پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در گشایش کنگره جهانی ایرانشناسی در رم ۱۱ فروردین ماه ۱۳۴۹
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در گشایش کنگره جهانی ایرانشناسی در رم ۱۱ فروردین ماه ۱۳۴۹
تشکیل کنگره بین‌المللی ایرانشناسی را در شهر تاریخی رم که به ابتکار فرهنگستان ملی ایتالیا صورت می‌گیرد تبریک می‌گویم و به دانشمندان عالی‌قدر عضو این کنگره که برای بحث دربارۀ تاریخ ایران گرد آمده‌اند، درود می‌فرستم.
ما بسیاری از این دوستان گرانمایه فرهنگ ایران را در نخستین کنگره جهانی ایران‌شناسان که در سال ۱۹۶۶ در تهران تشکیل شد، با خوشوقتی ملاقات کردیم و از آن پس نیز محافل علمی ایران پیوسته در جریان کارهای پر ارزش ایشان بوده‌اند. همچنان که هنگام گشایش کنگره جهانی ایران‌شناسان در تهران اظهار داشتم، قسمتی از بهترین تتبعات مربوط به تاریخ و زبان‌شناسی و باستان‌شناسی و هنر ایران، حاصل مساعی دانشمندانی است که در دو قرن گذشته و در قرن حاضر عمر خویش را وقف تحقیق و پژوهش در این باره کردند و طبیعی است که ملت حق‌شناس ایران همواره خاطره این خدمتگزاران صادق و شایسته فرهنگ ایرانی را عزیز می‌دارد. ولی آنچه به خصوص مایه افتخار این طبقه از دانشمندان است، این است که ایشان با کوشش در راه بهتر شناساندن تاریخ و فرهنگ ایران، در راه شناخت بیشتر و بهتر تاریخ و فرهنگ عالم بشریت کوشیده‌اند، زیرا هیچ یک از فرهنگ‌های جهان و بالاخص فرهنگ ایران که همواره جنبه‌ای جهانی و انسانی داشته‌است، انحصاراً متعلق به مللی که آنها را پدیدآورده‌اند نیست، بلکه جزئی از فرهنگ عظیم و مشترک جامعه بشری محسوب می‌شود.
همه می‌دانیم که در ترکیب تمدن انسانی، عامل فرهنگی مهمترین عاملی است که هرگز نتوانسته‌است و نمی‌تواند در چهارچوب مرزهای جغرافیایی یا نژادی یا مذهبی محدود بماند.
موضوعی که کنگره کنونی به بحث درباره آن اختصاص یافته‌است، هم از نظر تاریخ ایران و هم از لحاظ تاریخ جهان اهمیت خاص دارد، زیرا دوران قرون وسطی شاهد یکی از اصیل‌ترین و عالی‌ترین تجلیات فرهنگ ایرانی بوده‌است و در قسمت اعظم همین دوران بود که فرهنگ اسلامی ایران در جلوه‌های مختلف آن به وجود آمد. مطالبی که دانشمندان عضو کنگره حاضر درباره این دوره از تاریخ ایران و ارتباط آن با تمدن‌ها و فرهنگ‌های دیگر سرزمین‌های جهان بیان خواهندکرد، مسلماً به عنوان منابع اطلاعات پرارزشی درباره تاریخ ملت و کشور ما در آینده مورد استفاده فراوان محافل علمی و عموم مردم ایران قرار خواهد گرفت.
در این فرصت میل دارم از آکادمی لینچئی که یک بار دیگر نیز در سال ۱۹۶۵ کنگره‌ای برای مطالعه درباره تأثیر ایران در تمدن یونان و رم تشکیل داد، به مناسبت علاقه خاصی که همواره نسبت به مطالعات ایرانشناسی ابراز می‌دارد، سپاسگزاری کنم. ما این فرهنگستان کهنسال را نماینده دانش و فرهنگ عالی ایتالیا می‌شماریم و با تقدیر از این آکادمی، در واقع فرهنگ ایتالیا و من جمله سهم بزرگ این کشور را در مطالعات ایرانشناسی تجلیل می‌کنیم. ملت ما بیش از دوهزار سال است که با فرهنگ درخشانی که در سرزمین تاریخی ایتالیا به وجود آمده‌است، آشنا است و همواره بدان با دیده احترام و علاقه نگریسته‌است.
همچنین مایلم دانشمندان عالی‌قدر سایر کشورهای جهان را که در کنگره حاضر شرکت دارند وسیله ابلاغ درود ملت ایران به جامعه علم و فرهنگ کشورهای متبوعه آنان، به خصوص محافل ایرانشناسی آنها قرار دهم و اظهار امید کنم که در آینده همکاری این مراکز و دانشمندان با جامعه فرهنگ ایران در راه پیشرفت هدفی که همه آنها در آن مشترکند پیوسته وسیع‌تر و کامل‌تر گردد.
توفیق همه خدمتگزاران فرهنگ را در سراسر جهان آرزومندم.