پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به مناسبت آغاز سال جهانی تعلیم و تربیت ۱۱ دی ماه ۱۳۴۸
| برنامه عمرانی چهارم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | روزشمار انقلاب شاه و مردم |
۱۱ دی ۱۳۴۸
پیام شاهنشاه به‌مناسبت آغاز سال جهانی تعلیم و تربیت
به‌مناسبت آغاز سال جهانی تعلیم و تربیت، مراتب پشتیبانی کامل دولت و ملت ایران را از برنامه‌های سازمان جهانی یونسکو در امر تعمیم و توسعه آموزش و پرورش در سطح بین‌المللی و آمادگی کشور ایران را برای شرکت همه‌جانبه در تحقق این برنامه‌ها اعلام می‌داریم.
تأیید این مساعی از جانب ما تأییدی قاطع و صریح است، زیرا عقیده راسخ ما این است که برای جامعه بشری در عصر کنونی، هیچ احتیاجی مهمتر و حیاتی‌تر از تعلیم و تربیت صحیح، آن هم در سطح جهانی نیست، و هر قدر هم دنیای ما با سرعت شگفت‌آور در راه ترقیات علمی و صنعتی پیش رود، و هر روز پیروزیهای تازه‌ای در امر بهره‌برداری از عوامل طبیعت به نفع انسان تحصیل کند، باز تا وقتی که توده‌های عظیمی از مردم جهان از آموزش و پرورش کافی محروم باشند و تا زمانی که جهل و بی‌سوادی حاکم بر سرنوشت صدهامیلیون نفر از افراد انسانی باشد، نمی‌توان جامعه ما را در تلاش برای ترقی واقعی، جامعه‌ای پیروز دانست. قطعاً با توجه به همین واقعیت است که سازمان یونسکو در توصیه‌های خود درباره سال جهانی تعلیم و تربیت، به آموزش سواد به بی‌سوادان جهان اکتفا نکرده، بلکه پیشرفت آموزش و پرورش را در همه سطح‌ها و مظاهر آن، توأم با تجهیز نیروی انسانی از راه استفاده از آموزش در پیشرفتهای حرفه‌ای، خواستار شده‌است.
برای تحقق چنین پیشرفتی، می‌باید گذشته از مبارزه با بی‌سوادی، انواع تعلیمات اعم از ابتدایی و متوسطه و عالی و تعلیمات حرفه‌ای و فنی توسعه یابند، و در عین این توسعه کمیتی از لحاظ کیفیت نیز از یک طرف با کادرهای کاملاً تعلیم‌دیده و ورزیده مجهز گردند و از طرف دیگر نوع این تعلیمات با نیازمندیهای خاص هر اجتماع تطبیق داده‌شود. می‌باید در امر تعلیم و تربیت پیوسته روشهای نوینی بر اساس مطالعات دقیق علمی اتخاذگردد و به طور منظم از تازه‌ترین وسایل فنی و تکنیکی استفاده به عمل آید. می‌باید در تلفیق سنن و مواریث فرهنگی هر اجتماع با اصول و مقتضیات عصر نو کوشش شود و دائماً راههایی برای جوابگویی احتیاجات روحی و فکری نسلهای جدید جستجو گردد. می‌باید کادرهای مختلفی که امر آموزش و پرورش توده‌های عظیم ملل در حال توسعه را به عهده دارند یا در آینده عهده‌دار خواهندشد، عمیقاً اهمیت مسئولیت خود را دریابند و از نظر صلاحیت علمی و فکری و قدرت درک واقعیات و پاسخگویی بدانها به طور واقعاً شایسته‌ای مجهز گردند، زیرا فقط از راه آموزش و پرورش این توده‌های وسیع است که می‌توان شکاف نامیمونی را که در حال حاضر از این بابت میان مردم جهان وجود دارد و تمام آینده بشریت را تهدید می‌کند، از میان برداشت.
برای ملت ما که وارث یک فرهنگ کهنسال و جهانی است، طبعاً قابل قبول نمی‌تواند بود که صدهامیلیون نفر از افراد جامعه بشری تنها به علت عدم امکان برخورداری از شرایط مساعد و صحیح تعلیم و تربیت، یا به کلی از آموزش و پرورش محروم باشند و یا فقط به حد محدودی از آن دسترسی داشته‌باشند، و از این راه بی آنکه گناهی متوجه خود ایشان باشد، در ارزیابی ارزشهای بشری، مقام انسانهای درجه دوم را داشته‌باشند.
از نظر ما نه تنها اصول و موازین اخلاقی، بلکه مصالح مادی و اقتصادی جامعه بشری نیز ایجاب می‌کند که به استعدادهای نهفته این توده عظیم و محروم، امکان لازم داده‌شود تا با برخورداری از شرایطی مساعد در راه اعتلای مادی و معنوی این اجتماع به کار افتد. در تأمین این هدف، همکاری صادقانه و همه‌جانبه و قاطع همه ملل ضروری است و این وظیفه‌ای است که تاریخ و بشریت به عهده تمام کشورها و همه مردم نیک‌اندیش جهان نهاده‌است.
ما اعتقاد داریم که این وظیفه به عنوان یک مسئولیت بشری، مافوق مصالح ملی و خصوصی است، و با توجه به همین واقعیت بود که کشور ما بنیان‌گذاری یک نهضت جهانی پیکار با بی‌سوادی، و ابتکار پیشنهاد تشکیل یک لژیون جهانی خدمتگزاران بشر را به عهده گرفت تا همکاری هر چه بیشتر بین‌المللی را در این زمینه تقویت کند، و باز با توجه به همین حقیقت، ما به کشورهای جهان پیشنهاد کردیم که لااقل قسمت بسیار محدودی از اعتبارات نظامی خود را به توسعه آموزش و پرورش جهانی تخصیص دهند، و طبعاً خود همواره آماده بوده‌ایم و هستیم که با سایر ملل جهان در این زمینه همکاری کنیم.
به طوری که همه می‌دانیم، کشور ما در راه توسعه آموزش عمومی، گذشته از گسترش روزافزون برنامه‌های آموزش و پرورش، اقدام به تشکیل سپاه دانش کرد که عملاً به صورت یکی از موفق‌ترین سازمانهای ایران امروز درآمد. همچنین اقدام به تشکیل سپاه خدمات اجتماعی زنان گردید که به بانوان و دختران ما امکان داده‌است تا دوشادوش برادران خود پیکار مقدس با جهل و نادانی را به ثمر برسانند.
برای ما تذکر این نکته مایه خوشوقتی است که امروزه در ایران هیچگونه تبعیضی در امر آموزش و پرورش وجودندارد و همه افراد کشور از هر جنس و هر طبقه در هر شرایط اقتصادی و اجتماعی، یکسان از حق تعلیم و تربیت برخوردارند و حتی کودکان و دانش‌آموزان استثنایی نیز مشمول این اصل کلی هستند.
خوشوقتیم که به‌مناسبت سال جهانی تعلیم و تربیت، از طرف سازمانهای مختلف آموزشی و فرهنگی و علمی ایران، برنامه‌های وسیعی تنظیم شده‌است که در تمام این سال تدریجاً انجام خواهدشد. بدیهی است اجرای کامل این برنامه‌ها مستلزم همکاری نزدیک و صمیمانه‌ای میان همه این مراکز، چه دولتی و چه خصوصی، و در عین حال شرکت عموم افراد کشور در این مسئولیت ملی است، زیرا به خصوص مسئله آموزش و پرورش امری است که پیشرفت واقعی آن به همکاری و اشتراک مساعی عمومی نیازمند است و تا وقتی که یکایک افراد مملکت کاملاً به وظیفه خود در این مورد توجه نداشته‌باشند و سهم خویش را از مسئولیت برعهده نگیرند، نتیجه مطلوب حاصل نخواهدشد.
انتظارداریم که در این مورد کلیه سازمانهایی که هر یک سهمی در این برنامه عمومی دارند و کلیه افراد مملکت با توجه به اهمیت خاصی که ما برای امر آموزش و پرورش قائل هستیم و با توجه به مأموریت معنوی و دیرینه ملت ما در زمینه دانش و فرهنگ، تمام امکانات خویش را در تحقق این برنامه به کار برند و مخصوصاً فعالیتهای خویش را در این راه کاملاً هماهنگ سازند تا نتیجه حاصله نه تنها بهترین استفاده را از لحاظ ملی برای خود ما در بر داشته‌باشد، بلکه تجارب ما در این زمینه بتواند مانند بسیار موارد دیگر، راهنمایی برای سایر جوامع قرار گیرد.
توفیق کلیه سازمانها و افرادی را که در اجرای این برنامه وسیع ملی و انسانی شرکت دارند، خواستاریم.