مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ فروردین ۱۳۴۹ نشست ۱۸۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۹ فروردین ۱۳۴۹ نشست ۱۸۲
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۱۸۲
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۹ فروردین ماه ۱۳۴۹
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- تصویب صورت جلسه
۳- معرفی آقای دکتر عباس‌علی خلعتبری به سمت قایم مقام وزیر امور خارجه به وسیله آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه
۴- گزارش آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه در مورد بحرین و مراجعه به سازمان ملل متحد و بیانات آقایان: مهندس ارفع- رامبد- پزشکپور
۵- تقدیم یک فقره استیضاح به وسیله آقای پزشکپور از جانب گروه پارلمانی پان ایرانیست
۶- ختم جلسه
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه (۹) فروردین ماه ۱۳۴۹
| مجلس ساعت نه و پانزده دقیقه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین بااجازه
- آقایان دکتر صدر ـ مهندس زنجانچی ـ دکتر ملکی ـ کریم‌بخش سعیدی ـ زرگرزاده ـ صائب ـ محدث‌زاده ـ مهندس اردلان ـ دکتر دادفر ـ محسنی ـ مهندس اخوان ـ رضازاده ـ دکتر مدرسی ـ مهندس بهرام‌زاده ـ فروتن ـ دکتر فریور.
غائبین مریض
- آقایان دکتر صفائی ـ فولادوند ـ دکتر عدل طباطبائی ـ پاینده ـ دکتر رشتی ـ خانم دکتر دولتشاهی.
غائب بی‌اجازه
- آقای مروتی.
- تصویب صورت جلسه
۲- تصویب صورت جلسه
رئیس ـ نسبت به صورت جلسه دفعة قبل نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود.
- معرفی آقای دکتر عباس‌علی خلعتبری به سمت قائم مقام وزیر امور خارجه به وسیله آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه
۳- معرفی آقای دکتر عباس‌علی خلعتبری به سمت قائم مقام وزیر امور خارجه به وسیله آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه
رئیس ـ آقای وزیر امور خارجه فرمایشی دارید بفرمائید.
اردشیر زاهدی (وزیر امور خارجه) ـ جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم، تشکر می‌کنم از اینکه تعطیلات عید را به هم زدید و به من افتخار دادید و به مجلس تشریف آوردید.
قبل از ورود به موضوع اصلی جناب آقای عباس‌علی خلعتبری را که به سمت قائم مقام وزیر امور خارجه منصوب شده‌اند حضورتان معرفی می‌کنم (مبارک است، مبارک است).
جناب آقای خلعتبری سابقاً سفیر شاهنشاه آریامهر در لهستان و رومانی بوده‌اند و بعداً طی مدت ۶ سال به عنوان دبیر کل سازمان پیمان مرکزی مصدر خدمات شایسته‌ای شده و سپس معاون سیاسی وزارت امور خارجه را عهده‌دار گردیده‌اند ـ و در تمام این مراحل وزارت امور خارجه از درایت و تجربیات ایشان بهره‌مند بوده است ـ قطعاً در سمت جدید نیز وجودشان مفید و مغتنم خواهد بود. (انشاء الله)
- گزارش آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه در مورد بحرین و مراجعه به سازمان ملل متحد و بیانات آقایان: مهندس ارفع ـ رامبد ـ پزشکپور
۲- گزارش آقای اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه در مورد بحرین و مراجعه به سازمان ملل متحد و بیانات آقایان: مهندس ارفع ـ رامبد ـ پزشکپور
اردشیر زاهدی (وزیر امور خارجه) ـ نمایندگان محترم:
در فرصتی که امروز فراهم شده است اجازه می‌خواهم به مقتضای وظیفه خود اقدامات دولت را پیرامون کوشش‌هایی که در ماه‌های اخیر برای حل مسئله بحرین بر اساس یک طرح قانونی و دنیاپسند به عمل آمده است به اطلاع برسانم.
به طوری‌که نمایندگان محترم اطلاع دارند بحرین حدود یکصد و پنجاه سال است که در اثر سیاست استعماری انگلستان به بهانه‌هایی از ایران جدا شده و قدرت استعمار از آن زمان تاکنون مانع برگشتن بحرین به سرزمین ایران گردیده است. البته ایران در طول این مدت هیچ گاه از حقوق تاریخی خود نسبت به بحرین انصراف نجسته و در هر فرصت و موقعیتی چه در مناسبات دو جانبه و چه در محافل بین‌المللی به روش انگلیس در مورد انتزاع این جزیره اعتراض نموده و اعلام داشته است که حقوق خود را درباره بحرین همیشه محفوظ می‌دارد.
انگلستان در اجرای سیاست استعماری خود از سال ۱۸۲۰ (۱۲۳۶ قمری) به منظور اعمال نفوذ در خلیج‌فارس معاهداتی را به شیوخ بحرین تحمیل کرد و با وجود اعتراضات پی‌درپی ایران در سال ۱۸۶۱ (۱۲۷۸ قمری) حاکم بحرین را وادار به امضای سندی کرد که ضمن اعلام استقلال بحرین این جزیره را تحت‌الحمایه انگلیس قرار می‌داد و از این طریق سعی کرد مداخلات خود را در بحرین قانونی جلوه داده و اثرات وابستگی این جزیره را به ایران قطع نماید.
در قبال سیاست انگلیس دولت ایران از تلاش لازم برای تأمین حقوق خود در بحرین منصرف نشد و مکاتبات و مذاکراتی که متعاقباً به عمل آمد از جمله نامه‌های متبادله در لندن بین وزیر امور خارجه انگلیس و نماینده دولت شاهنشاهی در ۱۸۶۹ (۱۲۸۶ قمری) گواه این واقعیت است.
این اعتراضات و اقدامات تا قبل از جنگ بین‌الملل اول هم‌چنان ادامه یافت.
پس از تأسیس جامعه ملل که فصل جدیدی را در مناسبات بین‌المللی نوید می‌داد دولت شاهنشاهی مسئله بحرین را در آن سازمان منعکس نمود.
در دوران جنگ بین‌الملل دوم نیز تخطی نسبت به حاکمیت ایران در بحرین، بی‌جواب گذاشته نشد و پس از تشکیل سازمان ملل متحد هر فرصتی برای اعلام نظر دولت ایران نسبت به بحرین مغتنم شمرده شد اما با تمام کوشش‌هایی که به عمل آمد این مشکل تا امروز هم‌چنان به جای ماند. ولی اکنون با توجه به تحولات فعلی و آینده خلیج فارس ضرورت حل این مشکل دیرین بیش از هر موقع دیگر احساس می‌شود.
به طوری که نمایندگان محترم اطلاع دارند دولت انگلستان در سال ۱۹۷۱ از خلیج فارس خواهد شد و شاید تصور شود که در آن هنگام موانع عملی باز گرفتن بحرین مرتفع شده است و پس از خروج انگلیس دولت ایران می‌تواند با اعزام قوا این جزیره را تصرف کند.
ولی باید توجه داشت که ممکن است طی این مدت طولانی در ترکیب جمعیت بحرین تغییراتی صورت گرفته باشد که در امیال باطنی اکثریت اهالی آنجا تأثیر نموده و دولت شاهنشاهی اکنون از چگونگی آن در حال حاضر آگاه نباشد.
بر اساس همین ملاحظات بود که شاهنشاه آریامهر طی مصاحبه مطبوعاتی مورخ چهاردهم دی ماه ۱۳۴۷ در دهلی نو خط‌مشی منطقی و دنیاپسندی را که ایران بایستی برای حل مشکل بحرین انتخاب می‌کرد با این بیان حکیمانه مشخص فرمودند:
«ایران پیوسته به این سیاست خود دلبستگی داشته است که هرگز برای به دست آوردن اراضی و امتیازات ارضی علیرغم تمایل مردم آن سامان به زور متوسل نشود. من می‌خواهم بگویم که اگر مردم بحرین مایل نباشند به کشور ما ملحق شوند ما هرگز به زور متوسل نخواهیم شد زیرا این خلاف اصول سیاست دولت ماست که برای گرفتن این سرزمین به زور متوسل شود.»
شاهنشاه اضافه فرمودند:
گرفتن و حفظ کردن سرزمینی که مردم آن با شما ضدیت داشته باشند چه فایده‌ای خواهد داشت. قبل از هر چیز این عمل اشغال محسوب می‌شود. در هر اشغالی شما باید مراقب سلامت و امنیت نیروهای اشغال‌گر خود باشید و در تمام اوقات سربازان شما باید در خیابان‌ها پاس بدهند و پیوسته در معرض خطر گلوله نارنجک و این قبیل مخاطرات باشند.
«سیاست و فلسفه ما این است که با اشغال و گرفتن سرزمین‌های دیگر از طریق زور مخالف باشیم...»
شاهنشاه آریامهر آنگاه در مورد نحوه تحصیل اراده و کسب امیال واقعی اهالی بحرین چنین فرمودند:
«... هر کاری که بتواند اراده مردم بحرین را به نحوی که نزد ما و شما و همه جهان به رسمیت شناخته شود نشان دهد خوب است».
از این رو انتخاب راه قانونی و منطقی حل مسئله بحرین مورد توجه قرار گرفت و پس از مطالعات لازم دولت تصمیم گرفت که در این مورد به سازمان ملل متحد که تنها مرجع حل اختلاف بین‌المللی است متوسل گردیده و مسئولت کسب تمایل باطنی و آمال واقعی مردم بحرین را به این سازمان جهانی که مورد قبول قاطبه ملل است واگذار نماید و به این ترتیب مشکل بحرین را طبق اصول منشور ملل متحد که اصل حل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی از موازین اساسی آن است فیصله دهند. برای تأمین این هدف مذاکراتی با دولت انگلستان به عمل آمد و سرانجام آن دولت هم این راه حل عاقلانه و منطقی را پذیرفت، در نتیجه با دادن اختیار تام به اوتانت ـ دبیر کل سازمان ملل متحد خواسته شد که مساعل جمیله خود را برای تحصیل امیال واقعی اهالی بحرین به هر نحوی که صلاح و مقتضی بداند مبذول داشته و نتیجه را به شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش دهد و به شرط آن‌که این گزارش مورد تصویب شورای امنیت قرار گیرد برای دولت شاهنشاهی هم قابل قبول خواهد بود. البته هر گاه اکثریت مردم بحرین خواستار الحاق به ایران باشند دولت شاهنشاهی هر گونه مشکلی را تحمل خواهد کرد تا به خواست قلبی آنان جامۀ عمل بپوشانند.
دبیر کل سازمان ملل متحد با این درخواست موافقت نموده و نظر خود را دائر به قبول این پیشنهاد طی اعلامیه‌ای که چند ساعت قبل انتشار داد ابراز داشته و قرار است نماینده خود را جهت تحصیل امیال و نظرات واقعی اهالی بحرین قریباً به محل اعزام دارد.
امید است روشی که بر اساس منشور ملل متحد و مبانی منطقی و دنیاپسند برای حل این مشکل اختیار شده از جهت تحصیل آزادانه نظرات و کشف نیات واقعی مردم بحرین به نتیجه رسیده و آثار معنوی این اقدام دولت شاهنشاهی در تحقق هدف‌های عالیه ایران که همان حفظ امنیت و ثبات منطقه خلیج فارس باشد متجلی گردد.
رئیس ـ آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع ـ جناب آقای رئیس، همکاران محترم، جناب آقای وزیر امور خارجه اقدامات دولت را در زمینه کوشش‌هایی که در ماه‌های اخیر برای حل مسئله بحرین به عمل آمده به اطلاع مجلس شورای ملی رساندند و اشاره‌ای به طور مختصر به تاریخچه اختلافات ایران و انگلستان و ضرورت حل این مشکل دیرین فرمودند که با همه اهمیتی که این گزارش دارد قطعاً مورد توجه خاص همکاران ارجمند قرار گرفت لذا در این موقع که اقدامات دولت درباره نحوۀ حل این اختلاف باستحضار مجلس رسیده من خود را بی‌نیاز از آن می‌دانم که تاریخ ۲۵۰۰ ساله بحرین و یا تاریخچه ۱۵۰ ساله اخیر آن را ورق بزنم و به اسناد و مدارکی که مأخذ حقوق تاریخی ایران بر بحرین است اشاره‌ای بکنم. آنچه در این‌جا لازم می‌دانم متذکر شوم این است که تصمیم متخذه از طرف دولت در مراجعه به سازمان ملل برای کسب تمایل باطنی و آمال واقعی مردم بحرین با توجه به موقعیت استثنایی بحرین و اختلافات ۱۵۰ ساله رویه‌ای منطقی و دنیا پسندانه است زیر اتخاذ این رویه بر شالوده حل مسالمت‌آمیز اختلافات است که خود مبنای فلسفه صلح جویی است. حزب ما از این فلسفه جانب‌داری می‌کند و ما معتقدیم اگر منحصراً قدرت حاکم بر روابط بین‌الملل گردد آن وقت قانون جنگل در جامعه بشری حکمفرما خواهد شد و با آزادی‌هایی که طی قرون و اعصار با فداکاری‌ها و قربانی‌های بی‌شمار به دست آمده باید وداع گفت به علاوه ملت ایران خود را از طرفداران جدی اصول منشور ملل متحد می‌داند و به آن اصول با دیده احترام می‌نگرد و این بار هم اخلاص خود را در بزرگ‌داشت این منشور که اصل حل مسالمت‌آمیز اختلافات بین ملل از موازین اساسی آن است عملا نشان داده است.
نکته قابل توجهی که در این راه حل دولت وجود دارد این است که ملت ایران دولت شاهنشاهی کمال حسن نیت خود را در حسن هم‌جواری با کلیه همسایگان خود به کار می‌برد و علاقمند است در محیط حسن تفاهم و همکاری متقابل مللی که در این منطقه از جهان قرار گرفته‌اند با آرامش خاطر بتوانند در راه رفاه و پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی گام بردارند و این هدف عالی را همواره عملا به منصه ظهور می‌رساند.
ما امیدواریم با اعتمادی که به شخص دبیر کل سازمان ملل ابراز شده نتیجه نهایی رفع این اختلافات بر موازین حق و عدالت و دنیاپسندانه استوار باشد و برای سایر جوامع بتواند سرمشقی در حل اختلافات خود از طریق سازمان ملل قرار گیرد.
تخلیه خلیج فارس در سال ۱۹۷۱ از قوای انگلستان وضعیت تازه‌ای را در این منطقه از جهان برای ساکنین اطراف خلیج فارس به وجود خواهد آورد و طبعاً کشور ما به اقتضای وضع خاص جغرافیایی خود نقش مهمی را در این میان بر عهده خواهد داشت. ما مسئولیت آتی خود را عمیقاً درک می‌کنیم و معتقدیم وجود حسن تفاهم با مللی که در این منطقه زندگی می‌کنند ما را در ایفای نقش خود یاری خواهد کرد و بالمآل می‌توانیم سهم ارزنده‌ای را در تأمین حفظ صلح جهانی تأدیه کنیم.
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ مفاد گزارش جناب آقای وزیر خارجه مبتنی بر اقدامات و سیاست متخذه دولت جهت احقاق حق ایران در قبال تجاوز انگلستان که هم‌اکنون از آن اطلاع حاصل کردیم حاوی نکاتی بود که از جنبه‌های مختلف قابل تأمل است و چون حزب مردم به منظور حفظ وحدت ملی و تقویت قوای مملکتی در هر حال دولت را در قبال دول خارجی مورد تأیید و حمایت قرار داده اکنون نیز به طور اختصار نکات مثبت آن را مورد بحث قرار می‌دهد.
قطعاً نمایندگان محترم همه معتقدند که امروز دنیا شاهنشاه آریامهر رهبر بزرگ ما را مظهر صلح‌دوستی و احترام به حقوق حقه انسانی می‌شناسند (صحیح است) و آثار آن را در روش سیاسی ایران و ثبات و پایداری ما نسبت به عقایدی که اظهار و عنوان می‌کنیم مشاهده می‌کنند و تاریخ ربع قرن اخیر گواه صادقی است که ملت ایران در همه حال و در تمام موارد مؤید تقویت و خواستار بسط فعالیت سازمان ملل متحد بوده و حل اختلافات بین کشورها را از طریق آن سازمان توصیه نموده است (صحیح است) به همین جهت در مورد تعیین وضع بحرین و تمایل ساکنین آن طبق گزارش مورد بحث دولت تشخیص سازمان ملل را محترم شمرده و مورد وثوق قرار داده است.
و صرف‌نظر از تأمین زمینه برای هدف‌های سیاسی دیگر که قطعاً مورد نظر بوده شاید بتوان گفت که در این‌باره نیز ایران علاوه بر اثبات اصالت فکر و ثبات عقیده خود در جهتی هم توفیق نسبی حاصل نموده زیرا در گذشته سیاست استعماری هرگز حاضر به قبول طرح حقوق ایران در بحرین نبود با اینکه ما برای تعیین تکلیف و روشن شدن اوضاع ا طریق سازمان ملل همواره آماده بوده‌ایم و دولت انگلیس تاکنون به قبول آن تن در نمی‌داد ولی این اولین بار است که سرانجام تسلیم چنین نظری گشته و در این کار بر اساس اقدامات انجام شده بالاخره نظر ایران به صورت یک صاحب حق از طرف دبیر کل سازمان ملل جهت رسیدگی نیز مورد قبول قرار گرفت و این مرجع بین‌المللی مسئول و متعهد تعیین سرنوشت بحرین شده است.
آرزوی ما این است که چنین رویه صلح‌جویی و بشردوستی ایران سرمشق سایر ملل نیز قرار گیرد تا در دنیای متلاطم امروز اختلاف از طریق این سازمان بین‌المللی حل و فصل گردد در این جا باشد اضافه کنم که برای سازمان ملل نیز این مورد خاص آزمایش دیگری خواهد بود که می‌تواند اصالت اقدام و راه و روش خود را نشان دهد.
ما در انتظار آن هستیم که نمایندگان دبیر کل سازمان از طریقی صحیح و قابل قبول تمایل ساکنین بحرین را درک و اعلام نمایند البته نتیجه‌ای که بر پایه اقدام منطقی و صحیح مشخص گردد ملاک ارزیابی اقدام دولت خواهد بود. (احسنت، احسنت).
رئیس ـ آقای پزشکپور بفرمائید.
پزشکپور ـ جناب آقای رئیس ـ خانم‌ها، آقایان ـ اکنون با قلبی پر از اندوه، با غمی جانکاه، به نام یکی از نمایندگان ملت ایران از سوی خود و از سوی گروه پارلمانی پان ایرانیست با شما سخن می‌گویم، من به خوبی می‌دانم که در ژرفای قلب و وجود شما چه می‌گذرد، همان‌گونه که اکنون دیدگان میلیون‌ها زن و مردان ایرانی‌نژاد و به ویژه دیدگاه نگران هزارها هم‌میهنان بحرینی ما بر این لحظات غم‌انگیز و خطیر دوخته شده است. نمایندگان پان‌ایرانیست و نیز دیگر کوشندگان و مبارزان پان‌ایرانیست از اعمال وجود و از ژرفای جان و روان مسئولیت‌های خطیری را که به فرمان وجدان ایرانی برابر «شاهنشاهی ایران» نژاد ایرانی، تمامیت سرزمین ایرانیان و حاکمیت ملت ایران داریم احساس می‌کنیم و شرافتمندانه بدان پای‌بند می‌باشیم (صحیح است) در این لحظات حساس و خطیر نه منباب مجامله و خودستائی بلکه در مقام بیان شواهد، نظر همکاران گرامی را به بیش از بیست و هشت سال نبرد و کوشش پی‌گیر که پان‌ایرانیست‌ها به پشت سر گذارده‌اند معطوف می‌دارم. در تمام این مدت کوشندگان پان‌ایرانیست برای آئین‌رخشای «شاهنشاهی ایران» برای دفاع از یگانگی تیره‌های ایرانی‌نژاد، برای در هم شکستن هر گونه دسیسه استعمارگران چپ و راست و برای دفاع از حقوق حقه‌های همه‌ی تیره‌های نژاد ایرانی جان در کف مبارزه را دنبال کردند (صحیح است).
در این راه پر افتخار؛ در طریقت شناخت و سپاس به نظم «شاهنشاهی ایران» با همه‌ی جامعیت تاریخی، نژادی و فرهنگی آن و برای دفاع از آنچه که چه از نظر کیفی و چه از جهت کمی وابسته به نژاد ایرانی است کوشندگان پان‌ایرانیست از هیچ‌گونه جانبازی صادقانه دریغ نداشته‌اند (صحیح است) ایثار جان، تحمل ضربات دشنه‌های عمال استعمار و تجزیه‌طلبان، از دست دادن دیدگان، قبول هر گونه رنج و دشواری در این طریق مقدس و به راه این ملت و سرزمین خدائی آن برای مبارزان پان‌ایرانیست بسی آسان و شورانگیز بوده و هست (صحیح است) از چنین دیدگاهی است که با همه‌ی اعتقاد جازم به میثاق‌هایی که چه هنگام آغاز نبردهای رستاخیز و چه هنگام ادای سوگند در مجلس شورای ملی برای پاس «شاهنشاهی ایران» و دفاع از تمامیت میهن و حاکمیت ملی ادا کرده‌ایم نسبت به حیاتی‌ترین مسئله ملی و سیاسی که تاکنون در تاریخ مشروطیت ایران مطرح گردیده است نظرات گروه پارلمانی پان ایرانیست را به آگاهی ملت ایران می‌رسانم. اکنون از آن لحظه‌ی «خطیر و غم‌انگیز» که در آغاز گفتار بدان اشاره نمودم سخن می‌گویم.
نمایندگان محترم، جناب‌آقای وزیر امور خارجه من ایمان دارم که شما نیز با ما هم‌آهنگ هستید که این لحظات در تاریخ ملت ایران، در پهنه رسالت‌های نژاد ایرانی در این منطقه از جهان و در زمینه‌ی وظایفی که هر یک از ما در پیشگاه سرزمین و ملت و شاهنشاهی ایران به عهده داریم «خطیر است و غم‌انگیز» (صحیح است) بسیار غم‌انگیز، من این غم را در دیدگان و سکوت نمایندگان مجلس شورای ملی احساس کردم، لحظات و ایام کنونی خطیر است برای اینکه در برهه‌ای حساس از ایام تاریخ زندگی نژاد و سرزمین خود قرار گرفته‌ایم در دوران شکوفایی ملت ایران و در روزگار اعلام آئین «سیاست مستقل ملی» و در زمان لزوم در هم کوبیدن همه‌ی آثار استعمار در این منطقه از جهان قرار داریم (صحیح است) هر یک از ما در هر پایگاه و جایگاه که قرار داشته باشیم باید عظمت حوادث کنونی و اهمیت وقایع زمان را دریابیم و رزم آزادگی بخش ملی را در سمت هر چه بیشتر استقرار حاکمیت ملی بر همه‌ی حقوق و منافع تاریخی و به حق ملت ایران دنبال کنیم (صحیح است) غم‌انگیز است به این سبب که اکنون در چنین ایامی که باید آهنگ انقلاب ملی پرطنین و هر چه بیشتر پیروزی‌بخش باشد در مجلس شورای ملی کشور «شاهنشاهی ایران» دولت گزارشی را مطرح می‌کند که تمامی مفاد مقدمه مبسوط آن حاکی از حاکمیت به حق تاریخی و مالکیت بی‌چون و چرای «شاهنشاهی ایران» بر جزایر بحرین می‌باشد ولی نتیجه و روشی که در این مورد از سوی دولت به عنوان گزارش کار به مجلس شورای ملی ارائه شده است جز تعارضی آشکار با تمامیت ارضی ایران و جز نقض اصل «حاکمیت ملی» و نیز تعارض صریح با سخنان شاهنشاه و برخورد آشکار با اصول و مقررات و قوانین میهن ما چیز دیگری نمی‌باشد (دکتر فریور ـ صحیح است) (مهندس ارفع ـ هیچ صحیحنیست) (دکتر فریور ـ به نظر شما صحیح نیست) شما هم نیک می‌دانید که صحیح است. آقای مهندس ارفع ـ تاریخ قضاوت می‌کند که صحیح است.
جناب آقای وزیر خارجه جنابعالی اکنون به عنوان نماینده دولت در پیشگاه مجلس شورای ملی چنین گزارشی را ارائه نموده‌اید و بی‌گمان به مفاد و محتویات گزارش عنایت کرده‌اید من و دیگر دوستان گروه پارلمانی پان ایرانیست گزارش‌های وزارت خارجه را در این مورد و نیز کتاب جامعی را که اداره نهم سیاسی آ» وزارت‌خانه زیر عنوان «بحرین از دوران هخامنشی تا زمان حال» تنظیم نموده است به دقت بررسی کرده‌ایم لاید جناب آقای مهندس ارفع هم به دقت بررسی کرده‌اند در این‌جا به شما تبریک می‌گویم که چه در گزارش و چه در کتاب مزبور به خوبی مدارک و مستندات قاطع و غیر قابل انکار را که حاکی از حاکمیت و مالکیت مستمر ملت ایران نسبت به بحرین و نیز حاکی از دسیسه‌های غیرقانونی استعمار انگلیس برای انتزاع بحرین از ایران می‌باشد گردآوری کرده‌اید. از شما هم‌چنین انتظاری بود جناب آقای وزیر امور خارجه، من در این‌جا درود می‌فرستم به روان پدر شما، او کسی بود که همدوش با رضاشاه بزرگ برای نجات خوزستان گام برداشت. جناب آقای وزیر امور خارجه می‌بینم اشک در چشمان شما حلقه زده، در چشم‌های ما هم همین‌طور. نمی‌بایست شما این گزارش را با این کیفیت در مجلس شورای ملی ایران مطرح می‌کردید اینها است لحظات غم‌انگیز.
مستندات و دلایلی که در کتاب مزبور گردآوری شده است و آنچه که به طور اجمال در مقدمه مبسوط گزارش دولت بیان گردیده است به آن حد از استحکام، قاطعیت و صراحت حاکمیت و مالکیت شاهنشاهی ایران نسبت به بحرین می‌باشد که دیگر جای اندک تردیدی هم باقی نمی‌ماند (صحیح است) گزارشی بود که ملاحظه فرمودید نمایندگان محترم چه دلایلی مستحکم‌تر از این؟ چه دلایلی قاطع‌تر از این؟ ما به این آرمان مقدس شاهنشاهی ایمان داریم که باید از هر وجب این سرزمین با ناخن و چنگ و دندان دفاع کنیم (صحیح است) غم‌انگیز است. تاریخ این مملکت کمتر یک چنین غم جانکاه به خود دیده است بنا به همین ملاحظات است که همواره ملت و دولت ایران بحرین را جزء لایتجزای ایران شناخته‌اند و بنا به چنین ملاحظاتی بود که به موجب تصویب‌نامه دولت وقت بحرین استان چهاردهم میهن ما اعلام گردید و نیز بنا به چنین ملاحظاتی است که در گزارش‌های وزارت خارجه تصریح گردیده است این جمله‌ای است که در کلیه گزارش‌ها و کتاب‌های وزارت‌خانه منعکس است که «... بحرین از زمان هخامنشیان به عنوان یکی از توابع استان فارس اداره می‌شده است و تا به امروز همیشه جزء لاینفک شاهنشاهی ایران بوده است...» (صحیح است) این است چه می‌گوئید آقای مهندس ارفع؟ برابر یک ملت، یک تاریخ، یک نژاد چه می‌گوئید. از این قراردادها زیاد است ۱۵۰ ترکمانچای ولی یک فرق دارد هیچ‌یک از اینها در یک مرجع مقننه ملت ایران مطرح نشده است این است لحظه خطیر و غم‌انگیز دوره بیست و دوم مجلس شورای ملی، دهان من خشک شده است و نمی‌توانم صحبت کنم احساس می‌کنم جان و روانم را از دست داده‌ام به ویژه آن‌که گذشته از دلایل و مستندات متعددد و متقن و قاطع مذکوره در مقدمه مبسوط گزارش و کتاب تنظیمی توسط وزارت خارجه، غالباً سخنگویان استاد انگلیسی خود ناچار از اقرار و اعتراف به حاکمیت و مالکیت ملت ایران بر بحرین و استمرار آن تا زمان‌های بسیار نزدیک گردیده‌اند که وجود چنین دلائلی هر گونه تصور تردیدآمیز را نسبت به حاکمیت «شاهنشاهی ایران» بر بحرین منفی می‌سازد (صحیح است) از جمله آن‌که رادیو لندن، جنابعالی که آقای مهندس ارفع شنیدید و در آن جلسه گفتید که شنیده‌اید از جمله آن‌که سخنگوی رادیو لندن در ساعت ۴۵ /۶ دقیقه روز ۲۵ /۱۲ /۴۸ در پاسخ یکی از شنوندگان خود چنین اعلام می‌دارد: «... نامه‌ای از آقای محمدرضا راستی از کویت رسیده که مانند بسیاری از شنوندگان دیگر می‌نویسد این انگلیسی‌ها کی از خلیج بیرون می‌روند، آیا بحرین مال ایران است یا نه؟» این پرسشی است که یکی از ساکنان کویت از رادیو لندن از سخنگوی دولت استعماری انگلیس می‌کند. پاسخ چنین است: «آقای راستی من در این باره بارها توضیح داده‌ام دولت انگلستان اعلام کرده که نیروهای نظامیش را تا پایان سال ۱۹۷۱ از خلیج بیرون خواهد برد و هنوز هم در این طرح تغییری داده نشده است و اما در مورد تعلق بحرین به ایران اگر نظر مرا می‌خواهید که گفته‌ام و می‌گویم بله» بله، نسبت به پرسش؟ نسبت به پرسش اینکه آیا بحرین مال ایران هست یا نه. مدعی، مدعی بیگانه استعمارگری که به آسیا آمد به خلیج فارس آمد و شاهنشاه ما فرمودند «ما او را بیرون می‌کنیم و نمی‌گذاریم از در دیگر وارد خلیج فارس بشود» آقایان نمایندگان به این ایدئولوژی و این آرمان ایمان دارید یا نه؟ ببینید پاسخ چنین است من اکنون نام نمی‌برم ولی با کمال تأسف گاهی برخی چنین بیان می‌کنند که ۱۵۰ سال است اعمال حاکمیت ما نسبت به بحرین قطه شده است اوه چه سخن دور از واقع‌بینی، اگر نخواهیم عنوانی غیر از این بیان کنیم سپس سخنگوی رادیو لندن در پاسخ پرسش‌کننده اینطور دنبال می‌کند حتی تا حدود ۲۵ ـ ۳۰ سال قبل انگلیس‌ها در مورد بحرین به دولت‌های مرکزی ایران نامه می‌نوشتند و مثلاً می‌گفتند با اجازه شما می‌خواهیم فلان کار را بکنیم و مسلماً اسناد آن موجود است این قسمت را که برای نمایندگان محترم قرائت کردم متن پاسخی است که رادیو بی بی سی لندن برای یکی از ساکنین کوین گفته است. نمایندگان محترم ملاحظه بفرمائید بدین ترتیب هرگز ادعای اینکه حاکمیت ایران نسبت به بحرین طی مدت زمانی قطع گردیده است صحیح نیست و بی‌شک وزیر خارجه می‌تواند متن خبر مزبور را که از جمله دلایل مهم و قاطع برای اثبات حاکمیت مستمر ملت ایران بر بحرین می‌باشد از آرشیو وزارت اطلاعات به دست آورند با این توضیحات حال چگونه است که دولت نسبت به جزئی لاینفک از میهن ما با وجود این‌همه دلایل متقن به آن مرحله از تردید در حاکمیت ملی نظر دوخته است که تعیین سرنوشت این جزء انفکاک ناپذیر «شاهنشاهی ایران» را، آن هم با این کیفیت به عهدة آقای اوتانت و یا شورای امنیت گذارده است؟ دولت برای توجیه این روش ناروای خود به مصاحبه شاهنشاه در دهلی نو استناد جسته است، در حالی که هرگز مستنبط از سخنان شاهنشاه روشی نیست که دوات در گزارش خود بدان اشاره نموده است هرگز چنین نیست برای چه سخنان رهبر ملت ایران را اینطور توجیه و تحریف می‌کنید؟ اینکه برای نجت بحرین و نسبت به مردم بحرین به زور متوسل نخواهیم شد هرگز چنین دلالت ندارد که فرصت دهیم تا همان وسایل استعمار انگلیس و عمال فرومایه آن که دولت به کرات در گزارش خود بدان اشاره نموده است هم‌چنان حلقوم مردم بحرین را در زیر چنگال‌های خون‌آلود و جنایتکار خود بفشرد و آنگاه در چنین شرایطی نماینده آقای اوتانت به کسب نظر مردم بحرین مبادرت نماید، کجا شاهنشاه چنین فرمودند؟ زیرا این نکته مسلم است که مردم بحرین نیز جونان مردم هر گوشه‌ای دیگر از «ایران زمین» در شرایط آزاد و دور از دو عامل «زور» و «تزویر» به زندگی با هم میهنان خود و زیست شرافتمندانه در سایه درفش ملی ایران نظر خواهند داد (صحیح است) (ریگی ـ به آراء عمومی مراجعه می‌شود) بی‌گمان نمایندگان محترم هنوز مفاد اعلامیة اخیز وزارت خارجه را به خاطر دارند و من در همان موقع در این‌جا و دیگر نمایندگان از صمیم دل آن شجاعت و آن ایران پرستی را ستایش کردیم اعلامیه‌ای که در حد خود شجاعانه و واقع‌بینانه بوده در آن اعلامیه تصریح شده است که استعمار انگلیس به زور و تزویر بحرین را از ما در میهن جدا نموده است درست است بعد از سال‌های بسیار در زمان وزارت خارجه شما چنین اعلامیه‌ای صادر شده سخن تاریخ را گفتید سخن همه ملت ایران را گفتید سخن هزاران مردم زجر دیده بحرین را گفتند استعمار در پناه دو بازوی جنایتکار زور و تزویر زندان‌های هولناک حاکم خودکامه نظامات بردگی‌آور را بر هزاران ایرانی بحرین تحمیل نموده است. گورستان‌های بحرین که در آغوش خود هزارها شهید ایران‌پرست را جای داده است، سیاه‌چال‌ها و زندان‌های بحرین که هزارها زنان و مردان هم میهن ما را در غل و زنجیر کشیده است یادآور چنین جنایت‌هایی است پرسش ما این است که دولت با توجه به چنان اعلامیه‌ای و با توجه به همه صفحات متعدد گزارش‌های مبنی بر استقرار حکومت ستمگر و جنایتکارانه استعمار در بحرین چه اقدامی برای برطرف کردن دو عامل زور و تزویر و عوارض ناشی از آن در بحرین نموده است که مردم بحرین بتوانند آزادانه و بدون بیم و هراس نظر خود را به نماینده آقای اوتانت اعلام کنند؟ جناب آقای مهندس ارفع شما چرا پرسش نکردید؟ نماینده دولت چرا گزارش نداد که چه اقداماتی برای رفع تضییقات کرده و چه محیط آزادی به وجود آورده؟ چگونه دو عامل زور و تزویر را از زندگی مردم بحرین برداشته که امروز آنها بتوانند نظر بدهند و امیال خود را ابراز دارند پرسش ما این است که دولت برای اجرای نیات شاهنشاه که کسب نظر آزادانه مردم بحرین می‌باشد چه اقدامی نموده است؟ کدام حمایت از مردم بحرین شده است؟ کاملاً درست است شاهنشاه نظر دادند که نظر و امیال آزادانه مردم بحرین را استعلام می‌کنیم برای کسب نظر و امیال آزادانه چه اقدامی شده است؟ از آن تاریخ تاکنون چه گامی برداشته شده کدام حمایت از مردم بحرین شده است کدام اعتراض به جنایت‌های شیخ غاصب بحرین و استعمار انگلیس نسبت به مردم بحرین به عمل آمده؟ جناب آقای وزیر خارجه، گزارش دولت نیز دویست و شصت صفحه کتاب مستندی که اداره نهم وزارت خارجه شما منتشر نموده است، اعلامیه واقع‌بینانه‌ای که در زمان وزارت شما منتشر گردید همه حکایت دارد که سال‌های متمادی است بحرین به صورت زندان بزرگ و هولناکی برای هزاران هزار ایرانی مقیم آن درآمده است. اکنون چگونه دولت می‌تواند درست در میان دیوارهای همین زندان مخوف و در زیر سایه شوم و وحشتناک دژخیمان استعمار انگلیس رأی آزادانه مردم را جویا شود؟ مقررات جهانی، رویه بین‌المللی، ابتدایی‌ترین اصول دموکراسی ایجاب می‌کند ابتدا غل و زنجیر از دست و پای مردم بحرین برداشته شود، ابتدا به حکومت ظالمانه دژخیمان استعمار پایان داده شود، درهای آن زندان بزرگ باز شود، به مردم بحرین اجازه استنشاق هوای آزاد و تفکر آزاد و سالم داده شود و آن گاه اگر اصرار داشته باشیم تمایل آنها خواسته شود در چنان شرایطی همه خواهند دید که مردم بحرین هماهنگ فریاد زیستن با ملت و نژاد و سرزمین خود یعنی ایران را برمی‌دارند با این وصف عملاً آنچه در بحرین بررسی خواهد شد مطامع و امیال استعمار انگلیس و عمال فرومایه آن خواهد بود نه امیال مردم بحرین که هرگز چنین اقدامات و نتایج حاصله از آن که معارض با حاکمیت و مالکیت ملت ایران نسبت به بحرین باشد نمی‌تواند چه از نظر مقررات و سنت‌های بین‌المللی نافذ و مورد قبول ملت ایران و در نتیجه نمی‌تواند مورد قبول مردم بحرین هم باشد به ویژه آن که دولت بدون کسب مجوز قانونی و برخلاف قانون اساسی برای تغییر حدود و ثغور کشور به مراجع غیر ملی مراجعه نموده است نمایندگان محترم با توجه به این جهات است که باید حساسیت لحظات خطیر کنونی را دریافت و با وجدان بیدار و شهامت اخلاقی وظایفی را که هر یک در پیشگاه نژاد ایرانی «شاهنشاهی ایران» و هم‌میهنان ستمدیده بحرینی به عهده داریم ایفا کنیم، دیدگان هزارها ایرانی جانباز که به امید روزگار یگانگی هر چه بیشتر بحرین با ما در میهن در سرزمین بحرین جامه شهادت در بر کرده‌اند و نیز دیدگان دیگر شهیدان راه یگانگی ملت ایران اکنون به سوی ما است. دیدگان میلیون‌ها ایرانی نژاد به سوی ما دوخته شده است، آنها به ما چشم امید دوخته‌اند که یا برای دفاع از حق حاکمیت «شاهنشاهی ایران» و اجرای اصل مقدس نژاد ایرانی گام بر خواهیم داشت یا داوری تلخ تاریخ را برای خود خریدار خواهیم شد؟ همکاران گرامی این سخنان شاید برای برخی تلخ باشد شاید برخی از تلخی داوری تاریخ نگران نباشند ولی از تلخی سخنانی راست دل آزرده بشوند ولی ما متکی به پیمان و میثاق خود هستیم ما چنین می‌اندیشیم که در تمامی این سرزمین مقدس، سرزمینی که از هم تفکیک و جدایی ندارد ما هیچ یک نمی‌توانیم گوشه‌ای از این سرزمین را به گوشه‌ای دیگر از آن رجحان و ترجیح دهیم ما باید جانباز و از خود گذشته و فداکار باشیم شما روی هر وجب از خاک این مملکت که قدم می‌گذارید خون هزاران شهید ریخته شده فدائیان بسیار، جانبازان بسیار بوده‌اند که این وطن و این سرزمین مقدس و این شاهنشاهی مقدس را محفوظ نگاه داشته‌اند بنا به احساس چنین مسائلی است که در این لحظات رنج‌آور و غم‌انگیز و با احساس وظیفه‌ای که در پیشگاه شاهنشاه و نژاد ایرانی در این مجلسی که دو سال و اندی در پیشگاه همکاران گرامی هستیم از آنجا که به همان کیفیتی که عرض کردم اقدامات دولت را مطلقاً منطبق با اصول مسجل حاکمیت ملی ایران نمی‌دانم و منطبق با اصل سیاست ملی نمی‌دانم و منطبق با توضیحات شاهنشاه رهبر ملت ایران در مصاحبه دهلی نو نمی‌دانم.
- تقدیم یک فقره استیضاح به وسیله آقای پزشکپور از جانب گروه پارلمانی ایرانی است
۵- تقدیم یک فقره استیضاح به وسیله آقای پزشکپور از جانب گروه پارلمانی ایرانی است
پزشکپور- بنابراین به سبب این گونه اقدامات با وجدان پاک و بیدار و با احساس رضایت باطن در برابر شاهنشاه و دولت ایران و از جمله مردم بحرین دولت را به علت این سهل‌انگاری‌ها و تعرضی که نسبت به این اصول کرده است گروه پارلمانی پان ایرانی است، هر پنج تن نماینده پان ایرانی است استیضاح می‌کنند و متن استیضاح را تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
- ختم جلسه
۶- ختم جلسه
رئیس- با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه فوق‌العاده امروز را ختم می‌کنیم.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.