اصلاح قانون انتخابات ایران به منظور دادن حق رای به زنان و حقوق برابر سیاسی با مردان

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
درگاه محمدرضا شاه پهلوی تصمیم‌های مجلس

انقلاب شاه و مردم

قوانین انقلاب شاه و مردم
سخنان شاهنشاه در گردهم‌آبی بیش از پانزده هزار از بانوان ایرانی در برابر کاخ مرمر ۸ اسفند ماه ۱۳۴۱
سخنان شاهنشاه آریامهر در شانزدهمین سالگرد دادن حقوق سیاسی به زنان ایران ۸ اسفند ۲۵۳۶
زنان برای بدست آوردن حق رای تظاهرات می‌کنند تهران ۱۳۴۱
زنان به پای صندوق‌های رای می‌روند ۱۳۴۱
زنان پلیس سال ۱۳۵۰
IranianWomenAtomicEnergy2537a.jpg
زنان افسر نیروی هوایی شاهنشاهی
زنان پلیس شاهنشاهی
IranianImperialNavyWomen1.jpg
ششم بهمن روز شاه و مردم
اصلاح قانون انتخابات
اصلاح قانون انتخابات
زنان در یک دبیرستان دخترانه رای می‌دهند ۱۳۴۱
اصلاح قانون انتخابات

اصلاح قانون انتخابات ایران به منظور دادن حق رای به زنان و حقوق برابر سیاسی با مردان - اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر در روز ۸ اسفند ماه ۱۳۴۱ پس از پیروزی رفراندوم انقلاب شاه و مردم، در سخنرانی که در گشایش کنفرانس اقتصادی تهران کردند، با تکیه بر دو اصل از قانون اساسی مشروطه و متمم آن به زنان ایران حق انتخاب شدن و انتخاب کردن در دو مجلس سنا و مجلس شورای ملی و حقوق برابر سیاسی و اجتماعی با مردان را دادند.[۱] شاهنشاه فرمودند:

... قانون اساسی ما صحبت از آزادی افراد می‌کرد، صحبت از مساوی بودن در مقابل قانون می‌کرد، و خیلی مواد دیگر. ولی در عمل وضع چه بود؟ در عمل هفتاد و پنج درصد جمعیت ما که از زارعین یا رعایای آن موقع تشکیل می‌شد از آزادی حقیقی برخوردار نبودند. مثلاً در موقع انتخابات و دادن رأی آن‌ها را مسلماً مالک محل یا کدخدای محل یا متنفذ محل ریسه می‌کرد و احیاناً اگر هم نمی‌کرد به اسم آن‌ها هر رأی که دلشان می‌خواست در سندوق‌های انتخاباتی می‌ریختند. این وضع هفتاد و پنج درصد جمعیت مملکت بود. نصف دیگر جمعیت مملکت را که البته نصف آن هفتاد و پنج درصد که رعایا بودند جزء همین هم حساب می‌شود زن‌های مملکت تشکیل می‌دادند. این‌ها نه فقط از حق رأی دادن محروم بودند، بلکه اصولاً جزو محجورین و دیوانگان و این قبیل اشخاص بشمار می‌آمدند. اضافه بر این‌ها چون تعداد بی‌سواد در مملکت هنوز متأسفانه زیاد بود افراد اصلاً نه به وظایف خودشان آشنا بودند نه به منافع خودشان. ... موضوع دیگری که برای تأمین اجتماعی مترقی، اجتماع با افتخار این مملکت باید مورد توجه قرار بگیرد، حقوق نصف جمعیت این مملکت است که این طور برخلاف قانون اساسی و برخلاف شرع مقدس اسلام جزو دیوانگان و محجورترین حساب می‌شود. قانون اساسی را برایتان می‌خوانم. در مقدمه‌اش می‌گوید: «امر به تأسیس شورای ملی فرمودیم و نظر بدان اصل اصیل که هر یک از افراد اهالی مملکت در تصویب و نظارت امور عموم محق و سهیم اند....» دیگر بقیه اش را نمی‌خوانم، چون موضوع مهم نیست، و ضمناً در تشکیل مجلس طبق اصل دوم مجلس شورای ملی نماینده قاطبه اهالی مملکت ایران است که در امور معاش و سیاسی وطن خود مشارکت دارند. این آخرین ننگ اجتماعی ایران را انشاءالله در انتخابات آتیه ما برطرف خواهیم کرد و قاطبه اهالی این مملکت و هر یک از افراد این مملکت در سرنوشت خودشان و در انتخابات ایران شرکت خواهند کرد.

تصمیم به گردهم‌آیی در برابر کاخ مرمر و سپاسگزاری از پیشگاه شاهانه، بی درنگ پس از پخش بیانات شاهنشاه در کنفرانس اقتصادی تهران از رادیو درباره آزادی بانوان ایران از سوی جمعیت‌های زنان ایران گرفته شد. تلفن‌ها به سدا درآمد و بانوان به یکدیگر تهنیت گفتند و گردهم‌آیی در کاخ مرمر را به آگاهی یکدیگر رساندند.

پانزده هزار تن از بانوان ایران که با فرمان شاهنشاه از زمره دیوانگان بیرون آمدند و حق به دست آوردن مقام‌های عالی کشور و شرکت در انتخابات دو مجلس شورای ملی و مجلس سنا را بدست آوردند، پس از سخنرانی شاهنشاه در کنفرانس اقتصادی ایران که در آن حق انتخاب شدن و حق انتخاب کردن را به زنان ایرانی دادند، به کاخ مرمر رفتند و با شور و هیجان بی مانندی ابراز سپاسگزاری کردند.

از ساعت دو پس از نیمروز دسته دسته دوشیزگان و بانوان در برابر مجلس سنا گردآمدند. در دست بیشتر آنان آرنگ‌هایی نشانگر سپاس از شاهنشاه بود. جمعیت هر دَم انبوه‌تر می‌شد. نزدیک به ساعت سه و نیم پس از نیمروز، جمعیت به ۵۰۰۰ تن رسید و سپس بانوان به سوی کاخ مرمر به راه افتادند. فرهنگیان، دانشجویان و دانش آموزان به انبوه بانوان پیوستند. در این زمان شمار بانوان به ۱۵٬۰۰۰ تن رسیده بود، مامورین انتظامی و نگهبانان کاخ، راه بانوان به کاخ را بسته بودند، ولی بانوان با دادن آرنگ‌ها به در کاخ مرمر نزدیک و نزدیکتر می‌شدند. بلندگویی آورده شد و از بانوان درخواست شد که آرام باشند و شعار ندهند. در این هنگام بانو تربیت پشت میکروفون رفت و گفت: امروز یکی از روزهای تاریخی کشور ما است که سدها سال زنان ایران آرزوی آن را داشتند. این پیروزی در سایه اعلیحضرت همایونی به دست آمد و عاقبت زنجیرهای اسارت زنان پاره شد. ما امروز در یک کشور آزاد زندگی می‌کنیم، از امروز ما زنان مسئولیت خطیری را به عهده گرفته‌ایم و باید سعی بیشتر کنیم که ترقی و تعالی نصیب ملت ما شود. سخنان بانو تربیت با ابراز شور و شادمانی بانوان به پایان رسید.

شاهنشاه در میان جمعیت

نزدیک به ساعت چهار و پنج دقیقه پس از نیمروز شاهنشاه که خودروی سپید رنگی را رانندگی می‌کردند، خواستند وارد کاخ مرمر شوند ولی با انبوه بانوان روبرو شدند. جمعیت ردیف ماموران را شکافت و با ابراز شور و شادمانی شاهنشاه را در میان گرفتند.

شاهنشاه کوتاه زمانی به ابراز شور و هیجان بانوان پاسخ دادند و سپس پیاده وارد کاخ مرمر شدند و درهای کاخ بسته شد. پس از چند دقیقه با پافشاری بانوان، پذیرفته شد که بانوان وارد پهنه کاخ مرمر شوند. بیش از ۱۵٬۰۰۰ تن وارد کاخ مرمر شدند و در کنار استخر در برابر ساختمان کاخ ایستادند. در درازای این زمان آرنگ‌های "جاوید شاه" و "زنده باد پادشاهی که زنجیرهای اسارت بانوان را از هم گُسست" کاخ مرمر و خیابان‌های پیرامون کاخ را می‌لرزاند. نزدیک به ساعت چهار و سی و پنج دقیقه شاهنشاه در اشکوب دوم کاخ پدیدار شدند، در این هنگام ابراز شور و هیجان جمعیت از دیدن شاهنشاه به اوج رسید. آنگاه شاهنشاه به بانوان ایران فرمودند:[۲]

همه اطلاع دارید که در زمان پدر من زن‌های ایران از توی پرده‌ی به اصطلاح حجاب، ولی به عقیده من از پرده غفلت و نیستی خارج شدند و در زندگی محدود اجتماعی، یعنی به خصوص در قسمت فرهنگ و بهداشت و بعضی مشاغل دیگر وارد شدند و از آن موقع تا به حال، دیدیم که چطور با عقیده و ایمان راسخی وظایف خود را انجام دادند و حتی دیدیم که در هر کاری که به آنها رجوع شده بود با کمال وظیفه‌شناسی و قناعت، کار خود را به وجه خوبی انجام دادند و در حدودی که برای آنها امکان بود به جامعه ایرانی خدمت کردند. ولی غیر از این قبیل کارها در اجتماع ایران و در تعیین سرنوشت خود و مملکتشان متأسفانه برخلاف دیگر زن‌های دنیای متمدن و مترقی ارزشی نداشتند، و حتی آنها را در زمره افراد محجور و یا دیوانگان و غیره از حق طبیعی و اولیه‌ی اظهار نظر در امور معاشی و زندگی خانه خود که مملکت ایران است محروم می‌بودند.
از چندی پیش در این مملکت، ما دست به چنان انقلاب همه جانبه‌ای که بکلی اجتماع کهن ایران را دگرگون ساخت و یک مرتبه ما را از یک عقب‌افتادگی وحشتناکی با سرعت عجیبی در صفوف اولیه اجتماع قرن بیستم پرتاب کرد، این انقلاب که باعث تحسین و اعجاب و حیرت دنیا واقع شده است تکمیل نمی‌شد، اگر ما نصف جمعیت مملکت را باز در حال خموشی، وحشت و عقب ماندگی نگاه می‌داشتیم، افراد این مملکت را که نصف آن را شما تشکیل می‌دهید و به خصوص نسل‌های آینده را که شما مادران باید در آغوش خود تربیت بکنید اینها نه از لحاظ روحی و نه از لحاظ تربیتی آماده درک این انقلاب بزرگ ملی ما نمی‌شدند اگر خود شما از حقوق اولیه بشری امروز دنیا و تمدن امروزی ما محروم می‌شدید.[غریو جاوید شاه]
این است که امروز این قدم دیگر نیز برداشته شد و آخرین به اصطلاح ننگ اجتماعی ما که آن هم محرومیت نصف جمعیت مملکت را دربرداشت از بین بردیم، آخرین زنجیر را پاره کردیم [غریو جاوید شاه] و تمام افراد این مملکت، از این پس در امور اجتماعی خود شرکت خواهند کرد و دست به دست هم، دوش به دوش هم برای اعتلا و سربلندی، ترقی، آسایش ، سعادت و خوشبختی این جامعه و این مملکت خواهند کوشید. مطمئن هستم که شما نسوان این مملکت به قدری به این موضوع اهمیت می‌گذارید و به قدری به این وظیفه بزرگی که از امروز بر دوش شما نهاده شده‌است، وارد هستید، واقف هستید که وظایف ملی خود و وظایف اجتماعی خود را بهتر از هر کسی درک نموده و انجام خواهید داد، در زندگی خود دنبال کارهای بی قاعده‌ای که بعضی از نسوان در بعضی از نقاط جهان می‌پردازند نخواهید رفت و در سادگی، در متانت، در تعمق، در تعقل، در کار، در فرهنگ، در خدمات اجتماعی و بالاتر از همه در تربیت اطفال یا برادران یا خواهران خود چنان خواهید کوشید که این جنبش عظیمی که در شما بوجود خواهد آمد نتایج آن حتی برای خوش‌بین‌ترین افراد غیرمنتظره باشد و نشان خواهید داد که زن ایرانی که همیشه در تاریخ ایران ولو مقید بود، ولو در قید و بند بود، ولی احساسات او، قلب او، روح او چنان از عالی‌ترین احساسات همیشه آمیخته بود که شما امروز زبانزد خاص و عام چه در داخل مملکت و چه در خارج از مملکت خواهید بود که زن ایرانی شایستگی هر نوع آزادی و هر نوع امکانات پیشرفت اجتماعی و علمی را دارد، و این افتخار را برای زن ایرانی ابدی خواهید نمود [غریو جاوید شاه] و از میان شما افراد برجسته نیکوکار چه در قسمت علم، هنر و صنعت و غیره برخواهد خاست و در واقع عظمت این ملت را نسبت به سابق به خواست خداوند مضاعف خواهیدکرد.[غریو جاوید شاه]

با به پایان رسیدن سخنان شاهنشاه بانوان با غریو زنده باد شاهنشاه از اعلیحضرت سپاسگزاری کردند.

سپس بانو نیره سعیدی از سوی همه بانوان و دوشیزگان در پیشگاه شاهنشاه سپاسگزاری آنان را به آگاهی شاهانه رساند و افزود: در این چند سال ما خود ناظر بوده‌ایم که چگونه شاهنشاه ما تحولات و ترقیات گوناگونی در این کشور پدیدآورده‌اند ولی در تاریخ ما زنان امسال از همه سال‌ها بزرگتر بود. امروز منشور آزادی ما زنان یعنی نیمی از اهالی این کشور صادر شدو برای ما زنان امکانات تازه‌ای پیش آمد تا با مردان و برادران خود در راه سعادت کشور خویش همگام شویم. ما باید فرزندانی تربیت کنیم که خون حق شناسی در رگ‌های بدنشان در گردش باشد و لایق خدمت به این آب و خاک گردند.

ساعت پنج و ده دقیقه شاهنشاه در میان ابراز شور و هیجان و غریوهای جاوید شاه بانوان، از کاخ مرمر بیرون رفتند. بانوان نیز به آرامی از در باختری کاخ مرمر با تهنیت گفتن به یگدیگر بیرون رفتند.

اصلاح قانون انتخابات ایران

اصلاح قانون انتخابات ایران در چهارچوب انقلاب شاه و مردم در اصل پنجم منشور انقلاب برای دادن حق رای به زنان و رسیدن به حقوق برابر سیاسی با مردان انجام پذیرفت. دست آوردهای این اصل دستیابی بانوان به حقوق برابر سیاسی و اجتماعی با مردان بود. حق انتخاب کردن وانتخاب شدن زنان در انتخابات انجمن‌های استان و شهرستان و حق انتخاب شدن و انتخاب کردن در انتخابات مجلس شورای ملی و مجلس سنا به زنان ایران بر پایه این اصل و قوانین تصویب شده پس از آن داده شد.

قانون شرکت بانوان در انتخابات دربرگیرنده یک ماده می‌باشد که در نشست روز ۳۱ فروردین ماه ۱۳۴۳ به تصویب مجلس سنا رسید و در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ از مجلس شورای ملی به ریاست مهندس عبدالله ریاضی گذشت.

با تصویب این قانون زنان به مجلس شورای ملی و سنا راه یافتند و در انتخابات کشور از دو مجلس شورای ملی و سنا تا در انتخابات درسطح ده شرکت جستند زنان به مقاماتی چون سفارت، وزارت، نمایندگی مجلس، قضاوت، استادی دانشگاه‌ها، وکالت دادگستری، شهرداری، مدیریت شرکت‌ها و مقامات حساس دیگر رسیدند. زنان در نیروهای مسلح شاهنشاهی استخدام شدند و در لباس و مقام افسری به ایران خدمت کردند. با این قانون خانم دکتر فرخ رو پارسا پزشک کودکان و کنشگر در امور زنان و امور سیاسی نخستین وزیر زن ایران، پست وزارت آموزش و پرورش را به فرمان پادشاه ایران بر عهده گرفت.

در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۴۱ رفراندومی در سراسر کشور برگزار شد که با رای "آری" اکثریت مردم ایران منشور شش ماده‌ای انقلاب شاه و مردم به تصویب ملت ایران رسید. قانون انتخابات با این رای مردم ایران دگرگون شد و دست‌آورد آن، شرکت زنان در انتخابات با داشتن حقوق برابر با مردان بود. زنان چون مردان توانستند در تعیین سرنوشت خودشان برای نخستین بار نقش مهمی بازی کنند.[۳]

شش اصل دیگر به شش اصل نخستین مرحله انقلاب سفید افزوده شد. اصل نهم انقلاب شاه و مردم در تعمیم دمکراسی و دستیابی همه مردم ایران به عدالت و دادگستری نوشته شد که یکی از دستاوردهای آن قانون حمایت خانواده بود. با این اصول مشارکت ملی در همه امور مملکتی و حکومت مردم بر مردم در همه سطح‌های زندگی اجتماعی، از پایین‌ترین تا بالاترین تحقق یافت. با دادن حقوق سیاسی و اجتماعی برابر به زنان ایران و دیگر برتری‌ها و امتیازاتی که رضا شاه بزرگ به زنان ایران داده بود که با کشف حجاب در روز ۱۷ دی ۱۳۱۴ با کشف حجاب زنان ایران آغاز شد، زنان ایران به حقوقی یکسان چون زنان در کشورهای غربی دست یافتند با این تفاوت که زنان غربی برای هر یک از این حقوق سالیان دراز جنگیده بودند ولی این حقوق از سوی بزرگترین مبارز حقوق بشر شاهنشاه آریامهر به زنان ایران پیشکش شد.[۴]

قانون حمایت خانواده

پس از بدست آوردن حق انتخاب شدن و انتخاب کردن در شرایط برابر اجتماعی و سیاسی با مردان، برای تکمیل کردن حقوق اجتماعی زنان به عنوان یک فرد جامعه در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۴۲ قانون حمایت خانواده تصویب شد.[۵] این قانون طلاق یک سویه را از میان برداشت، به چند همسری به سختی پروانه می‌داد و زن‌ها حق درخواست طلاق گرفتند. برای سرپرستی کودک نیز مادر به حساب می‌آید، کودک پس از جدایی یا درگذشت پدر به مادر سپرده می‌شود.[۶]

پیشینه

قانون انتخابات ، قانونی است که برگزاری انتخابات را سازمان می‌دهد که نکات زیرین را دربردارد:[۷] [۸] [۹]

  • چه کسانی می‌توانند انتخاب کنند یا شرایط انتخاب کنندگان
  • چه کسانی می‌توانند انتخاب شوند
  • محدودیت‌های مبارزه‌های انتخاباتی
  • چگونگی تقسیم‌بندی حوزه‌های انتخاباتی
  • چگونگی دادن و ریختن رای به صندوق‌ها
  • چگونگی شمارش آرا

سرانجام پس از ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ مردم ایران توانستند آزادانه نمایندگان خود را در تعاونی‌ها، شورای ده، خانه انصاف، انجمن‌های شهر و شهرستان، و شورای داوری انتخاب نمایند، هم چنین در مرحله بالاتر یعنی رای گیری برای انتخابات نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا شرکت مستقیم پیدا کردند. دستگاه قضایی ایران در زمان رضا شاه بزرگ نوسازی شد و با الهام از قوانین اروپایی با کوشش مردانی چون علی‌اکبر داور سکولار و غیر مذهبی شد و از چنگال روضه‌خوانان و شریعت درآمد.

اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی آریامهر با تکیه بر قانون اساسی مشروطه و متمم آن، به ویژه با اشاره به اصل هشتم قانون اساسی مشروطه که می‌گوید: اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهد بود دست به اصلاحات برای برابری حقوق زن و مرد از نظر اجتماعی و سیاسی زدند. در همه انتخابات در هر سطحی محدویت زن بودن و هم چنین شرط مسلمان بودن را از میان برداشتند. شاهنشاه آریامهر به همه ایرانیان از زن و مرد با هر باوری پروانه دادند که در زندگی اجتماعی و سیاسی خود شریک باشند و با حقوق یکسان در انتخابات شرکت جویند و هر ایرانی برگزیده شده از سوی مردم به کتاب آسمانی خود سوگند بخورد.

قانون انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی - در متمم قانون اساسی مشروطه اصل هشتاد و نه در خصوص انجمن‌های ایالتی و ولایتی می‌باشد. بر اساس ماده هفت و نه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی اشخاص زیر حق انتخاب شدن و انتخاب کردن ندارند:

۱- اولاً اشخاصی که به واسطه جنحه یا جنایتی مجازات قانونی دیده‌اند ۲- ثانیاً اشخاصی که معروف به فساد عقید ه‌و به ارتکاب قتل یا سرقت باشند ۳- ثالثاً اشخاص ورشکسته به تقصیر ۴- رابعاً طایفه نسوان ۵- خامساً اشخاص خارج از رشد

اصلاحاتی که اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی در چهارچوب انقلاب شاه و مردم برنامه ریزی و به ملت ایران برای رفراندوم پیشنهاد کرده بودند دارای شش اصل در مرحله نخست بود که اصل پنجم انقلاب، اصلاح قانون انتخابات بود. قانون‌های مربوط به انتخابات در سطح‌های گوناگون تغییر یافتند تا همه مردم ایران بتوانند همه برابر در تعیین زندگی خود رای بدهند. قانون انتخابات انجمن‌های ولایتی و ایالتی به فرم زیر اصلاح شد و به قانون تشکیل انجمن‌های شهرستان و استان تغییر نام یافت.

قانون تشکیل انجمن‌های شهرستان و استان - ماده ۷ این قانون می‌گوید: اشخاص زیر از حق انتخاب شدن و انتخاب کردن محروم هستند: ۱ - محجورین ۲ - ورشکستگان به تقصیر و یا تقلب ۳ - مرتکبین جنایات یا جنحه‌های بزرگ عمدی ۴ - کسانی که سوء شهرت دارند.

این ماده درباره شرایط انتخاب شدن و انتخاب کردن دگرگون شد و زنان از رده مجرمین و محجورین بیرون کشیده شدند. گام دیگر در اصلاح قانون انتخابات، تغییر در شرایط انتخابات دو مجلس سنا و شورای ملی بود

دگرگونی قانون انتخابات مجلس شورای ملی و سنا - اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی آریامهر در روز ۸ اسفند ماه ۱۳۴۱ پس از پیروزی رفراندوم انقلاب شاه و مردم، در سخنرانی به مناسبت گشایش کنفرانس اقتصادی تهران، دادن حق انتخاب شدن و انتخاب کردن به زنان ایران را بر پایه دو اصل از قانون اساسی مشروطه و متمم آن استناد نمودند:

اصل دوم قانون اساسی می‌گوید: مجلس شورای ملی نماینده قاطبه اهالی مملکت ایران است که در امور معاشی و سیاسی وطن خود مشارکت دارند.

به موجب اصل هشتم قانون اساسی مشروطه: اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهند بود.

خانه‌های انصاف و شوراهای داوری - آرمان اصل پنجم و اصل نهم انقلاب شاه و مردم با دستاوردهای مستقیم و غیرمستقیم اشان، ایجاد برابری حقوق زن و مرد در ایران و گسترش عدالت و دادگستری از سوی مردم بر مردم بود. برای بهره مند ساختن روستانشنیان از شبکه دادگستری خانه‌های انصاف در روستاها ایجاد شد. از آنجا که مسایل روستانشینان ساده بود و بر سر تعیین مرز زمین‌ها، استفاده از حق آب و یا مالکیت دام‌ها محدود می‌شد. برای یاری رسانیدن به آنها و جلوگیری از پرداختن هزینه‌های قضایی، پیمودن راه‌های بلند تا شهر و گرفتن وکیل و پیمودن مرحله‌های قضایی، قانون تشکیل شورای داوری و قانون تشکیل خانه انصاف به تصویب رسید. جنبه سودمند دیگر این اصل این بود که که روستاییان خود بهتر از قضات شهر می‌توانستند مورد دعوای خود را درک و حل و فصل کنند. بدین سان روستاییان نیز افراد امین و شناخته شده خود را توانستند برگزینند و در گسترش مشارکت در گزینش قضات از سوی مردم بر فرآیندهای حکومت مردم بر مردم بیافزایند.[۱۰] خانه انصاف یک دادگاه واقعی روستایی بود که برای رسیدگی و حل و فصل اختلافات میان اهالی روستاها ایجاد شد. پنج تن قاضی‌های خانه انصاف را اهالی ده برای سه سال برمی‌گزینند. هموندان خانه انصاف افتخاری کار می‌کنند. برگزاری خانه‌های انصاف در چهارچوب انقلاب سفید و اصل پنجم آن جلوه‌ای از سیاست کلی توسعه و تصمیم مشارکت مردم، زن و مرد بود. نشست‌های خانه انصاف در یکی از جاهای همگانی ده مانند مسجد، مدرسه یا تکیه یا جای دیگری که رییس خانه انصاف مناسب داند برگزار می‌شوند.

شوراهای داوری همانند خانه‌های انصاف از پنج قاضی مورد اعتماد اهل محل برای درازای چهار سال تشکیل می‌شد. از آن جا که دعواهای شهری پیچیده تر از مسایل روستاها بود در هر حوزه شورای داوری یک نفر می‌بایستی آشنا به مسایل حقوقی باشد مانند قاضی‌های دادگستری، وکیل‌های دادگستری، یا استادهای دانشگاه و یا سردفتران به عنوان مشاور قضایی شورای داوری خدمت می‌کردند. شوراهای داوری در جای مدرسه‌ها، شهرداری‌ها، و ساختمان‌های عمومی تشکیل می‌شد که هزینه‌ای نداشت و رایگان بود.

انجمن‌های شهر و ده - انجمن ده مسئول حفظ و اداره کردن دارایی منقول و غیر منقول متعلق به ده و اقامه دعوی بر اشخاص‌ و دفاع از دعاوی اشخاص علیه انجمن ده است. قانون نظام صنفی و ایجاد شوراهای آموزش و بهداری از دیگر دستاوردهای اصل نهم انقلاب شاه و مردم بود.

مخالفت اسلامگرایان به سرکردگی خمینی

با اعلام منشور شش ماده ای انقلاب شاه و مردم و به ویژه اصل نخست، اصلاحات ارضی و الغای رژیم ارباب و رعیتی و اصل پنجم آن، یا اصلاح قانون انتخابات کشور برای دادن حق رای به همه ایرانیان چه زن و چه مرد در شرایط حقوقی و اجتماعی و سیاسی برابر، واپسگرایان اسلامی که این اصول را خلاف اسلام می‌دانستند با آخوندی هندی تبار به نام روح اله خمینی ، رفراندوم روز ۶ بهمن را عملی علیه الـله و کاری اشتباه و جرم خواندند. از مهرماه ۱۳۴۱ آشوب ایران را به سرکردگی خمینی فرا گرفت تا اینکه در روز ۱۴ خرداد ماه ۱۳۴۲ خمینی در شهر قم در سخنرانی مردم را به شورش خواند. خمینی در روز ننگین ۱۵خرداد ۱۳۴۲ دستگیر و به تهران آورده شد.[۱۱] و با پا در میانی رییس ساواک تیمسار حسن پاکروان[۱۲] به تبعید در ترکیه فرستاده شد.

در سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی زنان اسلامیست، توده‌ای، چریک فدایی و دیگر کمونیست‌ها و مائوئیست‌ها و گروهک‌های کوچک و بزرگ تروریست راست و چپ پیشگام شدند و چادر سیاه بر سر کردند و حقوقی را که دو پادشاه پهلوی به آنها داده بودند دو دستی پیشکش خمینی کردند و بدینسان بانوان و دختران ایران خود را در جایگاه غنیمت جنگی نهادند. دستاورد این کار این شد که حجاب اجباری شد و سی و هشت سال است که اگر حجاب درست نباشد یا اگر حتی درست باشد، زنان و دختران ایران بازداشت می‌شوند و گروه گروه پاسدار به آنها تجاوز می‌کنند و آنان را به مقام انسانیت می رسانند همانگونه که خمینی در بهشت زهرا به مردم ایران قول داد - پاینده ایران

قوانین

بن مایه‌ها

  1. سخنان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در کنفرانس اقتصادی تهران ۸ اسفند ماه ۱۳۴۱
  2. بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در گردهم‌آیی بانوان در برابر کاخ مرمر به مناسبت فرمان دادن حق رای به بانوان ایرانی ۸ اسفند ماه ۱۳۴۱
  3. قوانین انقلاب شاه و مردم
  4. کشف حجاب زنان ایران
  5. قانون حمایت خانواده
  6. محمد رضا پهلوی: به سوی تمدن بزرگ، انتشارات پارس، چاپ سوم، لس انجلس، ۲۰۰۷، ص. ۱۲۵ - ۱۲۶
  7. قوانین انتخابات مصوب مجلس شورای ملی
  8. Daniel H. Lowenstein & Richard L. Hasen: Election Law, Cases and Materials, Carolina Press, 2004
  9. Samuel Issacharoff, Pamela S. Karlan & Richard H. Pildes: The law of Democracy, Legal Structure of the Political Structure Of the Political Process, Foundation Press 2002
  10. محمد رضا پهلوی: پاسخ به تاریخ، انتشارات مرد امروز، ۱۳۶۴، ص. ۱۴۲ - ۱۴۵
  11. روز ننگین ۱۵خرداد ۱۳۴۲
  12. حسن پاکروان