نامه دولت شاهنشاهی ایران به سفارت کبرای انگلیس در تهران درباره خسارت‌های وارده به اقتصاد ایران پس از ملی کردن نفت ۱۶ امرداد ۱۳۳۱
| روز نفت | تصمیم‌های مجلس | درگاه نفت |
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هفدهم |
نامه دولت شاهنشاهی ایران به سفارت کبرای انگلیس در تهران درباره خسارت‌های وارده به اقتصاد ایران پس از ملی کردن نفت ۱۶ امرداد ۱۳۳۱
یادداشت دولت ایران شماره ۲۶۲۱ تاریخ ۱۶- ۵- ۳۱ به سفارت انگلیس در تهران
وزارت امورخارجه شاهنشاهی با اظهار تعارفات خود بسفارت کبرای انگلستان توقیرا مراتب ذیل را باستحضارمیرساند.
۱- از آنجا که ملی کردن صنایع و موسسات از حقوق مسلم هر ملتی است و به استناد همان اصل عده از دول منجمله انگلستان بعضی از صنایع و موسسات اقتصادی را در کشور خود ملی کردند دولت ایران هم باتکا همان اصل در نتیجه اقدامات خلاف قاعده و ظالمانه شرکت نفت سابق انگلیس ایران بنا بر اراده و پشتیبانی قاطبه ملت ایران صنایع نفت را در سراسر کشورملی اعلام نمود. شرکت سابق و همچنین دولت انگلستان بدون توجه باین حق مسلم دولت ایران بطرح دعوای بی اساس در دیوان بین المللی دادگستری مبادله ورزید و در دیوان مزبور در تاریخ ۲۲ژوئیه ۱۹۵۲رای خود را مشعر برعدم صلاحیت در رسیدگی بموضوع اعلام و قرار مورخ ۵ژوییه ۱۹۵۱ راجع باقدامات تامینه را باطل نمود.
۲- شرکت سابق نقت علاوه براینکه هیچگاه به تعهدات خود عمل ننموده و دولت انگلستان را وادارکرده که برخلاف حق به طرح دعوای بی اساس در دیوان بین المللی دادگستری مبادرت نماید برای جلوگیری از فروش نفت ایران در سراسرجهان نیز اقداماتی بعمل آورد که توقیف کشتی روزماری یکی از شواهد بارز آن است. شرکت سابق و دولت انگلیس از جهات متعدد بدولت ایران خسارات کلی وارد آورده و موجبات مضیقه مالی و مشکلات اقتصادی کشورایران را فراهم کرده‌اند که بعضی از آنها بقراریست که ذیلا شرح داده می‌شود:
- الف: عدم تادیه دیون شرکت سابق بدولت ایران بابت سالهای اخیر که بتصدیق خود شرکت سابق بر ده‌ها میلیون لیره بالغ می‌شود
- ب - خسارات ناشیه از تاخیر تادیه دیون مذکور
- ج - عدم تادیه وجوه متعلق بدولت ایران که در بانکهای انگلستان تودیع شده.
- د - خسارت ناشیه از تاخیر تادیه وجوه مذکوره
- ه - مطالبات دولت ایران از شرکت سابق و همچنین خسارات دولت ایران ناشی از عمال آن شرکت ودولت انگلیس
- و - خسارات ناشیه از جلوگیری از فروش نفت ایران که بر اثر تهدید و ارعاب و اسباب چینی شرکت سابق و کمک آن دولت بشرکت مزبور بعمل آمده و دولت ایران را در فروش نفت خود دچار اشکالات ساخته‌است
۳- باتوجه به مراتب مذکوره در فوق دولت شاهنشاهی انتظاردارد لااقل وجوهی که تعلق به آن دولت ایران مورد تصدیق شرکت سابق است وتاکنون پرداخت نشده فورا تادیه گردد و همچنین وجوه دیگری که متعلق بدولت شاهنشاهی است و در بانکهای انگلستان تودیع گردیده تحت اختیار دولت شاهنشاهی قرارگیرد و مخصوصا برای حفظ مناسبات و روابط حسنه و رفع هرگونه سوء تفاهم بین دو ملت شرکت سابق نفت از این به بعد از اقدامات ناروا در جلوگیری از فروش نفت ایران خودداری کند. دولت شاهنشاهی با حسن نیتی که در موارد عدیده بثبوت رسانیده اینکه نیز اعلام می‌دارد که بمنظور پیداکردن راه حل برای رسیدگی بمطالبات و دعاوی حقه شرکت سابق در حدود قانون (۹) اردیبهشت ۱۳۳۰ و همچنین مطالبات و دعاوی متقابل دولت ایران حاضراست با نمایندگان آن شرکت وارد مذاکره شود و در صورتی که از طریق مذاکرات مستقیم بین نمایندگان شرکت سابق و دولت شاهنشاهی توافقی در این باره حاصل نگردد شرکت می‌تواند دعاوی خود را در محاکم صالحه ایران اقامه نماید.
دولت ایران انتظاردارد این حسن نیت دولت شاهنشاهی از طرف دولت انگلستان چنانکه باید استقبال شده و بشرکت سابق توصیه کند که نمایندگان خود را برای مذاکره در این امر با دولت ایران تعیین نماید.
لزوما متذکر می‌شود چنانچه در پرداخت وجوه متعلق بدولت ایران از طرف بانکهای انگلیس و شرکت سابق تاخیر و مسامحه شود و یا شرکت سابق و دولت انگلستان اقدامات نامشروع خود را بهر صورت که باشد علیه ایران ادامه دهند مسئولیت کلیه اقدامات مزبور و خسارات ناشیه از آن من جمیع الجهات متوجه دولت انگلیس و شرکت سابق نفت خواهدبود.
موقع را برای تجدید احترامات فائقه محترم میشمارد.