پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به ملت ایران در سالروز رستاخیز ملت ایران و سرنگونی محمد مصدق ۲۸ امرداد ماه ۱۳۴۵
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
۲۸ مرداد ۱۳۴۵
پیام شاهنشاه به ملت ایران به‌مناسبت سالروز ۲۸ مرداد
یک بار دیگر در این روز تاریخی به روان پاک شهدایی که در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به خاطر حفظ استقلال و حاکمیت ایران جان خویش را از کف دادند، درودمی‌فرستم.
شما مردم شرافتمند و میهن‌پرست در آن روز برای شاه خودتان فداکاری کردید و در واقع از آن به بعد به من اضافه بر مقام پادشاه موروثی و قانونی کشور، جنبه شاه انتخابی ملت را دادید، و طبعاً با این اظهار اعتماد مطلق مسئولیت سنگین‌تری بر دوش من نهادید که امیدوارم در ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ پاسخ آن را به‌طوری که شایسته‌بود، داده‌باشم. آنچه از آن تاریخ به بعد انقلاب شاه و ملت نام گرفت در واقع نتیجه منطقی قیام ۲۸ مرداد شما بود. هم آن قیام و هم انقلاب عظیم اجتماعی که به دنبال داشت یک بار دیگر ثابت‌کرد که ملت ایران ملتی جاویداست که سهمگین‌ترین حوادث و مصائب تاریخ نیز نمی‌تواند شخصیت و خلاقیت و نبوغ آن را از میان بردارد.
شما مردم اصیل ایران در روز ۲۸ مرداد به خاطر استقلال و سعادت کشور خود جانفشانی کردید و می‌بینید که امروز این منظور بزرگ به خوبی تأمین شده‌است. با این انقلاب بندهای کهن گسسته‌شد و فئودالیسم و ارتجاع که دیرزمانی جامعه ایرانی را در حال عقب‌ماندگی نگاه داشته‌بود برای همیشه از این سرزمین رخت بربست. کشاورز ایرانی از صورت رعیت بیرون آمد و برای نخستین‌بار از حقوق و شخصیت واقعی انسان آزاد برخوردار گردید.
کارگر ایرانی از مترقی‌ترین قوانین و امتیازات کارگری جهان بهره‌مند شد و حتی در سود ویژه کارخانه‌ها سهیم گشت. میلیونها زن ایرانی که از حقوق سیاسی محروم بودند حق تساوی کامل حقوقی با مردان به‌دست‌آوردند. خانه‌های انصاف، اصول واقعی عدالت را در سراسر کشور استوارساختند. سپاهیان دانش و بهداشت و ترویج‌وآبادانی روانه روستاها و شهرستانهای دورافتاده کشور شدند و این سربازان انقلاب همه‌جا با خود دانش و تندرستی و آبادی و سازندگی همراه بردند. نه تنها به روی میلیونها بی‌سواد ایرانی راه دانش و بینش گشوده‌شد، بلکه نهضت عظیم مبارزه با بی‌سوادی از مرزهای ایران گذشت و تاریخ عصر جدید مملکت ما را پیشرو مقدس‌ترین مبارزه حیات بشر یعنی پیکار برای نجات صدها میلیون نفر مردم محروم و بی‌سواد جهان شناخت. در این راه ما حتی از بودجه دفاعی محدود خود مبلغی برای کمک به امر مبارزه با بی‌سوادی در سایر کشورهای جهان اختصاص دادیم، زیرا اعتقاد راسخ داریم که در دنیای امروز پیشرفت واقعی یک اجتماع بدون آنکه همین پیشرفت برای سایر اجتماعات تأمین گردد، عملی‌نیست.
در داخل ایران به موازات کوششی همه‌جانبه برای از میان بردن بی‌سوادی، در سطح‌های علمی بالاتر نیز توسعه شگفت‌آوری روی داد. تعداد دانش‌آموزان ابتدایی کشور که در سال ۱۳۳۲ بالغ بر ۷۳۰۰۰۰ نفر بود، اکنون به ۲۵۵۰۰۰۰ نفر رسیده‌است. تعداد محصلین دبیرستانها در همین فاصله از ۱۰۰۰۰۰ نفر به ۴۹۳۰۰۰ نفر و تعداد دانشجویان دانشگاهها از ۸۹۰۰ نفر به نزدیک ۳۰۰۰۰ نفر افزایش یافته‌است. رقم دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای کشور که در سال ۱۳۳۲ فقط ۷۹۲ بود اکنون از ۱۵۰۰۰ تجاوز کرده‌است. در روستاهای کشور تعداد دانش‌آموزان ابتدایی که در سال ۱۳۳۲ تنها ۲۹۲۰۰۰ نفر بود امروز به ۱۲۴۳۰۰۰ نفر بالغ شده‌است.
این افزایش تعداد دانش‌آموز و دانشجو طبعاً با افزایش مشابهی در تعداد دبستانها و دبیرستانها و دانشگاهها همراه بوده‌است. تعداد دبستانهای کشور که در سال ۱۳۳۲، ۵۶۷۰ بوده اکنون به ۱۵۱۳۵ رسیده، تعداد دبیرستانها از ۴۶۵ به ۱۵۵۰ و تعداد مدارس فنی و حرفه‌ای از ۶ به ۱۰۹ و تعداد دانشگاهها از ۴ به ۷ رسیده‌است، و ۲۸ مؤسسه آموزشی عالی که اصلاً در سال ۱۳۳۲ وجود نداشته، ایجاد شده‌است.
۲۷۳۰۰ نفر سپاهی دانش در چند سال اخیر در روستاهای کشور انجام وظیفه کرده‌اند. بدین ترتیب تجدید بنای اجتماعی و اقتصادی ایران نوین با یک پیشرفت منظم و مستمر در امر تربیت کادرهای علمی و فرهنگی و فنی، یعنی آنچه ضامن ترقی و استحکام جامعه فردای ایران است، توأم بوده و بدیهی‌است که این پیشرفت در آینده همچنان ادامه خواهدیافت.
تحولات عمیق و ریشه‌داری که به سود کشاورزان و کارگران و در جهت تشویق فعالیتهای اقتصادی در محیطی با ثبات و برخوردار از امنیت کامل صورت گرفت، باعث شد که در سال گذشته رشد اقتصادی کشور ما توأم با ثبات قیمتها و حتی با تنزل هزینه زندگی، دوازده‌ونیم درصد افزایش یافت و امیدوارم این افزایش که در تمام دنیا کم‌نظیر است در سال جاری نیز در همین حدود ادامه یابد. این پیشرفت به ما نوید آن می‌دهد که هر قدر کار کشاورزان و کارگران ایران با تبحر و تخصص بیشتر و با استفاده کاملتری از وسایل و لوازم جدید توأم گردد، نتایجی عالی‌تر خواهدداد.
از طرف دیگر انقلاب عظیم اجتماعی ایران با اتکا به اصالت و با قاطعیت خود توانست ما را از یک سیاست مستقل ملی برخوردار سازد که امروزه نتایج آن در همه شئون سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ما نموداراست.
ما در رشته‌های صنعتی و اقتصادی گامهایی برداشته‌ایم که حقیقتاً مایه افتخار ماست، و در موارد مختلف من‌جمله درمورد نفت قراردادهایی امضاکرده‌ایم، که در دنیا بی‌سابقه است.
به‌طور کلی ما در تمام شئون ملی تا کنون کارهایی انجام داده و قدمهایی برداشته‌ایم که هر یک از آنها به نسبت خود و به نوبت خود می‌تواند نمونه و سرمشق باشد.
با همه اینها شاید احتیاجی به تذکر این حقیقت نباشد که همه پیشرفتهایی که تاکنون حاصل شده تازه نتایج اولیه این تحول عظیم است و ما بایستی منتظر بهره‌گیری بسیار وسیع‌تری از این بابت در آینده باشیم. باید صراحتاً بگویم که هیچ چیز مرا راضی نخواهدکرد مگر آنکه ایران را در صف اول ملل مترقی جهان ببینم. همچنان که گفتم، سرعت پیشرفت ما در همه رشته‌ها به قدری زیاد است که شاید برای خیلی‌ها باورنکردنی باشد. ولی همین پیشرفت، مسئولیت ما را در این منطقه حساس از جهان دوچندان کرده‌است: یکی مسئولیت عادی و تاریخی است که هر زمامدار و هر فردی نسبت به مملکت خودش دارد، ولو آن مملکت کشوری محقر و بی‌امید ترقی باشد، چه رسد به مملکتی مانند ایران که گذشته‌ای چنین درخشان و آینده‌ای چنین درخشان‌تر دارد، دیگری مسئولیتی است که امروزه اختصاصاً از لحاظ دفاع از منافع و حاکمیت کشور متوجه ما است، زیرا متأسفانه نمی‌شود گفت که همه ممالک این منطقه جهان سیاستهای عاقلانه و مسالمت‌آمیز و قابل تأییدی در پیش گرفته‌اند. بدین جهت ما ناچاریم قسمت شایان توجهی از نیرو و امکانات مالی خود را برای تهیه وسایل دفاعی خویش به کار ببریم. ما از صمیم قلب آرزومند صلحی پایدار و مطمئن بر اساس یک خلع سلاح دقیق و واقعی هستیم تا در پرتو چنین صلحی بتوانیم تمام نیروی خویش را صرف سازندگی مملکت و اجتماع خود بکنیم. ولی تا تحقق چنین آرزویی بدیهی است که از هیچگونه فداکاری در راه حفظ استقلال و تمامیت وطن خود فروگذار نخواهیم‌کرد.
از خداوند بزرگ خواستارم که ملت شرافتمند و پاک‌نهاد ایران را روزبه‌روز از ترقی و رفاه بیشتری برخوردارفرماید و مملکت ایران را پیوسته پیشرفته‌تر و سربلندتر سازد.