مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران با مدیران و سردبیران روزنامه‌های پایتخت و دیگر شهرها ۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۱ اردیبهشت ۱۳۳۸
بیانات شاهنشاه در مصاحبه مطبوعاتی با مدیران و سردبیران جراید پایتخت و شهرستان‌ها
لایحه مطبوعات در تکمیل مبانی مشروطیت اقداماتی که لازم است به عمل می‌آید و تشکیل این شورا موجب خواهدشد که کارهای مردم سریعتر و بهتر انجام شود. عده‌ای فکر می‌کردند که با وجود دولت و مجلس شورای ملی و مجلس سنا اضافه کردن دستگاه دیگری شاید به کندی کارها بیفزاید.
ولی گمان می‌کنم این تصور درست نباشد و تشکیل این شورا موجب رفع مشکلات مردم در دستگاه‌های دولتی بشود. به همین سبب نظر من این است که این شورا طبق قانون تشکیل گردد و گویا از طرف مطبوعات هم این کار به خوبی استقبال شده‌است. امیدوارم با این حسن استقبال نتیجه خوبی از این اقدام بگیریم.
تقویت زبان فارسی
وظیفه ما از هر نظر ترویج زبان فارسی است. وزارت فرهنگ در این مورد وظایفی دارد. وابسته‌های فرهنگی ما هم در خارج برای ترویج زبان فارسی اقدام می‌کنند و البته از راه ارسال مطبوعات و کتب فارسی نیز، امکان ترویج زبان فارسی هست. ضمناً کوشش می‌کنیم به وسیله دستگاه رادیو ایران با ایجاد فرستنده‌های قوی‌تر، زبان شیرین فارسی را به سمع علاقمندانی که در خارج از کشور به سر می‌برند برسانیم.
تعلیم و تربیت
در اینکه طرز تعلیمات ما باید با احتیاجات مملکت تطبیق کند شکی نیست، اما اینکه ما چگونه می‌توانیم این احتیاجات را با تمدن باستانی خود تطبیق دهیم؟
تصور می‌کنیم مقصود شما روح ناسیونالیسم است، زیرا در حال حاضر ما از لحاظ تعلیمات شباهتی با قرون گذشته نمی‌توانیم داشته‌باشیم. دنیای کنونی، دنیای اختراعات و اکتشافات عصر اتم است، پس وجه مشترک همانا روحیه ملی و درستی و راستگویی و شهامت و مردانگی است و این هدفی است که باید تعقیب کنیم.
ضمناً باید مدارس حرفه‌ای نیز رو به توسعه برود، به طوری که آنچه به دانش‌آموزان آموخته‌می‌شود، به درد کارهای روزانه آنها بخورد. ما باید در قسمت‌های علمی و مطالعاتی تجدیدنظرهایی بکنیم، به طوری که از آغاز فکر کودکان برای پیشرفت آماده شود. هم اکنون در این زمینه مشغول مطالعه هستند. البته باید در این مطالعات از افراد ایرانی که در ممالک مختلف دنیا با تمدن جدید و طرز تعلیم و تربیت آشنا شده‌اند، و افراد متخصص دیگر دعوت شود که نظر بدهند.
تثبیت قیمت‌ها
من مدت‌ها است در این مورد دستورات اکیدی صادر کرده‌ام و تأکید نموده‌ام که دولت جداً در این باره اقدام کند. موضوع تثبیت نرخ‌ها موضوع غامضی است. در بعضی ممالک نتیجه گرفته‌اند و در بعضی ممالک نتیجه معکوس گرفته‌اند.
می‌گویند به محض اینکه قیمتی برای جنس تعیین شود، عده‌ای شروع به احتکار و کم فروشی و گرانفروشی می‌کنند. به هر حال دولت در این مورد اقدام می‌کند. البته اقدام اساسی و کاری که اصولاً عاقلانه است، این است که ما در داخل مملکت تولید را زیادتر کنیم زیرا هر چیز تابع قانون عرضه و تقاضا است. برای تولید بیشتر باید کشاورزی تشویق شود و این کار به شرطی ممکن است که شرکت‌های توزیع خواربار تشکیل گردد. این شرکت‌ها می‌توانند مواد مورد نیاز مردم و خواربار را با دو برابر قیمتی که همین الان از کشاورز خریده می‌شود، بخرند و مستقیماً خیلی ارزانتر از قیمت کنونی به مصرف‌کننده بفروشند، تا هم رعیت تشویق شود و هم مصرف‌کننده مواد مورد احتیاج خود را ارزان بخرد. این کار احتیاج به تشکیلات منظم و وسیعی دارد که امروز در بیشتر ممالک دنیا آن را به وجود آورده‌اند و در اینجا هم مشغول شده‌اند. البته باید از گرانفروشی به شدت جلوگیری کرد به هر حال دستورات اکید برای نظارت در قیمت‌ها داده‌ام و امیدوارم به زودی نتایج آن ظاهر شود.
انجمن شهر
گویا خود شما در روزنامه نوشتید که دولت تقاضای روشن‌شدن وضع این لایحه را در مجلس کرده‌است. مسلماً تشکیل انجمن شهر برای دولت مفید و مقرون به مصلحت است تا خودش را از این گرفتاری‌ها نجات بدهد و مردم اگر آب و آسفالت و چیزهای دیگر می‌خواهند، از نمایندگان خودشان بخواهند و دولت هم همین تقاضا را کرده که زودتر قانون تصویب و انجمن تشکیل گردد. البته اشخاصی هم هستند که می‌گویند در نقاطی که انجمن شهر هست نتایج خوبی گرفته نشده، ولی به فرض که این حرف درست باشد، نمی‌شود از فکر واگذاری کار مردم به خود مردم صرفنظر کرد. همین مطبوعات ایران که اخیراً من به کرات از آن تعریف کرده‌ام، مگر به خاطر ندارید چه وضع بدی داشت؟ اما الان به مجرای طبیعی خود افتاده و هادی افکار است. در آن مورد هم باید چند سال عمل کرد تا تدریجاً نتیجه مطلوب بدهد.
کالاهای وارداتی، پنبه، راه‌آهن
درمورد خطوط مختلف راه‌آهن باید حساب کنیم که خرج کشیدن این راه‌آهن چقدر است و آیا درآمد آن از راه حمل مسافر و بار اجازه استهلاک مخارج می‌دهد یا خیر؟ اگر چنین اجازه‌ای می‌دهد و از نظر اقتصادی صرف می‌کند، باید شروع کنیم و الا اگر جنبه تفننی دارد، باید برای بعد از انجام کارهای فوری بماند.
درمورد پنبه، البته بازار پنبه در تمام جهان صدمه خورده‌است و ما هم اقداماتی کرده‌ایم که بتوانیم پنبه خود را در بازارهای دنیا عرضه کنیم.
اما درباره واردات، ما به چیزهای معینی احتیاج داریم، ناچاریم آنها را وارد کنیم، مخصوصاً از لحاظ حفظ تعادل قیمت‌ها مجبوریم احتیاجات خود را وارد کنیم تا قیمت‌ها بالا نرود. الان چرا این شکایت را کسی نمی‌کند که اجناس وارداتی بالا رفته‌است؟ قیمت کالاهای وارداتی بالا نرفته، برای اینکه ما احتیاجات خود را می‌توانیم به سهولت وارد کنیم. در این مورد کاری که می‌شود کرد این است که ما تا حد امکان به ممالکی که از آنجا کالا وارد می‌کنیم فشار بیاوریم که جنس ما را بخرند و به قیمتی که ما می‌خواهیم بخرند. البته زارعین هم می‌توانند محصولات دیگری که نفع دارد تهیه کنند.
کارخانه ذوب‌آهن
این کار مسلماً عملی خواهدشد، زیرا این صنعت برای ما جنبه ملی دارد و می‌بینیم که همه به آن متوجه هستند. ما الان با همان اشخاصی که بیست سال پیش صحبت کرده‌بودیم و قرار نصب کارخانه ذوب‌آهن را با آنها گذاشته‌بودیم، مشغول مذاکره هستیم. البته اگر جنگ قدری دیرتر شروع شده‌بود، ما در این رشته حالا بیست سال جلو بودیم و به قدر کافی متخصص داشتیم، ولی جنگ این کارها را متوقف کرد.
بعد از جنگ هم می‌دانید ما دچار چه مشکلاتی بودیم. بعد هم دچار دولتی شدیم که می‌گفت ساختمان راه‌آهن خیانت است، بعد هم شروع به مطالعه کردیم و مطالعات مفصلی انجام شد و الان این کار شروع شده‌است.
مطبوعات
هفته آینده به جنوب سفر می‌کنم و بعد هم یک سفر رسمی به سه مملکت اروپایی داریم. امیدوارم نتیجه این مسافرت خوب باشد.
این جلسه اولین جلسه امسال بود و امیدواریم در هر جلسه بتوانیم از پیشرفت‌های مملکتی بیشتری گفتگو کنیم. مطبوعات در این یک سال اخیر خیلی پیشرفت و ترقی کرده و خیلی متوجه مسائل اخلاقی و ملی تاریخ ایران شده‌اند و مطمئن هستم این ترقیات بیش از پیش ادامه خواهدداشت. باید بدانیم که خیلی کم هستند ممالکی که مطبوعاتشان واقعاً به جامعه خدمت می‌کنند و ترقی مطبوعات ما باعث خوشوقتی ملت و کشور است.