایگان با اعتباری به مبلغ سی و پنج میلیون ریال بین سازمان برنامه و شهرداری گلپایگان دستینه شد.

۲۹ فروردین ماه ۱۳۴۳ متمم آیین نامه فوق العاده گارد تخصصی نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی از سوی کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی تصویب شد. ساختمان انبار بزرگ آب اسپهان آغاز شد. این انبار گنجایش ۵ هزار متر مکعب آب دارد.

۳۰ فروردین ماه ۱۳۴۳ با پیام شاهنشاه آریامهر مرکز نفتی "مهرگان" که از سوی شرکت ملی نفت ایران و شکرت نفتی ایتالیا بهره‌برداری می‌شود آغاز به کار کرد. شاهنشاه پیامی در گشایش مرکز نفتی مهرگان فرستادند فرمودند: این قرارداد و قراردادهای نظیر آن طلیعه تازه‌ای است که روابط بین کشورهای تولید کننده نفت و شرکت‌های نفتی را بر پایه‌های جدیدی که متضمن تامین منافع بیشتری برای آن کشورهاست استوار می‌سازد.

اردیبهشت

۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ در پیشگاه شاهنشاه آیین پایان دوره هفدهم مقدماتی افسران و دوره سوم سپاهیان دانش و دادن سردوشی به دانشجویان پزشک، لیسانسیه و دیپلمه وظیفه در پادگان سلطنت آباد برگزار شد. علیاحضرت شهبانو و والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از بیمارستان رضا پهلوی در تجریش بازدید فرمودند.*

۲ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ نمایندگان مجلس شورای ملی به پیشگاه شاهنشاه باریافتند و شاهنشاه درباره وظایف نمایندگان مرکز قانونگذاری بیاناتی ایراد کردند.

۴ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ جلوی کاخ مرمر خیابان پهلوی ۳۵۰۰ تن از سپاهیان دانش که دوره چهارماهه آموزش خود را به پایان رسانده بودند از برابر شاهنشاه رژه رفتند. در پیشگاه علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه پیشاهنگی دختران جشن درختکاری دختران پیشاهنگ در باغ منظریه برگزار شد سپس علیاحضرت از سازمان‌های وابسته به اردوی سپاهیان دانش دیدن فرمودند.*

۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ سمینار سهیم کردن کارگان واحدهای تولیدی در سودکارخانه‌ها در تهران برگزار شد.

۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ وزارت اقتصاد به آگاهی رساند که سه پروانه برای بنیاد سه کارخانه قند داده شده است. این سه کارخانه که در خراسان، قزوین و مازندران به کار می‌افتند رویهم رفته بیش از ۴۰٬۰۰۰ تن قند و شکر در سال بازده خواهند داشت و ۱٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال برای بنیاد این سه کارخانه سرمایه گذاری شده است. به آگاهی رسانده شد که آرامگاه بزرگان ایران، نادر شاه افشار، حکیم عمر خیام، شیخ عطار، استاد کمال الملک در سال ۱۳۴۲ از سوی انجمن آثار ملی گشایش یافته و بسیاری از برجای ماندنی‌های باستانی نیز بازسازی شده است.

۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ در نشست مجلس شورای ملی به شورش راه اندازی عبدالناصر مزدور شوروی در جنوب ایران و نوشتتارهای روزنامه اخبارالکویت که دشمنانه درباره ایران می‌نویسد به سختی اعتراض کرد.

۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ ساختمان سه کارخانه قند در استان‌های خراسان، قزوین و فارس آغاز شد. ظرفیت این سه کارخانه روزانه ۱۲۰۰ تُن چغندر قند می‌باشد و با سرمایه معادل ۱۸۵ میلیون ریال تأسیس می‌شوند. نخستین کلنگ ساختمان ۲۰۰ خانه سازمانی از سوی وزیر آبادانی و مسکن در اهواز بر زمین زده شد. وزیر کشاورزی به کشاورزان قول داد که برنامه‌های عمران روستایی به زودی آغاز خواهد شد. دادگاه شماره دو دادرسی ارتش ۱۶ تن خائن به کشور ایران که در خوزستان دستگیر شده بودند را به دادرسی رسید. از این مزدوران انیرانی ۳ تن به به دار آویخته شدن و ۹ تن به زندان دراز زمان محکوم شدند، ۴ تن از اینان بی گناه شناخته شده و آزاد شدند.

۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ حسنعلی منصور نخست وزیر در نشست اتاق بازرگانی گفت برنامه گسترده خانه سازی دولت در روستاها و شهرستان‌ها آغاز شد.

۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ اعتبار طرح‌های کشاورزی- راهسازی و توسعه صنایع به ۳۰۰ میلیارد ریال افزایش یافت.

۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ نمایندگان مجلس شورای ملی و سناتورها در کار بنیاد کارخانه ذوب آهن برپایه پیشنهادی که در نشست مجلس شورای ملی داده شد دیدوری خواهند کرد. بانک رفاه کارگران اعلام کرد به کارگران بیمه شده سراسر کشور وام ساختمانی می‌دهد.

۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه در سلام عید غدیر فرمودند: «در درجه اول خودمان باید منابع خویش را حفظ کنیم. هر اندازه ما دوستان شایان اعتماد در خارج داشته باشیم، آن نیرو که واقعاً می‌باید ما را حفظ کند نیروی خود ماست. اگر غیر از این باشد استقلال و حیثیت و شرافت و آقایی ملت ما مفهومی نخواهد داشت. احکام اسلام با روح انقلاب سفید ما تطبیق می‌کند.»

۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ اولین کلنگ ساختمان ۱۲۰ خانه برای سکونت کارمندان دولت و ۱۵۰ خانه برای سکونت درجه داران ارتش شاهنشاهی در مشهد به زمین زده شد.

۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ بامداد شاهنشاه در آیین سلام غدیر سخنانی درباره انقلاب شاه و مردم فرمودند:

خوشبختانه ملت ما به خوبی می داند و متوجه است که هر قدر هم سیاست خارجی ما صحیح باشد و هر اندازه ما دوستان شایان اعتمادی در خارج از کشور داشته باشیم، آن نیرویی که واقعا مب باید ما را حفظ کند نیروی خود مااست....اگر غیر از این باشد استقلال و حیثیت و شرافت و آقایی ملی ما مفهومی نخواهد داشت.

۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ ساعت ۴ و نیم پس از نیمروز شاهنشاه و شهبانو به همراه علیاحضرت ملکه پهلوی ملکه مادر، والاحضرت شمس پهلوی و والاحضرت اشرف پهلوی در میان پیشباز شورانگیز مردم شاهدشت به پهنه بیمارستان "علیرضا پهلوی" شدند. دکتر جهانشاه صالح رییس دانشگاه تهران گزارشی درباره بیمارستان و بخش‌ها که ویژه درمان بیماری‌های قلبی و عمل جراحی قلب ساخته شده‌اند به پیشگاه شاهنشاه و شهبانو، ملکه مادر و والاحضرتین شمس و اشرف و دیگر باشندگان داد. سپس شاهنشاه بیمارستان مدرن قلب "علیرضا پهلوی" در شاهدشت کرج را که علیاحضرت ملکه مادر هزینه ساختمان و دستگاه‌ها و همه ابزار نیازین بیمارستان را پرداخته‌اند پس از بریدن نوار سه رنگ گشودند.*

۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ ساختمان ۵ آموزشگاه ابتدایی از سوی سپاهیان دانش روستاهای پیرامون نیشابور پایان یافت.

۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ مذاکرات اقتصادی ایران و ژاپن برای توسعه روابط تجاری شروع گردید.

۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه امروز دستور بتون ریزی سد لتیان را صادر فرمودند. سد لتیان که برای تأمین قسمتی از آب آشامیدنی مورد احتیاج پایتخت احداث می‌شود از نوع سدهای «وزنه‌ای» می‌باشد و ۲۳ پایه دارد. ارتفاع تاج سد ۱۶۱۲ متر از سطح دریا و ارتفاع بلندترین پایه سد از کف پی ۱۰۴ متر و ارتفاع بلندترین پایه از بستر سد ۸۰ متر است. طول سد ۵۰۰ متر و حجم بتون ریزی سد که شاهنشاه با ریختن ۵۰ سکه پهلوی طلا دستور شروع آن را صادر کردند ۷۲۰ هزار متر مکعب است و مساحت دریاچه پشت سد ۳۳۰ هکتار و گنجایش آن برابر با ۹۵ میلیون متر مکعب آب است.

۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ بهره برداری از چوب‌های صنعتی جنگل‌های گیلان پس از چهار سال تعطیل آغاز شد.

۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه ایستگاه نوبنیاد قطار- پارک شهر- درمانگاه بهداری گرگان را گشودند و اسناد مالکیت ۲۵۰۰ کشاورز در ۲۷ قریه، املاک شخصی خویش را در منطقه گرگان و گنبد و دشت به نمایندگان کشاورزی اعطا نمودند.

۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه در میهمانی شام خانواده‌های افسران لشگر گرگان فرمودند: «تجاوز به ایران منجر به جنگ جهانگیر می‌شود. وظیفه تاریخی، ملی و دایم خود را در خلیج فارس روز بروز بیشتر انجام خواهیم داد. اگر روزی تجربه مجدد پیش آید تاریخ ایران باز با خط زرین روحیه ملت ایران را ثبت خواهد کرد.

۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ قرارداد استفاده از منابع جنگل‌های ایران بین شرکت بهره برداری صنایع چوب و شرکت آمریکایی دستینه شد.

۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ در آذربایجان شرقی مراسم اولین کلنگ ساختمان ۷ آموزشگاه ابتدایی جدید برگزار گردید.

۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه مؤسسه تحقیقاتی فضایی را در دانشگاه تهران گشودند.

۲۰ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ شرکت ملی نفت ایران در گرگان به منبع سرشار گاز رسید.

۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ اولین قرارداد بازرگانی ایران و رومانی امضاء شد. در این قرارداد دولت رومانی در مقابل صدور تراکتور، ماشین‌های کشاورزی و وسایل برقی به ایران، برنج و روغن نباتی از ایران می‌خرد.

۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ قرارداد تأسیس شرکت جنرال تایر و رابر ایران امضاء شد. این شرکت قسمتی از لاستیک‌های وسایط نقلیه ایران را خواهد ساخت.

۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ فعالیت برای افزایش تولید کارخانه کنسرو بندرعباس تا میزان ۵۰۰٬۰۰۰ قوطی در روز آغاز گردید.

۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ نخست وزیر اولین کلنگ بنای تلفن خودکار گرگان را به زمین زدند.

۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ در شهسوار درمانگاه مرکزی شماره ۱ شیروخورشید سرخ ایران آغاز به کار کرد.

۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ عملیات ساختمانی کارخانه میوه خشک کنی و انبارهای مجهز نگاهداری میوه آغاز گردید. این کارخانه‌ها و انبارها در استان‌های آذربایجان و خراسان احداث می‌شوند.

۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ برای احداث سد خاکی ارس جهت جلوگیری از طغیان رود ارس یک رشته عملیات ساختمانی آغاز شد.

۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ عملیات احداث کانال آب بر «کارون به شادگان» به طول ۹ کیلومتر برای تأمین آب مورد نیاز اهالی شادگان شروع شد. هزینه این عملیات ۴۰ میلیون ریال است.

۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ وزیر کشاورزی اعلام کرد دولت مرحله دوم اصلاحات ارضی را از اول آبان شروع می‌کند.

منبع

‎