یادداشت ژنرال دنسترویل انگلیسی درباره استراتژی جنگی ارتش انگلیس در ایران تیر ۱۲۹۷
یادداشت ژنرال دنسترویل انگلیسی درباره استراتژی جنگی ارتش انگلیس در ایران تیر ۱۲۹۷
"چگونگی کار ما در پیرامون دریاچه ارومیه دلگرمی می‌دهد، کارها از روی یک سامانی پیش می‌رود، پیروزی‌های ما در سوی ارومیه دلگرمی می‌دهد که عثمانیان تبریز را تهی خواهند کرد و ما با ارمنیان که در پیرامون "الکساندراپول" می‌باشند یک سره پیوستگی خواهیم کرد و فرصت خواهیم داشت که از پیشرفت عثمانیان در قفقاز جلوگیری گیریم و بدینسان پیش‌آمدها را در باکو به سود گردانیم.
نهم جولای هواپیمای ما به سوی میانه که از پیش در آنجا فرودگاه ساخته و بنزین آماده گردانیده بودیم پرواز کرد. دهم جولای از آنجا به ارومیه پرید و باز همان روز به میانج بازگشته و پس از بارگیری بنزین پریده و بی گزند و آسیب به قزوین باز آمد.
لیوتنان پنینگتون برای این فرستاده بود که از سوی من نامه‌ای به آقا پتروس سر جنبش آسوری‌ها در ارومیه برساند و هنگامی که به آنجا رسید مردم شهر با شادی وخروش بی اندازه پیشواز و پذیرایی نمودند و بی اختیار روی دست و پای او ریخته و او را به آغوش کشیده و می‌بوسیدند.
شهر را از چهار ماه باز ترکان گرد قرا گرفته بودند و چهار ماه که مردم از پیش آمدهای دیگر جاها آگاهی نمی‌داشتند و گمان می‌کردند سپاه انگلیس در ایران نیست و از آن سوی چنین دانسته بودند که سپاه ما موصل را بگشاده و این بود آماده می‌شدند که رده‌های ترک را بهم زده و به سوی موصل روانه گردند آنان که دو هزار تن سپاهی می‌بودند و می‌بایست هشتاد هزار تن مردم ارومیه و پیرامون‌های آن را نگه دارند، اگر به چنین کاری برخاستندی نتیجه آن بودی که همگی مسیحیان کشته گردند و شهر نیز از دست رود.
لیوتنان پنینگتون به هنگامی که نیاز می‌داشتند. همه این چیزها را به آنان باز نمودند و از گزندهایی که در میان توانستی بود آگاهشان گردانید.
ما برای ایشان افزار جنگی می رسانیم و چنین نهاده‌ایم که روز بیست و دوم جولای در ساین قلعه به ایشان برسیم، به این شرط که ایشان رو به سوی ساوجبلاغ یک جای ناتوانی از سپاه عثمانی پیدا کرده و آن را شکافته و خود را به ما برسانند.
نیروی عثمانی در آن پیرامون‌ها اندک و ناتوان می‌باشد. همه سپاه ایشان در جنوب دریاچه ارومی رده بسته‌اند ولی نیروی بسیاری نیست و خود پراکنده می‌باشند و از همین جا ما امیدمند به فیروزی آسوریان در آهنگی که می‌دارند توانیم بود.
ما اگر در این کار پیشرفت کنیم در نتیجه سراسر خط همدان و ارومی را در دست خواهیم داشت و پیوستگی را با تبریز خواهیم برید و آن هنگام است که آنچه عثمانیان اندوخته‌اند به دست ما بیفتد.
منبع
احمد کسروی: تاریخ مشروطه ایران - جلد دوم - تاریخ هیجده ساله آذربایجان - چاپ دوم - تهران - خرداد ۱۳۴۳ - ص. ۷۶۲