مقررات پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی و ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث در مرز
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیست و سوم |
قانون پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به‌انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث در مرز - مصوب ۲۸ اسفند ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۲۴ اسفند ۱۳۵۲ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۳۵۳ به توشیح محمدرضاشاه پهلوی رسید.
ماده واحده - پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و‌شوروی و ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث در مرز مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ (۱۳۳۶٫۲.۲۴) مربوط به مرز در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد‌انحرافی میل و مغان مشتمل بر یک مقدمه و ۷ ماده که در تاریخ ۱۶ مرداد ماه ۱۳۵۲ (۷ اوت ۱۹۷۳) بین نمایندگان مختار دو دولت در مسکو به امضاء‌رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن پروتکل الحاقی ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز چهارشنبه ۱۳۵۲٫۱۱٫۲۴، در جلسه روز‌سه‌شنبه بیست و هشتم اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و دو شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی
پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث در مرز مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۶) مربوط به مرز در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد‌انحرافی میل و مغان
دولت شاهنشاهی ایران و
دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با تمایل به تحکیم و
توسعه روابط دوستانه و حسن همجواری موجود بین دو‌دولت - و با توجه به این که کارهای علامت‌گذاری مرز دولتی بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و
سد انحرافی میل و مغان بر‌روی رود ارس در سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۹) به اتمام رسیده است -و
به منظور تکمیل قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی‌سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تصفیه اختلافات و
حوادث در مرز (امضاء شده در مسکو به تاریخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ برابر۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۶) و
پروتکل ضمیمه آن تصمیم به انعقاد این پروتکل گرفتند و نمایندگان مختار خود را به قرار زیر تعیین نمودند.
دولت شاهنشاهی ایران
جناب آقای احمد میرفندرسکی قائم‌مقام وزیر امور خارجه.
دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
جناب آقای واسیلی واسیلیویچ کوزنتسف معاون اول وزارت خارجه.
نامبردگان پس از مبادله اختیارنامه‌های خود که در کمال صحت و اعتبار بود نسبت به مراتب زیر موافقت نمودند:
ماده اول - تعاریف
در این پروتکل
۱ - قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تصفیه‌اختلافات و حوادث در مرز (مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ برابر ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۶) "عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷" نامیده‌خواهد شد.
۲ - موافقتنامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و پروتکل ضمیمه مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴ برابر ۱۱ آذر‌ماه ۱۳۳۳ "موافقتنامه حل مسائل مرزی ایران و شوروی مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴" نامیده خواهد شد.
۳ - پروتکل شرح عبور خط مرز مملکتی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که تعیین و تجدید تعیین آن در سالهای ۱۹۵۶ - ۱۹۵۵(۱۳۳۴ ۱۳۳۵) به عمل آمده است مورخ ۱۱ آوریل ۱۹۵۷ برابر ۲۲ فروردین ۱۳۳۶ "پروتکل شرح عبور خط مرز بین ایران و شوروی مورخ ۱۱ آوریل۱۹۵۷" نامیده خواهد شد.
۴ - پروتکل شرح ناحیه ملتقای مرزهای ایران و ترکیه و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۱۵ اکتبر ۱۹۵۶ برابر ۲۳ مهر ماه ۱۳۳۵ "پروتکل‌شرح ملتقای مرزهای ایران و ترکیه و شوروی مورخ ۱۵ اکتبر ۱۹۵۶" نامیده خواهد شد.
۵ - پروتکل شرح ناحیه تلاقی سرحدات دول ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و افغانستان مورخ ۳۰ ژوئن ۱۹۴۸ برابر با ۹ تیر ماه ۱۳۲۷"پروتکل شرح ملتقای مرزهای ایران و شوروی و افغانستان مورخ ۳۰ ژوئن ۱۹۴۸" نامیده خواهد شد.
۶ - پروتکل الحاقی به موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران‌و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان مورخ ۷ مه ۱۹۷۰ (برابر ۱۷ اردیبهشت ۱۳۴۹"پروتکل تثبیت مرز بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۷ مه ۱۹۷۰ نامیده خواهد شد.
۷ - پروتکل شرح مسیر خط مرز دولتی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه سد (ارس) و دریاچه سد انحرافی میل و مغان بر‌روی رود ارس که در سال ۱۹۷۰ برابر ۱۳۴۹ علامت‌گذاری شده است و پروتکلهای علائم مرزی که در این ناحیه از مرز نصب گردیده است مورخ ۵دسامبر ۱۹۷۰ برابر ۱۴ آذر ماه ۱۳۴۹ " پروتکل شرح مسیر خط بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۵ دسامبر ۱۹۷۰" نامیده خواهد شد.
۸ - موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به همکاری‌های اقتصادی و فنی مورخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۶۳برابر ۵ مرداد ماه ۱۳۴۲ "موافقتنامه همکاری اقتصادی و فنی ایران و شوروی مورخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۶۳" نامیده خواهد شد.
ماده ۲ - اصلاح مواد فصل اول عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷
۱ - ماده اول عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
خط مرزی مملکتی بین ایران و شوروی به طریقی عبور می‌نماید که در موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و شوروی مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴تثبیت و توسط پروتکل الحاقی به این موافقتنامه (پروتکل تثبیت مرز بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۷ مه(۱۹۷۰) - تغییر یافته است و نیز طبق اسناد زیر:
اول - اسناد پروتکل شرح عبور خط مرز بین ایران و شوروی از علامت سه‌جانبی که در ملتقای مرزهای ایران و شوروی و ترکیه نصب گردیده و تا‌علامت سه‌جانبی که در ملتقای مرزهای ایران و شوروی و افغانستان مستقر می‌باشد (مورخ ۱۱ آوریل ۱۹۵۷) - همچنین ضمائم و اسناد تکمیلی و‌پروتکل شرح مزبور که از این قرار است:
* الف - آلبوم نقشه‌ها و شمای مختصات ژئودزی علائم مرزی سرحدات مملکتی ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی.
- ب - پروتکلهای علائم مرزی با شمای کروکی که در پشت آن ترسیم شده است.
- ج - جزوه مختصات علائم مرزی.
- د - فهرست علائم مرزی.
دوم - اسناد مربوط به علامت مرزی سه‌جانبی نصب شده در ملتقای مرزهای ایران و شوروی و ترکیه که به تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۵۶ در دیم قشلاق امضاء شده است.
سوم - اسناد مربوط به علامت مرزی سه‌جانبی نصب شده در ملتقای مرزهای ایران و شوروی و افغانستان که در تاریخ ۳۰ ژوئن ۱۹۴۸ در سرخس‌امضاء شده است.
چهارم - اسناد مربوط به پروتکل شرح مسیر خط مرز بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۵ دسامبر ۱۹۷۰ و ضمائم‌آن:
* الف - آلبوم نقشه‌ها و شمای مختصات ژئودزی علائم مرزی به سرحدات ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس.
- ب - پروتکلهای علائم مرزی نصب شده در این خط مرز با شمای کروکی که در پشت آن ترسیم شده است.
پنجم - ضمائم و اسناد تکمیلی دیگری که در مدت اجرای این پروتکل ممکن است تنظیم
شود.
خط مرزی که طبق اسناد فوق تعیین شده است در سطح قائم مار بر آن مرزهای هوایی و زیرزمینی را نیز مشخص می‌نماید.
این خط مرز در پروتکل حاضر با کلمه "مرز" یا "خط مرز" یعنی خط مرز مملکتی بین ایران و شوروی که در سالهای ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ و ۱۹۷۰ - تعیین یا مجدداً تعیین شده است نامیده می‌شود.
۲ - ماده دوم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ به قرار زیر تغییر می‌یابد:
طرفین متعاهدین وظیفه دارند علائم مرزی را که برای تشخیص مرز بین ایران و شوروی برقرار گردیده و همچنین نوار تراشیده مرز را به وضعی‌نگاهداری بکنند که محل استقرار و شکل و فرم و اندازه و رنگ‌آمیزی ستونها و علائم و وضع کپه‌های مرزی و همچنین عرض نوار تراشیده و دائر‌نگاهداشتن آن با سوابقی که در اسناد تعیین و تجدید تعیین مرز مورخ ۱۱ آوریل ۱۹۵۷ برابر ۲۲ فروردین ۱۳۳۶ و ۵ دسامبر ۱۹۷۰ برابر ۱۴ آذر ماه ۱۳۴۹تشریح شده است تطبیق داشته باشد.
۳ - بندهای ۵ و ۶ به شرح زیر به ماده سوم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ اضافه می‌گردد:
بند ۵ - مراقبت از علائم مرزی جدیدالنصب در دریاچه پشت سد مخزنی ارس شماره ۹٫۱ و ۱۰ - ۱۰٫۲ - ۱۰٫۲ و ۱۰٫۳ و ۱۱ - ۱۱٫۱ - ۱۱٫۲ -۱۱٫۳ - ۱۱٫۴ و ۱۲ - ۱۲٫۱ - ۱۲٫۲ - ۱۲٫۳ - ۱۲٫۴ - ۱۲٫۵ - ۱۲٫۶ - ۱۲٫۷ - ۱۲٫۸ - ۱۲٫۹ - ۱۲٫۱۰ - ۱۲٫۱۱ - ۱۲٫۱۲ و ۱۳ و ۱۴ -۱۴٫۱ و ۱۵ و ۱۶ - ۱۶٫۱ - ۱۶٫۲ - ۱۶٫۳ و ۱۷ و ۱۸ و دریاچه پشت سد انحرافی میل و مغان در رودخانه ارس شماره ۵۰٫۱ - ۵۰٫۲ و ۵۰٫۳ و ۵۱- به ترتیب ذیل بین طرفین متعاهدین تقسیم می‌شود:
الف - مراقبت از ستونها و ستونهای محوری علائم مرزی نصب شده در قلمرو شوروی از طرف مقامات مربوطه مرزی شوروی انجام می‌شود.
ب - مراقبت از ستونهای محوری علائم مرزی نصب شده در قلمرو ایران از طرف مقامات مربوطه مرزی ایران انجام می‌شود.
ج - مراقبت از ستونهای علائم مرزی ۱۲٫۴ - ۱۲٫۶ - ۱۲٫۸ - ۱۲٫۱۰ - ۱۲٫۱۲ - ۵۰٫۱ و ۵۰٫۳ و از علائم مرزی (گوی شناور) شماره ۱۴ و ۱۶ -۱۶٫۱ و ۱۶٫۳ نصب شده در خط مرز به عهده طرف شوروی خواهد بود.
د - مراقبت از علائم مرزی شماره ۱۲٫۵ - ۱۲٫۷ - ۱۲٫۹ - ۱۲٫۱۱ و ۵۰٫۲ از علائم مرزی (گوی شناور) شماره ۱۳ و ۴٫۱ و ۱۵ و ۱۶٫۲ نصب شده‌در خط مرز به عهده طرف ایران خواهد بود.
ه - مراقبت از مراکز علائم مرزی شماره ۱۷ و ۵۱ نصب شده در خط مرز به عهده طرف شوروی می‌باشد.
و - مراقبت از مراکز علامت شماره ۱۸ نصب شده در خط مرز به عهده طرف ایران می‌باشد.
بند ۶ - تجدید ساختمان و تعمیر اساسی علائم مرزی ذکر شده در فقرات "ج" و "د" "ه" و "و" را دو طرف به طور مشترک انجام می‌دهند و هزینه‌ساختمان و تعمیرات به طور مساوی تقسیم می‌گردد.
۴ - بند ۴ ماده پنجم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ به شرح زیر تغییر می‌یابد:
بند ۴ - در قسمتهای مرز آبی محل ستونها و علائم (گوی شناور) مرزی که بر اثر سیل معیوب یا منهدم شده و تجدید یا تعمیر می‌شود ممکن است تغییر‌داده شود مشروط بر این که در خود مسیر خط مرز تغییراتی پیدا نشود.
ستونها و علائم (گوی شناور) فوق را در نقاط جدیدی باید نصب کرد که از دستبرد طبیعت مصون باشد.
تغییرات فوق در محل ستونها و علائم (گوی شناور) مرز آبی با موافقت طرفین متعاهدین انجام می‌شود. تغییر محل ستونها و علائم مرزی روی‌بریدگیهای آب شور نیز در صورت لزوم اجازه داده می‌شود.
در صورت وقوع چنین تغییری طرفین متعاهدین پروتکل علائم مرزی و شمای کروکی آن را از لحاظ فرم و موضوع مطابق سایر اسناد مربوط به تعیین و‌تجدید مرز تنظیم و ضمیمه آن می‌نمایند.
۵ - به بند ۵ ماده پنجم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ جمله زیر اضافه می‌گردد:
"و همچنین نمونه‌های علائمی که در تعیین مرز ایران و شوروی در سال ۱۹۷۰ انتخاب شده است".
۶ - بند ۷ ماده پنجم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ به شرح زیر تغییر می‌یابد:
بند ۷ - در صورتی که مصادر امور یکی از طرفین خرابی یا نقصی در ستون و علامت (گوی شناور) مرزی که در قلمرو طرف دیگر واقع یا مسئول‌مراقبت از آن طرف دیگر باشد مشاهده نمایند مصادر امور طرف دیگر را آگاه می‌سازند که در تعمیر یا تجدید ستون یا علامت (گوی شناور) مذکور اقدام‌نمایند.
مقامات مربوطه طرفی که در قلمرو آن انهدام یا خرابی یا نقیصه ستون و علامت (گوی شناور) مرزی مشاهده شده است موظف می‌باشد آن را تجدید یا‌تعمیر نمایند.
ماده ۳ - اصلاح مواد فصل دوم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷
۱ - بند یک ماده هفتم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ به شرح زیر تغییر می‌یابد:
بند ۱ - آبهای سرحدی که در این عهدنامه ذکر شده است:
به قسمتی از رودخانه‌ها و دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس اطلاق می‌شود که طبق مدارک تعیین و تجدید تعیین مرز مورخ ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ و‌مدارک تعیین مرز ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۱۹۷۰ خط مرز در امتداد آن عبور می‌نماید.
۲ - مفاد مواد هشتم و نهم و دهم و یازدهم و دوازدهم و سیزدهم و چهاردهم (آبهای سرحدی) شامل دریاچه‌های پشت سدهای مخزنی ارس و سد‌انحرافی میل و مغان نیز خواهد بود.
۳ - بند ۴ به شرح زیر به ماده هشتم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ اضافه می‌گردد:
بند ۴ - مسائل مربوط به فعالیت ماهیگیری در دریاچه‌های سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان طبق موافقتنامه جداگانه بین طرفین متعاهدین‌ترتیب داده می‌شود.
۴ - بند ۶ به شرح زیر به ماده شانزدهم عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ اضافه می‌گردد:
بند ۶ - مطابق ماده ۵ موافقتنامه همکاری اقتصادی و فنی ایران و شوروی مورخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۶۳ و ماده ۶ پروتکل تثبیت مرز بین ایران و شوروی در‌دریاچه‌های پشت سدهای رودخانه ارس مورخ ۷ مه ۱۹۷۰ - طرفین متعاهدین مذاکرات راجع به ترتیب حق ورود و اقامت بلامانع در قطعات خاک‌دولت همجوار را به اتباع ایران و شوروی که با اداره کردن و بهره‌برداری از تأسیسات هیدرولیک سر و کار دارند انجام خواهند داد و این ترتیب را به‌وسیله دستورالعمل مربوطه در کوتاهترین مدت ممکنه تنظیم خواهند کرد.
ماده ۴ - اصلاح مواد پروتکل ضمیمه به عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷
مواد ۱ و ۳ و ۵ پروتکل ضمیمه عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ (در طرف ایران) به شرح زیر تغییر می‌یابد:
بند ۱ - مرزبان منطقه پلدشت با مقر دائمی آریاشهر (پلدشت) - منطقه عمل او از محل ملتقای مرزهای مملکتی ایران و شوروی و ترکیه تا علامت‌مرزی شماره ۱۹ توسعه می‌یابد.
بند ۲ - مرزبان منطقه جلفا با مقر دائمی در قریه جلفا ایران - منطقه عمل او، از علامت مرزی شماره ۱۹ تا علامت مرزی شماره ۳۵ - توسعه می‌یابد.
بند ۳ - مرزبان منطقه کلیبر با مقر دائمی در قریه اصلاندوز، منطقه عمل او، از علامت مرزی شماره ۳۵ تا علامت مرزی شماره ۶۴ - توسعه می‌یابد.
بند ۵ - الف - مرزبان منطقه اردبیل با مقر دائمی در شهر اردبیل - منطقه عمل او، از علامت مرزی شماره ۱۰۸ تا علامت مرزی شماره ۱۳۱.
ب - مرزبان منطقه آستارا با مقر دائمی شهر آستارا - منطقه عمل او، از علامت مرزی شماره ۱۳۱ تا علامت مرزی شماره ۱۴۴ (دریای خزر) توسعه‌می‌یابد.
ماده ۵ - پروتکل حاضر جزء لاینفک عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷
ماده ۵ - پروتکل حاضر جزء لاینفک عهدنامه انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ ۱۴ مه ۱۹۵۷ بوده و طی مدت اعتبار عهدنامه مذکور معتبر‌خواهد بود
ماده ۶ - پروتکل حاضر به تصویب خواهد رسید
ماده ۶ - پروتکل حاضر به تصویب خواهد رسید و از تاریخ مبادله اسناد مصوبه آن که در کوتاهترین مدت ممکنه در تهران به عمل خواهد آمد به موقع‌اجراء گذارده خواهد شد.
ماده ۷ - این پروتکل در دو نسخه و هر نسخه به زبانهای فارسی و روسی
ماده ۷ - این پروتکل در دو نسخه و هر نسخه به زبانهای فارسی و روسی تنظیم شده و هر دو متن دارای اعتبار یکسان می‌باشد.
بنا به مراتب نمایندگان مختار طرفین پروتکل حاضر را امضاء و به مهر خود ممهور نمودند.
مسکو ... به تاریخ ۷ اوت ۱۹۷۳ برابر ۱۶ مرداد ماه ۱۳۵۲.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران.
از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی.
پروتکل الحاقی فوق مشتمل بر یک مقدمه و هفت ماده منضم به قانون پروتکل الحاقی به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر‌شوروی سوسیالیستی راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث در مرز می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی