سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین سلام چهارم آبان ماه زادروز همایونی در کاخ گلستان ۱۳۴۲
نسخهٔ تاریخ ۲۸ فوریهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۸:۲۴ توسط Bellavista (گفتگو | مشارکت‌ها) (اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام)
| درگاه انقلاب شاه و مردم | درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | برنامه عمرانی سوم |
سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین سلام چهارم آبان ماه زادروز همایونی در کاخ گلستان ۱۳۴۲
- مطمئن هستم که همه ما تا وقتی که عمری باقی است سعی خواهیم کرد هر خدمتی را که از دست ما در راه پیشرفت این مملکت و ملت برآید انجام دهیم. واقعاً چه لذتی بالاتر از این است که انسان احساس کند و ببیند که اعمال و افعال او نتیجه مطلوبی نه فقط برای خودش بلکه برای دیگران نیز در بر داشته است. راهی که ما اکنون در پیش داریم راهی است که به سعادت و صلاح اکثریت مردم منتهی می‌شود و فواید آن عاید عموم می‌گردد. این هدف بزرگی است که ما برای خویش در نظر گرفته‌ایم و به خواست خداوند در راه نیل بدان در عمل نیز توفیق یافته‌ایم. شک نیست که می‌بایستی روز بروز در این راه مستحکم تر و ثابت قدم تر شویم و بدیهی است که در مرحله عمل همیشه ما احتیاج به تکمیل داریم. متوجه هستید که برای از میان بردن آثار بی‌عدالتی در اجتماع و همچنین در ادارات دولتی که مظهر آن مبارزه با فساد است آنچه از دست قوه مجریه بر می آمده سعی در انجام آن شده است. ما در این راه روابط ارباب و رعیتی و بی‌عدالتی‌هایی را که نسبت به کارگران و کارمندان دولت و از همه بدتر نسبت به نصف جامعه ایران یعنی طبقه بانوان می‌شد برطرف کردیم. در مورد قضات نیز هر چه باید برای تسهیل کار آنان و بهبود زندگانی ایشان بشود کرده‌ایم و خواهیم کرد. ولی چون ما کُلاً مؤمن و معتقد به استقلال قوه قضایی هستیم و عقیده داریم که اگر حب و بغض شخصی و خصوصی از یک در وارد عدلیه شود فرشته عدالت از در دیگر فرار می‌کند، بنابراین سعی ما این خواهد بود که هیچوقت سیاست را وارد قضاوت نکنیم. اما به همان نسبت که این نظر عملی شود مسئولیت قضات نیز بیشتر می‌شود. امروز روح مملکت عوض شده است و طبعاً دادگستری نیز باید با این جریان همکار و هماهنگ باشد. ما شاید از آن نظر که زیاد به این وقایع و این تحولات نزدیک هستیم و یا از آن لحاظ که در متن و داخل آن‌ها قرار داریم نتوانیم درست به عظمت کاری که صورت گرفته و می‌گیرد پی ببریم، درست مثل این است که در کنار کوه عظیمی ایستاده باشیم و جز مقداری از سنگ‌های آنرا نبینیم، اما اگر چند کیلومتر از آن فاصله بگیریم آنوقت خواهیم توانست عظمت تمام کوه را احساس کنیم.
- بدیهی است هر فرد ایرانی می‌باید خودش را امروز با شرایط و مقتضیات جدید تطبیق دهد و این اصل کلی شامل دادگستری ما نیز هست. لازمه این تطابق سرعت در رسیدگی به شکایات و گرفتاری‌های روزانه مردم و حل مشکلات آن‌ها البته با قضاوت صحیح بر مبنای عدالت و قانون است.
- وقتی می‌گوییم ما تمام آثار قرون وسطایی و روابط ارباب و رعیتی را از میان برده‌ایم مفهومش این است که در مقابل قانون همه مساوی هستند و دیگر قوی و ضعیفی وجود ندارد، و این موضوع مخصوصاً کار شما را تسهیل می‌کند. امیدوارم به همان اندازه که ما سعی می‌کنیم استقلال قضات محترم باشد و سیاست در دادگستری راه نیابد به همان نسبت خود قضات نیز استعداد و پشتکار و شوق کامل در این راه نشان دهند تا کسی نتواند بگوید که در دادگستری ما با وجود فراهم بودن وسایل کارها پیشرفت نمی‌کند.
- از مهمترین کارهایی که ما در پیش داریم دادن تشکیلات صحیحی است که جوابگوی احتیاجات ما باشد و همچنین از لحاظ روحیه و طرز فکر نماینده همین انقلاب و همین نهضتی باشد که ما نام آن را نهضت آزادزنان و آزادمردان ایران گذاشته‌ایم. البته این تشکیلات باید همه جانبه باشد، یعنی هم باید در داخله قوه مقننه عملی شود، هم این طرز فکر و طرز کار آراء کافی در مجلس داشته باشد، و هم در خارج از مجلس تشکیلات کامل و لازم بوجود آید که از بحث کنونی ما خارج است. وقتی که ما می‌گوییم مملکت ما باید از لحاظ دموکراسی تکمیل شود و انجمن‌های ده و شهر و ولایتی و ایالتی بوجود آیند، طبعاً مردمی که برای این منظور به پای صندوق‌های رأی می‌روند باید تربیت اجتماعی و مدنی و نوع تربیتی که برای اداره این قبیل امور لازم است داشته باشند. این نوع تربیت‌ها را همیشه تشکیلات صحیح سیاسی به مردم می‌دهد. در چنین تشکیلاتی که طبعاً مورد توجه و تأیید من خواهد بود تمام افرادی که به این نهضت و این انقلاب مؤمن هستند می‌توانند و باید شرکت بکنند و البته از روی عقیده و ایمان شرکت کنند، چون چنین شرکتی تحمیلی نخواهد بود، و مسئولین چنین تشکیلاتی نیز موظف خواهند بود که با کمال توجه و دقت افرادی را بپذیرند که واقعاً بدین اصول مؤمن باشند. من نسبت به آینده این فعالیت‌های اجتماعی کمال امیدواری دارم، زیرا اگر ما در عرض یک سال این همه کار و پیشرفت کرده‌ایم فکر کنید در عرض چند سال آینده چه موفقیت‌های بیشتری خواهیم داشت.
- امیدوارم دوره جدید مجلس شورای ملی که پس از گذشتن ۵۷ سال از آغاز مشروطیت ایران بالاخره دوره‌ای است که وکلای آن نمایندگان اکثریت حقیقی ملت ایران هستند نه فقط در تاریخ مشروطیت ایران بلکه در تمام تاریخ مدون ایران دوره‌ای انقلابی و خلاقه و سازنده باشد. با این انقلاب، در راه محو آثار ضعف کشور و استقرار عدالت قضایی و عدالت اجتماعی و مبارزه با همه عواملی که از عقب ماندگی و ظلم و تاریکی حکایت می‌کنند اقدامات اساسی و لازم انجام گرفته باشد. طبعاً شما بانوان و آقایان نمایندگان مجلس در تحکیم این اقدامات و ریزه کاری‌های آن نقش مهمی به عهده دارید، زیرا همه شما نمایندگان همین انقلاب و همین فکر هستید و از طرف ملت به شما برای طول مدت نمایندگی تان این وظیفه محول شده است که در این راه از هر جهت بکوشید و هر قدمی که بر می‌دارید در همین راه باشد. خوشبختانه کار شما مشکل نخواهد بود، زیرا تمام عوامل لازم و مثبت برای کار در اختیار شما هست. از طرف دیگر نه فقط ملت ایران از لحاظ روحیه و احساس فهم و شعور ملی رشد کرده و ممتاز است، بلکه ثروت‌های طبیعی نیز به حد وفور در کشور ما موجود است که ما باید با اتکاء به همت و پشتکار خود راه بهره برداری از آن‌ها را به نحو اکمل پیدا کنیم. احترام بین المللی کنونی نسبت به ایران زمینه کار ما را در این راه بیش از پیش مساعد کرده است. با توجه بدین عوامل من امروز بیشتر از هر وقت دیگر با خوش بینی و اعتماد به آینده این مملکت نگاه می‌کنم، و مطمئن هستم که هر چه زودتر و انشاءالله خود ما در دوران حیات مان به تمام آرزوها و امیدواری‌هایی که برای عظمت و سربلندی ایران داریم خواهیم رسید.
- برای جامعه بانوان غنیمت است که نمایندگانی از میان خود در مجلسین ایران داشته باشند. شما نه فقط می‌باید شایستگی بانوان ایرانی را در پارلمان نشان دهید، بلکه می‌باید با اتکاء به موقعیت خاص خود راهنمای خانواده‌ها و مادران ایرانی باشید و آن‌ها را در آشنایی هر چه بیشتر با اساس انقلاب اجتماعی ما ارشاد کنید.
- برنامه‌هایی که ما اجرا کرده‌ایم یا در جریان اجرای آن‌ها هستیم چیزی است که حقّاً سرمشق مجامع دیگری که آرزوی ترقی و پیشرفت واقعی دارند قرار خواهد گرفت. ما این توفیق را با بهترین صورتی که در کشور خود به دست آوردیم و از این جا معلوم می‌شود که ملت کهنسال ایران با تمدن قدیمی و با رشد و پختگی معنوی خود آماده چنین تحول عمیقی بوده است، وگرنه ممکن نبود بتوان کار چند صد ساله دیگران را تنها در عرض یکسال در این کشور انجام داد.
- همه ما یک روز به دنیا می‌آییم و یک مدتی هم در این دنیا زندگی می‌کنیم. ممکن است این زندگی را به بطالت گذرانید و غیر از خوردن و خوابیدن کاری انجام نداد، ولی آنچه واقعاً وظیفه وجدانی و معنوی یک انسان واقعی است این است که از این فرصت برای انجام خدمت به خلق استفاده کند. اگر ما از فرصت مساعدی که برای مان در پیش آمده است استفاده نکنیم و این امکان را در راه خدمت بدین مملکت و ملت بکار نبریم خیانت کرده‌ایم. چنین فرصتی به خواست خداوند برای ما پیش آمد و ما نیز از آن چنانکه لازم بود استفاده کردیم و در این راه از هیچ چیز نترسیدیم، زیرا بدترین چیز در زندگی ترس است. آنچه ما انجام دادیم وظیفه ملی و وجدانی ما بود. البته این کارها در عرض یک سال انجام گرفت، ولی طرح و فکر اجرای آن‌ها طرحی یکساله و دوساله نبود، زیرا من بیست سال و شاید سی سال بود که در فکر آن‌ها بودم، منتها فرصت مساعد پیش نیامده بود و به محض اینکه امکانات کار فراهم شد آنچه را که آرزو داشتم به مورد اجرا گذاشتم. تنها محرک من در این راه این بود و هست که مملکت خودمان را همدوش ملل مترقی جهان قرار دهم. خوشبختانه ما امروز این امکان را کاملاً داریم و به همین جهت اگر از این امکانات استفاده نکنیم کوتاهی کرده‌ایم. من خود آنچه در قوه دارم در این راه خواهم کوشید، و وظیفه همه کسان دیگری نیز که به اصول این انقلاب اجتماعی ایمان دارند این است که در هر مقام و موقعیتی که هستند بکوشند و باصطلاح گوشه‌ای از کار را بگیرند تا ما بهتر و سریعتر و قاطع تر به هدف برسیم و انشاءالله خواهیم رسید. ما امروز انعکاس این تلاش و کوشش خویش را در میان ملل مترقی و متمدن جهان بخوبی می‌بینیم. اظهارات ستایش‌آمیز رؤسای ممالک مختلف و احترامی که در همه این کشورها نسبت به شما مشاهده می‌شود معرف و مؤید این امر است. ما باید از این موقعیت ممتاز خود بخوبی استفاده کنیم و جای خویش را در دنیای امروز در میان پیشرفته ترین ملل جهان به دست آوریم.
- خوشبختانه نیروی فعاله مملکت از چند ماه پیش با شرکت مستقیم بانوان در کلیه شئون و امور مضاعف شده است. تا چندی پیش نصف جمعیت مملکت به حساب نمی‌آمد، و قسمت اعظم از نیمه دیگر را رعیت‌ها و بیسوادان و یا کارگرانی که عمله به حساب می‌آمدند و یا باصطلاح کارچاق کن‌ها و مفتخواران تشکیل می‌دادند. آن عده هم که مردم سالم و شریفی بودند در این میان له می‌شدند و مجال اظهار وجود نداشتند. ولی امروز این نصف جمعیت پا به میدان گذاشته و این رعایا و بردگان تبدیل به مردمی آزاده شده‌اند، و به خواست خداوند امروز تمام زنجیرها گسیخته است. حالا شما بانوان که سابقاً از حقوق حقه خود محروم بودید مثل سایر زن‌های ممالک مترقی دنیا صاحب این حقوق شده‌اید، ولی فراموش نکنید که به همین دلیل اکنون دارای مسئولیت بزرگتری نیز هستید. بخصوص وظیفه شما که سمت نمایندگی ملت را دارید این است که هر چه بیشتر و بهتر راهنما و ارشاد کننده طبقه خود باشید. فکر نکنید که اگر این تحول عظیم در کشور ما به سادگی انجام گرفت و کسی در این راه آسیبی ندید و خونریزی نشد این کار باصطلاح یک چیز حاضر و آماده‌ای بود. البته عامل اصلی موفقیت ما خواست و مشیت الهی بود، ولی رشد و پختگی ملت کهنسال ایران و تصمیم خلل ناپذیر ما نیز در این راه بکار افتاد. این حقیقت را همه شما باید بدانید و در حفظ و اعتلاء و پیشرفت این اصول بکوشید. یقین دارم که در آینده زنان ایران دوش بدوش برادران خود با منتهای وظیفه شناسی و وطن پرستی در این راه ترقی و تعالی قدم بر خواهند داشت. امروز هر تشکیلاتی در مملکت و هر مؤسسه‌ای باید خودش را با وضع جدید و با اصول انقلابی که در ششم بهمن گذشته صورت گرفت تطبیق دهد.
- دانشگاه در این راه باید نه فقط هماهنگ بلکه پیشقدم و سردسته باشد و سعی در تکمیل آن کند. بطوری که سابقاً هم گفته‌ام اکنون در این مملکت برای همه مردم بطور مساوی فرصت شرکت در مسابقه لیاقت بوجود آمده است، و یکی از مراکزی که باید در این مسابقه شرکت کند خود دانشگاه است. باید استادان عالیقدر دانشگاه پیوسته مطالعه بیشتری در کار خود بکنند و با تمام پیشرفت‌ها و اختراعات و تکامل‌های علمی جهان هماهنگ باشند و محیط دانشگاه روز بروز بیشتر به صورت یک کانون علم و وطن پرستی و شرافتمندی در آید.
- از لحاظ مراتب تحصیلی می‌باید اولیای امور مراقب باشند که کدامیک از افراد ایرانی، چه پسر و چه دختر، واقعاً استعداد تحصیل دارند، و اگر برخی از آن‌ها بضاعت نداشته باشند دولت یا دانشگاه یا مؤسسات خصوصی وسیله تحصیل آن‌ها را فراهم کند. ولی نباید تصور کرد که اگر کسی صد در صد استعداد تحصیل را در رشته علمی ندارد باید حتماً بدان راه برود. مملکت ما احتیاج مبرم به متخصص حرفه دارد. ممکن است ماه چند صد مهندس لازم داشته باشیم، ولی مسلماً به ده‌ها هزار متخصص حرفه‌ای نیز احتیاج داریم. این صحیح نیست که می‌گویند مالیات به تحصیل وضع کرده‌اند، بعکس ما می‌خواهیم رشوه و بی لیاقتی ندهیم. کسی که استعداد ندارد چرا باید جای کسی دیگر را که استعداد دارد اشغال کند و او را از پیشرفت محروم سازد؟ ممکن است کسی آدم خوبی باشد ولی متخصص خوبی نباشد. از طرف دیگر اکنون که ما اختلافات را ملغی کرده‌ایم نباید از لحاظ احترام و حقوق فردی و شرافت کار مثلاً میان یک مهندس عالیقدر و یک سیم کش تفاوتی قایل شد. این خجالتی ندارد که انسان استاد خوبی نباشد ولی سیمکش خوبی باشد، زیرا وجود این هر دو دسته برای جامعه لازم است، با این تفاوت که اگر ارزش کار یک استاد مهمتر است در عوض احتیاج بوجود او از لحاظ تعداد کمتر است. ممکن است در هر ده هزار نفر به یک نفر استاد احتیاج باشد، ولی مسلماً به بیشتر از بیست متخصص حرفه‌ای احتیاج است. باید تمام کارها روی اساس صحیح قرار بگیرد. دوره بیهوده‌گویی و منفی بافی برای همیشه سپری شده است و باید همه کارهای ماه کارهایی خلاقه باشد و در این راه حتی یک دقیقه از وقت خودمان را نباید تلف کنیم.
- اگر تحقیقی بشود که در پارلمان‌های سایر ممالک مترقی چقدر نمایندگان کارگران وجود دارد معلوم خواهد شد که کارگران کشور ما امروز چه موقعیت ممتازی احراز کرده‌اند. البته هنوز کارهایی هست که باید برای کارگران ایران بشود، ولی خوشبختانه کارگران ما الآن وضعیتی دارند که می‌شود آن را در مقابل هر مجمع مترقی عرضه داشت و سربلند بیرون آمد. از لحاظ زندگی مادی وضع این طبقه موقعی بهتر خواهد شد که محصول کار و باصطلاح بازده آن بالا برود و قیمتش تا حدی ارزان تمام شود که بتوانیم آن را به بهایی که حقوق خوبی برای کارگران تأمین کند بفروشیم. البته لازمه این وضع این است که کارخانه مدرن باشد و هیئت مدیره لایق و دلسوز داشته باشد و کارگران روزبروز در کار خود تخصص و تبحر بیشتری پیدا کنند. آنچه می‌توانم به کارگران ایران بگویم این است که قدر وضع و موقعیت خودشان را بدانند و بدان افتخار کنند. خداوند به مملکت ما نعمت‌های بی‌حسابی اعطاء فرموده و ارزانی داشته است که ما چون با آن‌ها عادت کرده‌ایم قدرشان را نمی‌دانیم، در صورتی که ملت‌های دیگری هستند که به منتهای اشکالات طبیعی و اقتصادی گرفتارند.
- اهالی تهران و اصناف و کارگران و سایرین در دو مرحله مهم شرکت کامل خودشان را در انقلاب ایران نشان دادند، یکی در ۶ بهمن ۱۳۴۱ و دیگری در ۲۶ شهریور ۱۳۴۲، و انشاءالله از این راه آینده پر سعادتی برای خودشان و اعقابشان در پیش خواهند داشت. بر ما بود که مظالم و بی‌عدالتی‌ها را از بین ببریم و تمام آثار پوسیده قرون وسطایی را محو کنیم و البته باید وسایل کار مردم را نیز فراهم سازیم، ولی بر شماست که از این وضع استفاده کنید و روز بروز بیشتر برای سعادت ملت ایران بکوشید. خوشبختانه دوره‌های سخت سپری شده است و مسلماً روزهای آینده روزهای موفقیت و بهره برداری ملت ایران از این کوشش‌ها است.