پیام اعلیحضرت همایون شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به ملت ایران و قیام‌کنندگان ۲۸ امرداد ماه ۱۳۳۶
| روز رستاخیز ملی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۶ |
پیام اعلیحضرت همایون شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به ملت ایران و قیام‌کنندگان ۲۸ امرداد ماه ۱۳۳۶
ملت عزیز و قیام‌کنندگان ۲۸ مرداد،
چهار سال پیش در چنین روزی ملتی متوجه شد که استقلال میهن و افتخارات گذشته‌اش در خطر است. قد برافراشت و مرد و زن، پیر و برنا، یک‌دل و یک‌زبان جان خویش را بر کف نهاده و با قیام و رشادتی که در خور قومیت آنها است، در عرض چند ساعت خطر حتمی را از خود و مملکت دور ساختند و آتیه مستقل شرافتمندی برای خود تأمین کردند.
به گذشته باید اجمالاً دقیق شد و دید که در امرداد هزار و سیصد و سی و دو وضع کشور ما از چه قرار بود. ارتش ایران که می‌بایستی برای حفظ حقوق و ناموس و استقلال مملکت همیشه مهیا و آماده باشد، دچار رخنه خائنین شده‌بود که هر آن ممکن بود به استقلال کشور خاتمه دهند. خزانه کشور خالی بود و جهت هزینه روزانه مبادرت به چاپ اسکناس می‌شد. نه فقط دست به کوچکترین اقدام اقتصادی نزدند، بلکه قادر به حفظ چند کارخانه و پل و راه‌ها نبودند.
تمام عمران و آبادی کشور که چنانکه همه می‌دانید در مدت کمتر از بیست سال بر اثر سعی و اهتمام اعلیحضرت فقید پدر بزرگوار ما به وجود آمده‌بود، رو به اضمحلال می‌رفت و بلاتکلیفی و ماتم‌زدگی بر کلیه مملکت مستولی شده‌بود. هر روز در کوچه و بازار به تحریک خائنین دستجاتی به راه می‌افتادند و صداهایی از حلقوم آنها شنیده می‌شد که آتش خرابی و ویرانی کشور را دامن می‌زدند. کسانی که وعده می‌دادند روزی سیصدهزار لیره از منابع نفت کشور تأمین کنند، اشخاصی که با برقراری حکومت نظامی مخالفت می‌کردند و عناصری که وعده انتخابات آزاد می‌دادند، درِ چاه‌های نفت را بستند و یک دقیقه هم بدون حکومت نظامی زندگی نکردند. بسیاری را قربانی دخالت‌های انتخاباتی و تحمیلی خود نمودند. با این تذکرات واضح است که اگر در ۲۸ مرداد شما مردم وطن‌خواه و غیور قیام نکرده بودید، در مدت کمتر از یک هفته استقلال میهن ما از میان می‌رفت.
اکنون باید از توجهات خداوند سپاسگزاری کرد که شما نه فقط خطر حتمی را از خود دور کرده‌اید، بلکه آینده درخشانی را برای خود و اعقاب خودتان تأمین نموده‌اید. اما اقداماتی که در این چهار سال انجام گرفته‌است، تأمین منافع ایران به بهترین وجهی برای آن زمان از منابع نفت جنوب و پاک کردن ارتش ایران از وجود خائنین و تأمین استقلال و تمامیت ارضی ایران با اتخاذ سیاست صحیح خارجی و رفع اختلافات مرزی و مالی با اتحاد شوروی و همچنین امضای موافقتنامه مفید درباره استفاده مشترک از رودخانه‌های مرزی با همسایه بزرگ شمالی و مطالعه دقیق و اقدام در رشته‌های اقتصادی و ارتباطی راه‌های جدید و اتصال راه‌آهن به مشهد مقدس در بهار گذشته و رسیدن راه‌آهن تبریز در آذرماه آینده و صدها اقدامات دیگر بوده که شروع و تمام شده‌است.
مثلاً ساختمان دبستان‌ها و دبیرستان‌ها و بیمارستان‌ها و غیره و سدهای بزرگ سفیدرود و کرج تا بنادر جنوب شروع شده‌است، ولی طبیعتاً اتمام آنها وقت معین می‌خواهد. منع کشت و استعمال تریاک که اقدام خیلی مهمی است، و بسیاری اقدامات دیگر که هر کدام مؤثر و انجام آنها در خور تحسین است، و بالاخره انعقاد قرارداد جدید برای بهره‌برداری از نفت که در دنیا بی‌نظیر است و باعث افتخار ایرانیان است.
درود بی پایان به شما ملت عزیز و اصیل ایران، شادی ارواح شهدای ۲۸ مرداد را از خداوند تبارک و تعالی خواستارم.