لایحه ازدیاد سهم کشاورزان محمد مصدق علیه تقسیم اراضی در ریشه‌کنی رژیم ارباب و رعیتی از ایران
| اصلاحات ارضی | روز رستاخیز ملی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ | انقلاب شاه و مردم |
- مذاکره در پیشنهاد واصله دائر بارجاع لایحه افزایش سهم کشاورزان به کمیسیون مخصوص
۶- مذاکره در پیشنهاد واصله دائر بارجاع لایحه افزایش سهم کشاورزان به کمیسیون مخصوص
نایب رئیس - مطلب دیگری که قابل توجه‌است این است که لوایح اخیری که از طرف دولت تقدیم شده پاره ایی مربوط به چندین کمیسیون بوده و البته ارجاع به چندین کمیسیون تاخیر زیادی بود آئین‌نامه هم پیش بینی دارد در این مورد و از طرف یکعده‌ای هم مذاکراتی شد و پیشنهادی هم در این زمینه رسیده که قرائت می‌شود (پیشنهادبشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می نمایم لایحه افزایش سهم کشاورزان و لوایح مشابه را به کمیسیون خاصی که ازهر کمیسیون سه نفر انتخاب می‌شوند برای رسیدگی و تصویب لوایح مربوط بفرستند و بنابراین تقاضای رای از مجلس می‌نمایم. ملک مدنی. شبستری. انگجی. شهاب خسروانی. مصدقی
نایب رئیس - ماده ۴۰ آئین‌نامه قرائت می‌شودکه آقایان از ماده ۴۰ آئین‌نامه هم مطلع شوند و بعد راجع باین پیشنهاد صحبت کنند (بشرح زیرقرائت شد):
- ماده ۴۰- مجلس بملاحظه اهمیت هرطرح یالایحه قانونی می‌تواند بجای ارجاع به کمیسیون دائمی مربوطه با درخواست رئیس مجلس یا پیشنهاد ۵ نفر از نمایندگان رای بدهد که از هر شعبه یا کمیسیون دو نفر یا سه نفر برای عضویت کمیسیون مخصوص جهت رسیدگی به آن طرح یا لایحه انتخابات شود و هرگاه طرح یا لوایح قانونی جدید مشابهی پیشنهادشود توسط رئیس بهمان کمیسیون ارجاع می‌گردد بلزوم انتخاب مزبوربعد از توضیح مختصر رئیس یایکی ازامضاکنندگان ونطق مختصریک مخالف رای گرفته می‌شود.
بعضی ازنمایندگان - پیشنهادرامجدداقرائت کنید (بشرح سابق مجدداقرائت شد)
نایب رئیس - آقای ملک مدنی توضیحی داریدبفرمایید
ملک مدنی - عرض کنم لایحه ایی که راجع بافزایش سهم کشاورزان بتصویب آقای دکترمصدق رسیده و بموقع عمل هم گذاشته شده برای تصویب مجلس تقدیم مجلس شورای ملی شده واین لایحه طبق مذاکره‌ای که در هیئت رئیسه شد تقریبا باید به شش یا هفت کمیسیون ارجاع شود و اظهار نظر کردن از شش یا هفت کمیسیون برای این لایحه آقایان تصویب می‌فرمایند که وقت لازم دارد و بعلاوه ممکن است که یک عقاید مختلفی از کمیسیونها اظهارشود که در نتیجه طرح و بحث آن در مجلس دچار اشکالاتی بشود این بود که در هیئت رئیسه بااستفاده از ماده چهل آئین‌نامه اینطور در نظر گرفته شدکه طبق ماده ۴۰ آئین‌نامه بعرض مجلس شوای ملی برسدکه از هرکمیسیون سه نفرانتخاب شوند که باین لایحه رسیدگی بکند (یکنفراز نمایندگان - از تمام کمیسیونها؟) خیر از هر کمیسیونی که ارتباط با آن لایحه دارد برای این قبیل لوایح ما دو ماده داریم یکی ماده ۳۹ است که می‌گوید هر وقت لایحه ایی ارتباط بین چند کمیسیون داشته باشد رئیس مجلس دستور تشکیل کمیسیون خاصی را می‌دهد که از کمیسیونهایی که به آن لایحه مربوط است تشکیل می‌شود و آن لایحه به آن کمیسیون ارجاع می‌شود و یکی دیگر ماده ۴۰ است که به ملاحظه اهمیت لوایحی با درخواست رئیس مجلس موافقت میکند که آن لایحه به کمیسیون خاصی منتخب از شعبه هایاکمیسیونها تشکیل شوددراین موردهمانطورکه مقام ریاست اعلام کردنداین پیشنهاد شده‌است ومجلس رای می‌دهدکه از هر کمیسیونی ۳ نفرانتخاب شوندواین لایحه در ان کمیسیون مطرح شودوبعدخبرش رابه مجلس بدهدالان دراین لایحه پنج یاشش یاهفت کمیسیون تقریباذی صلاحیت است که بایدنسبت باین لایحه رای بدهند کمیسیون کشاورزی است کمیسیون کشوراست کمیسیون بهداری است کمیسیون راه است کمیسیون بودجه‌است کمیسیون فرهنگ کمیسیون دارایی کمیسیون اموراجتماعی
کریمی - کمیسیون بهداری نیست
ملک مدنی - کمیسیون بهداری هم هست چون کمیسیون بهداری ازنظراینکه یک قسمتش باید بمصارف بهداشت وبهداری برسدباینجهت اگریک کمیسیون خاصی انتخاب شودزودترانجام می‌شودونظریات مجلس هم بهترتامین می‌شود.
نایب رئیس - آقای اخگر مخالفید(اخگر - بلی) بفرمایید
اخگر - اولا طرح این موضوع برخلاف دستوراست در دستور موضوع آقای قوام بود که می‌بایستی تکلیفش معلوم شودواین برخلاف دستوراست که یک مطلب دیگری طرح شود.
در ثانی اصل این پیشنهاد مبهم است سهم کشاورزان و لوایح مشابه آن یعنی چه؟ این مشابه باید توضیح داده شود
ثالثاعملی نیست ۱۸ کمیسیون در مجلس هست و از هر کمیسیون سه نفر بایدانتخاب شوداین می‌شود همه مجلس این نتیجه ایی ازش حاصل نمی‌شود و چه فایده ایی دارد بعلاوه انتخاب از هر کمیسیون ۳ نفر یعنی چه؟ یعنی این که ۳ نفر از طرف کمیسیونها نماینده باشند که ببینند موضوع چیست و خبربدهند و کسب تکلیف از کمیسیونهابکنند یا قائم مقام کمیسیون باشند سه نفر که نمی‌توانند قائم مقام ۱۲ نفر یا ۱۸ نفرباشد. بنده جدا استدعامی‌کنم که این پیشنهاد را از دستور خارج فرمایید و همان‌هایی که در دستور بود طرح کنید.
نایب رئیس - ظاهرا یک سوء تفاهمی برای آقایان پیداشده و مخصوصا برای آقای اخگر که فرمایششان و نظرشان ناشی از عدم توجه به آئین‌نامه بود در آئین‌نامه این اختیار به رئیس مجلس داده شده‌است که لوایحی را که می‌رسد بعرض مجلس برساند در صورتی که مجلس رای ندهد این مطلب طرح شود. حالا توجه بفرمایید لایحه ایی از قبیل ازیاد سهم کشاورزان باید به کمیسیونهای کشور - راه - دادگستری - فرهنگ - دارایی - کشاورزی و کمیسیون امور اجتماعی کمیسیون برنامه و کمیسیون بهداری برود.
دو راه یعنی سه راه بوده‌است یکی این است که بهمه کمیسیونهافرستاده شود والبته می‌دانیدنمی شوداینکاردرآن واحدانجام شودچون بایددرکمیسیون قبلی روشن شده باشد بنابراین دوراه می‌ماند یکی اینکه طبق ماده ۴۰ آئین‌نامه‌است که اینجاپیشنهادشده‌است یکی اینکه رئیس بااختیاری که درماده ۳۹ آئین‌نامه بهش داده شده‌است یک کمیسیونی ازاعضای کمیسیونهای مجلس انتخاب بکندوآن کمیسیون را ماموراین کارمی‌کند بنده نخواستم ازاین اختیاراستفاده بکنم ماده ۴۰ این اختیاررابه رئیس مجلس می‌ده دکه هرکمیسیونی نه فقط از شعب یا از کمیسیونهااز تمام کمیسیونهااشتباهی در بیان آقای ملک مدنی بود باید از تمام کمیسیونهای مجلس ۳ نفر انتخاب بشوند و این کمیسیون گزارش رسیدگی خودش را بمجلس شورای ملی بدهدحالااین موضوع این جامطرح است اگر قبول شدانجام می‌شود واگر رد شدهیئت رئیسه از اختیاراتش استفاده می‌کندوتصمیم می‌گیرد. آقای دکتر سنجابی فرمایشی دارید؟
دکتر سنجابی - بنده توضیح مختصری دارم
نایب رئیس - بفرمایید
دکتر سنجابی - بنده خیال می‌کنم که برای بعضی ازآقایان محترم نسبت باین پیشنهاد یک سوء تفاهمی شده باشدبنده این پیشنهاد را امضانکرده‌ام ولی از جریان و ترتیب نظامنامه اطلاع دارم اولا این لوایح که بمجلس فرستاده شده برطبق قانون اعطای اختیارات قابل اجرااست و اجرامی‌شود و اینکه چند نفر از نمایندگان امضاکرده‌اند منظورشان تسریع درانجام کار و رسیدگی و دقت بیشتری در انجام کاراست زیرا اگر بنا باشد بر طبق معمول آئین‌نامه جاری و عادی مجلس باین لوایح رسیدگی بشود هر یک از این لوایح یا باید برود به کمیسیونهای مختلف و بتدریج وبه تناوب رسیدگی بشودومدتی طول خواهدکشید (یکی ازنمایندگان - و لازم است که بشود) و بنظر بنده دراین موضوع لازم نیست همچنانکه سابقه دارد دراین مجلس نسبت بموضوع برنامه هفت ساله که ممکن بود به کمیسیونهای مختلف ارجاع بشود یک کمیسیون مخصوص برای اینکار ایجاد شد یابرای مسئله نفت یک کمیسیون مخصوص نفت احداث شد موضوع اصلاحات کشاورزی واصلاحات ارضی یکی ازمسائل اجتماعی بسیارمهم است و باید از لحاظ اهمیت مثل این مسائلی که بنده عرض کردم وسابقه داردمجلس نسبت به آن توجه داشته باشد. بنظربنده این پیشنهادنظربدی نیست وشایدمناسب این باشداگرمجلس قبول بکندوآقایان پیشنهاددهندگان قبول کنندمناسب این باشدکه از هر شعبه ایی سه نفرانتخاب شوندویک کمیسیون واحدبشودوباین قانون مهم اجتماعی رسیدگی بشودوبعدبه مجلس بیایدبه نظر بنده این تسریع درکاراست
نایب رئیس - نظر آقای دکترسنجابی البته از حدود تذکر تجاوز کرد توجه بفرمایید الان راجع باین پیشنهاد باید رای بگیریم اگر آقایان پیشنهاد دهندگان بخواهنداین موضوع مسکوت بماند بهتر است
بعضی از نمایندگان - یکدفعه دیگر قرائت کنند(مجددابشرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - بنابراین رای می‌گیریم
دکتر بقایی - بنده تذکر دارم از هر کمیسیونی سه نفر می‌شود ۵۴ نفر یعنی همین عده ایی که الان در مجلس هستند اینجا منهای ۶ نفر در کمیسیون باشند و این عملی نیست آقا و ضمنا کمیسیون فرهنگ هم هنوزتشکیل نشده این لایحه اضافات فرهنگ که ما در کمیسیون بودجه تصویب کردیم بعلت اینکه کمیسیون فرهنگ تشکیل نشده‌است بی فایده‌است
نایب رئیس - بنده تصورمی‌کنم که بهتراست که آقایان پیشنهاددهندگان موافقت بفرمایند که این موضوع قبلا در جلسه خصوصی طرح شود بعدا بیاوریم در مجلس