پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به سیزدهمین مجمع عمومی یونسکو پاریس ۲۸ مهر ۱۳۴۳

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۳ خورشیدی تازی

برنامه عمرانی سوم


پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به سیزدهمین مجمع عمومی یونسکو پاریس ۲۸ مهر ۱۳۴۳


به مناسبت تشکیل سیزدهمین اجلاسیه کنفرانس عمومی یونسکو، و مخصوصاً به مناسبت موضوع مهم و حیاتی مبارزه بین‌المللی با بیسوادی که در دستور کار آن قرار دارد، مایه کمال خوشوقتی من است که از جانب خود و ملت ایران به نمایندگان محترم کلیه دُوَلی که در این کنفرانس شرکت دارند درود بفرستم، و صمیمانه موفقیت هر چه بیشتر ایشان را در این پیکار که سعادت آینده جامعه بشری بدان وابسته است آرزو کنم.


شاید در تمام تاریخ بشری فرصتی پیش نیامده باشد که جامعه بشریت دست به تلاشی از این عالی تر و شرافتمندانه تر و انسانی تر زده باشد، و شاید تا کنون اتفاق نیفتاده باشد که سرنوشت جمعی چنین کثیر از افراد انسانی به نتیجه چنین تلاش و مبارزه‌ای وابسته باشد.


جهادی که اکنون با هدایت یونسکو و با همکاری غالب ملل و دُوَل جهان در جریان است، جهادی است برای آنکه صدها میلیون نفر از افراد بشر را که خود هیچ گناه و تقصیری در تحمل سرنوشتی ظالمانه ندارند از حیثیت و شخصیت انسانی برخوردار سازد. تا وقتی که چنین توده عظیمی از محرومین در روی زمین وجود دارند، مسلماً وجدان هیچیک از آن‌هایی که در پرتو نعمت دانش امکان برخورداری از همه مواهب تمدن و فرهنگ بشری را یافته‌اند آرام نمی‌تواند بود، زیرا ادامه چنین وضعی در مورد یک قسمت از جامعه انسانی خودبخود سند محکومیت اخلاقی بقیه افراد این جامعه است.


هنگامی که در این تالار، در کاخ یونسکو، نمایندگان تقریباً همه کشورهای جهان درباره همکاری مشترک برای مبارزه با این بزرگترین بلای تاریخ بشر تبادل فکر و بذل مساعی می‌کنند، ما احساس می‌کنیم که این تالار و این کاخ برای مدتی حکم معبدی را برای تجلی تابناک ترین مظاهر فکر و اندیشه بشری پیدا کرده است، و یقیناً فلسفه کهن ایرانی نیز که بر اساس پیکار دائمی خیر و شر متکی است جایی بهتر از محفلی که با این هدف تشکیل شده باشد برای تجلی فروغ نیکی و راستی نمی‌تواند یافت.


ما در ایران از آغاز این تلاش وسیع یونسکو با علاقمندی بسیار پیشرفت‌ها و تحولات آن را دنبال کرده‌ایم، و من به عنوان رئیس مملکتی که از یکسو وارث یکی از انسانی ترین سنن و مواریث فرهنگی تاریخ جهان است، و از طرف دیگر متأسفانه خود در عصر حاضر با بلای بیسوادی قسمت مهمی از افراد خویش دست به گریبان است، خوشوقتم که آمادگی کشور خویش را برای کمال همکاری با سازمان یونسکو و کلیه کشورها و همچنین با همه سازمان‌های خصوصی ملی یا بین‌المللی که در این راه بذل مساعی می‌کنند اعلام دارم.


در راه این همکاری، من تصور می‌کنم که، مورد جالبی را برای عرضه کردن به سایر کشورهای دوست خود در سراسر جهان که مانند کشور ما با مشکل بیسوادی قسمتی از مردم خود مواجه هستند داشته باشیم.


به احتمال قوی نمایندگان محترم از تشکیل سازمانی به نام «سپاه دانش» در ایران کم یا بیش اطلاع دارند. ما با این ابتکار، نیروی طبقه مهمی از جوانان فعال و صمیمی و فداکار خویش را برای تعلیم سواد به مردم دور افتاده‌ترین شهرها و دهات و قصبات کشور به کار انداخته‌ایم و قسمتی از اعتباری را که برای امور نظامی تخصیص داده شده است در اختیار این سپاه گذاشته‌ایم. نتایج حاصله از این اقدام در عرض دو سالی که از تشکیل این نیرو می‌گذرد به قدری رضایت‌بخش بوده است که فکر می‌کنیم این تجربه می‌تواند به خوبی، و البته در صورت تطبیق آن با شرایط و مقتضیات خاص هر مملکت، در سایر کشورهایی که برای از بین بردن بیسوادی کوشش می‌کنند نیز مورد استفاده قرار گیرد.


برای اینکه طرز کار این سپاه دانش و تجارت حاصله از آن بتواند از نزدیک و به صورت روشن‌تری مورد مطالعه مقامات مسئول سایر کشورها واقع شود، و در نتیجه هم ما امکان برخورداری از راهنمایی‌های احتمالی ایشان را برای بهبود کار خویش داشته باشیم و هم آنان بتوانند از نزدیک دریابند که تا چه اندازه این تجربه مورد استفاده ایشان قرار می‌تواند گرفت، من از مسئولین فرهنگی دولت خویش خواسته‌ام که در صورتی که سازمان یونسکو مفید تشخیص دهد آمادگی صمیمانه ایران را برای دعوت از وزراء فرهنگ کلیه دُوَل جهان و مقامات مربوط یونسکو به منظور تشکیل یک کنگره جهانی مبارزه با بیسوادی در تهران اعلام دارند. تشکیل چنین کنگره‌ای امکان آن را خواهد داد که درباره طرح‌های وسیع‌تری از قبیل ایجاد یک سپاه دانش بین‌المللی و همچنین تشکیل یک انستیتوی علمی به منظور مطالعه در بهترین متدها و طرق مبارزه جهانی با بیسوادی با استفاده از وسایل تکنیکی و اداری و روانی امروزه درباره سایر پیشنهادهایی که ممکن است رسیدگی بدان‌ها مفید تشخیص داده شود تبادل نظر کامل به عمل آید.


من صمیمانه آرزومندم که در سراسر جهان قسمتی از بودجه‌های نظامی به جای هر پیکار دیگری در راه این پیکار معنوی بکار افتد، و همکاری صمیمانه همه دُوَل و ملل توأم با راهنمایی‌ها و مساعی خستگی ناپذیر یونسکو راه را برای پیروزی بشریت مترقی در بزرگترین و مقدس‌ترین پیکار تاریخ انسانی هموار سازد.