هدفهای کمی و برنامه مالی دولت - برنامه عمرانی پنجم
| برنامه‌های عمرانی کشور | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶ |
هدفهای کمی دولت
تولید ناخالص ملی
تولید ناخالص ملی، در قالب هدفها و سیاستهای اساسی، تولید ناخالص ملی به قیمتهای جاری با افزایش متوسط سالانه ۱۵،۳ درصد از حدود ۱،۱۴۹ میلیارد ریال در پایان برنامه چهارم به حدود ۲،۳۴۵ میلیارد ریال در پایان برنامه پنجم خواهد رسید.
تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری طی‌همین دوره از حدود ۱،۲۲۶ میلیارد ریال به حدود ۲،۴۹۹ میلیارد ریال افزایش می‌یابد.
با توجه به اینکه در همین مدت جمعیت کشور از حدود ۳۱،۲ میلیون نفر به حدود ۳۶ میلیون نفر می‌رسد تولید ناخالص ملی سرانه از حدود ۳۶،۸ هزار ریال (۵۳۵ دلار) در سال ۱۳۵۱ به حدود ۶۵،۱ هزار ریال (۹۴۷ دلار) در سال ۱۳۵۶ افزایش خواهد یافت.
تولید ناخالص داخلی سرانه نیز از ۳۹۰۳ هزار ریال (۵۷۱ دلار) در پایان برنامه چهارم به حدود ۶۹۰۴ هزار ریال (۱۰۰۹ دلار) در پایان برنامه پنجم خواهد رسید.
جدول شماره (۱) تولید ناخالص ملی و اجزاء آن را طی برنامه پنجم نشان می‌دهد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۳۵
بر مبنای بررسی امکانات تولید بخشهای عمده اقتصاد از یک طرف و توزیع منابع مالی بر اساس اولویتهای تعیین شده از طرف دیگر، هدفهای رشد‌متوسط ارزش هر یک از بخشهای عمده به قیمتهای ثابت سال ۱۳۵۱ به شرح جدول شماره (۲) می‌باشد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۳۵
بدین ترتیب هدف رشد متوسط سالانه تولید ناخالص داخلی طی برنامه پنجم معادل ۱۱,۴ درصد در سال تعیین می‌گردد. با تحقق هدفهای مذکور سهم‌بخشهای مختلف در تولید ناخالص داخلی در پایان برنامه پنجم در مقایسه با ارقام مشابه در پایان برنامه سوم و چهارم به شرح جدول شماره ۳ خواهد‌بود.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۳۶
سرمایه گذاری ثابت
سرمایه‌گذاری ثابت، در دوره برنامه پنجم، تحقق دادن به هدفهای فوق‌الذکر مستلزم انجام حدود ۲،۴۶۰ میلیارد ریال (۳۵،۷ میلیارد دلار) سرمایه‌گذاری ثابت خواهد بود. حدود ۱،۵۴۸ میلیارد ریال از سرمایه‌گذاری ثابت فوق سهم بخش دولتی و ۹۱۲ میلیارد ریال بقیه سهم بخش خصوصی‌برآورد می‌گردد. بدین ترتیب نسبت سرمایه‌گذاری ثابت ناخالص داخلی به تولید ناخالص ملی از ۲۲ درصد در سال آخر برنامه چهارم به بیش از ۲۷ درصد در سال آخر برنامه پنجم افزایش خواهد یافت. نسبت پس‌انداز ملی به تولید ناخالص ملی طی همین مدت از ۲۱,۵ درصد به حدود ۲۶ درصد‌افزایش خواهد یافت.
در ضمن با توجه به قدرت مالی که بعضی از مؤسسات انتفاعی و بازرگانی دولت در اثر سرمایه‌گذاریهای گذشته حاصل کرده‌اند، پیش‌بینی می‌شود که از‌کل ۱۵۴۸ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری ثابت بخش عمومی، حدود ۳۱۶ میلیارد ریال مستقیماً توسط این مؤسسات از منابع خود انجام شود و ۰۱۲۳۲ -1232.میلیارد ریال بقیه از اعتبارات عمرانی تأمین گردد. با در نظر گرفتن مبلغ ۲۱۲ میلیارد ریال هزینه‌های عمرانی غیر ثابت (جهت بهره‌برداری از‌سرمایه‌گذاریهای فوق و گسترش هزینه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی دولت که جنبه سرمایه‌گذاری غیر ثابت دارند) و حدود ۱۱۶ میلیارد ریال برای‌انتقال از منابع دولتی به بخش خصوصی به صورت وام از طریق بانکها و مؤسسات اعتباری، مجموع اعتبارات عمرانی برنامه پنجم به حدود ۱۵۶۰ میلیارد ریال یا 2.7 برابر رقم مشابه در برنامه چهارم بالغ می‌گردد.
جدول شماره (۴ ) توزیع سرمایه‌گذاری ثابت بین بخشهای مختلف را در طی برنامه پنجم نشان می‌دهد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۳۸
مبادلات خارجی
مبادلات خارجی - دریافتهای جاری ارزی کشور در دوره برنامه پنجم جمعاً به حدود ۳۰،۷ میلیارد دلار بالغ می‌گردد که بیش از دو برابر و نیم‌دریافتهای جاری ارزی کشور در دوره برنامه چهارم می‌باشد.
حدود ۲۴،۶ میلیارد دلار (یا ۸۰ درصد) این مبلغ از بخش نفت، حدود ۴،۱ میلیارد دلار (۱۳،۵ درصد) از محل صادرات کالاهای غیر نفتی و حدود-۲. میلیارد دلار (۶،۵ درصد) بقیه از محل صادرات خدمات تأمین خواهد شد. طی برنامه پنجم، دریافتهای ارزی از محل صادرات گاز طبیعی حدود ۳۷۸ میلیون دلار، از محل صادرات پتروشیمی حدود ۱۱۵ میلیون دلار، از محل‌صادرات مس حدود ۵۵ میلیون دلار و از محل صادرات آلومینیوم حدود ۴۶ میلیون دلار برآورد می‌گردد.
صادرات سایر کالاهای صنعتی با رشد متوسط سالانه حدود ۳۰ درصد قریب ۱۵۵۰ میلیون دلار و کالاهای سنتی با رشد متوسط سالانه حدود ۱۲ درصد قریب ۲۰۰۰ میلیون دلار ارز برای کشور تأمین خواهد نمود.
در مقابل درآمدهای ارزی فوق، پرداخت حدود ۳۴,۱ میلیارد دلار ارز برای واردات کالا و خدمات از خارج پیش‌بینی شده است که بیش از دو برابر و نیم‌پرداختهای جاری ارزی کشور در دوره برنامه چهارم می‌باشد. حدود ۴۳ درصد این پرداختها توسط بخش خصوصی و ۵۷ درصد بقیه توسط بخش‌دولتی انجام می‌گردد.
بدین ترتیب با مقایسه ۳۰,۷ میلیارد دلار دریافتهای جاری ارزی و ۳۴,۱ میلیارد دلار پرداختهای جاری ارزی طی برنامه پنجم حدود ۳,۴ میلیارد دلار‌کسری در خالص حساب جاری به وجود خواهد آمد.
با پیش‌بینی حدود ۸,۸ میلیارد دلار دریافت وام و سرمایه از خارج و حدود ۴,۷ میلیارد دلار بازپرداخت وام خارجی و سرمایه‌گذاری ایرانی در خارج،خالص حساب سرمایه به حدود ۴,۱ میلیارد دلار بالغ می‌گردد و در نتیجه موازنه ارزی اساسی کشور طی برنامه پنجم حدود ۷۳۵ میلیون دلار مازاد‌خواهد داشت. جدول شماره (۵) خلاصه وضع ارزی کشور را طی برنامه پنجم نشان می‌دهد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۴۰
برنامه مالی دولت
دریافتها
دریافتها - كل دریافتهای دولت در دوره برنامه پنجم حدود ۳۳۴۴ میلیارد رالم پیش‌بینی می‌گردد كه ۴۷,۲ درصد آن از محل درآمد نفت، ۲۳,۵ درصد از محل مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم، ۱۳ درصد از دریافت وام خارجی، 11 درصد از محل استفاده از سیستم بانكی و اوراق قرضه و ۵,۳ درصد بقیه از سایر درآمدها كه شامل درآمد حاصل از انحصارات و اعمال تصدی دولت می‌باشد تأمین خواهد شد. منابع مختلف دریافتهای دولت به‌قرار زیر پیش‌بینی شده است:
*اول - درآمد نفت در برنامه پنجم با رشد متوسط سالانه حدود ۱۶,۷ درصد جمعاً بالغ بر ۱۵۷۷ میلیارد رالس برآورد می‌گردد كه نزدیك به سه برابر رقم‌مشابه آن در برنامه چهارم می‌باشد.
*دوم - مالیاتهای مستقیم طی دوره اجرای برنامه با رشد متوسط سالانه حدود ۲۱ درصد به ۳۵۰ میلیارد رال خواهد رسید. این پیش‌بینی با توجه به تأثیر‌رشد درآمد ملی در افزایش وصولی مالیاتهای مستقیم به عمل آمده است.
*سوم - مالیاتهای غیر مستقیم طی برنامه پنجم با رشد متوسط سالانه ۱۵ درصد به حدود ۴۳۸ میلیارد رال خواهد رسید.
*چهارم - سایر درآمدهای دولت، شامل درآمد حاصل از انحصارات و اعمال تصدی دولت با رشد متوسط سالانه حدود ۱۰ درصد جمعاً به حدود ۱۳۰ میلیارد رالح بالغ می‌گردد.
*پنجم - در زمینه وام و اعتبارات خارجی برای مصارف عمرانی حداكثر معادل ۴۳۲ میلیارد رالو در دوره برنامه پنجم از منابع خارجی استفاده خواهد‌شد.
*ششم - استفاده خالص از اعتبارات سیستم بانكی و فروش اوراق قرضه به بخش بانكی طی دوران برنامه بالغ بر ۳۱۰ میلیارد رالا خواهد گردید.
*هفتم - خالص فروش اوراق قرضه به بخش غیر بانكی طی برنامه پنجم معادل ۵۴,۵ میلیارد رال برآورد می‌گردد.
پرداختها
پرداختها - كل پرداختهای دولت در دوره برنامه پنجم حدود ۳۳۴۴ میلیارد رالص پیش‌بینی می‌گردد كه شامل هزینه‌های عادی دولت ۴۹,۵ درصد، هزینه‌های عمرانی ۴۶,۷ درصد و بازپرداخت اصل وامها و اعتبارات خارجی ۳,۸ درصد می‌باشد. اجزاء مختلف هزینه‌ها به قرار زیر پیش‌بینی شده است.
:اول - هزینه‌های عادی دولت با رشد متوسط سالانه ۱۳,۷ درصد معادل ۱۶۵۴,۵ میلیارد رالا برآورد می‌گردد. از مبلغ فوق حدود ۱۴۹۸,۴ میلیارد رالت برای هزینه عملیات عادی دولت*، ۹۲,۳ میلیارد رال ۴ برای پرداخت بهره وامهای خارجی و ۶۳,۹ میلیارد رالب بقیه برای پرداخت بهره وامهای‌داخلی منظور شده است.
:دوم - هزینه‌های عمرانی در دوره برنامه پنجم با رشد متوسط سالانه حدود ۲۲,۶ میلیارد رال خواهد رسید كه حدود ۱۲۹۸ میلیارد رالل آن صرف‌هزینه‌های ثابت عمرانی و ۲۶۲ میلیارد رالآ بقیه صرف هزینه‌های غیر ثابت عمرانی خواهد شد.
بازپرداخت اصل وامها و اعتبارات خارجی در دوره برنامه پنجم حدود ۱۲۹,۴ میلیارد رال پیش‌بینی گردیده است.
وضع مالی دولت و توزیع اعتبارات عمرانی در دوره پنجم در جداول (۶) و (۷) منعكس می‌باشد.
پاورقی: - این هزینه‌ها برای نگهداشت سطح عملیات امور اقتصادی و اجتماعی و كل هزینه‌های نگهداشت سطح و گسترش عملیات امور‌عمومی و دفاعی می‌باشد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۸ - صفحه ۴۳۴۳ الی ۴۳۴۵