موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی

شهبانو فرح پهلوی

موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی

درگاه محمدرضا شاه پهلوی

موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی

موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی در سال ۱۹۲۹ در نیویورک بنیان شد. این موسسه در سال ۱۳۴۵ با ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی به شیراز منتقل شد و در جای موزه شهرام به کار ادامه داد. این موسسه خیریه و وابسته به دولت می‌باشد. فعالیتهای این موسسه در جهت شناساندن تاریخ و هنر و تمدن و فرهنگ ایران و پژوهش در پیوند آن با تغییرات فرهنگ کشورهای آسیایی و برگزاری دوره‌های آموزشی، ایران‌شناسی و نشست‌های علمی و جهانی، پژوهش‌های باستانشناسی و چاپ دستاوردهای آن است. موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی وابسته به دانشگاه پهلوی شیراز می‌باشد و زبر سرپرستی یک مدیر عامل و هیات مدیره اداره می‌شود.

پیشینه

چون موسسه در موزه شهرام که یکی از ساختمان‌های نامی و تاریخی شیراز است جای دارد می‌باید که خود این ساختمان و هم چنین خانه قوام السلطنه که برای این موسسه خریداری شده بود، نوسازی شود و نقاشی‌های آن نیز به یاری هنر مندان و صنعت گران شیراز، اسپهبان، و تهران ترمیم شد. دو گنبد یک پوش به سبک ساختمان‌های دوره قاجاریه در سالن حیاط خلوت بر پا داشته شد. پی سازی منزل قوام السلطنه برای جلوگیری از فرو نشستن ساختمان، مجهز کردن اتاق‌های جنوبی برای پذیرایی از استادان یا پژوهشگرانی که از سر تا سر جهان برای پژوهش به شیراز سفر می‌کنند از دیگر کارهای نوسازی ساختمان بود.

سازمان

موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی دارای کتاب خانه، آرشیو، لابراتوار عکاسی و لابراتوار باستانشناسی مدرنی می‌باشد.

• - کتاب خانه: موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی برای جلب هر چه بیشتر پژوهشگران و دانشمندان ایران شناس به ایجاد کتاب خانه‌ای دست زد که از نگاه چگونگی کتاب‌ها یکی از بهترین و بی همتاترین کتاب خانه‌های ایران به شمار می‌آید. در این کتاب خانه بیش از ۱۰۱۴۰ کتاب و مجله و مقاله کمیاب و با ارزش درباره فرهنگ و تاریخ و تمدن ایران نگهداری می‌شود.
• - آرشیو: موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی از آغاز بنیان خود بیش از ۰۰۰، ۲۰ عکس و اسلاید درباره ساختمان‌ها و هنرهای زیبای ایران و کشورهای همسایه فراهم آورد. اسلایدهایی که بیش از چهل سال دارند اسلاایدهای گردآوری شده در کلکسیون مرحوم آرتور اپهام پوپ می‌باشد.
• - لابراتوار عکاسی: موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی برای کامل کردن آرشیو عکس‌های ساختمان‌های تاریخی و آثار باستانی لابراتوار عکاسی مجهزی ایجاد کرده‌است.
• - لابراتوار باستانشناسی: موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی برای شناسایی تیله‌ها و سفال‌هایی ایران باستان که به ویژه در استان فارس و دیگر استان‌های ایران پیدا می‌شوند لابراتوار باستان‌شناسی مدرنی بر پا داشته‌است.

پروژه‌ها

کارها و فعالیت‌های موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی پروژه‌های پژوهشی در منطقه‌های باستانی، برگزاری کنگره‌های جهانی باستان شناسی، فراهم کردن سخنرانی‌ها با دعوت از ایرانشناسان، چاپ کتاب و مقاله، برگزاری نمایشگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای آموزش دهندگان رشته‌های فرهنگ و تمدن را در بر دارد.

پروژه اسپهبان: موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی از هنکامی که پروفسور پوپ همکاری خود را با موسسه آغاز کرد بر آن شد تا باتهیه نقشه‌ها و طرح‌هایی یه بازیابی فرم گذشته بازارهای اسپهبان به پردازد. همه این نقشه‌ها و طرح‌ها و عکس‌ها زیر چاپ رفته‌اند.

پروژه جلیان: در منطقه‌های باستانی دره فسا و داراب آثاری که سال‌ها پیش در جلیان به دست آمد بررسی شد و دست آوردهای این مطالعه‌ها زیر چاپ رفته‌است. حفاری نقش رستم:همکاری با اداره کل باستان‌شناسی برای همکاری در حفاری نقش رستم پروژه مشهد: آماده ساختن پروژه مشهد و فرستادن آن به آستان قدس رضوی

• - کنگره‌ها: برگزاری کنگره جهانی هنر و باستان‌شناسی در سال ۱۳۴۷ در تهران، سپاهان و شیراز و هم چنین برگزاری کنگره جهانی سعدی و حافظ در سال ۱۳۵۰ در شیراز و برگزاری کنگره باستان‌شناسی ایران در سال ۱۳۴۹ در تهران و شیراز.
• - سخنرانی‌ها: موسسه توانسته‌است با دعوت از استادان پر آوازه دانشگاه‌های خارجی، مدیران سازمان‌های هنری ده‌ها سخنرانی را برگزار نمود تا استادان دیگر ایران شناس ایرانی و خارجی از آن بهره ببرند.
• - چاپ کتاب:

چاپ کتاب‌های بررسی‌های هنر از استاد آرتور اپهام پوپ به زبان انگلیسی

بولتن موسسه با همکاری سماری از پژوهشگران به زبان انگلیسی

منوگراف اول – یحیی تپه نوشته لامبرگ – کارلاوسکی به انگلیسی

کتابجه نارنجستان به دو زبان فارسی و انگلیسی برای بازدید کنندگان نوشته ترانس اودائل

• - نمایشگاه‌ها:

نمایشگاه ساختمان‌های تاریخی

نمایشگاه آثار باستانی

نمایشگاه خط خطاطان پرآوازه ایرانی

• - دوره‌های آموزشی:

برای بالا بردن دانش دبیران علوم اجتماعی موسسه آسیایی از تابستان ۱۳۴۹ دوره‌هایی را ایجاد کرد که در آن بیش از سد دبیر شرکت کردند. کلاس‌هایی در سطح فوق لیسانس در دو رشته فرهنگ و تمدن ایران پیش و پس از اسلام نیز دایر گردید.