مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با روزنامه‌نگاران بلغارستان و نمایندگان خبرگزاریهای خارجی در صوفیه ۱۵ شهریور ماه ۱۳۴۵
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
۱۵ شهریور ۱۳۴۵
از بیانات شاهنشاه در مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه‌نگاران بلغارستان و نمایندگان خبرگزاریهای خارجی در صوفیه
ما عضو وفادار سازمان ملل متحد هستیم. سیاست خارجی ما مبتنی بر حفظ و حمایت از صلح است. ما در ایران سیاسی را در پیش گرفته‌ایم که به آن سیاست مستقل ملی می‌گوییم. این سیاست مستقل ملی بر اساس پیروی از منشور سازمان ملل متحد استواراست و از اصول آن، عدم دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و ایجاد تفاهم کامل بین‌المللی است. به این اصول باید اضافه‌کنم که به عقیده ما باید از این مرحله هم گام فراتر نهاد و دامنه همکاری و تفاهم را حتی با کشورهایی که دارای نظامهای سیاسی و اجتماعی متفاوت هستند، بسط و توسعه داد، زیرا تمام مشکلاتی که جهان امروز با آن روبرو است، از قبیل بی‌سوادی، بیماری، گرسنگی و عدم تغذیه کافی، احتیاج به این همکاری و تفاهم دارد.
مسئله‌ای که کشورهای در حال توسعه و تولیدکننده مواد اولیه با آن روبروهستند این است که باید محصولات خود را پیوسته به یک قیمت ثابت و گاهی کمتر از قیمت‌های اصلی به فروش برسانند و حال آنکه آنها مجبورترند کالاهای مورد نیاز خود را که ساخت دیگر کشورها است به قیمت گران‌تر به‌دست آورند، و نتیجه این وضع فقیرتر شدن کشورهایی است که هم‌اکنون فقیر هستند. به همین جهت است که من از لزوم همکاری بین کشورهای در حال توسعه صحبت می‌کنم.
در زمینه خلع سلاح کامل نیز چنین همکاری واجب است. ما از همکاری با کشورهای سوسیالیستی اروپا بسیار خوشوقت هستیم و از نتیجه مذاکراتی که با رهبران کشور شما انجام‌دادیم، راضی‌می‌باشیم. ما و شما تمایل مشترک به صلح داریم و به همان اصولی که ذکر شد، یعنی عدم دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و همچنین متقابلاً به تحکیم روابطمان در زمینه‌های اقتصادی و فنی نیازمندیم و به همین جهت از این بسط مناسبات به خاطر هر دو کشور بسیار خوشوقتیم.
از نظر داخلی، به‌طوری که می‌دانید در سالهای اخیر در ایران تحول اجتماعی بزرگی انجام گرفته‌است. ما به مالکیت‌های بزرگ پایان دادیم زمین‌ها را تقسیم کردیم. مرحله دوم کار ما عبارت خواهدبود از اینکه از زمین حداکثر محصول را برداریم. رسیدن به این هدف یعنی به‌دست‌آوردن حداکثر محصول از زمین در اراضی کوچک بسیار دشواراست، ولی باید متشکل شد و این اراضی کوچک را در شرکتهای تعاونی که دهقانان بتوانند از سهام آن بخرند، مجتمع نمود و به این ترتیب است که می‌توان کشاورزی را مکانیزه‌کرد و اصول و شیوه‌های فنی را وارد کشاورزی نمود.
در زمینه صنعتی باید بگویم کارخانه‌هایی که به دولت تعلق دارد، از قبیل صنایع نفت و بسیاری از صنایع دیگر در حقیقت متعلق به ملت است. دولت با تعیین مالیات و عوارض قیمتها را تعدیل می‌کند. برای صنایع کوچک، ما کارهای بسیاری انجام داده‌ایم و فی‌المثل قوانینی وضع کرده‌ایم که به کارگران اجازه‌می‌دهد تا بیست درصد از سود خالص کارخانه‌ها را به‌دست‌آورند.
شکی نیست که باز هم می‌توان در بهبود وضع کارگران کشور کوشید، مثلاً با ساختن اماکن مسکونی و مراکز شرکتهای تعاونی و فراهم‌آوردن وسایل تفریحات سالم و توسعه فرهنگ و بهداشت می‌توان به این هدفها رسید. ما اصول دیگری نیز داریم که بر اساس آن می‌توان‌گفت آنچه انسان به‌وجود نیاورده، از قبیل کوهها و دشتها و رودخانه‌ها، متعلق به دولت، یعنی در حقیقت متعلق به ملت است و به همین علت است که ما جنگلها و چراگاهها را ملی کرده‌ایم. ما همیشه آماده‌ایم ببینیم سایر کشورها چه کارهای مفید و سودمندی انجام داده‌اند تا ما هم نظایر آنها را در کشور خود عملی سازیم.
از نظر امکانات فنی باید بگویم که ما سرزمین و آب و هوا و شرایط مخصوص به خود داریم. همچنین نبوغ خاص خود را داریم و حس‌می‌کنیم باید آنچه را که برای رفاه مردم ایران ضروری است با توجه به همان شرایط انجام دهیم. ما با آزادشدن زن ایرانی، افتخارمی‌کنیم و مخصوصاً می‌خواهیم تأکیدکنیم که رفتار زنان ما بسیار خوب بوده و آنها در مشاغلی که به عهده می‌گیرند با نهایت دقت انجام وظیفه می‌کنند.
درباره کنفرانس آینده سازمان ملل برای بازرگانی بین‌المللی و حل مشکل روابط کشورهای در حال توسعه، باید بگویم که خوشبختانه یا بدبختانه من مبتکر این طرح نیستم. من فکر می‌کنم آنچه در ژنو انجام شده، کافی نبود و باید این کنفرانس‌ها را ادامه داد. به هر حال هر وقت فرصت دست دهد این موضوع را باید متذکرشد، زیرا اگر به سرعت تصمیم گرفته‌نشود، ممکن‌است وضع قابل انفجاری پیش آید و این وضع احتمالاً در آینده نزدیک پیش خواهدآمد. نمایندگان کشور ما در کنفرانس آینده ژنو کوشش خواهندکرد نظر ما را منعکس کنند و من امیدوارم که نمایندگان سایر کشورها نیز سعی‌کنند نظریات مختلف را به هم نزدیک سازند.
در زمینه امور فرهنگی، من اطمینان دارم که ما می‌توانیم تماسهای بیشتر و بهتری از گذشته داشته‌باشیم. هنرنمایی‌های ملی و محلی شما بدون تردید مورد تحسین بسیار مردم کشور ما قرار خواهدگرفت. ما می‌توانیم گروههای هنری را به‌طور فردی و جمعی مبادله کنیم. نمی‌دانیم احساسات مردم کشور شما نسبت به فرهنگ و هنر ما چه خواهدبود، ولی من فرهنگ و هنر شما را بسیار جالب دیدم و اطمینان دارم که مبادلات فرهنگی و هنری و حتی توریستی، گسترش روابط دو کشور ما را تسهیل خواهدکرد.
از وقتی که ما قدم به سرزمین شما گذاشتیم، نه تنها از زیبایی سرزمین شما و مناظر آن لذت بردیم، بلکه استقبال دوستانه شما از ما باعث مسرت ما گشته‌است. ما در شهرها و دهکده‌های شما دیدیم که کارهای بزرگی برای توسعه و ترقی کشور خود انجام داده‌اید و در زمینه‌های صنعتی و کشاورزی اقدامات وسیعی صورت گرفته‌است و نیز متوجه‌شدیم که شما ملتی صلح‌دوست و علاقمند به حسن روابط و تفاهم هستید. احساسات گرم و صمیمانه‌ای که نسبت به من و ملت من ابرازشد، بسیار مسرت‌بخش بود و من اطمینان‌دارم که مردم کشور من نیز همین نوع احساسات را نسبت به شما نشان خواهندداد و همین امر ما را تشویق می‌کند که تا آنجایی که می‌توانیم، بکوشیم مبانی دوستی و تفاهم متقابل را تحکیم نماییم.